Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn làm quen với toán

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 HỒ SƠ XÉT CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN 
 - Tên sáng kiến: “Một số giải pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt 
môn làm quen với toán”
 - Tác giả: Đặng Thị Hằng.
 - Đơn vị công tác: MN Tiên Hường.
 - Chức vụ: Giáo viên.
 - Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm.
 Bình Xuyên, năm 2019.
 1 Trong công tác chuẩn bị cho trẻ học lớp tiếp theo và khi sang trường phổ 
thông. Giáo viên sẽ giúp trẻ hình thành một số biểu tượng toán học ban đầu về: 
số lượng, phép đếm, hình dạng, kích thước, định hướng trong không gian, xác 
định về thời gian Và đặc biệt môn làm quen với toán giúp trẻ trong việc chuẩn 
bị về tâm thế làm quen với: hoạt động chủ đạo ở trường phổ thông, phương pháp 
giảng dạy ở trường phổ thông và nội dung chương trình học ở trường phổ thông. 
Nó để lại những dấu ấn trong tiềm thức suốt cả quá trình học toán ở các cấp sau 
này của trẻ.
 3. Mô tả sáng kiến
 Môn Làm quen với toán là một nội dung quan trọng trong công tác giáo 
dục góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục mầm non. Môn toán đã mang lại cho 
trẻ sự phát triển tư duy đồng thời qua môn toán trẻ có thể tìm hiểu, khám phá 
thêm về thế giới xung quanh mình. Đến với môn làm quen với toán trẻ trở nên 
tích cực, nhanh nhẹn hơn, trẻ biết đếm, phân biệt nhiều hơn, ít hơn, trẻ biết tách 
gộp, phân chia nhóm, ngoài ra trẻ có thể xác định được các hình khối, xác định 
không gian Như vậy trẻ đã dần hình thành những kiến thức sơ đẳng biểu 
tượng ban đầu của toán học.
 Những biểu tượng toán học sơ đẳng được hình thành ở trẻ mẫu giáo nhỡ 
là kết quả của việc trẻ nắm những kiến thức qua các hoạt động khác nhau trong 
cuộc sống hàng ngày và là kết quả của việc dạy học có định hướng trên hệ thống 
các tiết học toán với trẻ. Chính những kiến thức, kỹ năng toán học sơ đẳng mà 
trẻ nắm được là phương tiện để phát triển tư duy toán học cho trẻ và góp phần 
thực hiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ.
 Thông qua môn làm quen với toán giúp trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới 
xung quanh. Từ đó hình thành hệ thống hóa kiến thức một cách chính xác, khoa 
học. Nhận thức về toán học có liên quan mật thiết với quá trình phát triển toàn 
diện của trẻ, thông qua toán học sớm hình thành ở trẻ khả năng tìm tòi, quan sát, 
khám phá, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện tượng khách quan. Trên 
cơ sở đó bổ sung thêm vốn ngôn ngữ và góp phần tích cực vào việc phát triển 
toàn diện về mọi mặt “Đức – Trí – Thể – Mỹ – Tình cảm xã hội”. Môn học làm 
quen với toán là một môn học quan trọng góp phần phát triển nhận thức cho trẻ. 
Giúp trẻ có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào lớp một.
 Theo khái niệm: Toán có nghĩa là “tính”, toán học là môn học về “toán 
số”, có tính khoa học và cần độ chính xác cao. Do trẻ ở độ tuổi mẫu giáo nhỡ 
chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là phải hình 
 3 điều kiện bên trong để dẫn dắt trẻ tới những hình thức mới của trí nhớ, của tư 
duy và tưởng tượng. 
