Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỈM SƠN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG 
 GIÁO DỤC LỄ GIÁO CHO TRẺ 4 -5 TUỔI
 Người thực hiện: TrầnThị Kim Tuyến
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường Mầm non Xi Măng 
 SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn MN 
 BỈM SƠN NĂM 2013 không ít người phải đau lòng. Phải chăng đạo đức của các em chưa được quan 
tâm giáo dục đúng mức và đúng cách? Vấn đề này không phải là của riêng mỗi 
cá nhân ai hay tập thể nào mà nó là vấn đề của toàn xã hội, xã hội cần chung tay 
nhằm cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết, mối quan hệ trong giao tiếp với cộng đồng, 
đưa trẻ vào môi trường sống thật lành mạnh, trong sáng, giúp trẻ phát triển toàn 
diện về nhân cách.
 Thấy được sự cần thiết của việc giáo dục lễ giáo cho trẻ ở trường mầm non 
và mong muốn nâng cao chất lượng giáo dục lễ giáo cho trẻ tôi đã quyết định 
chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục lễ giáo cho trẻ 
mẫu giáo 4 – 5 tuổi” năm học 2012-2013.
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
 Từ ngàn xưa cha ông ta đã đúc kết kinh nghiệm và có câu: "Tiên học lễ, 
hậu học văn". Lễ phép là nét đẹp văn hoá được đặt lên hàng đầu khi nhìn nhận 
đánh giá phẩm chất của một người dân Việt Nam.
 Nhưng trong điều kiện kinh tế phát triển và đang trên con đường hội nhập, 
đất nước chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hoá khác nhau. Điều đó đồng 
nghĩa với việc chúng ta sẽ tiếp thu thêm nhiều nền văn hóa phổ biến, rộng rãi 
khác. Nhưng làm thế nào để cho thế hệ trẻ của chúng ta " Hoà nhập mà không 
hoà tan" trong mỗi chúng ta vẫn giữ được những cái thuộc về "văn hoá của dân 
tộc Việt Nam”. Như vậy trong thời đại ngày nay việc giáo dục cho trẻ phát triển 
về trí tuệ thôi chưa đủ mà còn phải giáo dục trẻ giữ được truyền thống văn hoá 
vốn có của con người Việt Nam, đó là nhiệm vụ cấp thiết trong các mục tiêu 
phát triển con người toàn diện hiện nay.
 Mặt khác trong mục tiêu giáo dục đào tạo ghi rõ phải hình thành và phát 
triển cho trẻ hài hòa, cân đối, biết giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường 
nhịn giúp đỡ mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu 
 2 chiều con nên việc giáo dục lễ giáo cho con mình còn chưa được thực hiện đúng 
mức.
 Đôi lúc phụ huynh chưa thấy được tầm quan trọng của việc giáo dục lễ giáo 
cho trẻ, nên chuyện trẻ ứng xử không phù hợp cũng chưa thực sự được quan tâm.
 • Kết quả thực trạng
 Thời gian đầu trẻ đến lớp còn hay khóc nhè, cón có những thói quen tự do như 
ở nhà, trả lời câu hỏi của cô còn trả lời trống không, ra vào lớp tự nhiên nói năng 
tự do ở trong lớp, không chú ý học bài mà ngồi chơi, không vứt rác đúng vào nơi 
quy định...
 Đứng trước tình hình như vậy, tôi thực sự trăn trở và tìm ra các giải pháp 
dạy trẻ để tất cả trẻ đều ngoan và có những thói quen, hành vi đúng đắn.
 Tôi quyết định thực hiện khảo sát chất lượng hành vi lễ giáo ở lớp mình và 
thu được kết quả như sau:
 Bảng 1: Khảo sát kết quả đầu năm học:
 Mức độ đạt được
 TS 
 STT Nội dung giáo dục Tốt Khá TB
 trẻ 
 SL % SL % SL %
 1 Biết xưng hô, chào hỏi lễ phép 40 28 70 8 20 4 10
 2 Biết nói cảm ơn, xin lỗi đúng lúc 40 22 55 10 25 8 20
 Biết giữ gìn, cất, sắp xếp đồ chơi 
 3 40 26 65 10 25 4 10
 theo quy định
 Biết giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ 
 4 40 28 70 9 22 3 8
 sinh môi trường
 5 Biết nhường nhịn giúp đỡ bạn 40 21 52.5 13 33.5 6 15
 6 Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp 40 24 60 12 30 4 10
 4 Ví dụ: Với chủ đề Trường mầm non tôi dán lên bức tranh một em bé đang 
vòng tay chào cô giáo khi đến lớp. Khi trẻ nhìn tranh và biết được hành động 
của em bé này ngoan hay hư, từ đó có ý thức làm theo những việc làm đúng đắn.
 Hay chủ đề gia đình tôi dán lên bài thơ Buổi sáng cùng với hình ảnh minh 
họa bé đang quét nhà và chăm sóc các con vật. Thông qua hình ảnh đó trẻ biết 
được mình cũng có thể giúp đỡ mọi người những công việc nhỏ vừa với sức 
mình để thể hiện tình yêu thương, kính trọng với những người xung quanh.
