Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non

 “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ Mầm 
non”.
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp.
 “Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
 Đây là hai câu thơ chứa chan tình yêu thương trẻ em của Bác Hồ. Đó đồng thời 
cũng là trách nhiệm mà Bác giao cho hậu thế về việc phải thường xuyên quan tâm, chăm 
lo đến thế hệ măng non của đất nước.
 Như chúng ta đã biết giáo dục mầm non là quốc sách hàng đầu. Mục tiêu GDMN 
là hình thành cho trẻ những yếu tố nhân cách đầu tiên của con người, con người phát 
triển toàn diện về 5 mặt: Nhận thức, thể chất, ngôn ngữ, tình cảm-xã hội, thẩm mỹ. Để 
đạt được mục tiêu giúp trẻ phát triển toàn diện thì ta cần phải kết hợp hài hoà giữa nuôi 
dưỡng chăm sóc sức khoẻ và giáo dục đó là điều tất yếu. Riêng đối với bậc học mầm 
non việc chăm sóc nuôi dưỡng và bảo vệ sức khỏe của trẻ được đặt lên hàng đầu, vì mục 
tiêu giáo dục mầm non là hình thành nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa giúp 
cho trẻ khỏe mạnh hồn nhiên vui tươi phát triển cơ thể cân đối hài hòa. Nếu chăm sóc, 
nuôi dưỡng trẻ không tốt sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Do đó việc nuôi dưỡng và 
chăm sóc trẻ là hết sức cần thiết.
 Ngày nay, dưới sự lãnh đạo và chỉ đạo của Đảng, Nhà nước cùng với sự phát triển 
chung của xã hội, mỗi gia đình đều có cuộc sống đầy đủ, sung túc hơn, trình độ dân trí 
cũng ngày đựơc nâng cao lên rõ rệt. Chính vì vậy mà việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng 
được gia đình và xã hội đặc biệt quan tâm hơn. Vậy quan tâm như thế nào là đúng mực, 
đúng cách để cơ thể trẻ ngày càng được khoẻ mạnh hơn, trẻ học tập tốt hơn, phát triển 
cân đối thì trước tiên chúng ta phải có một chế độ ăn uống cho trẻ một cách hợp lý, khoa 
học nhằm giúp trẻ ăn uống ngon miệng ăn hết suất nhưng luôn đảm bảo vệ sinh an toàn 
thực phẩm đối với trẻ đó mới chính là vấn đề hết sức quan trọng ở trong trường Mầm 
non.
 Như chúng ta đã biết, dinh dưỡng cho trẻ trong những năm đầu đời là tiền đề, là 
điều kiện cần và đủ cho sự phát triển về mọi mặt sau này của đứa trẻ một cách toàn 
diện. Trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo còn quá nhỏ nên gần như hoàn toàn trẻ phải dựa 
vào sự giúp đỡ, phục vụ của các cô giáo trong việc chơi, học, ăn, ngủ,... của trẻ. Bên 
cạnh vai trò đặc biệt quan trọng của người giáo viên trực tiếp dạy dỗ trẻ thì việc chăm 
sóc nuôi dưỡng trẻ một cách an toàn và phát triển khỏe mạnh trong nhà trường là điều 
hết sức quan trọng.
 Ở lứa tuổi mầm non trẻ rất dễ bị tổn thương bởi các yếu tố có hại của ngoại cảnh 
ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ, nếu chúng ta không chăm sóc, nuôi dưỡng cho trẻ một cách 
cẩn thận thì trẻ dễ bị các yếu tố ngoại cảnh đó làm ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ. Mặt 
khác, ở trường mầm non là nơi tập trung đông trẻ, vì vậy, đòi hỏi những người chăm sóc 
nuôi dưỡng trẻ cần nắm được một số kiến thức quan trọng trong việc lựa chọn các loại thực đơn dinh dưỡng cho trẻ phù hợp với thực tế nhà trường và địa phương. Tăng cường 
công tác thanh tra, kiểm tra chế độ ăn và nuôi dưỡng- chăm sóc trẻ
 3. Phạm vi áp dụng đề tài, sáng kiến, giải pháp
 Đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ” 
trong trường mầm non với mục đích giúp trẻ có một cơ thể khỏe mạnh, trẻ được phát 
triển một cách toàn diện từ đó giúp trẻ học và chơi đạt kết quả tốt hơn. Phân tích thực 
trạng một số biện pháp Giáo dục dinh dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm ở đơn vị. Rút 
ra các bài học về Giáo dục dinh dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm trong nhà trường. 
