Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm Non Sơn Ca

 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
 Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở 
trường Mầm Non Sơn Ca
 I. Phần mở đầu: 
 1. Lý do chọn đề tài 
 Bậc học mầm non trong những năm qua có những chuyển biến về chất 
lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ không những ở các thành phố lớn, 
thị xã, thị trấn mà còn được nhân dân ở các vùng ven, miền núi, đặc biệt là vùng 
đồng bào dân tộc thiểu số cũng đang từng bước được củng cố. Để thực hiện 
được vấn đề này một cách có hiệu quả, để trẻ học tốt môn làm quen văn học. 
Qua hoạt động làm quen văn học này người giáo viên trước hết phải tạo ra cho 
trẻ sự hứng thú, ham thích đi học và tạo cho trẻ hứng thú học môn làm quen văn 
học, cần tạo được mọi cơ hội khuyến khích trẻ bộc lộ khả năng sáng tạo của cá 
nhân mình. Cần có những bài thơ, câu chuyện, tranh minh họa, hình ảnh trình 
chiếu qua các phương tiện như: Máy chiếu, vi tính, cát sét, 
 Những truyện kể và những bài thơ hiện thực là một trong những hình thức 
giúp trẻ nhận thức thế giới. Nó giúp trẻ củng cố những biểu tượng về cuộc sống 
xã hội xung quanh, từng bước cung cấp khái niệm mới mở rộng vốn kinh 
nghiệm sống cho trẻ, đem lại những kiến thức về lịch sử, địa lý, văn hóa, ngôn 
ngữ, phong tục tập quán.
 Qua việc phản ánh cuộc sống và mối quan hệ giữa con người văn học, bước 
đầu giúp trẻ nhận thức được thế giới tình cảm và tâm lý của con người, bước đầu 
thể hiện được tâm hồn bên trong con người.
 Những tác phẩm viết về thiên nhiên thì dẫn các em đi vào làm quen với đời 
sống của thế giới động vật và thực vật dạy các em quan sát tỉ mỉ những hiện 
tượng thiên nhiên và biết bao điều kỳ diệu về chúng. Giúp các em nhìn rõ thế 
giới xung quanh và giúp các em hình thành vũ trụ quan và nhân sinh quanh 
chúng.
 Ví dụ: Những tác phẩm về thiên nhiên: Hoa kết trái (Thu Hà). Đàn gà con, 
Nước, Rong và cá. (Phạm hổ). Mưa và bé (Mai Ngọc Yến). Gió (Xuân Quỳnh)
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 1 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
kém hấp dẫn. Đó là lý do mà tôi chọn đề tà : “ Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 
tuổi học tốt qua hoạt động làm quen văn học”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
 * Mục tiêu:
 Đưa ra một số phương pháp giảng dạy Làm quen văn học đạt hiệu quả, trẻ 
phát triển về mặt thẩm mỹ, thông qua những từ ngữ, hình ảnh đẹp trong tác 
phẩm văn học giúp cho trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống xung 
quanh mình. Trẻ biết kể chuyện, đọc thơ một cách tự nhiên, kích thích sự hứng 
thú và ham học của trẻ, hiện nay đòi hỏi trong tiết học trẻ phải được trải nghiệm 
và hoạt động một cách tích cực sáng tạo của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm hướng đến 
giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. Giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, 
óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Từ đó tìm ra biện pháp 
nâng cao chất lượng làm quen văn học.
 * Nhiệm vụ:
 Quan sát hoạt động Làm quen văn học. Nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục 
của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm. Nói 
năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ.
 Khi cho trẻ làm quan với tác phẩm văn học góp phần mở rộng nhận thức, 
phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, phát 
triển ở trẻ hứng thú khi kể chuyện, đọc thơ.
 Nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan 
đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
 3. Đối tượng nghiên cứu. 
 Nghiên cứu Các phương pháp Làm quen văn học, đồ dùng trực quan hỗ trợ 
dạy học môn Làm quen văn học cho trẻ Mầm non. Thông qua hoạt động Làm 
quen văn học.