 Buổi sáng
 Sáng nào cũng vậy
 Bé dậy cùng bà
 Ra trước sân nhà
 Tập bài thể dục
 Đánh răng rửa mặt
 Lấy chổi quét nhà
 Cho gà ăn thóc
 Thương ba khó nhọc
 Bé học chuyên cần
 Thương mẹ tảo tần
 Bé ngoan lễ phép.
 Việc lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo vào các góc trẻ rất thích thú và 
thường xuyên đến xem.
 2.2 Giáo viên là người gương mẫu trong mọi hoạt động
 Để đạt được hiệu quả trong giáo dục lễ giáo cho trẻ thì việc cô giáo gương 
mẫu là việc làm vô cùng cần thiết. Bởi hàng ngày thời gian của trẻ ở trường, ở 
bên cô là chủ yếu, trẻ luôn thích được cô yêu thương, gần gũi. Mọi hành vi của 
cô được trẻ để ý và thích bắt chước làm theo. Vì vậy cô luôn luôn thể hiện chuẩn 
mực trong cách giao tiếp với người lớn và mọi người xung quanh. Với trẻ không 
to tiếng quát tháo, xưng hô dịu dàng bằng cô và cháu, giờ đón trả trẻ tôi luôn ân 
 6 Hoặc có thể đưa ra clip về các hành vi đúng, sai về việc bảo vệ môi 
trường và tham gia giao thông. Yêu cầu trẻ lên chọn cho cô các hành vi đúng và 
chỉ ra các hành vi sai. Nếu cháu chọn đúng cô sẽ cho hiệu ứng mặt cười, và các 
cháu chọn sai sẽ hiện ra mặt mếu. điều đó khiến trẻ rất hứng thú và tham gia học 
tập với hiệu quả cao.
 Các tiết học được tổ chức thường xuyên và thu hút được sự chú ý, thích thú 
của trẻ. Vì vậy lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo vào các môn học có nhiều 
ưu thế nhằm hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá.
 Ví dụ: 
 + Qua môn khám phá khoa học. Tiết "Cây xanh và môi trường sống".
 Sau khi cho trẻ quan sát trên màn hình, đàm thoại về lợi ích của cây và các 
bạn nhỏ đang chăm sóc cho cây cô hỏi trẻ: Con có biết các bạn đang làm gì không? 
Các bạn có đáng khen không? Muốn được khen như các bạn thì con phải làm gì?
 Qua đó trẻ biết bảo vệ chăm sóc cây xanh để cây cho ta nhiều lợi ích bằng 
cách tưới nước cho cây, không bẻ cành ngắt lá Có thể cho trẻ trực tiếp được tưới 
cây, nhổ cỏ cho cây, nhắc trẻ về nhà giúp đỡ bố mẹ chăm sóc cây trong vườn.
 + Môn làm quen văn học: 
 Khi dạy bài thơ Lấy tăm cho Bà
 Sau khi cho trẻ đọc thơ và đàm thoại về nội dung bài thơ cô giáo dục trẻ biết 
ông bà là người sinh ra bố mẹ các con, các con phải giúp đỡ ông bà và mọi người 
trong gia đình dù chỉ là những việc nhỏ. Như vậy là các con đã thể hiện được tình 
yêu thương, kính trọng của mình với mọi người rồi.
 Hay khi kể cho trẻ nghe câu chuyện Cái hồ nhỏ
 Sau khi kể cho trẻ nghe và đàm thoại về nội dung câu chuyện: Bạn thỏ đã 
nhận ra lỗi của mình và xin lỗi các bạn Tôm, cua, ếch. Và bạn còn tự mình vớt hết 
rác trong hồ lên để cho nước trong sạch. Qua câu chuyện đó tôi lồng ghép giáo 
 8 Ví dụ : Qua trò chơi bán hàng: 
 Yêu cầu người bán hàng và người mua hàng phải nói nhẹ nhàng, đủ câu: 
 + Bác mua gì đấy ạ?
 + Bán cho tôi quả cam.
 Sau khi chơi xong tôi nhắc nhở trẻ thu dọn đồ chơi cất lên giá gọn gàng, 
ngay ngắn.
 Qua hoạt động góc cháu mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao tiếp, 
trong ứng xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình.
 Từ đây trẻ lớp tôi đã hết nói trống không . Trẻ biết nói và trả lời đầy đủ 
câu, biết xưng hô chuẩn mực đối với cô và bạn.
 Trong khi chơi nếu trẻ làm việc gì sai đối với bạn, tôi nhắc nhở trẻ phải 
biết xin lỗi cô, xin lỗi bạn, ai cho cái gì thì nhận bằng hai tay và nói cảm ơn.
 Ngoài ra còn giáo dục cháu đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ chơi với 
bạn, gặp chuyện gì phải thông báo cho người lớn biết.
 • Giờ hoạt ngoài trời.
Ví dụ: Tham quan vườn cây.
