Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường Mầm non Ea Tung

 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung MỤCLỤC Trang Phần 1 : Phần mở đầu 2 I. Đặt vấn đề 2 II.Mục đích nghiên cứu 3 Phần 2: Phần nội dung 3 I.Cơ sở lý luận của vấn đề 3 II. Thực trạng vấn đề 4 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 5 IV. Tính mới của giải pháp 5 V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 16 Phần 3: Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị 17 I.Kết luận: 17 II. Kiến nghị: 18 1 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung ngôn ngữ cần cho tất cả các hoạt động và ngược lại mọi hoạt động tạo cơ hội cho ngôn ngữ trẻ phát triển . Vậy bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát triể’n ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi, do đó làm quen với chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triể’n ngôn ngữ cho trẻ.Trước hết làm quen với chữ cái là rèn luyện khả năng nghe, khả năng phát âm, khả năng hiểu ngôn ngữ tiếng việt. Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có chủ định. Làm quen với chữ cái còn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực cho trẻ vào trường tiểu học Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, nên là một giáo viên mầm non tôi luôn tìm tòi đưa ra những phương pháp giảng dạy sao cho lượng kiến thức trẻ tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sôi nổi tích hợp được nhiều nội dung vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp với điều kiện lớp, trường, mình đang công tác. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm, đọc chuẩn chữ, tiếng Việt, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng trong giờ học làm quen với chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi là rất cần thiết nhằm giúp trẻ hứng thú, ham thích và tích cực tham gia vào giờ học chữ. Để’ làm được điều này, các giáo viên phải thường xuyên thay đổi các hình thức tổ chức hoạt động. Vì hình thức tổ chức hoạt động càng phong phú, hấp dẫn thì càng thu hút sự chú ý của trẻ. Trẻ sẽ tiếp thu nhanh, dễ nhớ, nhẹ nhàng lĩnh hội kiến thức. II. Thực trạng của vấn đề Sĩ số : 39 trẻ/ lớp, Nữ: 20; DT: 2; Nữ DT: 0 Giáo viên: 02; trên chuẩn: 02; DT: 0; Nữ DT: 0; Khảo sát chất lượng đầu năm Tổng số trẻ 39/39 trẻ đạt kết quả như sau: Bảng khảo sát kết quả trên trẻ đầu năm học Số trẻ Ghi TTT Nội dung Đạt % Chưa đạt % chú 1 Trẻ nhận biết và phát âm đúng 13/39=33% 26/39=67% 3 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung của các bạn trong lớp kèm theo những từ tương ứng với hình ảnh, một sự gần gũi, thân quen sẽ đến với trẻ. Và trẻ cũng bắt gặp những hình ảnh của chủ đề, những hình ảnh này do chính trẻ vẽ, nặn, xé, cắt dán từ tạp chí, báo Hoạ Mi Đây cũng là mảng tường để bố mẹ trẻ thấy được hiện bé đang hoạt động ở chủ đề nào để mỗi ngày khi đưa trẻ đến lớp hay đón trẻ ra về, cha mẹ có thể phối kết hợp với giáo viên trò chuyện với trẻ về hình ảnh, về từ giúp trẻ làm quen thêm hay củng cố, rèn phát âm, chính xác hóa lại các chữ cái có trong từ đó mà cô đã cung cấp cho trẻ. Những hình ảnh, câu, từ này được cô thường xuyên thay đổi để kích thích sự hứng thú của trẻ. Tạo môi trường ngoài lớp học. Trang trí dán lên các mặt tủ đựng đồ dùng cá nhân của trẻ, đây là mảng tường cũng được cô chú trọng và liên tục sử dụng. Mặt tủ đựng đồ cá nhân của trẻ là nơi quen thuộc, gần gũi với trẻ, trẻ thường xuyên tiếp xúc trong một ngày. Mỗi mặt tủ của trẻ có trang trí một hình ảnh hay một bức tranh thuộc về chủ đề, hay một trong những chữ cái mà trong tuần cô sẽ giúp trẻ làm quen. Điều quan trọng là trên mặt những tủ đựng đồ cá nhân này của trẻ , trên dưới những hình ảnh này bao giờ cũng có những từ ngữ tương ứng với hình ảnh hay bức tranh và có tên của trẻ. Những hình ảnh này do chính trẻ vẽ, nặn, xé, cắt dán từ tạp chí, báo Hoạ Mi. ngoài ra khuôn viên vườn trường được viết nhiều chữ cái để trẻ mỗi khi tham quan đều được nhìn và học nên trẻ sẽ rất tự hào để khoe cùng bố, mẹ. ơ góc