Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo lớn

 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ 
 làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo lớn. 
 2. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm, chăm lo tới sự nghiệp giáo dục 
Mầm non Người từng căn dặn: “Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm 
được thế thì trước hết phải yêu trẻ. Dạy trẻ cũng giống như trồng cây non. Trồng 
cây non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành 
người tốt”.
 Trong sự nghiệp phát triển của ngành học Mầm non, lời dạy của Người vẫn 
luôn được cán bộ, giáo viên khắc ghi và biến thành phương châm hành động. 
 Vì sao cần phải xây dựng môi trường giáo dục trẻ theo quan điểm “Môi 
trường lấy trẻ làm trung tâm”. Vì trẻ mẫu giáo không thể tiếp thu các kiến thức một 
cách bài bản. Vì thế cần tạo cho trẻ môi trường để trẻ được hoạt động, trãi nghiệm, 
vui chơi. Từ đó trẻ có thể tự tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên hơn.
 Vậy làm thế nào tạo cho trẻ có được môi trường tốt để thỏa mãn nhu cầu 
hoạt động của trẻ, tạo nhiều cơ hội cho trẻ học tập và vui chơi? Đó là câu hỏi 
không chỉ khiến tôi và các bạn đồng nghiệp băn khoăn mà đó là câu hỏi cho tất cả 
những ai quan tâm đến giáo dục Mầm non. 
 Chính vì lý do đó, nên ngay từ đầu năm học 2022 - 2023 tôi quyết định chọn 
đề tài: “Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 
cho trẻ mẫu giáo lớn” để nghiên cứu thực hiện và rút kinh nghiệm đối với bản 
thân và tạo mọi cơ hội để trẻ lớp tôi được vui chơi, học tập trong một môi trường 
tích cực nhằm nâng cao chất lượng trẻ.
 2.1. Các bước và cách thức thực hiện giải pháp: 
 - Biện pháp 1: Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù hợp, 
đa dạng, hấp dẫn.
 - Biện pháp 2: Trang trí lớp theo hướng mở, linh hoạt.
 - Biện pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng học liệu đa dạng, phong phú.
 - Biện pháp 4: Tạo cơ hội khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên liệu học 
liệu các góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau.
 - Biện pháp 5: Phối hợp với các bậc cha mẹ trẻ trong công tác chăm sóc giáo 
dục trẻ.
 Các giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ 
 làm trung tâm:
 * Biện pháp 1: Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù 
hợp, đa dạng, hấp dẫn. 3
 Hình ảnh 2: Bố trí không gian lớp học (các góc đựơc ngăn cách bởi vách ngăn)
 Qua cách sắp xếp các mảng, các góc chơi hợp lý ở lớp mình, tôi thấy trẻ hoạt 
động tích cực hơn, hiệu quả hơn. Trẻ được trao đổi giao lưu với nhau thỏa mái mà 
không sợ gây ồn ào cho các góc khác. Trẻ có không gian riêng yên tĩnh hoạt động 
thỏa mái nhu cầu hoạt động, sự sáng tạo của trẻ. 
 * Biện pháp 2: Trang trí lớp theo hướng mở, linh hoạt.
 Bên cạnh bố trí không gian trong và ngoài lớp phù hợp thì trang trí lớp theo 
hướng mở, linh hoạt là biện pháp đóng vai trò quan trọng. Trang trí lớp mầm non 
không chỉ trang trí đẹp, ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt mang tính giáo dục, mà còn 
phải phù hợp với từng chủ đề, với từng góc chơi và nội dung chơi của trẻ. Đáp ứng 
nhu cầu khám phá sáng tạo, trí tò mò, thích cái mới, cái lạ của trẻ.
 Từ đó tôi đã trang trí các góc chơi ở lớp mình một cách sáng tạo theo hướng 
mở linh hoạt. Khi trẻ hoạt động ở góc chơi mở, từ một góc chơi trẻ có thể thay đổi 
nội dung chơi, cách chơi, chủ đề chơi một cách linh hoạt, sáng tạo.
