SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” MỞ ĐẦU I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.Cơ sở lí luận Ngày nay, với sự phát triển chung của toàn xã hội, mỗi gia đình đều có cuộc sống đầy đủ, sung túc hơn, trình độ dân trí cũng ngày được nâng cao. Cùngvới chính sách kế hoạch hóa gia đình “Mỗi gia đình chỉ có từ 1-2 con”, việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng được gia đình và xã hội đặc biệt quan tâm. Hơn nữa, ở độ tuổi mầm non trẻ chưa có khả năng tự lập mà hoàn toàn phụ thuộc vào sự chăm sóc và hướng dẫn của người lớn. Nếu chúng ta nuôi dạy trẻ em khoa học, đúng hướng thì trẻ sẽ có nề nếp thói quen tốt và có sức khỏe tốt để phát triển thể chất và nhân cách toàn diện là nền tảng để trẻ phát triền sau này. Khoa học đã chứng minh thời kỳ trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng là một trong những thời kỳ trẻ phát triển mạnh nhất cả về thể chất và tinh thần. Vì vậy, mỗi giáo viên mầm non chúng ta cần tự đặt câu hỏi: Vậy phải chăm sóc trẻ như thế nào để trẻ đươc phát triển tối ưu về thể chất và tinh thần? Đó là vấn đề rất được mọi người quan tâm .Ở đây, tôi chỉ xin bàn chính tới vấn đề “thể chất” của trẻ bởi muốn trẻ có một tinh thần tốt thì điều đầu tiên tinh thần ấy phải được nằm trong cơ thể khỏe mạnh. Trẻ muốn khỏe mạnh không chỉ đảm bảo các yếu tố về ăn, ngủ, an toàn mà còn phải đảm bảo về vệ sinh vì trẻ em nói chung và trẻ mầm non nói riêng là lứa tuổi dễ mắc bệnh nhất vì cơ thể trẻ trong giai đoạn này sức đề kháng còn yếu.Vì vậy công tác chăm sóc rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo nói chung, trẻ 3-4 tuổi nói riêng là một việc rất quan trọng và cần thiết giúp trẻ có nề nếp, thói quen vệ sinh, phòng tránh bệnh tật, tăng cường sức khỏe, hình thành những kỹ năng sống cơ bản đầu tiên, góp phần tạo nguồn nhân lực có chất lượng trong tương lai. 2.Cơ sở thực tiễn Năm học 2018- 2019 là năm giáo dục mầm non nói chung và trường mầm non Sơn Ca nói riêng triển khai thực hiện đổi mới hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 3-4 tuổi, là người trực tiếp giảng dạy và chăm lo cho các cháu từng bữa ăn, giấc ngủ tôi nhận thấy trẻ vào trường đầu năm học chưa có kỷ năng vệ sinh tốt, đa số trẻ phụ thuộc vào cô giáo, chưa tự giác vệ sinh, chưa có nề nếp vệ sinh trong sinh hoạt hằng ngày, vẫn còn tình trạng trẻ suy dinh dưỡng Nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình cũng như tầm quan trọng của việc chăm sóc trẻ trong đó rèn thói quen vệ sinh cho trẻ tại nhóm lớp là điều mà bản thân tôi luôn trăn trở và canh cánh Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” Bản thân tôi được công tác tại trường trọng điểm của huyện nên được sự quan tâm của lãnh đạo ngành, của BGH nhà trường đầu tư mua sắm bổ sung các đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho hoạt động vệ sinh của trẻ. Lớp có 2 giáo viên trẻ, nhiệt tình, năng động, yêu nghề, mến trẻ, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, có tinh thần đoàn kết, nhất trí cao, luôn có ý thức phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nhà trường duy trì được công tác bán trú, các cháu đi học cả ngày nên thuận lợi trong việc rèn trẻ. Các cháu đều ở cùng lứa tuổi, đặc điểm tâm sinh lý giống nhau nên dễ dàng trong việc giáo dục. 2.Khó khăn Một số cháu mới đến trường, lớp nên chưa quen nề nếp vệ sinh, chế độ sinh hoạt ở trường và một số cháu còn quá nhỏ. Một số cháu được cha mẹ cưng chiều quá mức, thường làm giúp trẻ nên khả năng tự phục vụ của trẻ trong hoạt động vệ sinh còn hạn chế. Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc rèn luyện thói quen vệ sinh cho trẻ. Đang còn tình trạng trẻ suy dinh dưỡng. II. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI 1. Khảo sát thực tế 27 trẻ STT Nội dung tiêu chí Trẻ đạt Tỉ lệ đạt % 1 Kỷ năng thao tác vệ sinh 10/27 37% 2 Hứng thú tham gia công tác vệ sinh 8/27 30 % 3 Tình trạng sức khỏe 18/27 66% Từ thực tế trên tôi đã đưa ra nhiều biện pháp thực hiện nâng cao chất lượng chăm sóc về công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ có hiệu quả nhất. III.BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1. Biện pháp 1: Lập kế hoạc rèn vệ sinh cho trẻ Căn cứ vào đặc điểm tình hình cụ thể ở trường, ở lớp nơi tôi đang công tác; căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức và tiếp thu kiến thức của trẻ mẫu giáo 3 tuổi; bước vào đầu năm học mới tôi lập ra kế hoạch giáo dục vệ sinh cho trẻ cụ thể, rõ ràng. Tôi đặc biệt chú trọng đến kế hoạch trọng tâm và chia đều Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” Làm tốt công tác vệ sinh môi trường nề nếp của lớp là phòng học luôn thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Các cháu ở lớp mẫu giáo thời gian rất dài, nếu cô sắp xếp đồ dùng gọn gàng, sạch sẽ, mọi sinh hoạt của lớp có nề nếp làm cho lớp học vui tươi đầm ấm. Tất cả những cái đó ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành thói quen cho trẻ. Lớp học sạch đẹp cháu không nỡ vứt rác bừa bãi, cháu không vứt đồ chơi lung tung. Mỗi tuần giáo viên phải vệ sinh đồ dùng, đồ chơi một Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” được thực hiện thường xuyên ở lớp cũng như ở nhà, cháu sẽ nhanh chóng hình thành được thói quen vệ sinh đó. Cô cùng gia đình kết hợp dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi, nếu có điều kiện để rèn luyện những kỹ năng thực hành vệ sinh cho trẻ. Tất cả dụng cụ, đồ dùng cá nhân của trẻ cô đều làm ký hiệu riêng cho từng trẻ, tránh trường hợp dùng chung sẻ mất vệ sinh ảnh hưởng đến sức khỏe. Tủ úp ca cóc có ký hiệu riêng cho trẻ Giá khăn có ký hiệu riêng cho trẻ Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt từng ngón của bàn tay kia và ngược lại. Bước 3: Dùng lòng bàn tay này chà xát chéo lên mu bàn tay kia và ngược lại. Bước 4: Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẽ giữa các ngón của bàn tay kia và ngược lại. Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách xoay đi, xoay lại. Bước 6: Xả cho tay sạch hết xà phòng dưới nguồn nước sạch. Lau khô tay bằng khăn hoặc giấy sạch. Cô làm mẫu rửa tay bằng xà phòng Khi lau mặt hướng dẫn trẻ trải khăn giữa lòng bàn tay dùng ngón tay cái và ngón tay giữa lau mắt, dịch khăn lau mũi mồm, gập khăn lau trán, má, cằm, cổ. Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” Trẻ lau giá, sắp xếp đồ chơi giúp cô giáo Khi ra nắng biết đội mũ nón và biết mặc áo mưa khi trời mưa. Biết dùng tay - khăn che miệng khi hắt hơi, ho, ngáp, hỉ mũi Trẻ bắt đầu hình thành vững chắc các quy tắc vệ sinh cá nhân và nếp sống văn minh. 4. Biện pháp 4: Rèn thói quen vệ sinh cho trẻ thông qua các hoạt động giáo dục Rèn thói quen vệ sinh cho trẻ thông qua hoạt động vệ sinh: Tổ chức hoạt động vệ sinh là cách thức tác động trực tiếp đến nhận thức và hành vi của trẻ. Mục đích là trang bị cho trẻ những tri thức chủ yếu về vệ sinh, giúp trẻ nắm được các thao tác thực hiện trong từng hành động vệ sinh một cách chính xác, đúng đắn, làm cơ sở để luyện tập trong sinh hoạt hàng ngày. Các tiết vệ sinh có thể tổ chức theo từng nhóm nhỏ từ 8 – 10 trẻ vào các thời điểm làm vệ sinh cá nhân, trước khi ăn cơm, trước khi ngủ trưa Trong quá trình tổ chức vệ sinh cá nhân, giáo viên có thể sử dụng các dụng cụ trực quan như Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” khách quan của tri thức môn học; đảm bảo tính hệ thống, trọn vẹn của nội dung hoạt động học tập; đảm bảo tính vừa sức cho trẻ. Để lồng ghép nội dung giáo dục hành vi văn hoá cho trẻ thông qua các hoạt động học tập có hiệu quả, khi tiến hành tích hợp giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung bài học, lựa chọn phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp, từ đó xác định nội dung giáo dục thói quen hành vi văn hoá cụ thể cần lồng ghép, thời điểm lồng ghép và yêu cầu cần đạt được. Ví dụ: Qua giờ làm quen văn học với đề tài: Truyện “Gấu con bị đau răng” cô giáo dục trẻ biết vệ sinh răng miệng sạch sẽ vào buổi sáng sau khi ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ. Hình ảnh minh họa trong truyện “Gấu con bị đau răng” Hoặc bài thơ: “Thỏ bông bị ốm” rèn cho trẻ biết cách giữ gìn vệ sinh ăn chín, uống sôi. Hay ở hoạt động khám phá khoa học đề tài “Tìm hiểu một số loại quả” cô giáo dục trẻ trước khi ăn phải biết rửa tay, rửa hoa quả, gọt vỏ trước khi ăn và biết bỏ rác đúng nơi quy định. 5. Biện pháp 5: Rèn thói quen vệ sinh thông qua các hoạt động trong ngày Tổ chức cho trẻ luyện tập trực tiếp, thường xuyên trong sinh hoạt hàng ngày: Trẻ lứa tuổi mầm non có đặc điểm mau nhớ, chóng quên, vì vậy mỗi hành vi văn hoá vệ sinh đã hình thành cho trẻ cần phải được luyện tập củng cố một cách thường xuyên. Cho trẻ thực hành thường xuyên trong các thời điểm sinh Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” Rửa tay trước khi ăn +Ăn nhai từ tốn, không nhai nhồm nhoàm và nuốt vội. + Không ngậm thức ăn lâu trong miệng - không vừa ăn vừa chơi, vừa nói chuyện, đi lại lung tung. + Không xúc qua đầu, không bỏ dở suất ăn, biết nhặt cơm rơi vào đĩa riêng - Ăn xong lau miệng, uống nước từ từ, không làm đổ, không làm vỡ cốc, không rót nước quá đầy, thò tay vào bình nước, không uống nước lã. Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” hỏng đồ chơi Với bạn bè trẻ biết nhường nhịn bạn khi chơi và cùng chơi không đánh cãi nhau gây gổ bắt nạt bạn yếu. Với thiên nhiên môi trường: Biết yêu quý bảo vệ cảnh đẹp của thiên nhiên, không hái hoa ngắt lá, bẻ cành cây ở trường, lớp vườn hoa. Chăm tưới cây, nhổ cỏ, dọn vệ sinh. Trẻ nhặt lá nhổ cỏ trong giờ hoạt động ngoài trời - Giờ hoạt động góc.Trẻ đóng vai nội trợ giáo viên rèn cho trẻ thói quen biết rửa chén, bát, đĩa, xoong, chảo biết rửa rau quả trước khi ăn, Phải nấu chín thực phẩm rồi ăn, Trẻ biết tôn trọng yêu kính người lớn tuổi, người trong gia đình, biết giúp đỡ lẫn nhau. - Giờ hoạt động chiều: Cô ôn lại các kỷ năng vệ sinh đã học. Hay kể các câu chuyện, đọc thơ, đọc đồng dao có nội dung vệ sinh để trẻ biết ghi nhớ lâu hơn Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21 [ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” mắc bệnh “ Tay chân miệng” Vì vậy phụ huynh nên quan tâm đến khâu vệ sinh ở nhà cho trẻ. Nếu phát hiện cháu bị bệnh dễ lây thì vận động phụ huynh cho cháu ở nhà để tránh bị lây lan thành dịch bệnh ở trường học. Những đợt tổ chức khám định kì cho trẻ, tôi chú ý vận động phụ huynh cho cháu đi học đều để khám bệnh, giúp phát hiện kịp thời một số bệnh ở trẻ để điều trị cho trẻ. Sau mỗi lần cân trẻ và theo dõi sức khỏe trẻ bằng biểu đồ, tôi thông báo kịp thời với phụ huynh để phụ huynh bồi dưỡng thêm cho cháu, đặc biệt là những trẻ suy dinh dưỡng vừa và suy dinh dưỡng nặng, thấp còi đôi1, thấp còi độ 2 và những trẻ không tăng cân 7. Biện pháp 7: Tự học tập, bồi dưỡng về kỹ năng thực hành thao tác chăm sóc - vệ sinh cho trẻ. Bản thân tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ mẫu giáo bé có thói quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân thì việc làm đầu tiên là cô giáo phải có kiến thức chuẩn xác về kĩ năng thực hành, chính vì điều đó mà bản thân tôi luôn tìm tòi học hỏi các tài liệu có liên quan đến vấn đề vệ sinh để áp dụng vào dạy trẻ. Bản thân luôn tìm tài liệu liên quan để nghiên cứu sau đó trao đổi với hiệu phó phụ trách chuyên môn, các tổ trưởng và giáo viên cùng thực hiện. Nghiên cứu một số tài liệu do nhà trường cấp phát: Bé giữ vệ sinh, bé sạch, thực hành vệ sinh và các lô tô vệ sinh để tham khảo và hướng dẫn phụ huynh thực hành các thao tác vệ sinh cho trẻ. Đặc điểm của trẻ là hay bắt chước, có thể bắt chước cái đúng, cái tốt, nhưng cũng có thể bắt chước cái sai, cái xấu. Vì vậy cô giáo và mọi người xung quanh cần phải tự rèn bản thân và tuân thủ những yêu cầu vệ sinh của nhà trường, thực hiện triệt để lời nói phải đi đôi với việc làm để thực sự là tấm gương sáng cho các cháu noi theo. IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Sau khi áp dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng chăm sóc trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi C1 trường mầm non Sơn tôi thấy đạt một số kết quả như sau: 1. Đối với cô: -Trình độ chuyên môn được nâng lên rõ rệt. Giáo viên có kỷ năng hơn trong thao tác vệ sinh cho trẻ. - Nắm vững các phương pháp giáo dục vệ sinh cho trẻ, lồng ghép, tích hợp một cách sáng tạo nhằm rèn thói quen vệ sinh cho trẻ. - Giáo viên tự tin hơn khi thực hiện các hoạt động vệ sinh cho trẻ. Tác giả: Lê Thị Thanh Hương - Trường Mầm Non Sơn Ca Trang 21