Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi

doc 19 trang skkn 02/03/2024 1970
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi

Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi
 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ
 Mẫu giáo 4 – 5 tuổi 
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
I. Lý do chọn đề tài. 
 Ở trường Mầm non, đặc biệt đối với lứa tuổi Mẫu giáo, âm nhạc là một 
trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực, cảm xúc, tưởng tượng, 
sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả những hứng thú của trẻ.
 Khác với loại hình nghệ thuật khác như hội hoạ, văn học, điện ảnh âm 
nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng những 
ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, trường độ, hoà âm, tiết tấucùng với thời 
gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ.
 Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức xung quanh, phát triển lời nói, 
quan hệ trong giao tiếp, trao đổi tình cảmĐối với trẻ, âm nhạc là thế giới kỳ 
diệu, đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ trong nôi. Trẻ mầm 
non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là một điều 
không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn mầu không ngừng chuyển động tạo 
điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu 
biết của trẻ.
 Thông thường, khi nghe nhạc, ai cũng đều có ý muốn cử động theo tiết 
tấu. Tay đung đưa, chân gõ nhịp, đầu lắc lư, đó chính là hình thức múa tự phát. 
Nhiều khi các em nhỏ vừa nghe nhạc, vừa ngẫu hứng điệu múa có tiết tấu độc 
đáo của mình. 
 Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp, xuất phát từ cơ sở 
sinh lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động và thăng 
bằng. Nhà tâm lý học B.N Chep-lô-va cho rằng: “Việc tri giác âm nhạc xảy ra 
cùng lúc hoàn toàn trực tiếp với phản ứng vận động âm nhạc theo diễn biến thời 
gian”.
 Đối với trẻ Mẫu giáo, do đặc điểm hồn nhiên, ham hoạt động nên mối 
quan hệ giữa âm nhạc và vận động được hình thành dễ dàng. Các bài hát, bản 
nhạc tạo cho trẻ những cảm xúc mạnh, trẻ vận động phù hợp với đặc tính của âm 
nhạc. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo còn vận động là công cụ thể hiện hình 
tượng âm nhạc.
 Vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, 
khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. 
Ngoài ra còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm xúc, 
giao tiếp với bạn bè.
 Hiện nay, chương trình âm nhạc đang được phổ biến rộng rãi trong các 
trường Mầm non, nhằm giúp cho việc thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ theo 
đúng chương trình quy định, đồng thời giúp giáo viên có được những cơ hội và 
điều kiện thể hiện khả năng của mình. Tuy nhiên trong thực tế, nhiều giáo viên 
chưa chú ý hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, chưa vận dụng lý 
thuyết vào thực tiễn, chưa có biện pháp thiết thực trong quá trình dạy trẻ, dẫn tới 
 1 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ
 Mẫu giáo 4 – 5 tuổi 
 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I . Cơ sở lý luận.
1. Khái niêm với vận động theo nhạc.
 Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc và động tác nhảy 
múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc, gõ đệm theo hát tạo cho con người có được 
sự cảm nhận về nhịp điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển toàn diện nhân 
cách.
 Hoạt động vận động theo nhạc ở lứa tuổi Mầm non có thể chia làm 2 nhóm 
trên cơ sở tri giác âm nhạc và tái tạo các phương tiện truyền cảm trong động tác.
 * Nhóm thứ nhất: Là những động tác đơn giản biểu hiện cảm xúc theo tính 
chất, nhịp điệu âm nhạc như vỗ tay, gõ đệm, nhún nhảytrẻ nghe và phân biệt 
cao độ, sắc thái, tốc độ, trọng âm, âm hình tiết tấu.
 * Nhóm thứ hai: Hướng vào những kỹ năng chuyển động trong quá trình vận 
động theo nhạc.
 Tất cả các động tác vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình, tiết tấu, 
múađều thực hiện nhiệm vụ chung là cảm nhận tiết tấu âm nhạc, nhưng mỗi 
loại vận động có chức năng riêng, do đó khác nhau về yêu cầu.
 Động tác vỗ tay, gõ nhịp, dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu, 
nhịp, phách trong tác phẩm và được tiến hành ngay khi làm quen với tác phẩm. 