 4. Giới hạn của đề tài. 
 Lớp Chồi 1 Trường Mầm non Sơn Ca. – Thôn Dray Sáp - Xã Đray Sáp – 
Huyện Krông Ana. Năm học 2016 - 2017 
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 3 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
 Làm quen với văn học cô giáo tổ chức để trẻ hứng thú bước vào hoạt động 
 văn học một cách tự nhiên như đọc thơ diễn cảm, kể lại chuyện sáng tạo, hóa 
 thân vào các nhân vật trong các vai diễn trò chơi đóng kịch Từ đó trẻ chủ 
 động tham gia các hoạt động văn học tích cực sáng tạo. Dưới sự đổi mới như 
 hiện nay. Hoạt động làm quen văn học không phải là hoạt động độc lập, không 
 theo quy trình phân chia thành nhiều tiết như trước đây, không gò theo cấu trúc 
 trong khi tổ chức hoạt động.
 Từ đó tôi nhận thấy rằng bộ môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong 
việc phát triển nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ kể 
chuyện làm giàu vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt 
mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô 
biết chuyển tải được tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông 
qua các hình thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ phát 
huy được tính tích cực cá nhân - tự tin - độc lập - sáng tạo - hình thành tư duy - 
khả năng ghi nhớ có chủ định, những tình cảm đạo đức tốt đẹp có khả năng hoạt 
động nghệ thuật, sáng tạo.
 Qua các tác phẩm văn học còn giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mỹ, thông 
 qua những từ ngữ, hình ảnh đẹp trong tác phẩm văn học giúp cho trẻ cảm nhận 
 được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống xung quanh mình.
 2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
 *Ưu điểm:
 Khi tiến hành các biện pháp nhằm giúp trẻ hứng thú hơn trong giờ học làm 
quen với văn học đã giúp trẻ có khả năng cảm nhận cái hay, cái đẹp trong bài 
thơ câu chuyện và biết thể hiện nó bằng chính năng lực sư phạm của mình với 
giọng đọc thơ truyền cảm đầy sáng tạo, đã tạo ra những cảm xúc cho trẻ hứng 
thú khi tiếp xúc với các tác phẩm thơ truyện Mầm non.
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 5 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
một số phụ huynh về tầm quan trọng của việc rèn luyện các kỹ năng cần thiết để 
rèn cho trẻ chưa cao. 
 Chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho 
trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong các giờ chơi, các buổi sinh 
hoạt thì hầu như chưa có.
 Không đủ đồ dùng dụng cụ phục vụ cho tiết dạy kể chuyện hay đóng kịch. 
 Đồ dùng như tranh ảnh, rối còn đơn điệu, chưa được đẹp nên không cuốn hút 
trẻ trong tiết học 
 Sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung 
chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao
 Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh trí, 
trang phục làm cho hoạt động đóng kịch không thu hút đượ sự chú ý của trẻ. 
 Đứng trước thực trạng đó, tôi đã suy nghĩ, xây dựng và áp dụng. “Một số 
 biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt qua hoạt động làm quen văn học” ở trường 
 Mầm non Sơn Ca, để góp phần nhỏ bé vào sự phát triển toàn diện nhân cách 
 của trẻ và phát triển thêm khả năng đọc diễn cảm của trẻ
 *Bảng khảo sát Thống kê 
 Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê về hoạt 
động làm quen văn học để nắm bắt khả năng nhận thức của từng cá nhân trẻ. Cụ 
thể :
Nội dung Tổng số cháu Khảo sát đầu năm
 SL Tỉ lệ %
Đọc diễn cảm 42 15/42 35,7%
Thuộc nhiều, nhanh 42 17/42 40,5%
Phát triển ngôn ngữ diễn đạt tốt 42 19/42 45,2%
 * Dự giờ : 
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 7 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
 Giúp trẻ nắm bắt được nội dung tiết học một cách chủ động. Gây hứng thú 
 giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội dung chuyện, nhớ chuyện, thuộc thơ và đọc kể 
 diễn cảm 
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp 
 * Biện pháp 1: Chuẩn bị đồ dùng đầy đủ, đẹp mắt:
 Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù thơ hay truyện 
 muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải làm là chuẩn bị chu đáo 
 các đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút dược sự chú ý của trẻ. 
 Trước đây giáo viên thường sử dụng tranh minh họa làm đồ dùng chính trong 
 hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi mới 
 hiện nay, giáo viên sử dụng tranh minh họa vào tiết học ít gây được sự chú ý, tò 
 mò cho trẻ. Vì vậy tôi đã sử dụng mô hình trong các tiết dạy.
