Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ Mẫu giáo Nhỡ trường mầm non Tràng An

 1
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 I. Tên đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI DÂN GIAN
 CHO TRẺ MẪU GIÁO NHỠ 
 II. Đặt vấn đề:
 Đối với trẻ mầm non hoạt động vui chơi chính là hoạt động chủ đạo. Trẻ 
em không chỉ cần được chăm sóc nuôi dưỡng, được học tập, mà quan trọng nhất 
trẻ cần phải được thỏa mãn nhu cầu vui chơi và trò chơi dân gian là một trong 
những loại hình hoạt động trong nhà trường mà trẻ rất ưa thích, qua vui chơi 
phát triển ở trẻ khả năng tư duy, óc quan sát và ngôn ngữ, nhằm giáo dục và phát 
triển toàn diện cho trẻ, đồng thời góp phần quan trọng vào việc hình thành và 
phát triển nhân cách trẻ mẫu giáo.
 Vui chơi là con đường gần nhất giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức mà giáo 
viên cần cung cấp. Chính vì vậy trong các hoạt động giáo viên cần lồng ghép 
tích hợp các trò chơi một cách hợp lý để tạo sự hứng thú cho trẻ tham gia tích 
cực vào hoạt động, từ đó trẻ dễ dàng tiếp thu những kiến thức mà cô giáo cần 
truyền đạt. Trò chơi tạo điều kiện giúp trẻ mạnh dạn giao lưu lẫn nhau, tạo cho 
trẻ tính nhanh nhẹn, hoạt bát, được hoà mình chơi với các bạn một cách hồn 
nhiên, thân thiện.
 Có nhiều loại trò chơi dành cho trẻ mẫu giáo, như: trò chơi học tập, trò 
chơi vận động, trò chơi có luật, trò chơi dân gian, trò chơi đóng vai, Mỗi loại 
trò chơi khác nhau nhưng đều nhằm mục đích phát triển toàn diện cho trẻ về trí 
tuê, kĩ năng. Khi nhắc đến trò chơi cho trẻ mẫu giáo, ta không thể không nhắc 
đến trò chơi dân gian, một loại hình trò chơi nhẹ nhàng mà gần gũi, dễ chơi, dễ 
nhớ mà lại có ý nghĩa đối với trẻ. Trò chơi dân gian mang tính học tập và giàu 
cảm xúc, vì thế mà chúng không những điều khiển được mối quan hệ giữa trẻ 
với nhau mà còn góp phần quan trọng trong việc giáo dục và phát triển toàn diện 
nhân cách nói chung và trí tuệ nói riêng.
 Thế nhưng, với thực trạng của xã hội hiện nay, công nghệ thông tin phát 
triển như vũ bão; người lớn ít bày cho trẻ chơi trò chơi dân gian; phần đông trẻ 
em nói chung và trẻ mẫu giáo nói riêng thì thay vì chơi bắn bi, nhảy dây, cướp 
cờ sẽ chơi những trò chơi trên máy tính, điện thoại thông minh, ipad. Vì vậy, trò 
chơi dân gian ngày càng trở nên xa lạ với trẻ. Và rồi liệu rằng, trong tương lai, 
trò chơi dân gian có còn được lưu truyền, trẻ em trong tương lai có còn được 
biết đến chúng hay không?
 Xuất phát từ vai trò quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ em , tôi 
nhận thấy việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian là một việc làm cần 
thiết và rất có ý nghĩa. Với tư cách là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở 
và nghĩ rằng mình phải như thế nào để tìm ra các biện pháp tổ chức các trò chơi 
dân gian cho trẻ một cách hứng thú và đem lại hiệu quả cao nhất. Vì vậy tôi 
chọn đề tài “Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ Mẫu giáo 
Nhỡ trường mầm non Tràng An”. 3
 1. Thuận lợi:
 Lớp luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của BGH nhà trường về 
cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. Môi trường lớp học sạch sẽ, gọn gàng, 
thoáng mát. 
 Bản thân là một giáo viên trẻ nhưng được học hỏi kinh nghiệm từ những 
đồng nghiệp đi trước.
 Về phía trẻ lớp tôi, đa số trẻ thích tham gia vào các hoạt động vui chơi, 
đặc biệt là các trò chơi dân gian.
 Và một thuận lợi nữa là phụ huynh lớp tôi dù làm rất bận rộn những vẫn 
nhiệt tình hỗ trợ nguyên vật liệu để giáo viên làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
 2. Khó khăn:
 Phần đông trẻ chưa qua lớp bé, lần đầu tiên mới đến trường nên còn rụt 
rè, chưa mạnh dạn khi tham các hoạt động vui chơi.
 Một số phụ huynh do ít có thời gian nên cho trẻ tiếp xúc nhiều với các 
phương tiện hiện đại như tivi, ipad, điện thoại, đồ chơi điện tử. 
 Các trò chơi dân gian không giống nhau với nhiều mức độ dễ khó khác 
nhau, một số trò chơi có lời bài hát hoặc bài đồng dao quá dài khiến trẻ khó 
thuộc lời.
 Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất ngắn vì một trò chơi không thể diễn ra 
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích 
hợp vào hoạt động ngoài trời. 
 Nhận định những khó khăn trên sẽ ảnh hưởng một phần lớn vào việc tổ 
chức trò chơi dân gian cho trẻ. Từ đầu năm học, tôi tiến hành khảo sát trên 35 trẻ 
của lớp mình đang phụ trách về việc tham gia các trò chơi dân gian, kết quả thu 
được như sau:
 Kết quả khảo sát
 Nội dung khảo sát Tỷ lệ Số trẻ chưa Tỷ lệ 
 Số trẻ đạt
 (%) đạt (%)
 Hứng thú của trẻ 20 56,3 15 43,7
 Trẻ biết hợp tác cùng bạn 25 53,1 10 46,9
 Kỹ năng chơi 18 56,2 17 43,8
 Nhận thức của trẻ sau khi chơi 15 37,5 20 62,5
 Qua bảng tổng hợp trển, tôi nhận thấy, nhiều trẻ có hứng thú với trò chơi 
dân gian, nhưng không duy trì lâu; bên cạnh đó, vẫn còn một số trẻ vẫn chưa có 
hứng thú tham gia. Đa phần trẻ chơi theo sự hướng dẫn của cô, kĩ năng chơi của 
trẻ còn yếu, kĩ năng hợp tác cùng bạn trong trò chơi cũng còn hạn chế. Từ những 
khảo sát thực tế như trên, tôi đã luôn tâm huyết phải tìm ra những biện pháp hợp 
lý, khả thi hơn để nâng cao chất lượng tổ chức trò chơi dân gian, trước tiên là áp 
dụng cho chính trẻ của lớp mình. 5
 Khi cô giáo lựa chọn đúng môi trường đối với mỗi trò chơi cụ thể sẽ giúp 
trẻ có được không gian chơi hợp lý, đảm bảo cho trẻ hoạt động thỏa thích, điều 
đó sẽ khiến nâng cao hứng thú của trẻ đối với trò chơi dân gian.
 3. Xây dựng môi trường tâm lý tốt cho trẻ:
 Bên cạnh việc xây dựng môi trường vật chất như không gian chơi, đồ 
dùng đồ chơi thì việc tạo cho trẻ tâm lý thoải mái, vui vẻ, an toàn cũng là một 
việc hết sức quan trọng. Vì vậy giáo viên cần khéo léo trong việc kích thích 
hứng thú của trẻ trước, trong, và sau khi tổ chức trò chơi. Giáo viên cần để trẻ 
thấy, mỗi trò chơi đều là một trải nghiệm thú vị cùng cô và bạn bè. Không nên 
ép trẻ nếu trẻ không muốn, tất cả phải dựa trên tinh thần tự nguyện của trẻ.
 Trẻ em thường thích được khen, nếu ta khen đúng lúc và kịp thời sẽ động 
viên trẻ tham gia chơi tốt và trẻ sẽ hứng thú, tích cực trong khi chơi. Để các 
cháu mạnh dạn, tự tin, tôi luôn khuyến khích động viên trẻ tham gia chơi. Tôi 
thường xuyên quan tâm và luôn động viên khích lệ các cháu cháu nhút nhát, ít 
tham gia vào các hoạt động học, chơi với các bạn.
 Để các cháu mạnh dạn hơn khi tham gia chơi cùng bạn, cô giáo phải khéo 
léo động viên, tuyên dương, khuyến khích trẻ kịp thời trong khi chơi. Muốn làm 
được việc này trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi cô phải theo dõi động 
viên trẻ kịp thời, đặc biệt chú ý đến những cháu nhút nhát để trẻ tự tin thể hiện 
bản thân, tham gia nhiệt tình trò chơi. Cô cần phải kiên trì trò chuyện, động 
viên, khuyến khích trẻ bằng với thái độ nhẹ nhàng như: “cô biết là con sẽ làm rất 
tốt, con sẽ chơi rất giỏi” để trẻ mạnh dạn, tự tin và sẵn sáng chơi với tâm thế 
thoải mái nhất.
 Điều quan trọng là muốn tất cả các cháu đều tham gia tốt cô phải luôn gần 
gũi với trẻ, là người bạn cùng chơi với trẻ và thường xuyên theo dõi, quan sát 
giúp đỡ trẻ khi cần thiết, phát hiện kịp thời những cháu có tiến bộ trong khi chơi 
để động viên trẻ, tạo cho trẻ tâm thế thoải mái khi tham gia vào trò chơi từ đó trẻ 
sẽ mạnh dạn tư tin hơn trong khi chơi, có như vậy việc tổ chức trò chơi mới đạt 
hiệu quả cao. 
 4. Tận dụng nguyên vật liệu làm đồ chơi cho trẻ:
 Đi đôi với việc xây dựng môi trường cho trẻ chơi đảm bảo phù hợp với 
từng trò chơi, thì việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cũng rất quan trọng.