Gõ nhịp, phách, âm hình tiết tấu yêu cầu phải chính xác, đúng với tác phẩm, 
không cần phải có tư thế, tạo dáng, đường nét
 Múa là dạng vận động phát triển tính thẩm mỹ cho trẻ, hình thành tư thế, 
dáng điệu, động tác đẹp. Các bài múa được xây dưng trên cơ sở nội dung, tính 
chất, nhịp điệu âm nhạc, lời ca, tuy nhiên không phải bài hát nào cũng xây dựng 
thành điệu múa. Do đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ mà múa có thể 
là những động tác minh hoạ lời ca, miêu tả sinh hoạt, mô tả thiên nhiênCác 
chất liệu cơ bản của dân gian các dân tộc Việt Nam, múa hiện đại cũng được 
khai thác. Múa được sử dụng chủ yếu với độ tuổi Mẫu giáo. Cùng với sự phát 
triển của trẻ thì kỹ năng múa của trẻ ngày càng rõ ràng và đa dạng.
2 . Đặc điểm khả năng vận động theo nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi.
 Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ 
thể, phù hợp với tính năng động của trẻ.
 Trẻ 4 - 5 tuổi biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc, thay 
đổi bước chuyển động theo điệu nhạc, từ tốc độ nhịp nhàng có thể chuyển sang 
tốc độ nhanh hơn hoặc thực hiện các bước nhảy: Bước nhảy thẳng, xoay tròn, 
biết xoay xung quanh bạn và nhảy vòng tròn một mình, nhảy đổi nhóm, từ nhóm 
nhảy toả ra theo các hướng rồi tụ lại, nhảy có cầm đạo cụ, biết chuyển đội hình 
đơn giản, làm các đông tác nhảy chân sáo, đá chéo chân, cùng với người lớn tập 
dượt các bài hát, truyền đạt các bài mẫu trò chơi.
 3 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ
 Mẫu giáo 4 – 5 tuổi 
III. Một số biện pháp nâng cao chất lượng vận động theo nhạc cho trẻ 4 – 5 
tuổi.
 1. Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo.
 Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy 
việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. 
Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hướng thú để trẻ say 
mê, ham thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy trước khi cho trẻ hoạt động nghệ 
thật cô cần có những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu 
diễn mẫu với mức độ hoàn thiện nhất.
 Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ tri giác toàn vẹn 
(Tri giác âm nhạc và vận động trong một khối thống nhất).
 Hình ảnh 1: Cô múa mẫu cho trẻ quan sát
 * Dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo hát cũng có 
nhiều cách dạy. Giáo viên cần căn cứ vào loại nhịp, cấu trúc hình tiết tấu của bài 
hát để chọn hình thức vỗ tay, gõ đệm và cách dạy cho phù hợp. 
 Hình ảnh 2:Cô hướng dẫn trẻ vỗ tay theo nhịp
 * Ví dụ: Dạy trẻ cách sử dụng nhạc cụ là trống: Tay trái cầm trống, tay phải 
cầm dùi, khi gõ thì gõ vào giữa mặt trống, sau đó đưa ra gõ vào thành trống. 
Hoặc dạy trẻ sử dụng nhạc cụ là xắc xô thì tay phải cầm xắc xô (úp xắc xô vào 
trong lòng bàn tay) khi gõ thì gõ xắc xô vào lòng bàn tay trái sau đó đưa hai tay 
rộng ra nghỉ bằng một phách.
 Hình ảnh 3:Cô hướng dẫn trẻ sử dụng nhạc cụ âm nhạc
 * Trong tổ chức có nhiều người tham gia vận động, di chuyển đội hình, múa 
động tác cháu trai khác động tác cháu gáiMuốn thể hiện toàn vẹn trong sự kết 
hợp với âm thanh âm nhạc cùng một lúc là không thể được. Vì vậy để đảm bảo 
tính toàn vẹn của tri giác, tôi cần sử dụng biện pháp trình bày cùng với lời giải 
thích động tác của các cháu trai trước, động tác của các cháu gái sau. Có thể giải 
thích dưới hình thức dựng hình ảnh mô phỏng hoặc chỉ dẫn ngắn gọn, dễ hiểu. 
 * Ví dụ: Khi dạy trẻ vận động minh hoạ bài: Chú bộ đội có động tác hai 
tay vung tự nhiên chân dậm mạnh, cô có thể nói: “Hai tay các con vung tự 
nhiên, chân dậm mạnh như như chú bộ đội đang hành quân đấy các con ạ!” 
