Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm dạy trẻ mầm non kỹ năng sống - Trường Mầm non Sơn Ca

 PHÒNG GÍAO DỤC- ĐT TXBR CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
TRƯỜNG MẦM NON BC SƠN CA Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 Bà Rịa, ngày 2 tháng 1 năm 2009
 KINH NGHIỆM 
 DẠY TRẺ MẦM NON KỸ NĂNG SỐNG 
HỌ VÀ TÊN: TRẦN THỊ ĐỨC
ĐƠN VỊ CÔNG TÁC: Trường Mầm non Sơn Ca 
 CHỨC VỤ: Hiệu trưởng
 I./ NHẬN THỨC :
 Cơ sở lý luận:
 Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao 
tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết 
cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự 
lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại trường. 
 Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mầm non áp dụng phương 
pháp học trung tính là phương pháp học tập thông qua các giao tiếp tích cực với 
những người khác.
 Cơ sở thực tiển:
 Ở Việt nam, từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục- Đào tạo đã phát động 
phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng 
cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục 
trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. 
Trong năm nội dung thực hiện có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
 Về phía các bậc cha mẹ trẻ em luôn quan tâm đến việc làm sao để kích thích 
tính tích cực học tập của trẻ, ai cũng muốn con mình được học đọc và học viết ngay 
trong những năm tháng học ở mẫu giáo, đặc biệt là các bậc cha mẹ có con chuẩn bị 
vào lớp một. 
 Đối với giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có những 
vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên trẻ đến 
trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, 
không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể 
tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời 
gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường 
mầm non. 
SKKN: day tre ky nang song 1 thái quá! Đồng thời lại chiều chuộng, cung phụng con cái khiến trẻ không có kỹ 
năng tự phục vụ, chỉ chú ý đến khâu dạy, không chú ý đến con mình ăn, uống như 
thế nào, trẻ có biết sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống hay không? Và 
vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ dùng đó để làm gì?
 Đối với giáo viên mầm non
 Phong trào“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tập trung 
nhiều nội dung chung cho các bậc học, giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải 
dạy trẻ lứa tuổi mầm non những kỹ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ 
những kế hoạch định hướng chung để rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non.
 Đa số giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới phương 
pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và 
ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh còn gặp nhiều khó khăn; 
giáo viên trẻ tuổi ít hơn, năng động, sáng tạo nhưng lại khó trong công tác bồi 
dưỡng do nhận thức về nghề chưa sâu sắc lại do loại hình trường bán công nên giáo 
viên mới thường không an tâm công tác. 
 Từ cơ sở lý luận và thực tiển, từ những thuận lợi và khó khăn trong quá trình 
thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện-học sinh tích cực”, tôi đã 
suy nghĩ, nghiên cứu tài liệu để tạo điều kiện thuận lợi giúp giáo viên, các bậc cha 
mẹ dạy trẻ mầm non các kỹ năng sống qua đề tài: “Kinh nghiệm dạy trẻ mầm non 
kỹ năng sống ” 
 II./ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 A BIỆN PHÁP CHUNG
 Trong quá trình nghiên cứu đề tài và qua thực tế quản lý nhà trừơng, tôi đã 
thực hiện các biện pháp chung để giải quyết vấn đề như sau:
 1./ Giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ kỷ năng sống 
 2./ Xác định những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non 
 3./ Cụ thể hóa nội dung những kỹ năng cơ bản mà giáo viên cần dạy trẻ
 4./ Xác định nhiệm vụ cơ bản đối với từng đối tượng trong việc dạy trẻ kỹ 
năng sống
 5./ Biện pháp tuyên truyền với các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỷ năng sống 
trong gia đình 
 6./ Đề ra những biện pháp hướng dẫn giáo viên, giúp các bậc cha mẹ thực 
hiện dạy trẻ các kỷ năng sống cơ bản
 7./ Biện pháp giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt 
động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trừơng.
SKKN: day tre ky nang song 3 động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những 
thứ có thể đoán trước được. 
 + Kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt 
ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của 
mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng 
đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác như đọc, viết, 
làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý 
tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận 
những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng học mọi thứ. 
 Ngoài ra, ở trường mần non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn 
uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa 
tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, 
vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai 
nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, 
cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa  hoặc biết giúp người 
lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến người xung 
quanh.
 4./ Biện pháp xác định nhiệm vụ cơ bản và phân công trách nhiệm trong 
việc dạy trẻ kỹ năng sống
 4.1./ Trách nhiệm của trường mầm non
 - Ban giám hiệu trao đổi với giáo viên để xác định mục tiêu của trường, kết 
quả mong đợi phù hợp với tiềm năng phát triển của trẻ và xây dựng kế hoạch năm 
học cho từng độ tuổi phù hợp với đặc điểm của chương trình.
 - Tạo điều kiện cho giáo viên tổ chức tốt các họat động nuôi dưỡng, chăm 
sóc giáo dục trẻ theo thời gian biểu của nhà trường đã đưa ra.
 - Tập huấn cho giáo viên về các kỹ năng làm việc với cha mẹ, tạo cơ hội, tổ 
chức nhiều hoạt động nhằm giúp giáo viên tăng cường phối hợp nhất quán với gia 
đình để dạy trẻ kỹ năng sống đạt hiệu quả. 