 Khi đến mảng chủ đề tôi sử dụng chất liệu có bề mặt trơn nhẵn để có thể dễ 
dàng dán và bóc ra thay đổi hình ảnh để phù hợp với chủ đề, tôi trang trí một số chi 
tiết và để lại khoảng trống khuyến khích trẻ tham gia trang trí cùng. 
 Ngoài ra góc bé đến lớp không chỉ được trang trí từ các hình ảnh ngộ nghĩnh 
đáng yêu là các chiếc nấm và các loại quả đẹp, bắt mắt để thu hút trẻ mà ở đó trẻ 
được tự điểm danh tổ mình và kiểm tra hôm nay ai đến lớp và ai nghĩ. 
 Ở góc kỹ năng bằng sự khéo léo và hiểu biết của mình trẻ tháo rời thay trang 
phục cho búp bê, đan tết và đan lát 5
chơi. Bằng hình ảnh bắt mắt phù hợp như hình ảnh các chú rùa, các dấu chân và 
bạn bọ rùa để trẻ thỏa sức vui chơi, sáng tạo cách chơi mà trẻ thích. 
 Các trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi đặt ở không gian trong lớp, ngoài hiên để 
phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ đều được xây 
dựng theo hướng mở, theo hướng lấy trẻ làm trung tâm nhằm mục đích phát triển 
toàn diện về thể chất, trí tuệ, thẫm mĩ, đạo đức và xã hội. Thỏa mãn nhu cầu nhận 
thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực sáng tạo.
 Từ cách trang trí đó mà trẻ lớp tôi hoạt động tích cực, hứng thú, say mê, 
không còn nhàm chán, rập khuôn, máy móc như trước. 
 * Biện pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng học liệu đa dạng, phong phú.
 Để tổ chức một hoạt động cho trẻ đạt được những hiệu quả cao nhất, mang 
lại chất lượng tốt trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, thì bản thân tôi đã không 
ngừng học hỏi, nghiên cứu, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi mang tính đa dạng 
và hấp dẫn. Như chúng ta đã biết trẻ mầm non học thông qua chơi, qua các hoạt 
động chơi trẻ trưởng thành hơn, trẻ hiểu biết nhiều hơn.Vì vậy trong quá trình 
giảng dạy tôi luôn chú trọng đẩy mạnh việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho 
hoạt động một cách có hiệu quả. 
 Trên thị trường có rất nhiều đồ chơi, đồ dùng cho trẻ mầm non đa dạng về 
hình dáng, màu sắc, phong phú về chủng loại. Nhưng không phải các đồ dùng, đồ 
chơi mua sẵn lúc nào cũng đẹp, lúc nào cũng tốt. Hơn nữa không phải giáo viên 
nào cũng có đủ điều kiện để mua tất cả các đồ dùng đồ chơi có sẵn để phục vụ cho 
nhu cầu vui chơi của trẻ. Mà trẻ thì lại thích cái đẹp, cái mới lạ, mà gần gũi với trẻ 
để trẻ thỏa sức khám phá. 
 Muốn cho trẻ hoạt động hiệu quả tích cực thì ngay từ đầu năm tôi đã lên kế 
hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, và ngoài sân trường.
 Kế hoạch cụ thể: Tôi rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, đồ dùng nào 
cần làm, cần bổ sung thêm bao nhiêu, từng chủ đề đồ dùng nào cần trước thì bổ 
sung trước. 
 Tận dụng các nguyên liệu để làm đồ chơi cho trẻ. Ngoài những nguyên liệu 
mua sẵn tôi tận dụng những nguyên liệu ở dạng phế liệu, dễ tìm như xốp, đĩa CD 
cũ, bìa quảng cáo, nắp chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, vải vụn. Tận dụng những 
nguyên liệu thiên nhiên như sỏi, mo cau, lá cây. 7
 Đối với trẻ mầm non đồ dùng đồ chơi là thứ không thể thiếu trong cuộc sống 
của trẻ. Thông qua đồ dùng, đồ chơi trẻ có thể tìm tòi, khám phá, trẻ được thao tác 
với các đồ vật. Những đồ chơi mua sẵn trẻ chơi máy móc nhàm chán không sáng 
tạo. Tôi luôn tạo cơ hội khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên liệu học liệu các 
góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau, qua đó giúp trẻ phát triển một cách 
toàn diện. 
