Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ mầm non trong quá trình hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường xung quanh

 LỜI NÓI ĐẦU
 Như chúng ta đã biết Bác Hồ đã nói : 
 “Trẻ em như búp trên cành.
 Biết ăn, biết ngủ học hành là ngoan”.
 Quả đúng là như vậy trẻ em như búp non trên cành nếu được chăm sóc cẩn thận 
thì chồi non đó sẽ phát triển. Cũng như con người nếu được chăm sóc ngay từ khi 
mới sinh của người mẹ và gia đình cho đến khi đứa trẻ đó được tới trường, tới lớp 
được sự chăm sóc chu đáo của cô giáo mầm non thì đứa trẻ đó sẽ phát triển toàn diện 
về “ Đức, trí, lao, thể, mỹ”. Muốn đứa trẻ phát triển toàn diện thì điều đầu tiên chúng 
ta nhắc đến đó là “ sức khoẻ” do đó dinh dưỡng là nhu cầu sống hàng ngày của mỗi 
con người. Trẻ em cần dinh dưỡng để phát triển về thể lực và trí tuệ và góp phần 
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ, người lớn cần dinh dưỡng để duy trì sự sống 
và làm việc.
 Dinh dưỡng học nghiên cứu mối quan hệ thiết yếu giữa thức ăn và cơ thể con 
người, tất cả chúng ta đều thấy rõ tầm quan trọng của việc ăn uống là một nhu cầu 
hằng ngày, một nhu cầu cấp bách bức thiết không thể không có. Tuy vậy hiện nay 
trong nền kinh tế thị trường các vấn đề nảy sinh do chế độ dinh dưỡng không đầy đủ 
và không hợp lý vẫn là điều mọi người phải quan tâm xem xét. Chúng ta biết rằng 
tình trạng dinh dưỡng tốt của mọi người nói chung, trẻ em nói riêng phụ thuộc vào 
khẩu phần dinh dưỡng thích hợp, việc được chăm sóc sức khoẻ đầy đủ có môi 
trường sống hợp vệ sinh.
 Trên cơ sở nhận thức được tầm quan trọng của giá trị dinh dưỡng và điều kiện 
kinh tế hiện nay, là một giáo viên mầm non tôi cần giáo dục dinh dưỡng cho mọi 
người, nhất là đối với trẻ ngay ở độ tuổi mầm non.
 Giáo dục dinh dưỡng là một quá trình tác động có tác động có mục đích, có kế 
hoạch đến tình cảm, lý trí con người nhằm làm thay đổi nhận thức, thái độ và hành 
động để đi đến tự giác. Chăm lo vấn đề ăn uống và sức khoẻ cá nhân, tập thể cộng 
đồng.
 Chính vì vậy, khi nghiên cứu đề tài “ Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ mầm non 
trong quá trình hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường xung quanh” độ tuổi 
từ 5-6 tuổi.
Khi tiến hành làm đề tài này tôi được sự giúp đỡ nhiệt tình của : 
- Ban giám hiệu Nhà trường
- Của các giáo viên trong trường mầm non Quang Trung.
- Đã giúp đỡ và cung cấp tài liệu và kiến thức cơ bản để tôi hoàn thành đề tài này. 
Tôi xin chân thành cảm ơn!. giúp trẻ hiểu và nhận biết về lợi ích của vấn đề dinh dưỡng đối với cơ thể con 
người và tạo ra sự liên thông về giáo dục dinh dưỡng liên tục từ lứa tuổi mẫu giáo 
đến lứa tuổi học đường, tiến hành giáo dục cho trẻ mẫu giáo sẽ góp phần quan 
trọng trong chiến lược con người, tạo ra một lớp người mới có sự hiểu biết đầy 
đủ về vấn đề dinh dưỡng, sức khoẻ. Biết lựa chọn một cách thông minh tự giác 
các cách ăn uống, để đảm bảo sức khoẻ của mình, đẩy lùi bệnh tật, hạ thấp tỷ lệ 
suy dinh dưỡng ở trẻ em.
2. Cơ sở thực tiễn.
 Năm học 2008-2009 Trường mầm non Quang Trung vẫn tiếp tục thực hiện 
chuyên đề giáo dục dinh dưỡng- vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường với mục 
tiêu tiếp tục giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trong các lớp ở mức độ tuổi thấp nhất.
 Từ tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi của trường mầm non 
Quang trung. Năm học 2008 – 2009 tình trạng suy dinh dưỡng vẫn còn. Đầu năm 
học tỷ lệ suy dinh dưỡng ở dưới lớp là 7% ( Lớp bé chuyển lên) đến khám sức 
khoẻ định kỳ đợt II thì tỷ lệ suy dinh dưỡng còn 5%.
