Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non

 UBND HUYỆN KRÔNG ANA
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Tên đề tài:Một số biện pháp phòng – Tránh tai nạn thương tích 
 cho trẻ 3 – 4 tuổi ở trường mầm non
 Lĩnh vực: Tích hợp lồng ghép trong tất cả các lĩnh vực
 Họ và tên tác giả: H’ Ruôi Niê Kdăm
 Đơn Vị: Trường Mầm non Sơn Ca
 Krông Ana, tháng 4 năm 2019
 MỤC LỤC
 1 Đề tài: “ Một số biện pháp phòng- tránh tai nạn thương tích cho trẻ
 3 - 4 tuổi ở trường mầm non ”
 Phần thứ nhất :MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 “ Trẻ em như búp trên cành, biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
 Đó là câu nói thể hiện đúng bản chất của trẻ em, đồng thời cũng nhấn mạnh 
sự cần thiết của việc chăm sóc, giáo dục cho trẻ em nói chung. Đối với trẻ mầm 
non nói riêng, việc chăm sóc và giáo dục trẻ là một vấn đề hết sức quan trọng, và 
một trong số những điều quan trọng đó chính là đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ 
khi đến trường, đến lớp. Bởi trẻ em là nguồn hạnh phúc to lớn của gia đình, là 
tương lai của mỗi quốc gia, dân tộc. Trẻ em sinh ra có quyền được chăm sóc, bảo 
vệ trong gia đình và cộng đồng. Vì vậy, việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em đã trở thành 
nghĩa vụ và trách nhiệm không chỉ của mỗi gia đình mà của toàn xã hội và đó 
cũng là trách nhiệm của bậc học mầm non nói riêng.
 Nói đến trường mầm non người ta sẽ nghĩ ngay đến việc chăm sóc và an toàn 
là trên hết, sau đó mới quan tâm đến chất lượng học tập. Sở dĩ như vậy vì trẻ ở lứa 
tuổi mầm non là giai đoạn phát triển nhanh và mạnh về thể lực, trí lực cũng như 
nhân cách, trẻ vô cùng hiếu động, tò mò, ham học hỏi, muốn hiểu biết và luôn sử 
dụng mọi giác quan để khám phá thế giới xung quanh mình. Đây là giai đoạn trẻ 
muốn được khám phá, trải nghiệm, từ đó hình thành kỹ năng, vốn sống cần thiết 
cho cả cuộc đời về sau của trẻ. Cũng chính bởi sự hiếu động, tò mò, thích khám 
phá thế giới xung quanh, nhưng vốn sống và vốn kinh nghiệm của trẻ còn quá ít, 
trẻ còn non nớt chưa có kinh nghiệm trong việc phòng tránh tai nạn thương tích và 
đảm bảo an toàn cho chính mình sẽ dẫn tới việc có thể gặp tai nạn bất cứ lúc nào.
 Bên cạnh đó là sự thờ ơ, bất cẩn, thiếu trách nhiệm, thiếu sự quan tâm cần 
thiết của một bộ phận người lớn, đồng thời là sự thiếu về điều kiện chăm sóc-cơ sở 
vật chất không đảm bảo vệ sinh...cũng là một trong những nguyên nhân gây nên 
tai nạn thương tích cho trẻ.
 Hiện nay hàng ngày chúng ta nghe không ít thông tin truyền thông nói về 
những vụ tai nạn thương tích ở trẻ em, thậm chí những tai nạn dẫn đến tử vong ở 
trẻ...mà nguyên nhân gây ra tai nạn một số là do sự bất cẩn của người lớn, một số 
do điều kiện cơ sở vật chất, một số khác do môi trường sống xung quanh tác động, 
không ít trẻ phải đánh đổi tính mạng, một số trẻcòn phải chịu tàn tật suốt đời, đây 
là một vấn đề nhức nhối, đáng lưu tâm của các cấp các ngành và đặc biệt nỗi đau 
của chính gia đình những trẻ bị tai nạn thương tích. Vậy làm thế nào để ngăn ngừa 
và giảm thiểu tối đa, thậm chí ngăn chặn tuyệt đối tai nạn thương tích cho trẻ em 
nói chung và trẻ trong trường mầm non nói riêng,làm thế nào để cho các con tự 
mình biết được và phòng tránh được những nguy cơ mất an toàn đối với bản thân? 
Đó là câu hỏi mà tôi đang băn khoăn và đi tìm lời giải đáp. Bản thân là giáo viên 
 3 Phần thứ hai : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I .Cơ sở lý luận của vấn đề
 1. Các định nghĩa, khái niệm
Tai nạn là gì? Tai nạn là sự kiện xảy ra bất ngờ ngoài ý muốn, do tác nhân bên 
ngoài, gây nên thương tích cho cơ thể.
