Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo

 PHẦN 1. MỞ ĐẦU
 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi thông 
qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo.
2. Lĩnh vực áp dụng áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-
5 tuổi.
3. Tác giả: 
Họ và tên: Nữ
Năm sinh: 
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm mầm non
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non 
Số điện thoại:
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu. Trường mầm non 
5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
+ Xây dựng kế hoạch nội dung các câu chuyện phù hợp với đặc điểm tâm sinh 
lí, kiến thức kĩ năng của trẻ tại lớp.
+ Chuẩn bị vật liệu, đồ dùng, truyện tranh, trang phục, ti vi, băng đĩa hình....
+ Tự thiết kế một số câu chuyện thường xảy ra trong cuộc sống của trẻ tại lớp 
4-5 tuổi.
+ Trường lớp khang trang, sạch sẽ, gọn gàng.
+ Phối kết hợp với phụ huynh học sinh.
6. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Từ tháng  năm  đến tháng .. năm ..
HỌ TÊN TÁC GIẢ ( KÝ TÊN) XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ 
 ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
 PHẦN 2. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
 Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất 
của giáo dục mầm non. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui 
chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ em. Bên cạnh 
đó ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao gồm sự 
phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá.
 Thông qua việc trẻ kể chuyện sáng tạo giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, 
óc tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Khi trẻ kể 
chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc, vốn từ phong 
phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật hay sự kiện nào 
đóbằng chính ngôn ngữ của trẻ.
 Việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu phát triển 
toàn diện cho trẻ mầm non. Do vậy là giáo viên dạy trẻ 4-5 tuổi tôi đã nhận 
thức rõ được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đặc biệt là 
thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo. Từ đó tôi đã đi sâu nghiên cứu và tìm 
ra “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động dạy 
trẻ kể chuyện sáng tạo”
2. Thực trạng vấn đề
 Trong quá trình giảng dạy tôi thấy tỉ lệ % trẻ biết kể chuyện sáng tạo còn 
rất thấp. Vì vậy, tôi thường xuyên chú trọng tổ chức hoạt động cho trẻ kể 
chuyện sáng tạo theo các chủ đề. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi đã gặp 
một số thuận lơị và khó khăn sau:
2. 1. Khó khăn
 Số trẻ trong lớp quá đông, trong đó có 40% là trẻ mới đi học chưa có nề 
nếp học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế, nên gặp nhiều khó khăn 
trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo.
 Đồ dùng trực quan còn ít chưa đa dạng phong phú, thẩm mỹ chưa đạt, giá 
trị sử dụng chưa cao. Đặc biệt là đồ dùng cho trẻ hoạt động còn rất ít. 
 Phụ huynh phần lớn là lao động nông nghiệp, nên rất khó khăn trong việc 
hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động văn học cho trẻ.
 Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo giáo viên chưa biết vận dụng tích hợp các 
môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các câu chuyện ngoài chương trình.
 Điều đó dẫn đến thực trạng:
 Chỉ có 20% trẻ biết kể chuyện sáng tạo do vốn từ của trẻ còn ít, ngôn ngữ 
nói chưa mạch lạc.
 40% trẻ nói được câu phức.
 20% trẻ hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo.
 55% trẻ phát âm rõ rang mạch lạc. len móc làm váy, thân tay để khi trẻ sử dụng không bị thô và cứng. Các khuôn 
mặt có thể thay đổi tuỳ theo nội dung, nhân vật của câu chuyện trẻ kể.
 Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ 
chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ hứng thú tham 
gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện sáng tạo.
 Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời tôi còn tận dụng những bức 
tranh tường ở trong trường bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện về 
những bức tranh đó hoặc có các con vật trong sân trường tôi cũng gợi mở cho 
trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật đóhình thức này đã giúp trẻ em có nhiều 
ý tưởng sáng tạo hay và có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt.
 Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm vô cùng quan 
trọng bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Đòi hỏi 
cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu, 
đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham 
gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua nội dung các bức tranh, các nhân vật, các 
con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dùng đó. Như vậy 
ngôn ngữ cuả trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng.
3. 2. Biện pháp 2: Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng 
tạo.
