Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5-6 tuổi

 Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5-6 tuổi MỤCLỤC I. Phần mở đầu Trang 2 1.1. Lý do chọn đề tài Trang 2 1.2.Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Trang 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu Trang 3 1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Trang 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu Trang 4 II. Phần nội dung Trang 4 11.1.Cơ sở lý luận Trang 4,5,6 11.2. Thực trạng Trang 6 a. Thuận lợi, khó khăn Trang 6 b. Thành công hạn chế Trang 7 c.Mặt mạnh, mặt yếu Trang 7 d. Các nguyên nhân các yếu tố tác động Trang 8 e. Phân tích đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đề ra Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana1 Môt sô biên _pháp hình thành biểu tương về sô lương cho trẻ 5 - 6 tuổi SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH BIÊU TƯỢNG Số LƯỢNG CHO TRẺ 5- 6 TUỔI I. Phần mở dầu I. 1. Lý do chọn đề tài Dạy trẻ làm quen với toán là một trong những môn học rất quan trọng, mà cũng là môn học trẻ yêu thích ở trường mầm non. Vì qua môn học này trẻ học tập vui chơi, trẻ được thực hành đếm số lượng bằng nhiều hình thức, không những thế trẻ còn được làm quen với các khái niệm sơ đẳng về dài ngắn, rộng hẹp, cao thấp, kích thước và định hướng trong không gian, trẻ được tiếp xúc, được sờ vào các đồ vật, quan sát làm quen với các hình dạng của các vật thể của môi trường xung quanh rất đa dạng và phong phú. Trẻ biết xác định được phía phải, phía trái, phía trước, phía sau, phía trên, phía dưới của bản thân và của đối tượng khác, cũng như kỹ năng định hướng trong không gian giúp trẻ phát triển về các giác quan. Qua môn học này giúp trẻ tích lũy số vốn kiến thức sơ đẳng về hình thành biểu tượng toán học vận dụng trực tiếp vào cuộc sống hàng ngày của trẻ từ đó giúp trẻ có 1 tâm thế vững vàng, 1 kiến thức nhất định tạo tiền đề tốt cho việc học tập và hoạt động chính ở trường phổ thông sau này. Bộ môn này rất đa dạng phong phú về nội dung có tầm quan trọng như vậy nên tôi đã suy nghĩ đầu tư và lưạ chọn đề tài này để nghiên cứu xây dựng một số biện pháp phù hợp để dạy trẻ hình thành biểu tượng toán về số lượng cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi theo hướng thích hợp của hoạt động chung. II. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Nhằm nâng cao hiệu quả môn toán cho trẻ 5- 6 tuổi về hình thành biểu tượng toán học về số lượng, trẻ biết cách đếm, thêm bớt trong phạm vi từ 1 đến Người thực hiên: Nguyễn Thi Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana3 Môt sô biên _pháp hình thành biểu tương về sô lương cho trẻ 5 - 6 tuổi Từ điển. Phương pháp hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non. Nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận cuả một số biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động chung. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của một số biện pháp hình thành biểu tượng hình dạng cho trẻ 5- 6 tuổi thông qua các biểu tượng toán học sơ đẳng. Thông qua các hoạt động học và hoạt động chơi lồng ghép đan cài lẫn nhau để trẻ làm trung tâm, được hoạt động tích cực. Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn tôi nghiên cứu và xây dựng một số biện pháp hình thành biểu tượng toán học về số lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi cụ thể các biện pháp. I.5. Phương pháp nghiên cứu_ Xác định loại tiết học, bám sát nội dung yêu cầu của từng loại tiết Chuẩn bị tài liệu nghiên cứu về đồ dùng trực quan của từng loại tiết Tìm hiểu các tài liệu có liên quan, trên các phương tiện thông tin đại chúng về các chương trình giáo dục mầm non theo phương pháp đổi mới. Tìm hiểu các đối tượng trẻ trong lớp về các mặt: tiếp thu nhanh, tiếp thu chậm, trẻ hiếu động, thụ động. Bằng cách kiểm tra đánh giá trên trẻ rồi phân loại trẻ giỏi, khá, trung bình, để có biện pháp và kế hoạch rèn luyện cho phù hợp. Sưu tầm, lựa chọn, tự thiết kế và tổ chức các trò chơi nhằm cho trẻ hình thành các biểu tượng về toán học Kết hợp trao đổi với phụ huynh và các đoàn thể hỗ trợ việc hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ, góp phần bồi dưỡng tình cảm nghề nghiệp, đạo đức phẩm chất người giáo viên mầm non yêu nghề, mến trẻ, có tâm huyết với nghề. II. Phần nội dung II.1. Cơ sở lí luận Một số biện pháp hình thành biểu tượng toán học về số lượng mọi vật ở môi trường xung quanh đều mang những dấu hiệu nhất định như đếm nhận biết nhóm đối tượng có số lượng nhất định, mối Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana5 Môt sô biên _pháp hình thành biểu tương về sô lương cho trẻ 5 - 6 tuổi vậy, việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đóng vai trò quyết định nhằm giúp trẻ lĩnh hội kiến thức. Nên khi xác định phương pháp dạy học không chỉ xuất phát từ hoạt động của nhà giáo dục mà còn có tính chất nhận biết hoạt động thực tiễn của trẻ. Biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng Số lượng là hình thể bên ngoài của các vật vì vậy giáo viên cần tiếp tục luyện tập trẻ sử dụng chúng như đếm, thêm bớt, chia nhóm chuẩn để xác định số lượng của những vật thể xung quanh trẻ và làm phong phú hơn về các biểu tượng cho trẻ Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana7 Một số biện_pháp hình thành biểu tưọng về số lương cho trẻ 5 - 6 tuổi Hiệu quả qua kiểm tra chất lượng kiến thức của trẻ tính ra số trẻ khá giỏi, trung bình, yếu. Từ đó, tôi lên kế hoạch xây dựng biện pháp ôn luyện bằng nhiều hình thức trong các tiết học và ngoài các tiết học dưới mọi hình thức tôi thấy đạt kết quả hơn so với đầu năm. * Khảo sát chất lượng đầu năm: Tổng số học sinh trong lớp: 35 cháu - Trẻ đạt: 18 cháu - Trẻ không đạt: 17 cháu Sau quá trình áp dụng dạy trẻ theo các biện pháp đề ra, tôi kiểm tra các cháu theo các phương tiện, kiểm tra từng trẻ theo từng tiêu chí để cho ra kết quả chung: sau thời gian dạy trẻ theo các biện pháp tôi kiểm tra trên trẻ về các tiêu chí đếm theo hàng thẳng, hàng ngang, hàng dọc, đếm xuôi, đếm ngược, đếm không theo vị trí nhất định, nhận biết mối quan hệ hơn kém biết sử dụng từ nhiều hơn - ít hơn nhận ra kết quả nhiều hơn - ít hơn là mấy, biết cách thêm vào và bớt ra cho đúng yêu cầu, biết cách chia nhóm đối tượng thành 2 phần và nhận xét được kết quả của 2 phần mà trẻ tự chia hay chia theo yêu cầu của cô. *Kết quả cho thấy sau khi áp dụng các biện pháp - Trẻ đạt: 29 cháu - Trẻ không đạt: 6 cháu c. Mặt mạnh - mặt yếu *Mặt mạnh Trẻ tham gia tích cực vui vẻ thoải mái mạnh dạn trình bày ý kiến Trẻ có cơ hội để’ được trò chuyện, được thể’ hiện mình, được làm người lớn, được giúp đỡ bạn bè Rèn cho trẻ thói quen gọn gàng ngăn nắp Qua các hoạt động trẻ thực hiện cô nắm được đặc điểm tâm sinh lý cũng như tính cách, nhận thức của trẻ để’ có biện pháp giáo dục trẻ tốt hơn Qua đó thể’ hiện sự thân thiện giữa cô và trẻ. Quá trình theo dõi của cô thông qua các hoạt động của trẻ góp phần đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. * Mặt yếu Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana9 Một số biện_pháp hình thành biểu tưọng về số lương cho