Thương tích là tổn thương thực thể của cơ thể do phải chịu tác động đột ngột 
ngoài khả năng chịu đựng của cơ thể hoặc rối loạn chức năng do thiếu yếu tố cần 
thiết cho sự sống như không khí, nước, nhiệt độ phù hợp
 2.Các quan điểm 
 Sinh Thời Bác Hồ từng nói: “ Trẻ em như búp trên cành, Biết ăn biết ngủ biết 
học hành là ngoan” là hai câu thơ chứa chan tình yêu trẻ em của Bác Hồ. Đó cũng 
là trách nhiệm Bác giao cho hậu thế về việc phải thường xuyên quan tâm, chăm lo 
đến thế hệ măng non của đất nước.Bác còn sống Bác đặc biệt quan tâm đến việc 
ăn học, ngủ nghỉ của trẻ. Thực hiện tư tưởng của người, Đảng và nhà nước ta luôn 
quan tâm, chú trọng kiện toàn hệ thống pháp luật, chính sách về bảo vệ, chăm sóc 
trẻ em. Việt nam là nước đầu tiên ở châu Á và thứ hai trên thế giới phê chuẩn 
Công ước Liên hợp quốc về Quyền trẻ em vào ngày 20/2/1990. Đến nay, chúng ta 
có hàng trăm văn bản luật và dưới luật liên quan đến trẻ em. Đặc biệt, Luật trẻ em 
có hiệu lực từ ngày 1/6/2017 đã cụ thể hóa nhiều quan điểm tiến bộ, góp phần tăng 
cường công tác giáo dục, bảo vệ trẻ em. Chính sự vào cuộc đồng bộ, toàn diện nên 
công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em Việt Nam đã đạt được những kết quả 
quan trọng. Các quyền và môi trường sống của trẻ được đảm bảo; trẻ em khó khăn 
và có hoàn cảnh đặc biệt được quan tâm. 
 Nói vậy để thấy, trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ trẻ em tốt nhất luôn là mục 
tiêu không có điểm dừng. Vì thế, toàn xã hội phải thống nhất một thông điệp rằng, 
bảo vệ trẻ em là trách nhiệm không của riêng ai. Mỗi chúng ta cần chung tay để 
bảo đảm cho trẻ em một môi trường sinh sống, học tập. vui chơi thực sự an toàn và 
lành mạnh. Ngoài việc đảm bảo cho các cháu được ăn, học đầy đủ, cũng cần quan 
tâm đến đời sống tinh thần, thể chất của trẻ.
Vấn đề đảm bảo an toàn, phòng ngừa tai nạn thương tích (TNTT) cho trẻ luôn là 
vấn đề quan tâm hàng đầu trong các cơ sở giáo mầm non. Nhưng vẫn có những 
trường hợp tai nạn đáng tiếc xảy ra gây thương tích cho trẻ, thậm chí một số 
trường hợp gây tử vong. Vì vậy rất cần có một môi trường sống an toàn, lành 
mạnh để đảm bảo cho sự phát triển đầy đủ về thể lực cũng như tinh thần cho trẻ. 
Nhưng để hiểu rõ hơn về tai nạn thương tích thì chúng ta cần hiểu về tai nạn 
thương tích.