Thực trạng công tác giáo dục dinh dưỡng và sức khoẻ tại trường mầm non Quang 
Trung. Công tác này đã được thực hiện thường xuyên liên tục, đứng trước nhiệm 
vụ trước mắt là thực hiện công tác giáo dục dinh dưỡng và sức khoẻ trong Nhà 
trường mầm non Quang Trung ngày càng có chất lượng và hiệu quả cao. Tuy vậy 
tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn còn, trước tình hình này là một giáo viên mầm non đang 
công tác tại trường tôi luôn trăn trở suy nghĩ mình phải làm gì ? và làm thế nào? 
cùng đội ngũ giáo viên trong Nhà trường tìm ra biện pháp giáo dục dinh dưỡng, 
sức khoẻ một cách phù hợp sẽ hạ thấp dần tỷ lệ suy dinh dưỡng hay tỷ lệ suy dinh 
dưỡng không còn tại trường mình và nâng dần thể lực cho trẻ. Vì vậy tôi mạnh 
dạn nghiên cứu đề tài : “ Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong 
quá trình hướng dẫn trẻ làm quen môi trường xung quanh”.
II. Mục đích nghiên cứu:
 Tìm ra biện pháp hữu hiệu nhất, phù hợp nhất để giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 
mầm non.
III. Khách thể nghiên cứu- đối tượng - phạm vi nghiên cứu:
 1- Khách thể nghiên cứu : Biện pháp giáo dục dinh dưỡng cho trẻ.
 2- Đối tượng nghiên cứu : Biện pháp giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 4 – 5 tuổi 
 trường mầm non Quang Trung.
 3- Phạm vi nghiên cứu : Lớp mẫu giáo nhỡ trường mầm non Quang Trung.
IV. Các giả thiết nghiên cứu:
 Nếu chúng ta tìm ra được một số biện pháp giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 
mẫu giáo 4-5 tuổi trường mầm non Quang Trung trong quá trình hướng dẫn trẻ 
 4.2 Điều tra đối với giáo viên:
 Tôi đã điều tra bằng câu hỏi sau:
 Xin đồng chí vui lòng cho biết đồng chí đã giáo dục dinh dưỡng bằng cách nào 
 trong quá trình hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường xung quanh.
 Mức độ
 Thường 
 ít sử dụng Không
 xuyên
 Hình thức
Tiết học
Dạo chơi
Sinh hoạt hàng ngày
 VII. Lịch sử nghiên cứu đề tài :
 Nghiên cứu vấn đề về dinh dưỡng và giáo dục dinh dưỡng là một việc làm 
 không phải là mới nhưng cũng không hoàn toàn cũ.
 Từ những năm trước đây, vấn đề này đã được rất nhiều nhà khoa học nghiên 
 cứu, các chuyên gia về dinh dưỡng đã được rất nhiều thành công, họ đã tìm ra rất 
 nhiều phương pháp hữu hiệu để phòng chống suy dinh dưỡng. Những phương 
 pháp đó không phải nơi nào cũng áp dụng có hiệu quả vì còn phụ thuộc vào nhiều 
 yếu tố, phong tục tập quán, hoàn cảnh sống, điều kiện của địa phương, của từng 
 gia đình khác nhau.
 Nhận thấy đây là vấn đề rất quan trọng và cấp thiết nên tôi đã mạnh dạn 
 nghiên cứu vấn đề “ Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi trong 
 quá trình hướng dẫn trẻ môi trường xung quanh” trường mầm non Quang Trung.
 VIII. Kế hoạch thời gian thực hiện:
 - Thời gian đăng ký đề tài : 15/10/2008.
 - Thời gian làm đề cương sơ lược : 20/10 – 30/10/2008.
 - Thời gian làm đề cương chi tiết : 01/11 – 15/11/2008.
 - Duyệt đề cương : 20/11/2007.
 - Thời gian viết nháp bản thảo : 20/11 – 30/12/2008.
 - Thời gian sửa bản thảo : 30/12/2008 – 05/01/2009.
 - Thời gian hoàn thành : 20/03/2009.
 - Thời gian nộp đề tài : 20/04/2009. Dinh dưỡng và giáo dục dinh dưỡng luôn chiếm một vị trí quan trọng trong 
giáo dục mầm non, là nền tảng cho tương lai của trẻ sau này.
2. Nội dung giáo dục dinh dưỡng.
a. Cơ sở lý luận.
 - Giúp trẻ hiểu giá trị dinh dưỡng của thực phẩm, lợi ích của lương thực thực 
phẩm.