trẻ 5 - 6 tuổi a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Xác định loại tiết để’ chọn phương pháp thích hợp . Sử dụng đồ dùng trực quan: Tăng cường làm đồ dùng và chú trọng sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, phù hợp với nội dung bài dạy, đồ dùng đa dạng màu sắc kích thước phong phú. Lồng ghép vào các tiết học khác và các trò chơi . Củng cố và làm quen kiến thức mọi lúc mọi nơi, dạy trẻ kiến thức hình thành biểu tượng toán học vào cuộc sống . Hệ thống câu hỏi, phù hợp với đặc điể’m của từng cháu để’ cháu hiể’u và nắm rõ kiến thức cần chuyền đạt. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp - Thực hiện trên tiết học là hoạt động chủ đạo của trẻ, giáo viên là người hướng dẫn, gợi ý, kích thích họat động, sáng tạo tích cực. - Tăng cưòng làm đồ dùng và và chú trọng sử dụng trực quan. Biện pháp hữu hiệu giúp tiết học đạt kết quả là gây sự chú ý của trẻ bằng cách sử dụng đồ dùng trực quan đẹp kết hợp với sự khéo léo của giáo viên khi sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách trọn vẹn, chính xác, phấn khởi. - Thông qua các môn học khác lồng ghép đan cài các hoạt động. -Củng cố các kiến thức mọi lúc mọi nơi, dạy trẻ vận dụng các kiến thức vào trong cuộc sống, ôn luyện mọi lúc mọi nơi cũng là cách hữu hiệu giúp cho chất lượng dạy học ngày càng nâng lên. Tôi luôn chú trọng đến việc ôn tập cho trẻ vì đặc điểm của trẻ là mau nhớ nhưng cũng rất mau quên nên phải thường xuyên củng cố. Biện pháp 1: Xác đinh loại tiết để’ chọn phương pháp thích hợp, lấy trẻ làm trung tâm. Thực hiện trên tiết học là hoạt động chủ đạo của trẻ, giáo viên là người hướng dẫn, gợi ý, kích thích trẻ họat động, sáng tạo tích cực. Ví dụ: Trẻ đếm đến 6, nhận biết các nhóm có 6 đối tượng. Nhận biết số 6. Chủ đề “Thế giới động vật” Chủ đề nhánh “Con vật đáng yêu quanh bé” Cô phải chuẩn bị cho mỗi trẻ 6 con vật đẹp, phù hợp với đặc điể’m tâm sinh lý của trẻ để’ tạo sự phát triể’n trí lực cho trẻ nhận biết các dấu hiệu trong bản chất của cách đếm, cách thêm bớt nhằm giúp trẻ nhấn mạnh tính bất biến của môn học thì cô giáo phải Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana 11 Một số biện_pháp hình thành biểu tưọng về số lương cho trẻ 5 - 6 tuổi tượng thành 2 phần. Cô giáo có thể thiết kế tiết dạy thông qua các trò chơi để’ gây hứng thú ở trẻ và giúp trẻ nhớ lâu và quan trọng trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động. Ví dụ: Thiết kế bài dạy của cô trên giáo án điện tử, nếu sử dụng đồ dùng trực quan thì đồ dùng cần đẹp ngộ nghĩnh gần gũi với trẻ và phù hợp với chủ điể’m, còn phần thực hành của trẻ nên sử dụng thông qua trò chơi, luyện tập cá nhân cho trẻ chơi “Ai nhanh hơn” “Ai tinh mắt” cô gọi 2 trẻ lên chơi cho trẻ tìm thêm con vật và đem nó về đúng với môi trường sống của chúng như cá sống dưới nước, voi sống trong rừng, gà sống trong nhà. (Cô chuẩn bị ngôi nhà, rừng cây, hồ nước). Còn tổ chức trò chơi để luyện tập cả lớp như trò chơi “Ai nhanh tay” Cô chia lớp thành 3 tổ cho tổ 1 tìm con vật nuôi trong gia đình, tổ tìm con vật sống trong rừng, tổ 3 tìm con vật sống dưới nước và mỗi trẻ tìm đủ 7 con không cùng một loại (động vật nuôi trong nhà có gà, vịt chó, mèo ) có số lượng 7, cô cho trẻ thêm và và bớt ra theo yêu cầu tổ chức cho 3 tổ thi đua nhau để’ trẻ hứng thú. Dạy học vừa sức: Trên cở sở giáo viên phải cân nhắc lựa chọn nội dung sao cho phù hợp, hợp lí giữa nội dung các kiến thức lí tính và cảm tính Để đảm bảo tính vừa sức cho trẻ những kiến mới truyền đạt cho trẻ cần được phức tạp dần được củng cố dần qua các bài tập luyện phong phú và được ứng dụng vào các dạng hoạt động khác nhau của trẻ như vậy sự mở rộng dần, phức tạp dần nội dung dạy học sẽ giúp trẻ dễ dàng lĩnh hội kiến thức và kỹ năng tạo cho trẻ hứng thú học toán . Đảm bảo tính khoa học : Trên cơ sở của những khoa học toán học, sinh lý. Tâm lí học và giáo dục học mầm non trong qúa trình dạy toán cho trẻ cần đảm bảo sự thống nhất giữa các thao tác, kiến thức kỹ năng và thái độ thông qua các hoạt động giúp trẻ hình thành biểu tượng số lượng trong thực tế. Trong quá trình hình thành biểu tượng toán học về các hình dạng cần phải đảm bảo tính chính xác khoa học và tất cả mọi mặt như ngôn ngữ kí hiệu hình vẽ . Kiến thức suy luận thông qua hoạt động mà tư duy và ý thức phát triển tốt Biện pháp nhằm đảm bảo tính ý thức và phát huy tính tích cực của trẻ Để’ đảm bảo tính ý thức và phát huy tính tích cực của trẻ trong quá trình lĩnh hội kiến thức cần dạy trẻ nhận biết những dấu hiệu nhận biết của đối tượng bằng cách thay đổi các dấu hiệu trong bản Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana 13 Một số biện_pháp hình thành biểu tưọng về số lương cho trẻ 5 - 6 tuổi toàn tuyệt đối cho trẻ. Biện pháp 3: Lồng ghép vào các tiết học khác và các trò chơi . Thông qua các môn học khác lồng ghép đan cài các hoạt động. Trong quá trình sử dụng lồng ghép đan cài cô nên sử dụng trực quan và thực hành, thiết kế hình thức “Học mà chơi, chơi mà học” thông qua hình ảnh chơi nhẹ nhàng để’ trẻ hứng thú và tích cực hoạt động thì hiệu quả học đếm tốt hơn. Ví dụ: Trong tiết dạy trẻ mối quan hệ hơn kém trong phạm vi 7. Cô lồng ghép vào hoạt động ngoài trời thông qua trò chơi dân gian và trò chơi tự do cô chia lớp thành nhóm có 7 trẻ chơi trò chơi “Bẫy chuột” cô hỏi có 7 bạn mà có 2 bạn làm bẫy còn mấy bạn làm chuột, nhóm có 4 bạn làm bẫy có mấybạn làm chuột. Cô lồng ghép vào hoạt động góc để trẻ nắm số 7 cô cho trẻ chọn hoa theo màu và trong mỗi bông hoa cô gắn số 7 cho trẻ nhận dạng, ở mỗi góc chơi cô cho 7 bạn một góc, ở góc nghệ thuật cô cho trẻ tô vẽ nặn động vật nuôi trong gia đình có số lượng 7, ở góc học tập cô cho trẻ đồ lại theo nét chấm mờ những nhóm con vật thêm vào cho đủ số lượng 7. Trong giờ làm quen văn học dạy thơ, khi gọi trẻ đọc thơ theo nhóm cô có thể gọi 7 trẻ đọc một lần, đếm cuối buổi học cô chuẩn bị chọn 7 trẻ đọc thơ hay, cho trẻ vỗ tay khen 7 bạn, mỗi bạn vỗ một tiếng (Trẻ biết vỗ 7 tiếng) trong quá trình trẻ vỗ tay trẻ đếm, nếu trẻ nào vỗ sai cô chú ý và bồi dưỡng cho trẻ đó để’ trẻ học đếm tốt hơn. Sử dụng trò chơi Nhằm tạo cho trẻ thoải mái “Học mà chơi , chơi mà học“. Sử dụng lồng ghép vào các tiết học như trên tiết dạy tôi sử dụng các trò chơi, câu đố thơ ca để kích thích trẻ hoạt động lồng ghép một số môn học phù hợp như văn học thể dục, tạo hình nhất là tổ chức các trò chơi mới lạ ở hoạt động chung. Ví dụ: hoạt động góc ở góc nghệ thuật cho trẻ tô màu những con vật có số lượng 7, góc học tập cho trẻ tô theo nét chấm mờ những nhóm có con vật có số lượng 7. Trong lớp trên tiết dạy tôi sử dụng câu đố trò chơi, thơ ca để kích thích trẻ hoạt lồng ghép vào một số môn học phù hợp. Cho trẻ cắt con vật hay một số loại hoa trong có số lượng đúng với tiết học để dán và đóng thành Anbum, có thể thực hiện vào giờ chơi tự do hay hoạt động góc. ơ góc thiên nhiên của lớp, nếu học đến số 6 chuần bị 6 cây và chuẩn bị 6 hạt cho trẻ chăm sóc cây và gieo 6 hạt, đến học số lượng 7 thêm 1 cây và gieo thêm 1 hạt nửa cứ như vậy cho đến số lượng 10, cho trẻ thay phiên nhau Người thực hiên: Nguyễn Thị Hằng - Trường Mầm Non Krông Ana 15