 Trong chương trình một số bài múa đã có biên soạn động tác múa gợi ý, 
song cô có thể dạy trẻ phối hợp các động tác tay, chân, thân hình và thể hiện qua 
nét mặt kết hợp với âm nhạc.
 * Ví dụ: Trong sách Chăm sóc giáo dục Mẫu giáo và hướng dẫn thực 
hiện (4 - 5 tuổi ) không biên soạn động tác múa bài: Cháu yêu bà của tác giả 
Xuân Giao. Dựa vào đặc điểm của lớp tôi các cháu có khả năng múa được 
 5 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ
 Mẫu giáo 4 – 5 tuổi 
 * Chỉ dẫn trẻ thực hiện động tác cùng với âm nhạc. Chỉ dẫn chi tiết, chính 
xác, đặc điểm động tác cùng với âm nhạc, đồng thời khích thích trẻ hoạt động 
độc lập.
 * Sửa chữa dần những chi tiết không chính xác (Tách ra để tập riêng)
Ví dụ: Trẻ múa sai câu “Lúc lên bờ vẫy cái cánh cho khô” Trong bài “Một con 
vịt” của tác giả Kim Duyên. Có rất nhiều cách sửa sai như là cô cho trẻ múa 
riêng động tác ( hoặc) có thể cô nói “Khi cô đưa tay về phía các con thì các con 
múa, khi cô chỉ vào cô thì cô múa” Trong khi cô múa thì trẻ tri giác toàn bộ 
động tác và trẻ tự điều chỉnh động tác của mình cho đúng.
 Hình ảnh 5:Cô sửa sai cho trẻ
 * Tổ chức linh hoạt, đa dạng cách học thuộc các động tác để gây hứng thú 
và trẻ tích cực hoạt động dưới các hình thức cả lớp, tổ, nhóm trẻ luyện tập, tổ 
hát, tổ vận động. Cô khuyến khích trẻ tự vận động để tạo khả năng theo dõi, và 
giúp trẻ làm chính xác lại.
 * Căn cứ vào hình thức vận động theo nhạc như vỗ tay hoặc gõ đệm theo 
tiết tấu, vận động minh hoạ, múaCô luôn chú ý tới đội hình của trẻ, sao cho cô 
làm mẫu, tất cả nhìn thấy cô và cô quan sát được trẻ.
 * Đa dạng hoá các vận động:
 Để khi trẻ đỡ chán và nâng cao khả năng của trẻ tôi nghiên cứu và thấy 
cần phải đa dạng hoá các vận động. Tôi có thể tạo thành trò chơi cho trẻ.
 Sự hình thành các kỹ năng vận động theo nhạc cần phải tăng cường luyện 
tập, vận dụng các phương pháp, biện pháp linh hoạt, sáng tạo. 
3. Tạo môi trường âm nhạc. Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
3.1. Tạo môi trường.
 Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật được trẻ mẫu giáo rất yêu 
thích. Đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động 
giáo dục một cách hiệu quả ở trường Mầm non. 
 Do đặc diểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, các cháu tuy còn nhỏ tuổi 
nhưng rất thích cái đẹp, mầu sắc sặc sỡ, mới lạ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc 
cần tạo ra một môi trường âm nhạc là rất cần thiết. Vì vậy, tôi luôn cố gắng tạo 
nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp.
- Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: Đàn Oocgan, ti vi, đầu đĩa, vi tính
- Tôi vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh từ hoạ báo, lịchcó nội dung về hoạt động âm 
nhạc, nội dung bài sắp học để trang trí hoặc làm đồ dùng cho giảng dạy.
- Tôi chuẩn bị đồ chơi âm nhạc, bởi vì đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể 
thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Đồ chơi có 2 loại chủ yếu:
 * Đồ chơi công nghiệp: Đàn, xắc xô, trống, kèn, mõ, trang phục
 * Đồ chơi tự tạo: Đồ chơi tự tạo có muôn hình muôn vẻ bởi chúng được 
tạo ra từ những vật sẵn có, dễ kiếm, dễ làm. Nguồn gốc của đồ chơi tự tạo là vô 
tận. Làm đồ chơi tự tạo là hoạt động sáng tạo và độc đáo. Có thể dùng luôn 
 7 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ
 Mẫu giáo 4 – 5 tuổi 
khí mới, hấp dẫn, trong giờ học, tạo cho trẻ niềm hứng thú, hăng say tích cực 
tham gia vào hoạt động, làm cho hiệu quả giáo dục cao. Đặc biêt giúp giảm bớt 
đồ dùng không cần thiết, giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi 
phí. 