 * Biện pháp 2: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:
 Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ 
 làm quen với tác phẩm văn học, phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học tôi 
 đã sưu tầm các sách văn học, các họa báo, tạp chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ 
 tự làm sách để xây dưng một góc “ Góc thư viện ’’mang nội dung văn học , tại 
 “Góc thư viện ” trẻ được xem các tranh truyện, thơ... Vào các giờ hoạt động góc 
 tôi thường tham gia “Đọc sách cùng trẻ” tôi hướng dẫn trẻ cầm sách đúng 
 hướng, cách mở sách, lật trang xem sách. Hướng dẫn trẻ việc đọc của một trang 
 sách: Đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Sau đó cô kể cho trẻ nghe về 
 nội dung những câu chuyện như “ Thỏ con không vâng lời”, “Chú dê đen...” thơ 
 “Mẹ và cô” “Bàn tay cô giáo...” hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện, 
 thơ từ đó dần dần trẻ có thể khắc sâu nội dung câu chuyện bài thơ dễ dàng hơn.
 * Biện pháp 3: Qúa trình cho trẻ làm quen với văn học : Dựa vào 2 hình 
 thức chính đó là: Trong tiết học, ngoài tiết học.
 + Trong tiết học :
 - Cảm thụ tác phẩm nghệ thuật.
 - Tái tạo lại tác phẩm nghệ thuật.
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 9 SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học ở trường Mầm 
Non Sơn Ca
 thích sự tư duy của trẻ và trẻ có thể sử dụng các từ ngữ văn học nghệ thuật 
 trong câu chuyện để trả lời cô. Ví dụ như truyện“ Chú dê đen” vào đầu tôi cho 
 trẻ chơi: “ Tạo dáng con vật: và đố trẻ con vật gì. Cô giới thiệu chuyện và kể 
 cho trẻ nghe sau đó cô kể kết hợp cho trẻ tri giác bằng tranh, con rối, từ đố trẻ 
 dễ nhận thấy, phân tích tính cách nhân vật, biết đâu là thiện – ác, đâu là tốt đẹp 
 – Xấu để trẻ hướng tới cái đích mà trẻ cần làm đố là biết yêu thương, giúp đỡ 
 những trẻ yêu “ Chú dê đen dũng cảm, nhanh trí, ghét con chó sói hung áclàn 
 những công việc nhỏ mà lễ giáo “ Như lấy tăm, bưng nước, mời ông bà, giúp cô 
 lau bàn, ghế
 Kể chuyện theo tranh: Những bức tranh cho trẻ trò chuyện có nội dung đơn 
 giản, rõ ràng gần gũi với trẻ, phản ánh được hoạt động của con người, con vật 
 trong cuộc sống hàng ngày mà trẻ được thấy: Tưới nước, bế em, đi chơi, cho gà 
 ăn
 Tôi kể mẫu cho trẻ nghe có đầy đủ các phần mở đầu, mô tả, kết thúc để trẻ 
có thể hình dung và bắt chước theo cô.
 Sau đó tôi cho trẻ tự kể với ý của trẻ, tôi thường khuyến khích, gợi ý cho 
trẻ kể, khi trẻ kể được truyện chứng tỏ khả năng kể diễn cảm của trẻ đã phát 
triển. Trẻ nghe và hiểu được nội dung của bức tranh mà cô vừa kể cho trẻ nghe 
sau đó dùng chính ngôn ngữ và giọng điệu của mình để kể lại câu chuyện của 
bức tranh đó.
 Khi trẻ kể chuyện chính là lúc cảm xúc của trẻ được bộc lộ, đó là lúc tôi 
cần phải chú ý để biết được khả năng kể diễn cảm của trẻ có phát triển được tốt 
hay không để còn chỉnh sửa cho trẻ kịp thời.
 Với tiết dạy thơ: “ Hoa mào gà” Đầu tiên cô cho trẻ chơi “Gieo hạt”
 Bác nông dân vừa trồng vườn hoa rất đẹp mời lớp mình đến thăm quan, 
 nào chúng mình cùng đi. Các cháu vừa đi vừa làm bác nông dân cuốc đất. các 
 cháu thấy vườn hoa như thế nào? Khi cho trẻ tham quan vườn hoa giúp trẻ nhận 
 biết các loại hoa, cách chăm sóc hoa, ích lợi của hoa. Trẻ vừa được tham quan 
 vườn hoa được được nghe cô đọc thơ làm cho trẻ thích thú.
GV: H’ Ruôi Niê Kdăm Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca 11