Vì thế, đề tài này được áp dụng tại trường mầm non tôi đang công tác với số lượng 8 
nhóm lớp/173 trẻ có hiệu quả và đề tài có thể áp dụng cho các trường mầm non khác 
trong địa bàn huyện. 
 II. phÇn néi dung
 1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu 
 *Quy mô trường lớp
 Toàn trường có 8 lớp/173 trẻ 
 Trong đó: Nhà trẻ: 02 nhóm/30 trẻ; Mẫu giáo: 06 lớp/143 trẻ.
 *Cơ sở trang thiết bị 
 Toàn trường có 08 phòng học đảm bảo kiên cố, có phòng chức năng khác. Có 
100% công trình vệ sinh đảm bảo tiêu chuẩn. Có 3 điểm trường với 3 bếp ăn 1 chiều 
đảm bảo đúng tiêu chuẩn, có đủ đồ dùng trang thiết bị phục vụ cho việc nấu ăn, chế biến 
thực phẩm cho trẻ.
 *Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên: 
 Tổng số: 24 đ/c (Ban giám hiệu: 03, giáo viên: 17, nhân viên: 04). 100% cán bộ 
giáo viên, nhân viên đạt chuẩn trở lên, trên chuẩn 21/24 đ/c; tỷ lệ 87,5%
 Tổng số học sinh được tổ chức nấu ăn bán trú tại trường là 08 lớp/173 trẻ, với 
mức ăn là 12.000đ/ ngày/ trẻ.
 *Chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ:
 Qua theo dõi cân đo lên biểu đồ tăng trưởng đầu năm học kết quả cho thấy như 
sau
 Cân nặng Chiều cao
 Suy Suy 
 Cân nặng Thấp 
 Tổng dinh dinh Cao bình Thấp còi 
 bình còi
 Độ tuổi số dưỡng dưỡng thường độ 1
 thường độ 2
 trẻ độ 1 độ 2
 Sl Tỷ Sl Tỷ Sl Tỷ Sl Tỷ Sl Tỷ Sl Tỷ 
 lệ % lệ lệ lệ lệ lệ
 % % % % %
 Nhà trẻ 30 26 86,7 4 13,3 26 86,7 4 13,3
 Mẫu giáo 143 128 89,5 15 10,5 130 91 13 9
 Cộng: 173 154 89 19 11 156 90,2 17 9,8 Biện pháp1: Tăng cường nâng cao nhận thức và bồi dưỡng chuyên môn 
nghiệp vụ cho cán bộ, giáo viên về vấn đề chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ.
 Hàng năm nhà trường luôn chú trọng trong công tác bồi dưỡng kiến thức cho đội 
ngũ giáo viên, nhân viên với các nội dung về công tác nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe, 
vệ sinh phòng bệnh - phòng dịch, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. Trong đó việc bồi 
dưỡng nâng cao chất lượng trong việc tổ chức cho trẻ bán trú tại trường mầm non là hết 
sức cần thiết, vì vậy những người làm công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ cần phải nhận 
thức rõ mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng cũng như lợi ích thiết thực của việc tổ chức 
cho trẻ ăn bán trú tại trường. 
 *Đối với nhân viên: 
 + Bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng về nuôi dưỡng cho 100% nhân viên dinh dưỡng 
của bếp ăn qua các lớp tập huấn do phòng Giáo dục tổ chức.
 + Tổ chức bồi dưỡng về kiến thức và kỹ năng cho cô cấp dưỡng ngay từ đầu năm 
học.
 + Tổ chức bồi dưỡng chuyên đề như: chuyên đề về dinh dưỡng, chuyên đề vệ sinh an 
toàn thực phẩm, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ trong trường mầm nonTrang trí, 
sắp xếp đồ dùng theo quy trình bếp ăn một chiều sao cho hợp lý, đảm bảo vệ sinh, gọn gàng 
ngăn nắp thuận tiện cho việc chế biến thực phẩm. 
 + Đồng thời vào các chiều thứ sáu hàng tuần nhà trường tổ chức sinh hoạt chuyên 
môn rút kinh nghiệm công tác nuôi dưỡng chăm sóc sức khỏe của trẻ bao gồm phó hiệu 
trưởng phụ trách công tác bán trú, nhân viên dinh dưỡng, nhân viên y tế, tổ trưởng các 
khối lớp để rút kinh nghiệm về những việc đã làm được và những tồn tại cần phải khắc 
phục, sửa chữa ngay và xây dựng thực đơn cho tuần mới.
 *Đối với các cô giáo:
 Nâng cao chất lượng giáo dục dinh dưỡng chăm sóc trẻ ở trong nhà trường.