 Tuy nhiên, khó có thể phân định rõ ràng giữa hai khái niệm tai nạn và 
thương tích, do vậy hiện nay trong các văn bản, tài liệu của Việt Nam người ta 
dùng chung thuật ngữ "Tai nạn thương tích".Không ít người khi gặp trẻ bị tai nạn 
thương tích thì cho rằng đó là rủi ro hay do những lý do khách quan khác mà 
không nghĩ rằng chính người lớn chúng ta có thể phóng tránh tai nạn thương tích 
 5 trang và sạch đẹp hơn. Bên cạnh đó vẫn còn một số vấn đề tiềm ẩn về tai nạn 
thương tích cho trẻ mà tôi còn băn khoăn như: Kỹ năng phòng tránh và xử lý các 
tai nạn thương tích cho trẻ của giáo viên còn chưa thuần thục, kiến thức về xử trí 
khi có tai nạn của giáo viên chưa sâu, đôi khi còn lúng túng, việc lồng ghép giáo 
dục kĩ năng phòng tránh tai nạn thương tích vào các hoạt động đôi khi còn chưa 
phù hợp, còn ngượng ép, các bài hát, bài thơ, câu truyện có nội dung giáo dục 
phòng tránh tai nạn thương tích còn hạn chế, hay sự phối hợp với phụ huynh chưa 
thường xuyên, trực tiếp do cha mẹ trẻ đi làm, trẻ do ông bà, anh chị , đưa đónvà 
đặc biệt là vấn đề một số trẻ được phụ huynh quan tâm, chăm sóc, bao bọc nhiều 
nên đa số trẻ chưa có kỹ năng nhận biết các nguy cơ không an toàn và phòng tránh 
tai nạn thương tích, trẻ trong lứa tuổi này rất hiếu động, tò mò, khám phá xung 
quanh, thích trải nghiệm nên đôi khi xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Đây cũng 
chính là thực trạng chung của các trường mầm non, từ những thực trạng nêu trên 
tôi đã thực hiện khảo sát tình hình thực tế của trẻ của trường, lớp tôi trước khi thực 
hiện đề tài như sau:
 Bảng khảo sát thực trạng về việc phòng tránh tai nạn thương tíchcủa trẻ đầunăm 
 học( số lượng : 35 trẻ )
 ST Nội dung Số lượng Tỉ lệ %
 T
 1 Trẻ có kĩ năng phòng tránh tai nạn thương tích 17/35 49%
 2 Biết nhận ra những mối nguy hiểm cho bản thân 20/35 57%
 3 Biết giúp bạn tránh xa những nơi nguy hiểm 16/35 46%
 Từ kết quả khảo sát thực trạng trên, tôi luôn suy nghĩ xem mình phải làm gì 
và làm như thế nào để nâng cao ý thức và kỹ năng phòng và tránh tai nạn thương 
tích cho trẻ 3 – 4tuổi, làm thế nào để nâng cao được kiến thức cho giáo viên về xử 
lý ban đầu khi không may trẻ gặp tai nạn thương tích, phải phối hợp và tuyên 
truyền phụ huynh như thế nào để từ đó họ giáo dục con em mình thêm những kỹ 
năng tự phòng tránh tai nạn thương tích? Và tôi xin mạnh dạn đưa ra một số giải 
pháp sau đây để các đồng nghiệp cùng tham khảo.
 III. Các giải phápđã tiến hành để giải quyết vấn đề:
 - Giải pháp 1: Xây dựng môi trường an toàn phòng tránh tai nạn thương tích 
ngoài lớp học.
 Đối với trẻ, môi trường hoạt động ngoài lớp học góp phần hết sức quan trọng 
trong quá trình học tập và vui chơi trên trường của trẻ, là yếu tố giúp trẻ phát triển 
toàn diện. Thông qua hoạt động vui chơi ngoài lớp học trẻ được tiếp xúc, trải 
nghiệm với thiên nhiên với những sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó giúp phát 
triển và dần hoàn thiện các giác quan, tư duy cho trẻ. Thường xuyên cho trẻ được 
hoạt động ngoài lớp học giúp trẻ có một tinh thần sảng khoái, hứng thú hơn khi 
được đến trường đến lớp.
 Nói như vậy để khẳng định sự cần thiết khi tạo dựng một môi trường ngoài 
 7 sự nhận biết các mối nguy hiểm rất ít. Do vậy để đảm bảo an toàn cho tính mạng 
của trẻ thì việc cây dựng tường rào bao quanh trường là rất cần thiết. Tường rào 
phải cao, kín để những kẻ xấu không thể lợi dụng trèo vào trèo ra hay thậm chí bắt 
cóc trẻ.
 Tất cả các lan can trong trường phải được xây cao 120cm quá tầm đầu trẻ, 
 Đồng thời khu vực nhà bếp được xây dựng cách xa khu vực giảng dạy để 
tránh ảnh hưởng của khí ga cũng như tiếng ồn ảnh hưởng tới trẻ nếu trẻ hít phải 
khí độc từ các nguồn gây ô nhiễm không khí (như hơi than tổ ong, khí ga ...) gây 
nên ngộ độc không khí cho trẻ. Bể nước ở xa khu sân chơi và lớp học, luôn được 
đậy nắp, khóa cẩn thận giáo viên thường xuyên kiểm tra sự an toàn của các vật 
dụng trên nếu có hư hỏng, không an toàn báo ngay lại cho nhà trường sửa chữa 
khắc phục.
 - Giải pháp 2: Xây dựng môi trường an toàn phòng tránh tai nạn thương tích 
trong lớp học.
 Đối với trẻ mầm non, trường lớp gắn bó với các con như gia đình, đây có thể 
gọi là ngôi nhà thứ hai của trẻ. Vì thế tất cả mọi thứ trong ngôi nhà thứ hai ấy luôn 
luôn phải được quan tâm, làm sao cho lớp học sạch- đẹp- đảm bảo an toàn cho trẻ, 
từ những vật dụng như: bàn, ghế, giường, tủ, kệ để sách vở hay sàn nhà, tường, 
không gian lớp học..., Để làm tốt việc đảm bảo an toàn và xây dựng môi trường 
trong lớp phòng tránh được tai nạn thương tích thì mỗi giáo viên chúng ta phải 
phát huy hết khả năng của mình, phải làm việc bằng cái tâm, lòng yêu thương con 
trẻ thật sự.
 Giáo viên là người mẹ thứ hai của trẻ, là người trực tiếp quản lý trẻ và gần 
gũi với trẻ thường xuyên nên việc tạo cho không gian lớp học gọn gàng- sạch sẽ, 
sắp xếp lau dọn lớp một cách khoa học là việc làm thường xuyên, nhưng chúng ta 
cũng cần để ý một số vấn đề như;
 Khi sắp xếp các kệ để đồ dùng học tập của trẻ, ngoài sách vở các cô cần chú 
ý đến những đồ dùng như: kéo, bút chì, hay đồ chơi ở các góc nếu như có vật sắc 
nhọn thì chúng ta để trên cao, xa với tầm với của trẻ. Bởi vì với trẻ 3 - 4 tuổi rất 
hiếu động, trong quá trình chơi trẻ có thể tò mò lấy những đồ dùng đồ chơi và xảy 
ra những tai nạn như: kéo cắt phải tay, bút chì đâm vào mặt, mắt bạn, gây nên 
 9 nạn về điện giật rất đáng tiếc. Thậm chí có những trường hợp tai nạn thương tích 
do điện dẫn đến việc trẻ tử vong vì trẻ vô ý hay cố ý sờ vào ổ điện mà người lớn 
chúng ta quan sát chưa tốt. Chính vì thế cần phải bố trí các ổ cắm, phích cắm cao, 
tránh những chỗ trẻ có thể với tới để đảm bảo an toàn tính mạng cho trẻ.
 Ngoài ra với môi trường trong lớp trẻ cũng có thể gặp phải những tai nạn 
như: trầy xước, chảy máu, hay nặng hơn là dập tay, mất ngón tay, mà nguyên nhân 
là do cửa sổ và cửa ra vào của lớp cài chốt chưa cẩn thận, và một phần do trẻ cho 
tay mình vào quạt cây. Vì điều kiện cơ sở vật chất một số trường chưa đáp ứng tốt, 
và do nhu cầu làm mát của lớp nên một số lớp đã sử dụng quạt cây để quạt, vì thế 
nếu trong lớp có trang bị quạt cây thì giáo viên phải hết sức chú ý đến vị trí đặt và 
thời gian sử dụng cho phù hợp tránh tai nạn cho trẻ.
 Đồng thời với các lớp có nhiều cửa sổ cần có song chắn và chốt cài an toàn 
nếu không trẻ có thể bị dập tay, thậm chí đứt ngón tay, rất nguy hiểm. Bên cạnh đó 
chúng ta cũng phải chú ý đến việc giáo dục trẻ tránh xa quạt, hay không tự ý đóng 
ở cửa ..., để trẻ có thể tự bảo vệ mình và giảm thiểu tai nạn thương tích xảy ra đối 
với trẻ.
 Một việc hết sức quan trọng đối với xây dựng môi trường trong lớp học đó là 
tủ thuốc của lớp. Đối với trường tôi tủ thuốc luôn được quan tâm chú ý và trang bị 
những loại thuốc thông dụng, những loại thuốc dùng để sơ cấp cứu ban đầu như: 
cồn, bông băng, thuốc diệt khuẩn... và mỗi năm thay thuốc 1 lần nhằm loại bỏ 
những thuốc đã hết hạn sử dụng, thay thế thuốc mới, đảm bảo tốt nhất những tình 
huống không mong muốn xảy ra.
 Môi trường trong lớp học có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của trẻ, 
chính vì vậy là giáo viên thì chúng ta cần đặt cái tâm của mình lên hàng đầu, luôn 
quan sát kịp thời, xử lý kịp thời những mối nguy hiểm đối với trẻ, và đặc biệt luôn 
luôn giáo dục chỉ ra cho trẻ đồ vật nào, khu vực nào an toàn, đồ vật nào khu vực 
nào không an toàn để trẻ tự mình phòng và tránh tai nạn thương tích cho mình.
 - Giải pháp3: Phát hiện những nguy cơ tiềm ẩn về tai nạn thương tích cho trẻ 
thông qua các hoạt động trong một ngày của trẻ:
 Với giáo viên mầm non, một ngày trên lớp với các con có thể là một ngày vui, 
 11