 4.2./ Giáo viên có thể làm được gì để dạy kỹ năng sống cho trẻ?
 - Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích 
sự chuyên cần, tích cực của trẻ, giáo viên cần phải biết khai thác phát huy năng 
khiếu, tiềm năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Vì mỗi đứa trẻ là một nhân vật đặc biệt, phải 
giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc 
sống.
SKKN: day tre ky nang song 5 và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ 
đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời. 
 - Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của 
cuộc sống. Nếu cha mẹ múôn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trứơc hết cần đánh 
thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình một 
cách tích cực và đừng bao giờ phá vở suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
 - Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất cần 
thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính xác 
và thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên luyện tập, mà 
còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ những mẫu 
hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha mẹ và những 
người xung quanh trẻ. 
 6./ Biện pháp chỉ dẫn cho giáo viên và tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện 
dạy trẻ các kỷ năng sống cơ bản
 6.1. Trứơc hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử 
công bằng với trẻ và đảm bảo an tòan cho trẻ.
 6.2. Tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ vui chơi 
 Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của 
trẻ. Vì đối với trẻ chơi trò chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc rèn kỷ năng 
sống cho trẻ. Trẻ lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động 
chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng. 
 Ví dụ: Giáo viên có thể giới thiệu với trẻ về chữ cái và các con số thông qua 
các trò chơi đóng vai, các trò chơi xây dựng, các trãi nghiệm văn học và âm nhạc.
 6.3. Liên tục đọc sách, trò chuyện, kể chuyện cho trẻ nghe 
 - Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống như 
những giờ hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, hoặc đọc sách trẻ nghe trong giờ trưa 
đối với những trẻ khó ngủ. 
 - Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo 
đức cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu 
thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa 
tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
 Ví dụ: Khi kể chuyện “ Ba cô gái” giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở như: 
Nếu là con khi hay tin mẹ bị ốm, con sẽ làm gì? gợi mở tính tò mò thay đổi đoạn 
kết của truyện có hậu hơn, đặt tên khác cho câu chuyện v,v.
SKKN: day tre ky nang song 7 các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với 
lứa tuổi của học sinh.
 Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế hoạch và thực hiện nhiều hoạt 
động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của trẻ. Cụ 
thể như sau: 
 7.1. Phát động giáo viên làm đồ chơi dân gian; sáng tác bài hát, điệu múa thể 
loại dân ca cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. 
 - Năm học 2007-2008, tôi đã có biện pháp chỉ đạo chuyên môn thống nhất 
lịch sinh hoạt qua đó giáo viên tăng cừơng cho trẻ chơi các trò chơi dân gian. Đồng 
thời, tôi đã phát động phong trào làm đồ chơi dân gian bằng vỏ hộp sữa học đường. 
Kết qủa có hai bộ đồ chơi dân gian của hai giáo viên đạt giải A thị xã. 
 - Năm học 2008-2009, khi có chỉ đạo thực hiện nội dung tăng cừơng tổ chức 
các trò chơi dân gian và các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù 
hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Tôi tiếp tục nhân rộng được rất nhiều bộ cờ dân 
gian, tiếp tục phát động giáo viên thiết kế trang phục văn nghệ bằng võ hộp sữa học 
đường, sáng tác bài hát, điệu múa thể loại dân ca cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. 
 - Duy trì biện pháp tăng cừơng cho trẻ chơi các trò chơi dân gian trong giờ 
hoạt động ngoài trời vào các ngày thứ tư, sáu; riêng sáng thứ hai, trẻ được xem các 
kịch bản rối qua các câu chuyện cổ tích, được trực tiếp chơi với các con rối, giao 
lưu thi hỏi đáp về nội dung các câu chuyện. 
 7.2. Tổ chức các cuộc thi đấu cờ dân gian và các hội thi, các hoạt động văn 
nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Huy 
động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phú của cha 
mẹ trẻ em, các tổ chức, lực lượng xã hội, cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, 
truyền thống, giáo dục lòng yêu nước cho trẻ.
 Cụ thể tôi đã tổ chức thực hiện các hoạt động nổi bật như sau: 
 - Tháng 9/2008: Tổ chức cho học sinh khối chồi, lá thi góc chơi “khám phá 
khoa học” theo chủ đề bản thân, giáo viên lên tiết thực hành giúp trẻ trãi nghiệm 
bằng các giác quan, những trãi nghiệm trong đời sống hàng ngày của trẻ, bổ sung 
đồ chơi và phân lịch cho trẻ chơi lắp ráp Lego 
 - Tháng 10/2008: Phối hợp với Công ty Sữa Cô gái Hà Lan tổ chức cho trẻ 
chơi các trò chơi dân gian, những trò chơi rèn kỹ năng tự tin, mạnh dạn giúp trẻ 
phát triển nhận thức, thẩm mỹ thông qua đó thông tin tuyên truyền các bậc cha mẹ 
về kiến thức chăm sóc nuôi dưỡng, bảo đảm an toàn, phòng bệnh cho trẻ, hứơng 
SKKN: day tre ky nang song 9