 Với lêi kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe, nhưng biết 
tích hợp các môn học khác thì còn hay hơn vì nó làm thay đổi không khí, làm 
thay đổi trạng thái khi kể chuyện. Bằng những lời ca, lời đối thoại, những câu 
đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn.
 Ví dụ: Bài thơ “Thỏ bông bị ốm” “Ong và bướm”, “Cá vàng bơi”. hoặc 
cho trẻ đọc thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gàhay một số bài đồng 
dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”. thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự 
phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình.
 Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo trẻ đã kể, 
yêu cầu phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể 
các câu chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách 
phong phú và đa dạng
 . 
 Huy động phụ huynh đóng góp tiền ủng hộ tạo góc văn học hoặc thu nhập 
những nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm như báo hoạ mi, vải vụn, len vụn, các vỏ 
hộp, mút xốpkết hợp trong và ngoài giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ 
huynh.
 Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan 
trọng trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
3.4. Biện pháp 4: Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt
 Tôi vào bài một cách sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ.
Ví dụ: Chủ điểm: “ Các nghề phổ biến, ngày 22/12” khi dạy với đề tài nghề xây
 dựng. Kể chuyện: “Ba con lợn nhỏ”, tôi sử dụng mô 
hình rối để gây sự hứng thú cho trẻ.
 Tổ chức hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng tâm. 
Ví dụ: Khi trọng tâm là kể chuyện sáng tạo, tôi cho trẻ lựa chọn cách sử dụng tr
ang phục, đồ dùng phù hợp với nội dung câu chuyện trẻ 
sẽ kể dựa theo các hình thức khác nhau. Nhận thức rã được tầm quan trọng của việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để 
phát triện ngôn ngữ cho trẻ.
 Đóng góp về kinh phí bằng tiền mặt và nhiều vật liệu để tạo góc văn học
cho lớp.
5. Khả năng áp dụng của sáng kiến
 Sau khi nghiên cứu và thực hiện một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho 
trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo đã đạt hiệu quả tốt. Ngôn 
ngữ của trẻ không những phát triển tốt mà còn tạo cho trẻ tâm lí tự tin, mạnh 
dạn, tích cực tham gia hoạt động. Từ đó nhân cách của trẻ cũng phát triển hoàn 
thiện hơn. Sáng kiến này không chỉ áp dụng cho đối tượng 4-5 tuổi mà còn có 
thể áp dụng với các độ tuổi khác ở bậc học mầm non và các trường mầm non 
khác trong huyện.
6. Hiệu quả của sáng kiến
6. 1. Về phía trẻ
 Trẻ hứng thú tích cực tham gia các hoạt động. Đa số trẻ đạt được các kiến 
thức, kĩ năng theo mục đích hoạt động.
 Tập kể chuyện sáng tạo đã giúp trẻ mở rộng vốn từ một cách chủ động, trẻ 
được luyện phát âm, lời nói của trẻ được mở rộng. Khả năng tư duy và các chức 
năng tâm lí phát triển. Kích thích khả năng sáng tạo của trẻ.
6. 2. Về phía cô
 Việc áp dụng sáng kiến đã giúp cô thiết kế được những bài học hay và sáng 
tạo đem lại hiệu quả cao trong mỗi tiết dạy. Giúp cô nắm chắc được yêu cầu và 
kiến thức cơ bản của hoạt động. Sử dụng linh hoạt các biện pháp. Khai thác sử 
dụng thiết bị đạt hiệu quả cao. Tác phong lên lớp của cô thêm linh hoạt hơn. 
Tuy nhiên giáo viên hướng dẫn cũng cần lắng nghe ý kiến của trẻ và làm thoả 
mãn yêu cầu của trẻ, sử dụng câu hỏi mở để phát huy tính tích cực của trẻ. Động 
viên khích lệ trẻ kịp thời. Giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên 
môn, nghiên cứu tập san, tài liệu, tíc cực tham dự các lớp tập huấn, hội thi do 
các cấp tổ chức. Đặc biệt phải có lòng say mê yêu nghề mến trẻ. Tích cực tham 
mưu với Ban gíam hiệu và lãnh đạo địa phương hỗ trợ tu bổ cơ sở vật chất . 