 Trong quá trình hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ, giáo 
viên giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động có 
mục đích học tập của trẻ. Việc tổ chức dạy trẻ đúng lúc và phù hợp với đặc 
điểm, lứa tuổi cho trẻ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ cho trẻ 
mầm non. Thông qua quá trình dạy học như vậy, trẻ sẽ nắm được những kiến 
thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm, về kích thước và hình dạng các vật, 
trẻ biết định hướng trong không gian và thời gian, trẻ nắm được phép đếm, phép 
đo độ dài của các vật bằng các thước đo ước lệ
 a. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Năm học 2018 – 2019 tôi được phân công dạy lớp 4 tuổi C có 32 trẻ và 01 
giáo viên chủ nhiệm đã tốt nghiệp đại học sư phạm mầm non. Mỗi trẻ là một cá 
thể riêng biệt và mức độ nhận thức của mỗi trẻ khác nhau.Trẻ thường thích tham 
gia các hoạt động thể chất, âm nhạc, khám phá, tạo hình hơn. Với hoạt động làm 
quen với toán trẻ thường không mấy thích thú, các giờ học toán rất nhàm chán 
với cô và trẻ nên chưa đạt được thành tích cao. Với quyết tâm phấn đấu cô và trò 
đều xếp loại tốt trong năm học tôi cần có nhiều giải pháp để gây hứng thú cho 
trẻ khi tham gia học toán.
 Trong quá trình thực hiện đề tài tôi có một số thuận lợi sau:
 - Lớp học luôn nhận được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu 
tư mua sắm đồ dùng, trang thiết bị phục vụ dạy và học.
 - Hàng năm chúng tôi được học lớp bồi dưỡng trong hè và dự các buổi 
chuyên đề của phòng, của trường bạn và nhà trường tổ chức. Đó cũng là điều 
kiện để tôi được học tập, củng cố thêm kiến thức phục vụ cho tiết dạy của mình.
 - Mỗi giáo viên đều có kế hoạch giảng dạy các môn học và tham gia các 
hoạt động rất cụ thể ngay từ đầu năm học.
 - Đối với phụ huynh môn toán là một trong mối quan tâm hàng đầu, họ 
luôn mong muốn con em học tốt môn toán.
 Bên cạnh đó, tôi còn gặp một số khó khăn sau:
 - Phụ huynh chiếm 95% là nông thôn nên ít có thời gian và điều kiện quan 
tâm đến con em mình, đặc biệt là việc kèm cặp các cháu học.
 - Đầu năm học lớp tiếp nhận 8 trẻ mới, các cháu này chưa được học qua 
các lớp mẫu giáo trước đó, do vậy trẻ chưa có những nề nếp và thói quen trong 
 5 Nhận thức được điều ấy, tôi đã phối hợp với phụ huynh và học sinh trong 
lớp sưu tầm nguyên vật liệu phế thải như: Vải von, lon bia, nắp chai, len sợi, bọt 
biển, hột hạt, sỏi... tự làm một số đồ dùng từng tiết học.
 Trong quá trình thực hiện tôi nhận thấy trẻ rất thích học toán bằng chính 
những đồ dùng trẻ tự làm. Vì vậy ngoài giờ học tôi đã cho trẻ làm đồ dùng cho 
mình.
 Ví dụ: Chủ để giao thông, tôi cho trẻ gấp thuyền, gấp máy bay cho giờ 
học toán và hoạt động góc.
 b.2. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường toán học cho trẻ hoạt động
 Một môi trường học tập tốt có hiệu quả là môt trường gây hứng thú cho 
trẻ, phát huy được trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ. Chính vì vậy tôi luôn cố 
gắng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn trang trí xung quanh lớp. Ví dụ cắt 
những chú sâu chú cá dán lên tường bằng nhám, treo những hình bàn tay... cho 
trẻ đếm và có thể học các môn khác. Việc gắn bằng nhám giúp cho tôi dễ dàng 
thay đổi hình ảnh theo chủ đề hơn nữa vừa làm trò chơi cho trẻ gắn số hoặc thay 
đổi vị trí của đồ dùng.
 Tôi xây dựng góc toán phong phú, nhiều chủng loại sắp xếp bố trí đồ chơi 
gọn gàng, đồ chơi luôn để ở tư thế “mở” để kính thích trẻ hứng thú hoạt động, 
đồ dùngđồ chơi phải đảm bảo thuận tiện cho thao tác sử dụng, được xắp xếp sao 
cho dễ lấy, dễ cất và đặc biệt có thể sử dụng vào các môn học và các hoạt động 
khác. Góc toán phải được bố trí thật nổi, thật đẹp mắt, vừa đảm bảo tính thẩm 
mỹ, lại vừa đảm bảo tính chính xác. 
 - Chính những việc làm tưởng như rất đơn giản này đã góp phần hình 
thành ở trẻ sự say mê tìm tòi, tính cẩn thận trong công việc và củng cố thêm 
phần kiến thức về toán cho trẻ.
 - Vào các giờ hoạt động góc, tôi tổ chức cho trẻ sưu tầm và vẽ, cắt, dán 
hình ảnh trong sách báo có liên quan đến bộ môn toán để làm “sách”, “tập san” 
và làm các quyển sách có dạng các hình đã học.
 * Ví dụ: Khi học số 3 thuộc chủ đề thế giới thực vật thì trẻ sẽ cắt, vẽ, xé 3 
cây, 3 bông hoa, 3 quả v.v... vào trang “sách” và viết số tương ứng, đến hết chủ 
đề này, lại sang chủ đề khác ở bài khác trẻ lại sưu tập tiếp dần dần trẻ có bộ sưu 
tập về môn toán rất phong phú.
 - Cho trẻ sưu tập các hộp có dạng các hình khối sau đó cô cùng trẻ sẽ 
trang trí các chi tiết vào hình khối cho ngộ nghĩnh thành hình người, hình con 
 7 - Xây dựng mô hình quan sát gồm có 4 ô tô, tàu hỏa nhiều toa,thuyền, cây 
xanh, hoa...
 - Trẻ được học đồ dùng tự tạo rất hứng thú.
 - Vào lớp tôi cho trẻ vừa hát vừa đi đến mô hình quan sát và đàm thoại tại 
mô hình. Hình thức này có thể áp dụng với nhiều bài dạy khác nhau
 - Với mỗi bài thay đổi con vật đồ dùng khác để trẻ không cảm thấy nhàm 
chán và sắp xếp cho phù hợp với yêu cầu của từng loại tiết học.
 ** Hình thức vào bài thông qua bài hát:
 + Khi dạy bài đếm đến 5 nhận biết các nhóm có 5 đối tượng nhận biết số 
5 vào lớp tôi cho trẻ hát bài “Tập đếm” cô giới thiệu: “Cô và các cháu vừa hát 
bài hát có nội dung đếm đến mấy (học sinh trả lời) . Đôi bàn tay giúp chúng ta 
làm được tất cả mọi việc từ học tập đến chơi các trò chơi, nhưng các cháu nhớ 
chơi xong phải rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng, cả trước khi ăn cơm và sau khi đi 
vệ sinh”.
 + Trẻ được nghe được nhìn thực tế và được động viên, trẻ vào học nhẹ 
nhàng kết quả giờ học cao qua đó còn có tác dụng với nội dung giáo dục vệ sinh.
 Ví dụ với bài: Nhận biết phân biệt khối vuông khối chữ nhật, tôi cho trẻ 
hát bài “Cháu yêu cô chú công nhân” các cô các chú công nhân xây dựng nhà 
cửa trường lớp cho chúng ta ở, chúng ta học bằng những viên gạch như những 
khối chữ nhật qua đó lồng nội dung giáo dục cho trẻ có lòng yêu quý người lao 
động, không những thế sau tiết học trẻ còn rất thích chơi xếp nhà bằng những 
khối đã học.
 ** Hình thức vào bài theo nội dung chuyện kể:
 + Cô không trực tiếp kể mà thâu vào băng đài một đoạn câu chuyện có 
liên quan đến nội dung bài dạy sau đó vào lớp bật lên cho trẻ nghe.
 Ví dụ: Nhận biết số 3...
 Tôi ghi đoạn băng: “Hôm nay được nghỉ, thỏ anh lên rừng hái cho mẹ 3 
chiếc nấm hương, thỏ em ra đồng bứt cho mẹ 3 bông hoa đồng tiền thật đẹp, 
đường hơi xa các con phải đi cẩn thận nhé”. Trích trong chuyện “Ai đáng khen 
nhiều hơn”. Tôi hướng luôn trẻ vào nội dung bài dạy, trẻ được đếm lại giúp thỏ 
xem có đúng 3 bông hoa, 3 cây nấm không? Trẻ thích có hứng thú học và giờ 
học đạt kết quả cao.