 Ví dụ: Khi dạy trẻ gõ đệm theo tiết tấu chậm bài “Em yêu Thủ đô” của 
tác giả Bảo Trọng, cô cần tạo dựng lên một số hình ảnh đẹp về Thủ Đô Hà Nội 
bằng cách cô chọn trong mạng một số danh lam thắng cảnh ở Thủ đô Hà Nội để 
lưu trong máy vi tính. Khi tiến hành tiết học tôi cho trẻ quan sát hình ảnh trên 
máy vi tính, để tạo hứng thú và khơi gợi hình ảnh đẹp hình thành ở trẻ tình cảm 
yêu quê hương đất nước, con người. Qua hình thức giới thiệu của cô kết hợp với 
được nghe giai điệu âm nhạc sẽ là yếu tố ban đầu của tư duy logic cho quá trình 
cảm nhận nghệ thuật.
 Hình ảnh7: đẹp về thủ đô Hà Nội
 Để dạy trẻ tôi không chỉ sưu tầm trên mạng tôi còn tìm các trò chơi trong 
phần mềm cài đặt, mua băng đĩa có nội dung liên quan đến kiến thức cần truyền 
đạt, quay phim làm đĩa để dạy trẻ cho phù hợp với bài học.
Ví dụ: Dạy múa bài “Cháu yêu bà” của tác giả Xuân Giao. Để chuẩn bị cho bài 
giảng, ý tưởng của tôi tạo cho trẻ hứng thú và khơi gợi tình cảm của cháu đối 
với bà của mình bằng cách cho trẻ xem video, clip vở kịch rối tóm tắt theo 
truyện Tích Chu. Tôi tập kể diễn cảm tóm tắt nội dung cốt truyện, sưu tầm rối 
hình cậu bé Tích Chu, Bà cụ, Bà tiên, tập đóng kịch, dựng cảnh. Sau đó được 
quay làm đĩa CD và lưu vào máy vi tính, khi dạy có thể cho xem trên đầu đĩa ti 
vi hoặc dùng máy vi tính để mở. Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy 
như vậy, tôi thấy các cháu thích thú khi được thay đổi không khí, có ý thức, say 
sưa và tích cực vào vận động theo nhạc.
4. Tận dụng môi trường ở mọi lúc, mọi nơi.
4.1 Trong tiết học.
 Lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi tôi chủ nhiệm thực hiện theo chương trình 
cải cách. Giáo dục âm nhạc cho trẻ gồm 4 hoạt động đó là hát, nghe, vận động, 
trò chơi. Xét tính chất kết hợp thì mỗi tiết có trọng tâm khác nhau. Riêng vận 
động theo nhạc trọng tâm vào tiết 3, còn các tiết khác vận động theo nhạc là nội 
dung kết hợp. Chính vì đó mà tôi đưa ra yêu cầu về nội dung vận động theo nhạc 
cho từng loại tiết khác nhau. Dạy trẻ vận động lần 1 (tiết 3) Yêu cầu trẻ bắt 
chước vận động theo giáo viên đúng nhịp điệu, đúng động tác. Dạy trẻ vận động 
lần 2- 3- 4 (tiết 4, tiết 1 mới, tiết 2 mới) thì yêu cầu tăng dần, trẻ không những 
tập đúng động tác mà còn biết phối hợp các động tác, thay đổi vị trí đội hình 
theo âm nhạc và thể hiện diễn cảm.
Tôi đã tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thực hiện tốt 
hoạt động âm nhạc. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản 
thân, được trao đổi, nhận xét để trở lên năng động hơn. Chính vì vậy, trong vận 
động theo nhạc, trẻ tự do thể hiện nhiều cách khác nhau, không nhất thiết yêu 
cầu mọi trẻ vận động giống nhau. 
 9

File đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_d.doc