 - Tổ chức cho giáo viên học các nội quy, quy chế, các thao tác cấp cứu, biết cách 
sử lý và phòng tránh một số tai nạn gây thương tích ở trẻ như: trẻ bị sặc, hóc xương, 
ngậm thức ăn và các loại hạt hoặc các đồ vật nhỏ
 - Tổ chức học các lớp chuyên đề như: chuyên đề về dinh dưỡng, chuyên đề vệ sinh 
an toàn thực phẩm, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ trong trường mầm non Trang trí 
lớp có góc tuyên truyền dinh dưỡng tới phụ huynh, sắp xếp đồ dùng sao cho hợp lý, đảm 
bảo vệ sinh, gọn gàng ngăn nắp thuận tiện cho việc dạy, chăm sóc trẻ. 
 - Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học tập các lớp trên chuẩn các lớp tập huấn 
bồidưỡng chuyên môn hè, các lớp bồi dưỡng chuyên đề, tham gia học bồi dưỡng thường 
xuyên chu kỳ cho giáo viên mầm non
 - Tăng cường cơ sở vật chất, các điều kiện trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho việc 
đảm bảo vệ sinh dinh dưỡng và an toàn thực phẩm ở nhà trường.
 - Nhà trường xây dựng kế hoạch hoạt động nhiệm vụ năm học, triển khai chỉ đạo 
cán bộ giáo viên nhân viên thực hiện. - Vệ sinh môi trường: Bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ trẻ em, vì vậy vệ 
sinh phòng lớp sạch sẽ, không có mùi hôi khai, sàn nhà khô ráo, hàng tuần tổng vệ sinh 
các phòng, lau các cửa, khai thông cống rãnh, cũng góp phần giúp cho trẻ khỏe mạnh. 
 Tổ chức bồi dưỡng kiến thức, cập nhập thông tin về vệ sinh dinh dưỡng an toàn thực 
phẩm thường xuyên cho đội ngũ nhân viên dinh dưỡng và giáo viên mầm non. 
 Biện pháp 2: Chỉ đạo nhân viên dinh dưỡng xây dựng thực đơn dinh dưỡng 
cho trẻ phù hợp với thực tế nhà trường và địa phương
 Ngay từ đầu năm học theo sự chỉ đạo của cấp trên với chức năng là một hiệu phó 
quản lý công tác chăm sóc nuôi dưỡng bán trú trong nhà trường tôi đã xây dựng kế 
hoạch chăm sóc nuôi dưỡng và nội dung vệ sinh an toàn thực phẩm phù hợp với đặc 
điểm thực tế của trường mình. Xây dựng thực đơn theo khẩu phần, hàng ngày, hàng 
tuần, theo mùa, phù hợp điều kiện thực tế của vùng, cân đối dinh dưỡng và triển khai tới 
các bộ phận đoàn thể của nhà trường và triển khai sâu rộng trong toàn thể cha mẹ học 
sinh như: thông qua cuộc họp cha mẹ học sinh, tranh ảnh, động viên phụ huynh cùng 
tham gia.
 Việc xây dựng thực đơn cho trẻ thay đổi theo từng ngày, tuần, tháng và từng mùa 
khác nhau nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ, cân đối về lượng và chất cho trẻ theo từng độ 
tuổi khác nhau. 
 Để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ thì cần phải có những bữa ăn 
ngon miệng đầy đủ dinh dưỡng. 
 Một bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng phải đủ 3 nguyên tắc sau: 
 * Nguyên tắc 1: Thức ăn phải có đủ 4 nhóm chất: Bột đường, chất đạm, chất béo, 
chất xơ.
 Chất bột đường có trong thức ăn chế biến từ gạo như: Bột, cháo, cơm, mỳ.... chất 
này cung cấp năng lượng cho trẻ và giúp chuyển hoá chất trong cơ thể.
 Chất đạm có trong thịt, cá, tôm, cua các loại đậu ... giúp xây dựng cơ bắp, tạo 
kháng thể.
 Chất béo có trong mỡ, dầu, bơ ... dự trữ, cung cấp cho bé năng lượng và các 
vitamin.
 Chất xơ có trong các loại rau củ, trái cây, giúp cơ thể bé chuyển hoá chất và tăng 
cường chất đề kháng cung cấp vitamin, khoáng chất.
 * Nguyên tắc 2: Nước nhu cầu nước của trẻ chiếm từ 10 – 15% trọng lượng cơ 
thể. Một trẻ em nặng 10kg thì trung bình cần 1-1,5lít nước/1 ngày. Mùa nóng trẻ cần 
lượng nước nhiều hơn mùa lạnh. Nếu cha mẹ cho trẻ ăn thức ăn quá mặn hoặc không 
cho trẻ uống đủ nước thì sự tiêu hoá và hấp thụ của trẻ sẽ kém. 