 Ở trường mầm non đồ chơi giữ vai trò rất quan trọng, nó là phương tiện 
cho trẻ vui chơi. Đồ chơi chính là phương tiện hoạt động chính của trẻ trong trò 
chơi. Nếu không có đồ chơi trẻ không có phương tiện để hoạt động. Đồ chơi 
giúp cho trẻ mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh, đồ chơi còn có tác dụng 
thúc đẩy, hình thành, phát triển các chức năng tâm lý góp phần hình thành nhân 
cách ở trẻ.
 Chính vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ 
dùng, đồ chơi phục vụ trò chơi dân gian, vạch ra kế hoạch rõ ràng cho việc làm 
đồ dùng, đồ chơi cụ thể như sau:
 + Rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ dùng nào có thể cô 
và trẻ cùng tạo, đồ dùng nào cần làm trước, bổ sung từ từ theo từng chủ đề. 7
chủ đề mà giáo viên cần cân nhắc, lựa chọn việc sử dụng trò chơi nào cho hợp lý 
trong mỗi góc chơi.
 Ví dụ: Ở chủ đề Nghề nghiệp, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ ở góc xây 
dựng chơi trò “Kéo cưa lừa xẻ” với vai trò là những chú thợ mộc, góc phân vai 
có thể chơi trò “Rồng rắn lên mây” dưới hình thức mẹ dẫn con đi mua thuốc. 
(Hình 6. Trẻ đang chơi trò chơi “Rồng rắn lên mây”)
 Ngoài ra còn có thể tổ chức trò chơi dân gian lồng ghép trong các hoạt động 
lễ hội giúp cho ngày hội thêm phần sôi động, vui tươi. Tùy vào tính chất của 
ngày lễ, ngày hội mà trò chơi dân gian cũng được lựa chọn phù hợp.
 Việc sử dụng trò chơi dân gian trong bất kỳ hoạt động nào đều cần phải 
đảm bảo:
 + Phù hợp với nội dung của hoạt động
 + Không chiếm nhiều thời gian hay làm rối loạn nội dung của hoạt động 
trọng tâm.
 + Đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ
 + Tổ chức trò chơi dựa trên hứng thú của trẻ theo định hướng lấy trẻ làm 
trung tâm. 
 VI. Kết quả nghiên cứu:
 Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của 
Ban giám hiệu nhà trường, sự hỗ trợ của phụ huynh và sự đóng góp ý kiến của 
các bạn đồng nghiệp tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau:
 * Đối với giáo viên:
 - Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
 - Giáo viên nắm được các khả năng mà trẻ bộc lộ ở hoạt động vui chơi
 - Sưu tầm được nhiều trò chơi dân gian hay để tổ chức cho trẻ
 - Làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ dựa vào nguyên vật liệu tự nhiên, nguyên 
vật liệu phế thải.
 - Giáo viên tự tin và linh hoạt hơn trong việc tổ chức trò chơi dân gian 
cho trẻ.
 - Nhận được sự đồng tình và hỗ trợ tốt từ phía phụ huynh.
 * Đối với trẻ:
 - Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ ở lớp 
mạnh dạn hơn, biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích 
chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi
 - Kết quả cụ thể như sau:
 Tháng 9/2018 Tháng 3/2019
 Nội dung khảo sát Tỷ lệ Tỷ lệ 
 Số trẻ đạt Số trẻ đạt
 (%) (%)
 Hứng thú của trẻ 17 50 30 93,8
 Trẻ biết hợp tác cùng bạn 15 46,9 29 90,6 9
trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo”, “Một số trò chơi dân gian dành cho trẻ 
thơ”tạo điều kiện cho giáo viên tham khảo. 
 Qua đây, tôi hy vọng răng, trong thời gian tới, tổ Mầm non của Phòng 
giáo dục và Đào tạo sẽ tạo nhiều cơ hội để trẻ ở các trường được giao lưu với 
nhau qua các hoạt động lễ hội, hội thi với những trò chơi dân gian.
 Tôi cũng mong rằng, với đề tài này, những biện pháp tổ chức các trò chơi 
dân gian sẽ được nhân rộng cho trẻ của trường mầm non Tràng An để đem lại 
hiệu quả cao hơn, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa dân tộc 
trong trường Mẫu giáo.
 IX. Phụ lục: Một số hình ảnh minh họa (Trang 11-13)
 X.Tài liệu tham khảo:
 - Sách bồi dưỡng thường xuyên
 - Tài liệu bồi dưỡng hè cho Cán bộ quản lý và GV mầm non 
 - Sưu tầm tài liệu qua mạng internet
 XI. Mục lục (Trang cuối)
 Trên đây là“Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ Mẫu 
giáo Nhỡ trường mầm non Tràng An” mà tôi đã áp dụng tại trường. Đề tài tôi 
đưa ra không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý 
kiến của các bạn đồng nghiệp và hội đồng thẩm định để tôi có thêm kinh nghiệm 
chỉ đạo trong công tác giảng dạy được tốt hơn.
 Xin chân thành cảm ơn !
 Hà Nội, ngày tháng năm 
 Người viết
 Vũ Hoài Thu