thiên nhiên: Các loại cây đều được gắn tên nhằm giúp trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với chữ cái. . Tạo môi trường trong lớp học. Những mảng tường mở trong lớp học chính là nơi trẻ được tham gia khám phá, trải nghiệm hoạt động làm quen với chữ cái do cô tổ chức, gợi mở giúp trẻ tự lĩnh hội tri thức một cách sâu sắc. Nên tôi thay đổi trang trí môi trường trong lớp học theo từng chủ đề, từng góc để tạo sự mới lạ và gây sự chú ý đến trẻ. Chuẩn bị: Bút màu, giấy màu, hồ dán, kéo, các hình ảnh trên hoạ báo, tạp chí, xốp màu, giấy màu Cách trang trí: ơ chủ đề Thực vật :Tôi cho trẻ vẽ, xé dán, tô màu hay cắt hình ảnh về hoa lá, cây cối .hoặc hình ảnh có trong báo, tạp chí Cô 5 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình thức, dập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy "Làm quen chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động -tĩnh phù hợp với chủ đề. Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn đạt ngắn gọn để’ hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể chuyện (dựa trên chủ đề) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gò bó. Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ B, D, Đ chủ điểm "Mùa xuân" tôi giới thiệu: Hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân, các loài hoa về dự hội rất là đông đủ. Nào chúng mình cùng xem có những loài hoa gì ? (Trẻ đi và hát bài "Màu hoa" sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm lần lượt đưa từng tranh ra cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ D). Vận dụng một số trò chơi vào tiết học: Vào giờ học làm quen với chữ cái nhằm hướng cho trẻ hung thú hoạt động đạt kết quả cao tôi vận dụng một số trò chơi vào các tiết học cụ thể như sau: Chủ đề: Nghề nghiệp Trò chơi : “ Những bàn chân hành quân” Các chú bộ đội đi hành quân rất là khổ cực, cho dù mưa, nắng các chú vẫn đi, bây giờ chúng ta cùng làm chú bộ đội hành quân nhé! Cô sắp xếp các vòng thể dục,trong chiếc vòng thể dục có những đôi chân có các chữ cái u, ư. Vừa đi vừa hát ,khi nghe hiệu lệnh của cô thì phải chọn cho mình một cái vòng và phải phát âm được chữ cái trong bàn chân. Bạn nào ở trong vòng mà không phát âm được chữ cái đó thì phải chơi lại lần sau với bạn không nhảy được vào vòng. Chủ đề: Thế giới động vật Trò chơi: “ Câu cá ” Cô cho trẻ về thành 2 đội sau đó mỗi đội sẽ câu cá, đội nào câu được nhiều con cá mang các chữ cái. Yêu cầu mỗi đội sẽ phải câu đúng con cá mang chữ cái c. Đội nào câu đúng, nhiều sẽ dành chiến thắng. Chủ đề: Thế giới thực vật Trò chơi “ Hái lá vàng” - Tiết làm quen chữ cái y. Luật chơi: Trẻ hái đúng trong vòng 3 phút, đội nào hái được nhiều chiếc lá có chữ cái y là đội thắng cuộc. Cách chơi: Trẻ lên chơi chạy đến cây, hái những chiếc lá vàng có chữ cái y mang về đổ vào rổ của đội mình. Trò chơi: “ Hái quả” - Tiết làm quen chữ cái m Cô chuẩn bị 2 cây, cô dán chữ cái lên những trái cây nhựa và gắn lên cây. Cho trẻ thi nhau chạy lên hái những quả chín mang chữ cái m mang về rổ của đội mình. Đội nào mang được đúng nhiều trái có chữ m là thắng. 7 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung đố. Đi chợ tết. Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học. Cách hướng dẫn trò chơi: Cô giới thiệu mùa xuân đến các ông Đồ thường làm gì? Các con có muốn viết chữ giống ông Đồ không? Cô cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng đợi cô chuẩn bị 2 câu đối có các chữ B, D, Đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái cô vừa nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong và kết thúc trò chơi. Sau đó cô cho nhiều chữ cái và đúng với yêu cầu. Khi chuyển tiếp sang trò chơi thứ hai đó là trò chơi "Đi chợ tết" (Tất cả các trẻ đều được chơi). Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì ? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hoàng nhà cửa và đi sắm tết) cô chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên, mỗi thứ đều gắn các chữ cái B, D, Đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ nói nào chúng mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ B, đó là những thứ gì ? Trẻ nói bánh quy, bánh chưng, bánh bèo tổ thứ 2 mua những món hàng có chữ cái D, đó là những thứ gì ? quả dừa, quả dứa tổ thứ 3 mua những món hàng chứa chữ cái Đ khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì ? và có chữ cái gì ? các tổ kiể’m tra lẫn nhau và đọc to chữ cái. Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái B, D, Đ "Mùa xuân đến cho chúng mình được đi chơi ở những đâu ?" (Được đi xem pháo hoa, đi công viên) trong công viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài "Rềnh rềnh ràng ràng" đến các loại hoa nào các con đoán hoa đó và giơ tranh lô tô đọc to chữ cái chúng mình vừa học. Ví dụ: Rềnh rềnh ràng ràng Tìm các loài hoa Hoa gì ngoài Bắc Cánh nhỏ màu hồng Cùng vui đón tết. Trẻ giơ lô tô hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cô đọc cho trẻ đoán chữ B, D sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau. Hay với chủ điể’m "Trường Mầm non" với nhóm chữ cái O, Ô, Ơ vào bài tôi kể’ cho trẻ nghe câu chuyện "Vịt con trong ngày khai trường" sau đó hỏi trẻ, ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì ? Trẻ nói bảng con, vở, hộp màu tôi cho trẻ làm quen chữ O qua từ "bảng con" khi Vịt con viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì ? (Hộp màu) và cô cho trẻ làm quen chữ Ô trong từ "hộp màu" cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu "Quyển vở". Cũng như ở phần trên tôi cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng thành chữ cái. Bạn nào có thể’ tạo dáng chữ O trên cơ thể’ nào ? Cô cho trẻ được tạo như cong ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay Trên cơ thể’ bộ phận nào giống chữ O, trẻ nói: Mắt, đầu Hai bạn có thể’ tạo thành chữ O không? (trẻ cầm tay nhau giang rộng). Ai có thể tạo thành chữ Ô. 9 Một sô giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại trường MN Ea Tung buồm lên máy vi tính, dưới hình ảnh có từ kèm theo. Trẻ chọn những chữ cái đã học, thì những chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi cô giới thiệu p thì hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở dạng font chữ to, hoặc khi phân tích chữ p và so sánh những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có màu giống nhau. Không những thế khi trình chiếu trên Power Point ta có thể tạo nhiều nét chữ cái cho trẻ trải nghiệm và học tập. Tôi cũng đã mạng dạn thiết kế ra được 10 trò chơi với chữ cái được thiết kế trên phần mềm thông dụng mà mọi người đều có thể dễ dàng sử dụng được đó là phần mềm Microsoft Power Point cài đặt trên phiên bản Windown XP đó là: 10 trò chơi đó là: Trò chơi: Vòng tròn kì diệu Trò chơi: Rung chuông vàng Trò chơi: Zíc zắc cùng bé yêu Trò chơi: Chữ gì biến mất Trò chơi: Tìm quả cho cây Trò chơi: Bé biết chữ gì? Trò chơi: Mắt ai tinh Trò chơi: Bánh xe quay Trò chơi: Tìm lá cho hoa Trò chơi: Thi ai tài. Qua mỗi trò chơi tôi đều tạo hiệu ứng nhằm kích thích khả năng hứng thú của trẻ thông qua tiết học làm quen chữ cái. Ví dụ: Như tiếng vỗ tay (khi trẻ đúng) Bạn làm lại đi (khi trẻ chưa đúng) Bạn giỏi quá! Ví dụ : Hay ở chủ đề “Gia đình” khi dạy trẻ Làm quen chữ cái b. Cho trẻ xem đoạn video clip có nội dung “Bà cháu”, trong đoạn video clip có kèm âm thanh và tiếng động, như vậy trẻ sẽ rất hứng thú. Sau khi xem xong đoạn phim, gọi 1 số trẻ đứng lên có thể tự đặt tên cho đoạn phim vừa xem như: “Bà cháu. Bà ru bé ”. Trẻ được xem phim và tự đặt tên cho đoạn phim (cô gợi ý trẻ cách đặt câu) và được học những chữ cái do chính mình vừa đặt ra trẻ sẽ nhớ rất lâu và rất tích cực học. Đến với chủ đề “ Quê hương - Đất Nước- Bác Hồ” cũng vậy khi dạy trẻ làm quen chữ cái r, tôi sưu tầm các hình ảnh về Tháp rùa để trẻ làm quen. Trẻ không những được làm quen với chữ cái mà còn hiểu biết thêm về danh lam thắng cảnh, đất nước Việt Nam nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng. Những giải pháp tôi đề ra luôn cho trẻ tích cực tham gia vào hoạt động học và luôn lấy trẻ làm 11