 Nguyễn tắc 3: Thực phẩm an toàn 
 Đây là một vấn đề đặc biệt quan trọng trong quá trình lựa chọn và chế biến thức ăn 
cho trẻ. Thịt, cá, rau, trái cây phải tươi sống đảm bảo không có thuốc sâu hay hoá chất, 
các thực phẩm đã chế biến sẵn nên lựa chọn những thương hiệu có uy tín về chất lượng 
và an toàn thực phẩm, thức ăn đã nấu chín nếu chưa dùng phải đậy kín. Nhà trường tổ chức họp hàng tuần, hàng tháng lấy ý kiến đóng góp của giáo viên 
và mọi người xung quanh để đúc kết kinh nghiệm cho những lần chế biến sau được tốt 
hơn.
 Nhà trường luôn kiểm soát chặt chẽ nguồn cung cấp thực phẩm: Nguồn gốc, thực 
phẩm, nguyên liệu thực phẩm, khâu chế biến nấu nướng, khâu bảo quản vận chuyển. 
 Luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, thực hành về vệ sinh an 
toàn thực phẩm cho cán bộ - giáo viên - nhân viên và học sinh. Đưa nội dung giáo dục 
vệ sinh dinh dưỡng và an toàn thực phẩm vào các hoạt động hàng ngày cho trẻ tại nhà 
trường.. Xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh 
giá việc thực hiện các quy định của pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường 
mầm non.
 Biện pháp 4: Công tác phối hợp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
 Ngay vào đầu năm học mới nhà trường tổ chức họp Ban giám hiệu nhà trường và 
các đoàn thể để thống nhất chế độ ăn uống, thực đơn ăn uống và mời các nhà cung cấp 
thực phẩm đến ký hợp đồng thực phẩm như: Thịt, cá, trứng, gạo, rau củ Nguồn cung 
cấp thực phẩm phải có đủ điều kiện cung cấp thường xuyên và có trách nhiệm trước 
pháp luật về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm, đảm bảo giá cả hợp lý, ổn định. 
Thực phẩm hợp đồng với nhà trường phải tươi sống như: Cá, rau, thịt được nhận vào 
mỗi buổi sáng và được kiểm tra đảm bảo về chất lượng, đủ về số lượng hàng ngày thì 
nhân viên mới ký nhận và chế biến. Nếu thực phẩm không đảm bảo về chất lượng như 
hôi thiu, ẩm mốc, kém chất lượng sẽ hủy hợp đồng. Người hợp đồng bán thực phẩm 
phải có giấy phép kinh doanh và được cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. 
Vì lượng thực phẩm mua vào mỗi ngày rất nhiều nên việc đăng ký mua thực phẩm từ 
những nơi cung cấp thực phẩm uy tín, nơi sản xuất rau sạch, chất lượng, có giấy tờ 
chứng minh nguồn gốc thực phẩm rõ ràng là rất cần thiết.
 Đối với thực phẩm nấu chín nhà trường yêu cầu nhân viên dinh dưỡng lưu mẫu 
thức ăn hàng ngày và lưu trong tủ lạnh 24 tiếng đồng hồ, trong quá trình sử dụng thực 
phẩm nếu chất lượng thực phẩm không đảm bảo thì có biện pháp xử lý kịp thời không 
để tình trạng dùng thực phẩm kém chất lượng trước khi chế biến cho trẻ.
 Nhà trường luôn chú trọng đến vườn rau của bé, nhà trường luôn chỉ đạo nhân viên 
dinh dưỡng trồng vườn rau của bé với nhiều loại rau tươi, ngon, đảm bảo vệ sinh, với 
mong muốn cung cấp cho trẻ nguồn thực phẩm sạch.
 Ngoài ra, việc phối kết hợp với y tế khám sức khỏe, tẩy giun định kỳ cho trẻ và 
người trực tiếp chăm sóc cũng rất cần thiết.
 Biện pháp 5: Tuyên truyền kiến thức về nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe trẻ 
theo khoa học cho các bậc phụ huynh.
 Nhà trường luôn chú trọng công tác tuyên truyền huy động trẻ ở lại ăn bán trú tại 
trường góp phần giải phóng sức lao động nói chung và phụ nữ nói riêng, nhằm giúp chị 
em phụ nữ yên tâm công tác, lao động, sản xuất đảm bảo thời gian lao động và thời gian 
nghỉ ngơi, trẻ được ăn ngủ tại trường không phải đi về mệt nhọc, vất vả, tạo điều kiện 
cho trẻ được học tập, vui chơi, tham gia vào các hoạt động đạt kết quả tốt hơn.