Làm tốt công tác tuyên truyền ở mọi lĩnh vực. đồng nghiệp sẽ có những đóng góp cho đÒ tài này, để đề tài của tôi có thể hoàn 
thiện hơn.
 3. 2. Biện pháp 2: Dạy trẻ tập kể chuyện sáng tạo
3. 2. 1. Kể chuyện theo nhân vật
 Bên cạnh một môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dùng trực quan 
đa dạng phong phú, thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo của trẻ thì 
chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể 
sáng tạo.
 Khi dạy trẻ sáng tạo tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh sưu tầm 
bằng cách đọc kể cho trẻ nghe ở các giờ đón, giờ trả trẻ và giở chơi hàng ngày. 
Đây là hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, là cơ sở cho trẻ có 
kiến thức vững vàng khi thực hiện kể chuyện sáng tạo. Qua cách làm quen như 
vậy trẻ biết đánh giá, nhận xét về đặc điểm tính cách của các nhân vật thông 
qua ngôn ngữ nói của mình.
 Ví dụ: Gà con xinh đẹp đáng yêu, sói già gian ác, bà tiên ông bụt thì tốt 
bụng còn phù thuỷ thì độc ác.
 Bên cạnh đó tôi còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh chuyện, cho trẻ 
xem qua đĩa hình các câu chuyện. Đồng thời kết hợp tri giác với đàm thoại giữa 
cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung truyện một cách chính xác và nói 
lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức.
 Tôi dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, theo thời gian thực hiện một tuần 
hoặc hai tuần, kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò chơi để củng cố và 
khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanh cho trẻ. Câu chuyện “Con lợn nhựa của tôi” tác giả cháu Minh Anh với đồ dùng là 
một con lợn nhựa được cháu thể hiện như sau:
 Chủ nhật tớ được về quê thăm bà. Ở quê bà tớ nuôi rất nhiều lợn, các con 
lợn rất to và ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con lợn đó, bà tớ liền mua 
cho tớ một con lợn, nhưng đó là con lợn nhựa. Con lợn nhựa của tớ nó chẳng 
ăn được gì mà nó chỉ giúp tớ cất tiền. Đến tết ai mừng tuổi là tớ cho vào con 
lợn nhựa này để gửi mẹ mua quần áo. Tớ rất yêu quý con lợn nhựa này của tớ.
 Câu chuyện “Bác Voi tốt bụng” của cháu Quang Minh, Lan Anh và Hà. 
Đồ dùng là con gà, vịt, voi từ sản phẩm vẽ của trẻ bồi bìa cứng và làm rối tay, 
câu chuyện được các bé thể hiện như sau:
 Bạn vịt bầu ơi có đi chơi với tớ và gà trống không?
 Ừ! hôm nay trời đẹp chúng mình cùng đi chơi nhé!
 Chúng mình đến vườn hoa kia chơi nhé! ở đó có nhiều trò chơi thích lắm.
 Hai bạn gà, vịt mải chơi đến khi trời tối không biết đường về nữa, cả hai 
cùng khóc hu hu
 Lúc đó bác voi xuất hiện và nói đừng khóc nữa lên đây bác đưa về.
 Hai bạn cùng trèo lên lưng bác voi đưa về, từ đó hai bạn không dám đi 
chơi xa.
 Ở câu chuyện này ba cháu sử dụng rối rất tốt. Các cháu đã biết kết hợp với 
nhau sử dụng các nhân vật phù hợp ăn khớp với lời kể. Ngôn ngữ của các cháu 
được thể hiện một cách rất tự nhiên và phong phú.
 Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể chuyện sáng tạo đến nay ở lớp 
tôi đa số trẻ đã kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình mà không cần sự gợi 
ý của cô. Từ những việc làm đó không những trẻ sử dụng thành thạo đồ dùng 
trực quan về các con vật mà còn biết vận dụng sử dụng đồ dùng trực quan ở các 
chủ đề khác.
 Thông qua các câu chuyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ điệu, ngắt 
nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác phẩm. Trẻ bắt chước 
giọng kể diễn cảm của cô, trẻ có thể hiểu được một từ dùng với đồ vật này lại 
có thể vào các đồ vật khác nữa. Từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ,