Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ giúp trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi học tốt môn tạo hình

 BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Ở trường mầm non có rất nhiều các hoạt động, nhiều môn học phát triển toàn diện cho trẻ mẫu giáo, là cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới. Trẻ biết sáng tạo, lao động trong tương lai. Chính vì vậy việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường mầm non sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân không phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng màu sắc sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng. Mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, biểu tượng khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ hình thành các đức tính tốt như: Yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theo phương pháp hiện hành cũng đã mang lại hiệu quả tới phát triển nhân cách cho trẻ. Song phương pháp đó chưa thật sự phát huy và đáp ứng khả năng sáng tạo. Các phương pháp hoạt động tạo hình lâu nay đang được sử dụng còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, chưa phát huy hết khả năng sáng tạo và sự linh hoạt của giáo viên khi tổ chức hoạt động tạo hình. Vậy giáo viên phải làm gì và làm như thế nào để trẻ có thể vẽ, nặn, cắt dán, tô màu và làm đẹp sản phẩm và làm sản phẩm phong phú và đa dạng. Để nhận thức rõ trách nhiệm to lớn của giáo viên trong giai đoạn phát triển hiện nay và để thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm .Tôi càng thấy rõ hoạt động tạo hình có vị trí quan trọng trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Do đó, để dạy tốt hoạt động này giáo viên phải đạt được những mục tiêu như: Nắm vững nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình. Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động tạo hình theo chủ để, phát triển các kỹ năng tạo hình cho trẻ. Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình. - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Hoàng Đan - Số điện thoại: 0978646851 - E-mail: Yenthaithuy@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến Tôi: Hoàng Thị Hải Yến chính là tác giả đã đầu tư sáng kiến với quỹ thời gian nghiên cứu, mua các tài liệu nghiên cứu, toàn bộ hồ sơ sổ sách, nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động tạo hình 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến - Giáo dục phát triển thẩm mỹ cho trẻ 4 -5 tuổi qua môn tạo hình. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu - Tháng 09/2018 đến tháng 02/2019. 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 7.1. Về nội dung của sáng kiến 7.1.1. Cơ sở lý luận Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ lại, mà nó cũng có những đặc điểm riêng biệt về cấu tạo sinh lý, do đó trẻ em cũng cần có những biện pháp chăm sóc thích hợp. Có người đã cho rằng: Trẻ em là một trang giấy trắng và ai muốn vẽ gì vào đó thì vẽ. Đó chính là một quan điểm thật sai lầm, vì thực tế khoa học đã chứng minh trẻ em cũng có những nhận thức riêng bên trong của mình, đòi hỏi trẻ phải tích cực tham gia vào hoạt động thì từ đó tâm lý của trẻ mới phát triển và bộc lộ ra bên ngoài. Trẻ mẫu giáo "chơi mà học, học mà chơi". Trẻ rất hiếu động, tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trong khi chơi, trẻ thực sự học để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Biết được tầm quan trọng đó, là một người giáo viên chúng ta cần phải coi trọng việc tạo ra môi trường giáo dục trẻ bằng những hoạđộng thiết thực, nhằm phát triển một cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Trí tuệ - Đạo đức - Thẩm mĩ - Thể lực. Từ đó, giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, ngôn ngữ, tư duy, phát triển các kỹ năng thực hành, giao tiếp, ứng xử. Đối với việc giáo dục phát trển nhân cách toàn diện cho trẻ em, hoạt động tạo hình có một vị trí rất quan trọng. Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh,những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành * Khó khăn Đa phần trẻ là con thuần nông, bố mẹ còn thiếu kiến thức, hiểu chưa đầy đủ về vấn đề giáo dục ngôn ngữ với lứa tuổi mầm non. Thậm chí nhiều gia đình bố mẹ đi làm ăn xa để trẻ ở nhà với ông bà không được chăm sóc chu đáo nên có phần làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc chăm sóc giáo dục trẻ. Nhiều cha mẹ thường chú trọng đến việc ăn uống và phòng bệnh mà ít quan tâm đến việc học tập của trẻ. Nhiều phụ huynh khác lại có nhận thức thái quá về tầm quan trọng của vấn đề giáo dục phát triên thẩm mỹ Từ những thực trạng trên, tôi nhận thấy để đạt được mục tiêu giáo dục tôi cần có kế hoạch và giải pháp cụ thể. Trước tiên tôi tiến hành khảo sát học sinh để giáo viên nắm đúng thực chất của học sinh từ đó đưa ra các nội dung giáo dục thích hợp (bảng minh họa kèm theo). Kết quả khảo sát trẻ đầu năm học: Nội dung Số trẻ Tỷ lệ (%) Trẻ biết vẽ, nặn, xé dán theo yêu cầu 45/71 63% của lứa tuổi. - Trẻ biết quan sát nhận xét đánh giásản phẩm, thành 48/71 67% từ có hình ảnh. Trẻ biết sử dụng mầu sắc, bố cục 48/71 67% tranh một cách sáng tạo. Số trẻ ghi nhớ các kỹ năng đã học 50/71 70% 7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến Giáo dục phát triển thẩm mỹ cho trẻ mầm non là hình thành và phát triển các kỹ năng tạo hình ở trẻ Trẻ tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình. Trẻ biết cách cầm bút tô màu, vẽ , nặn xé dán . . Có một số kỹ năng, nề nếp học tập. Nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ luôn được nhà trường đặt lên hàng đầu. Do đó việc giáo dục thẩm mỹ cho trẻ là một vấn đề được nhà trường cũng như bản thân tôi rất quan tâm.Được thể hiện trong việc lập kế hoạch năm học, kế hoạch chủ đề, kế hoạch Để gây hứng thú cho trẻ trong góc tạo hình thì tùy theo từng chủ đề mà tiến hành tôi có thể chuẩn bị cung cấp kiến thức, nguyên vật liệu phù hợp phong phú chủng loại ví dụ giấy màu, tranh, ảnh, báo, tạp chí sáp màu, màu nước, đất nặn, sợi len, vải vụn, lá cây, cỏ, hạt, vỏ trứng, bên cạnh đó giáo viên chuẩn bị một bức tranh hay một sản phẩm tạo hình mà tôi đã cung cấp kiến thức cho trẻ thu hút sự chú ý của trẻ trong các giờ trả trẻ, giờ hoạt động góc, giúp trẻ tăng thêm vốn kiến thức kỹ năng trong giờ hoạt động chung. Đặt và sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thấy rõ và lấy rõ và lấy được dễ ràng để thực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứ lúc nào trẻ thích và có thể trưng bày các sản phẩm của mình. Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: Bầy đồ chơi đẹp, sắp xếp nguyên vật liệu, đồ chơi một cách hợp lí đẹp mắt. Từ đấy tạo cho trẻ cảm giác hứng thú và mong muốn được tái tạo. c. Rèn kĩ năng tạo hình cho trẻ: Để giúp trẻ làm được sản phẩm vấn đề đặt ra cần dạy trẻ một số kỹ năng cơ bản tạo hình vì vậy tôi tiến hành dạy một số kỹ năng tạo hình như sau. Kỹ năng cầm bút tạo ra các đường nét đây là thao tác trẻ đã được học ở các lớp trước nhưng còn vụng về vì vậy dạy trẻ tôi cần tiến hành dạy trẻ các thao tác từ rễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó liên tục thực hiện tạo thành kỹ năng. Ví dụ: Đầu tiên cho trẻ cầm bút di màu theo ý thích của trẻ, sau đó di màu các hình ảnh to rõ nét, ít chi tiết, khi trẻ đã cầm bút thành thạo tôi cho trẻ tập vẽ các nét cơ bản như: Vẽ cuộn len, vẽ mưa rơi ( nét xiên, vẽ nét thẳng, nét ngang) khi trẻ đã thành thạo cầm bút tôi hướng dẫn cho trẻ tập vẽ các bức tranh sáng tạo theo ý thích của trẻ, ở giai đoạn này chưa đòi hỏi trẻ phải được bức tranh hoàn chỉnh mà chỉ yêu cầu trẻ tưởng tượng và đặt tên cho bức tranh của mình là được. Cho trẻ làm quen với bút lông, bút nước, sáp màu: Bước 1 chọn và sử dụng màu; Bước 2 cho trẻ sử dụng bút lông, bút nước, sáp màu yêu cầu kỹ năng trẻ làm. Dạy trẻ kỹ năng xé dán, nặn, trẻ 4-5 tuổi cần rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng cơ bản sử dụng đất để tạo sản phẩm. Ví dụ: Dạy trẻ động tác xoay tròn, ấn bẹt, lăn dọc khi nặn; Dạy trẻ xé dán tôi cho trẻ xé dán từ đơn giản đến phức tạp, xé vụn, xé hình tròn, và trẻ tạo thành sản phẩm đẹp. Dạy trẻ kỹ năng phết hồ, đây là kỹ năng không khó với trẻ 4 - 5 tuổi nhưng nó cung đòi hỏi sự khéo léo vì vậy khi trẻ dán cô dạy trẻ kỹ năng đặt hình, xắp xếp bố cục vẽ lên nền. Ví dụ: Trẻ dùng màu nước để in cánh hoa, lá hoa, vẽ những biểu tượng mà trẻ thích. Khi hoạt động ngoài trời tôi yêu cầu trẻ nhặt lá khô, cành khô để làm vật liệu cho hoạt động tạo hình. Giờ sinh hoạt chiều. Ví dụ: Tôi kể về những con vật mà trẻ thích và cho trẻ vẽ những con vật đó. Ở