 Từ những học liệu, đồ dùng, đồ chơi mà cô chuẩn bị ở các góc tôi gợi ý 
hướng dẫn trẻ sử dụng, chơi nhiều cách khác nhau. 
 Ví dụ: Ở góc học tập chuẩn bị các số lô tô về nhiều chủ đề khác nhau bỏ 
trong hộp học liệu. Khi trẻ chơi tìm nhận biết chữ cái trẻ có thể tìm chữ cái theo 
yêu cầu gắn lên. Từ những hộp học liệu thiên nhiên như hạt gấc, hạt na, vỏ hến, vỏ 
ốc, sỏi. Tôi hướng dẫn trẻ chơi xếp chữ cái, xếp số, xếp hình con vật, hoa tùy 
từng chủ đề khác nhau mà trẻ thỏa sức sáng tạo theo ý của mình.
 Góc xây dựng ngoài chơi với những đồ chơi mua sẵn cô chuẩn bị cành cây 
để trẻ tự gắn lên tạo thành những cái cây thật đẹp. Trẻ dùng hộp sữa để tạo thành 
những chiếc xe, đoàn tàu, hàng rào. 
 Góc nghệ thuật trẻ thỏa sức chơi, sáng tạo với những học liệu cô chuẩn bị 
sẵn như màu, nắp chai, đất nặn, lá cây Trẻ tạo thành những bức tranh những con 
vật, bông hoa
 Hình ảnh 7: Trẻ tham gia chơi xếp hình với sỏi, nắp chai
 Cũng ở góc thiên nhiên hôm nay cô sẽ cho trẻ chăm sóc tưới nước cho cây, 
ngày mai tôi lại hướng dẫn trẻ ngắm nhìn, quan sát cây có gì mới so với ngày hôm 
qua. Khuyến khích trẻ trang trí góc thiên nhiên đẹp hơn, mới lạ hơn với những đồ 
dùng cô chuẩn bị và trẻ lựa chọn. 9
 Hình ảnh 9: Trao đổi cha mẹ trẻ một số nội dung trong bảng tuyên truyền
 Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, sưu tầm nguyên vật 
liệu thiên nhiên, làm đồ dùng đồ chơi phục vụ trẻ chơi và học. Đây là một việc làm 
rất thiết thực thu hút cha mẹ trẻ cùng tham gia. Cùng giáo dục trẻ với cô giáo và 
nhà trường nhằm tổ chức tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng như hướng dẫn trẻ 
tham gia hoạt động mạnh dạn tự tin và tự chủ hơn. 11
tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc nuôi dưỡng chăm sóc và giáo 
dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày. 
 - Phụ huynh tham gia đầy đủ các cuộc họp, lắng nghe giáo viên phổ biến nội 
dung cuộc họp để cùng phối hợp chăm sóc giáo dục các cháu ở nhà. Các bậc phụ 
huynh rất nhiệt tình ủng hộ các nguyên vật liệu phế thải để giáo viên làm đồ dùng, 
đồ chơi cho trẻ. 
 * Khó khăn 
 - Trẻ chưa biết cách giải quyết tình huống có vấn đề, còn lóng ngóng, 
chưa tích cực sáng tạo, còn dựa vào sự can thiệp của giáo viên.
 - Một số cháu còn rụt rè, tự ti chưa có nhiều sáng tạo trong việc trang trí, bố 
trí đồ dùng, đồ chơi trong lớp cùng cô.
 - Phụ huynh lớp tôi chủ yếu làm công nhân việc đưa đón trẻ chủ yếu nhờ vào 
ông bà nên việc trao đổi với phụ huynh đôi lúc còn gặp khó khăn.
 Kết quả khảo sát đầu năm học:
 Tổng số trẻ: 30 trẻ
 KẾT QUẢ
 TT NỘI DUNG
 Số trẻ đạt Tỷ lệ (%)
 Trẻ tham gia vào hoạt động xây dựng 
 1 14/30 46,6
 môi trường.
 Kỹ năng sử dụng học liệu, nguyên vật 
 2 13/30 43,3
 liệu sẵn có từ thiên nhiên của trẻ.
 3 Trẻ hứng thú tham gia hoạt động 16/30 53,3
 Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi đã trăn trở suy nghĩ để 
tìm ra những biện pháp nhằm tích cực hoá các hoạt động dạy học, khuyến khích 
bản thân chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm để 
phát triển mọi khả năng của trẻ, tổ chức hướng dẫn trẻ học tập bằng cách tự phát 
hiện khả năng của mình và có niềm tin trong lao động, học tập. Bản thân đã tìm tòi, 
nghiên cứu qua sách báo, các trang mạng, qua học hỏi từ đồng nghiệp và bằng 
những kinh nghiệm trong những năm công tác, để áp dụng một số biện pháp để 
xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và đã đạt kết quả.
 2.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện 
tại (nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở): 
 Để khắc phục và giải quyết những thực trạng trên tôi đã tìm ra các giải pháp 
xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo lớn như:
 + Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù hợp, đa dạng, hấp 
dẫn.
 + Trang trí lớp theo hướng mở, linh hoạt.
 + Chuẩn bị đồ dùng học liệu đa dạng, phong phú. 13
 Số trẻ đạt Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ %
 đạt
 1 Trẻ tham gia vào hoạt động xây 14/30 46,6% 29/30 96,6%
 dựng môi trường.
 2 Khả năng sử dụng học liệu, 13/30 43,3% 28/30 93,3%
 nguyên vật liệu có sẵn từ sẵn từ 
 thiên nhiên của trẻ
 3 Trẻ hứng thú tham gia hoạt 16/30 53,3% 29/30 96,6%
 động
 Tôi có được những kết quả trên là nhờ vào sự lãnh đạo của nhà trường, sự 
giúp đỡ của đồng nghiệp đã tạo điều kiện thời gian giúp tôi học hỏi, suy nghĩ và 
tìm ra sáng kiến mới. Dù kết quả khả quan nhưng mới là ban đầu, trong thời gian 
đến, tôi sẽ tiếp tục tìm tòi, nghiên cứu sử dụng tài liệu, học liệu trực tuyến để 
hướng dẫn phụ huynh nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ tại gia đình.
 3. Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không có
 4. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: 
 Để nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cần phải 
có:
 Về phía nhà trường: Mở các lớp tập huấn về xây dựng môi trường giáo dục 
lấy trẻ làm trung tâm, tạo điều kiện để giáo viên có cơ hội giao lưu với các trường 
bạn. Tăng cường cơ sở vật chất đảm bảo, đầy đủ đồ dùng đồ chơi. Để trẻ hoạt động 
an toàn, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. 
 Về phía giáo viên: Luôn tạo cơ hội cho tất cả trẻ được làm, sử dụng và bố trí 
đồ dùng, đồ chơi mà trẻ tạo ra. Để trẻ được thỏa sức sáng tạo bố trí không gian lớp 
cùng cô. Sưu tầm những nguyên vật liệu sẵn có để tổ chức cho trẻ làm đồ dùng, đồ 
chơi đơn giản mà kích thích sự tò mò, ham tìm tòi của trẻ. Phải thường xuyên 
nghiên cứu sách, báo, tài liệu nâng cao chất lượng giáo dục trẻ đạt hiệu quả tốt 
nhất. Bố trí không gian lớp hợp lý để tất cả các trẻ đều được vui chơi và trãi 
nghiệm.
 Về phía phụ huynh: Cha mẹ trẻ phối hợp chặt chẽ với giáo viên để thường 
xuyên giáo dục, quan tâm, nắm bắt tình hình của trẻ. Hỗ trợ giáo viên các nguyên 
vật liệu phế thải, có sẵn trong thiên nhiên để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
 5. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng 
sáng kiến lần đầu - nếu có: 
Số Họ và tên Ngày Nơi công Chức Rình độ Nội dung 
TT tháng tác danh chuyên công việc 
 năm sinh môn hổ trợ