 Giá trị dinh dưỡng không chỉ phụ thuộc vào thành phần hoá học của các loại 
lương thực thực phẩm mà còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác như: cách bảo 
quản, chế biến, Thực tế trong mỗi loại lương thực thực phẩm đều có chất dinh 
dưỡng khác nhau. Vì vậy chúng ta nên phối hợp các loại lương thực thực phẩm 
khác nhau để có đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng là một nhu cầu cấp bách 
nhất của xã hội đối với trẻ em, nó chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng, có ảnh 
hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể trẻ. Để nuôi dưỡng tốt về dinh 
dưỡng cần phải có khẩu phần ăn đảm bảo về số lượng, chất lượng các loại lương 
thực thực phẩm để đảm bảo cho giáo dục dinh dưỡng tốt ta cần giáo dục cho trẻ 
hiểu biết về giá trị dinh dưỡng của các loại lương thực thực phẩm thông qua trò 
chơi, bữa ăn hàng ngày, qua các buổi dạo chơi tham quan.
 Lương thực, thực phẩm là nguồn năng lượng chủ yếu trong cơ thể. Cơ thể cần 
đầy đủ các chất dinh dưỡng như : Prôtêin, Lipít, Đường, Muối khoáng, Vitamin... 
các chất này duy trì hoạt động của các cơ quan bên trong cơ thể, thực hiện các 
hoạt động sinh lý khác của cơ thể: tổng hợp các chất sông mới, điều hoà thân 
nhiệt cùng với sự phát triển của cơ thể về thể lực lẫn trí tuệ
b. Cơ sở thực tiễn
 Ăn là một nhu cầu không thể thiếu được của con người nhất là đối với trẻ 
càng phải ăn uống đầy đủ cả về số lượng và chất lượng hơn người lớn, ăn uống 
cung cấp năng lượng cho nhu cầu sống hoạt động và phát triển của cơ thể, nhu 
cầu này được thay đổi theo lứa tuổi của trẻ.
 Nguồn năng lượng cho cơ thể hoạt động sinh trưởng và phát triển đều lấy từ 
các chất dinh dưỡng khác nhau do thức ăn cung cấp qua khẩu phần ăn hàng ngày.
 Trong cuộc sống con người, dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng 
ảnh hưởng trực tiếp tới sự tồn tại và duy trì cuộc sống con người. Vấn đề quan 
trọng của dinh dưỡng trẻ em là đảm bảo nhu cầu của cơ thể trẻ đang lớn. Trong 
giai đoạn phát triển có những đặc điểm riêng về tâm lý và nhu cầu dinh dưỡng.
 Nếu được cung cấp đầy đủ năng lượng, cơ thể của trẻ sẽ dùng một nửa số năng 
lượng này cho các hoạt động hô hấp, tiêu hoá, bài tiết, thần kinh để duy trì phát 
triển sự sống.
 Nếu trẻ ăn uống không đủ lượng, đủ chất, ăn không ngon miệng, thì sức khoẻ 
của trẻ sẽ bị giảm sút. Vì vậy phải có chế độ ăn khoa học, hợp lý và đầy đủ các 
chất dinh dưỡng. một cách khoa học cho trẻ: việc chăm sóc giáo dục trẻ không những là trách 
 nhiệm của giáo viên mầm non mà còn là trách nhiệm của cha mẹ và gia đình trẻ. 
 Do vậy phải có sự kết hợp giữa việc giáo dục ở nhà trường và gia đình, giúp trẻ 
 hiểu được ý nghĩa dinh dưỡng và sự cần thiết của dinh dưỡng đối với cơ thể và 
 phải có giáo dục ăn uống hợp vệ sinh, đầy đủ các chất cho trẻ.
 CHƯƠNG II:
 THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN.
1. Thực trạng của vấn đề giáo dục dinh dưỡng.
1.1 Tìm hiểu vấn đề giáo dục dinh dưỡng ở trường Mầm non Quang Trung lớp mẫu 
giáo nhỡ 4 - 5 tuổi.
a. Đặc điểm của trường Mầm non Quang Trung.