 ** Hình thức vào bài thông qua nội dung bài thơ: 
 Khi dạy bài xác định vị trí phía trên phía dưới, phía trước phía sau của đối 
tượng, tôi cho trẻ đọc bài thơ “Ảnh Bác”
 9 nào của con? Tại sao con biết nó ở phía trên? Trẻ trả lời: Con phải ngẩng đầu lên 
con mới nhìn thấy chiếc lồng đèn.
 Sau một thời gian thực hiện các Giải pháp trên, các cháu có nhiều tiến bộ 
về kỹ năng đếm và nhận biết số lượng, về hình dạng, kích thước cũng như về 
định hướng không gian.
 Ngoài ra khi cho trẻ dạo chơi trong sân trường tôi cho các cháu nhặt lá 
vàng theo số lượng cô giáo qui định và xếp thành hình tròn,vuông, chữ nhật, tam 
giácbằng những chiếc lá vàng , cô kiểm tra để kịp thời giúp đỡ những cháu 
thực hiện chưa đúng yêu cầu.
 Ví dụ: Tổ 1 mỗi bạn nhặt cho cô 5 chiếc lá và xếp thành hình tròn, cho 
cháu đếm. Tổ 2 mỗi bạn nhặt cho cô 8 chiếc lá và xếp thành hình vuông
 Ở hoạt động này cô giáo cho trẻ thoải mái thực hiện yêu cầu một cách tự 
nhiên, cô phát hiện nhanh những cháu thực hiện chưa chính xác để hướng trẻ 
sửa sai, không để trẻ sợ hãi khi thực hiện chưa tốt, bằng tình cảm của người mẹ 
thứ 2 để giáo dục trẻ.
 Ví dụ: Khi sắp hàng tập thể dục cô nói: Các bạn nữ đứng trước, các bạn 
nam đứng sau và hướng dẫn cho trẻ đứng đúng vị trí. Hay khi sắp hàng vào lớp 
cô hướng dẫn: Tổ 1 đứng bên tay phải cô, tổ 2 đứng trước mặt cô và tổ 3 đứng 
bên trái cô, hay khi dạy cao thấp tôi cho 2 trẻ cao thấp lên nói: Cháu thấp đứng 
trước mặt cô, cháu cao đứng sau lưng cô, tương tự như vậy qua từng hoạt động 
diễn ra trong ngày bằng nhiều hình thức khác nhau những bài hát,bài thơ những 
câu chuyện.
 b.5. Giải pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy
 Khi thực hiện cho trẻ làm quen với toán, điều tôi băn khoăn nhất là làm 
thế nào để trẻ hiểu và biết cách thêm bớt tạo nhóm hay chia tách nhóm đối tượng 
theo yêu cầu của cô. Nếu đơn giản chỉ là giải thích bằng lời nói thì trẻ sẽ không 
hiểu và không nắm bắt được yêu cầu và kết quả cũng đạt được không cao. Trước 
yêu cầu đó, tôi đã ứng dụng công nghệ thông tin và đưa vào thực tiễn giảng dạy. 
Khi áp dụng đưa công nghệ thông tin vào môn làm quen với toán đã đem lại kết 
quả trẻ hứng thú tham gia giờ học đồng thời nắm vững các con số các loại hình 
học khác nhau. Như vậy, cho trẻ tiếp cận với thông tin và ứng dụng thông tin 
qua giờ hoạt động chung cũng là hình thức rất cơ bản để giúp trẻ nắm được 
những kĩ năng cần thiết khi thực hiện nhiệm vụ.
 Ví dụ: Trong tiết dạy toán thay vì cô giáo xếp trên bảng các đối tượng tôi 
sử dụng các hình đã được scan vào máy vi tính và cho các đối tượng lần lượt 
 11