Cô đàm thoại với trẻ:
 - Khi đi tham quan các con phải đi như thế nào?
 - Muốn có cây xanh tốt ta phải làm gì?
 - Quả để làm gì?
 - Để có nhiều quả ngon phải làm gì?
 - Khi ăn quả các con nghĩ đến ai?
 Sau khi đàm thoại tôi giáo dục trẻ ngoan, không chen lấn, xô đẩy bạn. Biết 
kính trọng, yêu quý những người lao động, trước khi ăn quả phải rửa sạch và gọt 
vỏ, không vứt vỏ và hạt bừa bãi mà phải để vỏ vào nơi qui định.
 10 Hơn nữa phần đông phụ huynh lớp tôi là kinh doanh nên rất bận, không có 
nhiều thời gian dành cho con cái nhất là trong việc giáo dục lễ giáo. Tôi đã đưa 
ra yêu cầu là hàng tháng sẽ có kế hoạch học tập và sinh hoạt cũng như việc rèn 
luyện lễ giáo cho trẻ do cô giáo lập ra. Kế hoạch này sẽ được dán ở bảng thông 
báo của lớp để tất cả mọi phụ huynh đều nắm được từ đó cùng cô có những biện 
pháp giáo dục phù hợp và đạt hiệu quả cao hơn.
 2.7. Giáo dục lễ giáo bằng hình thức khích lệ, động viên.
 Chúng ta đều biết trẻ nhỏ rất thích được khen ngợi, động viên, khi làm 
được việc tốt. Những lời động viên, những phần thưởng nhỏ cũng làm trẻ vui 
sướng và khích lệ trẻ cố gắng hơn nữa để lại được khen, được thưởng.
 Vì vậy cuối ngày tôi sẽ cho các trẻ tự nhận xét xem ngày hôm nay mình đã 
ngoan hay chưa, nhận xét trong lớp có những bạn nào ngoan, bạn nào chưa ngoan 
và cho trẻ cắm cờ bé ngoan. 
 Ngoài ra tôi luôn dành thời gian để gần gũi với trẻ. Tôi tìm những câu nói hài 
hước, hóm hỉnh, những món quà bất ngờ, kịp thời và các hình thức khen dễ thương 
để động viên cho trẻ.
 Ví dụ: Thưởng cho trẻ những bông hoa, chiếc lá vào những ngày trẻ làm 
được việc tốt để trẻ có thể về khoe với Bố Mẹ. Hay những tràng pháo tay của 
bạn vè cùng với lời giới thiệu nhân vật được nhận thú vị.
 Trẻ rất thích thú và mong muốn ngày nào cũng ngoan để được nhận nhiều 
những món quà thú vị.
 Còn với những bạn chưa ngoan thì cô sẽ tạo cơ hội bằng cách cho trẻ lên 
đọc thơ, hát múa và tặng những món quà nhỏ để khuyến khích động viên trẻ cố 
gắng hơn nữa để lần sau cũng được nhận nhiều quà như các bạn.
 2.8. Giáo dục lễ giáo thông qua ngày hội, ngày lễ:
 Truyền thống của người Việt Nam chúng ta luôn tôn sư trọng đạo và giữ 
vững những nét văn hóa đặc trưng. Vì vậy tôi thường xuyên tạo điều kiện cho 
 12 Bảng 2: Khảo sát kết quả cuối năm học:
 Mức độ đạt được
 TS 
STT Nội dung giáo dục Tốt Khá TB
 trẻ
 SL % SL % SL %
 1 Biết xưng hô, chào hỏi lễ phép 40 35 87.5 4 10 1 2.5
 2 Biết nói cảm ơn, xin lỗi đúng lúc 40 31 77.5 6 15 3 7.5
 Biết giữ gìn, cất, sắp xếp đồ chơi 
 3 40 34 85 4 10 2 5
 theo quy định
 Biết giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ 
 4 40 33 82.5 4 15 2 10
 sinh môi trường
 5 Biết nhường nhịn giúp đỡ bạn 40 29 72.5 6 15 5 12.5
 6 Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp 40 30 75 7 17.5 3 7.5
 Như vậy sau khi sử dụng các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục lễ 
giáo cho trẻ chúng ta thấy mức độ đạt được đã tăng lên rõ rệt. Số cháu và tỉ lệ tốt 
và khá tăng cao, số cháu đạt Trung Bình giảm đi. Điều đó khẳng định một điều 
rằng các biện pháp được sử dụng là đúng đắn và đem lại hiệu quả tốt trong quá 
trình giáo dục.
 IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
 Khi thực hiện đề tài này, với những biện pháp thực hiện và kết quả thu 
được tôi rút ra bài học như sau:
 Ngay từ đầu năm giáo viên chủ nhiệm phải nắm rõ tình hình của lớp, của 
từng cháu về sức khỏe, sở thích cũng như hoàn cảnh gia đình, mức độ quan tâm 
của Bố Mẹ và tạo cho trẻ môi trường học tập và nề nếp tốt. Có như vậy thì hiệu 
quả giáo dục sẽ được nâng cao.
 14