Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4-5 tuổi

 UBND QUẬN HOÀN KIẾM
 TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Một số biện pháp
nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 - 5 tuổi.
Lĩnh vực/ Môn: Phát triển thẩm mỹ/ Tạo hình
Cấp học: Mầm non
Họ và tên tác giả: Chu Thị Trang
Chức vụ: Giáo viên
ĐT: 0988308913
Email: chuthitrang13031994@gmail.com
Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng
 Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội
 Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020
 T7T5 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
 Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động tạo hình là một trong những 
hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ không thể thiếu ở lứa tuổi mầm non, nhằm cung 
cấp kiến thức sơ đẳng về tạo hình cho trẻ, qua đó phát triển khả năng tri giác, phân 
tích, tổng hợp, các thao tác tư duy trực quan, phát triển trí tưởng tượng sáng tạo và 
hình thành ở trẻ những kỹ năng, kỹ xảo, năng lực tri giác về hình dáng, cấu trúc, màu 
sắc của đồ vật. Giờ hoạt động tạo hình còn hình thành ở trẻ những kỹ năng như: tư 
thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút vẽ, tô màu, xé dán, kỹ năng nặn như lăn dọc, 
xoay tròn, ấn bẹt... những kỹ năng đó rất cần thiết để phát triển các cơ tay, ngón tay, 
giúp trẻ phát triển toàn diện.
 Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, là phương tiện 
quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, trí tuệ, thể lực, lao động và đặc biệt là giáo 
dục thẩm mĩ. Giờ học tạo hình gồm nhiều hoạt động như: Vẽ, nặn, cắt, xé dán... đã 
mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự, trẻ thích thú và say mê thực hiện ý tưởng 
của mình. Điều này, có tác dụng to lớn trong việc giáo dục và hình thành nhân cách 
cho trẻ mầm non, hình thành ở trẻ tình yêu đối với con người, yêu thiên nhiên, yêu 
cuộc sống, yêu cái đẹp. Hơn nữa vốn ngôn ngữ của trẻ chưa hoàn thiện, trẻ chưa thể 
diễn đạt tốt nguyện vọng, tình cảm của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc, hoạt động tạo 
hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với 
mọi người xung quanh. Vì vậy trẻ cần được hướng dẫn tạo hình ngay từ nhỏ, cần 
được bồi dưỡng khả năng, tạo môi trường, cơ hội cho trẻ được tri giác, khám phá thế 
giới xung quanh, bồi dưỡng năng khiếu thẩm mỹ, khả năng tư duy sáng tạo.
 Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy khả năng trong hoạt động tạo hình ở 
trẻ là không đồng đều, trẻ bước đầu đã thể hiện và hoàn thành được một số sản phẩm 
tạo hình nhưng chưa thực sự tự tin, sáng tạo. Tuy ở lứa tuổi này vốn hiểu biết và tư 
duy, ghi nhớ, trí tưởng tượng của trẻ phát triển khá mạnh mẽ và dần hoàn thiện nhưng 
vẫn còn một số trẻ kỹ năng cầm bút, vẽ, tô màu, xé dán còn yếu, đôi khi trẻ thực hiện 
còn lúng túng vì thế trẻ thấy sợ mỗi khi nhắc tới việc học tạo hình, điều đó làm mất 
đi hứng thú học tập của trẻ sau này. Nhìn chung trong các tiết học trong lớp, lượng 
kiến thức mà trẻ lĩnh hội được rất trừu tượng và chưa sâu sắc đến trẻ. Trẻ tiếp thu 
còn chậm, chưa thực sự gây hứng thú với trẻ, sản phẩm trẻ tạo ra còn ít, chưa thể hiện 
được sự sáng tạo. Đồ dùng đồ chơi cô chuẩn bị rất nhiều nhưng vẫn mang tính khô 
khan cứng nhắc và có phần gò bó đối với trẻ, hạn chế sự tò mò tự tìm hiểu sự phong 
phú muôn màu muôn vẻ của sự vật.
 Bên cạnh đó, không ít những phụ huynh vì mải mê công việc lại phó mặc con 
mình cho các cô, cho trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống nhất 
trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu quả học tạo hình không cao.
 3/15 giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong 
phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức 
trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình, phát triển ở trẻ 
khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, từ đó sẽ làm phát triển tình cảm thẩm 
mỹ của trẻ.
 Từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 4-5 tuổi, đây là giai đoạn giữa tuổi mẫu giáo, khả 
năng phối hợp giữa mắt và tay tương đối, trẻ đã có một số kỹ năng cơ bản như vẽ, 
nặn, cắt, xé dán. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ 
biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh.Để tạo ra một sản 
phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra 
nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được.
 Hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tập 
của trẻ cũng như các hoạt động khác. Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi 
muốn được nâng cao nhận thức của bản thân đồng thời góp một phần nhỏ bé của 
mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện.
 Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình là một 
bộ phận của văn hoá tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và 
thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái 
đẹp, những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. 
Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi 
mầm non. Đối với trẻ 4-5 tuổi việc cho trẻ hoạt động tạo hình cần được bồi dưỡng 
ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai, phát 
huy tính mạnh dạn, phối hợp, đoàn kết, học hỏi lẫn nhau của trẻ, hình thành cho trẻ 
những chức năng tâm lý cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và chuẩn 
bị tâm thế tốt cho trẻ bước vào những giai đoạn tiếp theo. Trong quá trình nghiên cứu 
đề tài, tôi căn cứ vào kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học, bám sát kế hoạch của 
nhà trường, của tổ chuyên môn đề ra. Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non, 
Thông tư số 28/2016/ TT- BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ 
Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục 
mầm non. Từ đó, bản thân lên kế hoạch hoạt động tạo hình cho trẻ phù hợp với từng 
chủ đề, độ tuổi và tình hình của lớp.
2. Cơ sở thực tiễn:
 - Đối với đề tài này, qua thực trạng tổ chức hoạt động cho trẻ, tình hình của trường 
lớp có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.1. Thuận lợi:
 - Trường Mẫu giáo Hoa Hồng nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội. Phụ huynh 
quan tâm đến các hoạt động của trẻ ở trường lớp. Bản thân tôi được nhà trường phân 
công giảng dạy lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi, tổng số học sinh là 24 trẻ, trong đó học 
sinh nam: 9 trẻ, học sinh nữ: 15 trẻ, 100% học sinh trong lớp có cùng độ tuổi, đa số 
trẻ của lớp nhanh nhẹn, có sức khoẻ tốt để tham gia vào các hoạt động của lứa tuổi.
 5/15 học chưa khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý nên hiệu quả tiết học chưa 
cao.
 Chính vì vậy, tôi đề ra nhiệm vụ là chuẩn bị về nội dung, phương pháp, “môi 
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, trẻ được khuyến khích tham gia vào các hoạt 
động, trải nghiệm bằng các giác quan, giúp trẻ làm quen với hoạt động tạo hình một 
cách nhẹ nhàng, hứng thú, trẻ vừa được tham gia trải nghiệm, vừa được học tạo 
hìnhgóp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt như thẩm mỹ, trí tuệ, 
ngôn ngữ, những phẩm chất đạo đức hay một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học 
tập.
 Trước tình hình thực tế đó, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu đề ra những giải pháp cụ 
thể, nhằm giải quyết những khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo viên, nâng 
cao nhận thức về công tác giáo dục trẻ cho phụ huynh, tạo tâm lý sẵn sàng cho trẻ, 
kích thích sự thích thú, mong muốn được tạo ra cái đẹp qua hoạt động tạo hình, vẽ, 
nặn, xé, dán cùng cô và các bạn.
3. Biện pháp thực hiện
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường tạo hình và cho trẻ được tiếp xúc, làm 
giàu các biểu tượng tạo hình.
 Đối với trẻ mầm non, việc học của trẻ dựa trên việc tri giác, sờ mó, cầm nắm, sử 
dụng các giác quan của mình. Vì vậy việc tạo môi trường tạo hình hấp dẫn cho trẻ 
chính là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ.
* Tạo môi trường tạo hình cho trẻ:
 Trước tiên cần tạo môi trường đẹp trong lớp để gây cảm xúc, ấn tượng đầu tiên 
tác động vào trẻ là sự bố trí, cách sắp xếp trang trí lớp học để tạo môi trường học tốt 
và thoải mái cho trẻ, chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé, đây 
là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu 
yêu cầu của chủ đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí 
của trẻ mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ.
 Với môi trường trong lớp: Ở các góc để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, 
thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên 
thật gần gũi với trẻ. Đồng thời, tôi luôn gợi mở để trẻ chú ý đến môi trường mà tôi 
đã tạo và thường xuyên thay đổi nội dung trang trí theo từng chủ đề để trẻ không bị 
nhàm chán.
 Sau khi chuyển chủ đề tôi đã cùng trẻ thảo luận, gợi mở những ý tưởng hay và 
đặt tên cho chủ đề mới và tên các góc chơi của mình. Nội dung của các góc tôi giới 
thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích luỹ cho trẻ có 
vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn, 
thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm được trang trí trong lớp học 
của mình.
 Ví dụ 1: Ở góc hoạt động tạo hình, tôi cho trẻ tự đặt tên cho góc. Trẻ thảo luận 
và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn có thể chọn làm tên góc hoạt 
 7/15 Để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì giáo viên phải làm tốt 
công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp, 
có đủ số lượng cho tất cả trẻ đều được tham gia hoạt động.
 Tôi lựa chọn sử dụng các nguyên vật liệu mở phù hợp vừa tiết kiệm chi phí mà 
trẻ và cô dễ kiếm tìm, dễ thực hiện, đảm bảo tính an toàn khi sử dụng. Các phế phẩm 
từ các gia đình vô cùng phong phú, tôi luôn động viên trẻ tìm kiếm những nguyên 
vật liệu nơi trẻ sinh sống như : quần áo cũ, tranh ảnh cũ, báo tạp chí, lõi giấy vệ sinh, 
các hộp bánh kẹo, các túi, lon, hũ đựng đồ, đựng thức ăn, báo cũ, tạp chí, vỏ hộp 
sữa... những vật liệu tưởng chừng như bỏ đi dưới con mắt trẻ lại là một kho tàng 
nguyên liệu vô cùng phong phú để trẻ có thể làm được đồ chơi cho mình. Qua đó, 
giáo dục trẻ tính tiết kiệm, tôn trọng đồ vật xung quanh. Ngoài ra, chúng ta có thể 
sưu tầm thêm các loại nguyên liệu khác như: các loại hạt ngũ cốc, rau củ, quả tươi 
và khô, cành cây, lá cây khô, các loại hạt, các loại vỏ trứng, len, rơm rạ ... Sự đa dạng 
của các nguyên vật liệu tạo hình sẽ càng làm tăng hứng thú của trẻ, trẻ dễ dàng lựa 
chọn cho mình cách thể hiện và phương tiện tạo hình thích hợp phù hợp với khả năng 
của trẻ.
Chú ý khi chọn các nguyên vật liệu xong, tôi sẽ vệ sinh chúng thật sạch sẽ, để khô 
ráo và sắp xếp các đồ dùng thật gọn gàng sao cho trẻ dễ dàng nhìn thấy, dễ dàng lấy 
sử dụng khi có nhu cầu.
 Ví dụ: Khi đi chơi ngoài sân trường trẻ nhặt lá cây để xếp thành con vật ngộ 
nghĩnh, trẻ dùng những viên sỏi để xếp thành ngôi nhà, đám mây. * Cô và trẻ cùng 
tham gia làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo:
 Trên thị trường hiện nay, đồ dùng, đồ chơi của trẻ em được bày bán rất nhiều, 
mẫu mã đẹp mắt. Tuy nhiên xét về phương diện giáo dục thì chúng không thể để đáp 
ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường mầm non. 
Hơn nữa việc mua quá nhiều đồ dùng, đồ chơi gây nhiều lãng phí trong khi từ gia 
đình các nguyên vật liệu đã qua sử dụng đang sẵn có và có thể tái sử dụng tạo làm đồ 
chơi cho trẻ. Khi có món đồ chơi do cô và trẻ hoặc tự trẻ tự tay làm ra, các cháu sẽ 
cảm thấy yêu quí và hứng thú hơn rất nhiều so với các đồ chơi mua sẵn. Đây cũng là 
một hình thức dạy cho trẻ biết yêu quí sức lao động ngay khi còn bé. Từ những suy 
nghĩ trên, tôi nghĩ rằng việc tổ chức cho trẻ cùng cô tự làm đồ dùng, đồ chơi là việc 
làm hết sức cần thiết và bổ ích cho trẻ mầm non.
 Ví dụ: Cô và trẻ có thể làm những chú gà con xinh xắn từ những cuộn len hay 
miếng xốp cũ, làm váy áo cho búp bê từ những mảnh vải vụn...
3.3. Biện pháp 3: Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt và ứng dụng phương 
pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ trong giờ hoạt 
động chung.
 Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi 
mà học”. Vì vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng, nếu 
hình thức dạy học không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán.
 9/15