 - Trường Mầm non Quang trung nằm ở trung tâm Thị xã Uông Bí tại địa bàn giữa 
Phường Quang Trung, một ngôi trường đã được xây dựng lại rất khang trang, 
Trường được xây dựng 2 tầng có 5 phòng học, mỗi lớp đều có phòng học, phòng ăn, 
phòng vệ sinh riêng, đồ dùng và tiện nghi đầy đủ và hiện đại, trường đang được xây 
dựng thêm phòng chức năng, có bếp một chiều, có đội ngũ giáo viên yêu nghề mến 
trẻ, nhân dân và phụ huynh luôn luôn quan tâm ủng hộ nhà trường trong công tác 
chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ .
b. Vấn đề giáo dục dinh dưỡng ở Trường Mầm non Quang trung
 - Nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục trẻ của nhà trường vẫn luôn được đặt nên hàng 
đầu do đó để trẻ lĩnh hội tri thức một cách đầy đủ và toàn diện thì trẻ phải có một 
sức khoẻ tốt, việc giáo dục dinh dưỡng cho trẻ là một vấn đề được nhà trường rất 
quan tâm.
 Việc giáo dục dinh dưỡng được giáo viên thực hiện ở mọi lúc mọi nơi trong tiết 
học, trong hoạt động dạo chơi và đặc biệt trong các bữa ăn hàng ngày.
 Việc giáo dục dinh dưỡng cho trẻ qua các hoạt động được thực hiện thường 
xuyên trên lớp nên trẻ đã có những hiểu biết nhất định về dinh dưỡng.
2.Kết quả điều tra thu được trong đầu năm học tháng 9/2008:
* Điều tra đối với giáo viên:
 Mức độ
 Thường xuyên ít sử dụng không sử dụng 21 Nguyễn Quang Minh 2004 Nguyễn thị Hằmg nội Trợ x
22 Nguyễn Mai anh 2004 Hà Thị Mai thủ Quỹ x
23 Lê Quỳnh Anh 2004 Ngô Mai Anh Giáo viên x
24 Nguyễn Khắc Đạt 2004 Nguyễn Bá Lương Nội trợ x
25 Bùi Thuý Hiền 2004 Nguyễn Thị Huyền Nội Trợ x
26 Vũ Đức Thắng 2004 Trần Thị Oanh kế toán x
27 Phạm Ngọc Khánh 2004 Nguyễn T Truyên công Nhân x
28 Phạm Hoàng Phúc 2004 Hà thị Vinh Thu Ngân x
29 Phạm Quốc Trung 2004 Phạm Thị Nga Nội trợ x
30 Lê Minh Trang 2004 Trần Linh Tâm Giáo viên x
31 Lê Ngọc Linh 2004 Trần Thị Thuý CN x
32 Nguyễn Bá Hoàng 2004 Lê Bá Hà Giáo Viên x
33 Nguyễn Trọng Vũ 2004 Nguyễn TPhượng Nội Trợ x
34 Trần Nhật Phúc 2004 Trần TMai CN x
35 Phạm Huyền Linh 2004 Phạm Thị Hương Nội trợ x
36 Nguyễn Khánh Linh 2004 NguyễnThu Hạnh cN x
37 Vũ Tú Dương 2004 NguyễnThu Huyền CN x
38 Lê Thuỷ Dương 2004 Hà Thị Huệ CN x
39 Đặng Đức Huy 2004 Nguyễn Thị Lan CN x
40 Phạm Hà Phương 2004 Phạm Thị Hoa CN x
41 Nguyễn Thuý Nga 2004 Nguyễn Thị Hoa CN x
42 Nguyễn Thanh Vân 2004 Nguyễn Thị Dung CN x
43 Bùi Linh Anh 2004 NguyễnThanh Tiến Giáo viên x
44 Hoàng Trung Chiến 2004 Nguyễn Thị Đào CN x
45 Nguyễn Nguyên Anh 2004 Bùi Thị Mai Giáo viên x
46 Vũ Ngọc Anh 2004 Trần Thị Tiến Kinh x
 doanh
47 Nguyễn Thanh Dung 2004 Nguyễn Thị Minh Nội trợ x
48 Bùi Việt Cường 2004 Vũ Thị Thanh Nội Trợ x
49 Cao Khánh Linh 2004 Bùi Thị Nga CN x
50 Bùi Phương Thảo 2004 Phạm Thị Duyên Thợ may x
51 Vũ ý Nhân 2004 Vũ Thị Vinh GV x
52 Nguyễn Ngọc Mai 2004 Nguyễn Thị Huyền Nội Trợ x
53 Trần Vĩnh Phong 2004 Nguyễn Thị Hạnh CN x
54 Lê Thành Đạt 2004 Trần Thị Nhung CN x
55 Lê Việt Đức 2004 Nguyễn Thị Lan CN x
56 Trần Hồng ánh 2004 Trần Thị Hồng bán Hàng x
57 Hà Quang Đạt 2004 Lê Thị Hà Kinh x
 doanh
58 Phạm minh Trí 2004 Phạm Thị Tâm làm ruộng x