các hoạt động góc: Góc học tập có thể chơi dạy vẽ, nặn, xé, dán. Góc nghệ thuật. Ví dụ: Một nhóm trẻ có thể tạo nên một bức tranh xé dán “Ngôi nhà của bé” f. Phối kết hợp với phụ huynh: Bên cạnh sự tác động hỗ trợ của nhà trường, cô giáo, thì một phần không thể thiếu được đó chính là các bậc phụ huynh. Muốn cho con em mình phát triển một cách hài hòa và toàn diện thì sự kết hợp hài hòa giữa nhà trường và gia đình cũng rất quan trọng, nó giúp cho trẻ ngày càng tiến bộ hơn và phát triển năng lực hơn khi được rèn luyện thường xuyên và đồng bộ. Ở các buổi họp phụ huynh cũng như lần đón- trả trẻ tôi cũng trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập cũng khả năng của trẻ và tầm quan trọng của bộ môn tạo hình đối với trẻ cho phụ huynh thấy rõ, để từ đó có hướng phối hợp cùng nhà trường giúp trẻ học tốt hơn bằng cách mưa sắm các sách tô màu, vẽ, bút màu, đất nặn để luyện thêm cho trẻ trong thời gian ở nhà. Ví dụ: Nhân ngày 8/3 các con có muốn gửi đến đến mẹ và bà những bó hoa tươi thắm không nào ? Bây giờ cô cùng các con hãy cắt dán những bông hoa thật đẹp để mang về tặng cho bà và mẹ của mình nhé (Cô cho trẻ mang sản phẩm của mình tặng mẹ khi ra về). Với thực tế đa số phụ huynh là những người buôn bán, là nông dân tầm hiểu biết của họ vẫn còn ở mức độ đơn giản và chưa chú trọng đến việc học của con trẻ mầm non chỉ biết hát và đọc thơ thế là đủ, thì việc lôi cuốn sự tham gia phối hợp của phụ huynh mang một hiệu quả cao là rất khó. Vì thế họ thấy được năng lực thật sự của đứa trẻ thì trong lớp tôi cũng tạo ra những mảng để trưng bày sán phẩm của trẻ cũng như các bậc phụ huynh, từ đó có thể tiếp cận trao đổi thông tin một cách thân thiện và thường xuyên thăm hỏi cách thức phụ huynh hướng dẫn cho trẻ ở nhà để nắm được những khó khăn họ mắc phải để cùng nhau gỡ những vướng mắc đó, còn về phần cô sẽ hiểu sâu thêm một số đặc điểm của trẻ hơn để có hướng khắc phục. g. Giáo viên tự học tập nghiên cứu để nâng cao trình độ Đối với giáo viên thì năng lực chuyên môn của người giáo viên có một tầm quan trọng to lớn, giáo viên là người trực tiếp hướng dẫn trẻ hoạt động. Vì nội dung của tri thức luôn có sự thay đổi nên bản thân tôi không ngừng phấn đấu học hỏi về chuyên môn và để nâng cao trình độ cho bản thân. Tôi cùng chị em giáo viên trong tổ tham * Nhân lực: Được sự đồng thuận, nhất trí, ủng hộ của chị em đồng nghiệp, phụ huynh học sinh của lớp và sự tập trung, hứng thú của trẻ. Giáo viên có trình độ trên chuẩn, hiểu biết về chương trình giáo dục mầm non, hiểu được sự cần thiết của việc cho trẻ, giúp trẻ có đủ hành trang, tri thức Trẻ tại nhóm lớp được học đúng độ tuổi theo quy định, ngoan ngoãn, lễ phép với ông bà, bố mẹ, cô giáo. Phụ huynh quan tâm hơn về công tác chăm sóc, giáo dục trẻ của cô giáo đối với con em mình, nhiệt tình tham gia các buổi họp phụ huynh học sinh trong năm học và ủng hộ các phong trào do nhà trường phát động. * Vật lực: Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại nhóm lớp được trang bị đầy đủ phù hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, có đủ đồ dùng học tập, tối thiểu theo quy định. * Thời gian: Ngay từ khi nghiên cứu xây dựng đề tài, tôi đã áp dụng vào thực tiễn các lớp 4 - 5 tuổi và lên kế hoạch chia ra thành 3 giai đoạn sau: Giai đoạn 1 (Tháng 09/2018): Tìm hiểu và khảo sát cơ sở vật chất phục vụ cho việc áp dụng để giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe cho trẻ thông qua các giờ học, các giờ hoạt động khác Giai đoạn 2 (Từ tháng 10/2018 đến tháng 1/2019): Áp dụng các biện pháp, phương pháp vào quá trình giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe cho trẻ. Giai đoạn 3 (Tháng 2/2019): Hiệu quả khi áp dụng * Không gian: Khối 4-5 tuổi Trường mầm non Hoàng Đan 10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau: 10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả Với những biện pháp trên tôi đã vận dụng vào tình hình thực tế một cách hợp lí và kết quả mang lại cho trẻ trong giờ hoạt động tạo hình đạt nhiều kết quả đáng khích lệ: Trẻ hứng thú tích cực tham gia hoạt động làm quen với tạo hình. Hầu hết các tiết tạo hình 100% trẻ đều hoàn thành sản phẩm. Tôi đã chọn ra những cháu có năng khiếu để bồi dưỡng thêm và kết hợp với phụ huynh có hướng bồi dưỡng năng khiếu cho trẻ.