Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3-4 tuổi ở trường Mầm non Cổ Bi

 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
 UBND HUYỆN GIA LÂM
 TRƯỜNG MẦM NON CỔ BI
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC CHO TRẺ 3-4 TUỔI Ở 
 TRƯỜNG MẦM NON CỔ BI”
 Tác giả : Lê Minh Huệ
 Lĩnh vực: Giáo dục mầm non
 Cấp học: Mầm non
 NĂM HỌC: 2017 – 2018
 0 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1: Lý do chọn đề tài:
 Đất nước ta đang chuyển sang thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội 
nhập Quốc tế. Vì vậy, cùng với tăng trưởng kinh tế phải chăm lo phát triển 
nguồn lực con người, chuẩn bị lớp người có một hệ thống giá trị phù hợp với 
yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kì mới. Do đó giáo dục trong nhà 
trường hiện nay cần quan tâm tới mục đích đào tạo con người phát triển toàn 
diện: Có đức có tài, có khả năng thích ứng cao, biết đưa tri thức phục vụ cuộc 
sống.Vậy trẻ ở độ tuổi mầm non có những khả năng gì và cần phải được dạy như 
thế nào? Trẻ em mầm non không đứng một mình đối diện với thế giới xung 
quanh nó. Những quan hệ của nó với thế giới xung quanh bao giờ cũng thông 
qua người lớn. Ngay từ những năm đầu của cuộc sống đã tồn tại mối liên hệ chặt 
chẽ giữa đứa trẻ với những người chăm sóc chúng.Người lớn là trung tâm của 
mọi tình huống mà đứa trẻ ở trong đó. Càng về sau mối liên hệ càng sâu sắc và 
trở nên tinh tế hơn, đa dạng hơn và dưới những hình thức phức tạp hơn. Nếu một 
đứa trẻ ngay từ lứa tuổi mẫu giáo đã được dạy cách phát hiện các tình huống, so 
sánh phân loại sự vật hiện tượng, suy luận nhân quảcác phương pháp tư duy 
sáng tạo thì cơ hội thành công học đường là rất lớn.
 Trẻ em lứa tuổi mầm non nói chung và đặc biệt trẻ 3 - 4 tuổi rất tình cảm 
dễ xúc động, tình cảm của trẻ chi phối mọi hoạt động. Đặc biệt trẻ 3-4 tuổi đã 
biết sử dụng tiếng mẹ đẻ một cách thành thục trong sinh hoạt hàng ngày là thời 
kỳ bộc lộ tính nhạy cảm cao nên trẻ thích sống tình cảm và cũng đòi hỏi sự âu 
yếm tình cảm từ người khác. Chính vì vậy, việc giáo dục trẻ dựa trên yếu tố tình 
cảm là đặc biệt quan trọng. Chúng ta giáo dục trẻ dựa trên cá tính của trẻ, nhưng 
trước hết, giáo dục trẻ phải là người có tâm bởi vì tâm đó là giá trị tinh thần của 
đời sống con người. Giáo dục trẻ tình yêu thương con người có thái độ quan tâm 
tới mọi người xung quanh, làng xóm, tình yêu thiên nhiên, cỏ cây, hoa lá, thật 
thà chăm chỉ, không lười biếng dối tráTừ đó, tạo cho trẻ tính tự giác trong mọi 
hoạt động, trong ăn uống, vệ sinh cá nhân, trong học tập, lao động, trực 
nhậtgiúp trẻ có được kĩ năng cần thiết trong cuộc sống. Mô hình gia đình hiện 
đại tác động mạnh mẽ tới sự phát triển nhân cách của mỗi người, có gia đình cha 
mẹ bận rộn công việc xã hội, ít thời gian quan tâm, chia sẻ, uốn nắn, hướng dẫn 
các kĩ năng sống cho con. Quy mô gia đình nhỏ nên các con được nuông chiều, 
ít có điều kiện giao tiếp, xử lí các tình huống trong cuộc sống gia đình xã hội. 
Làm thế nào để dạy trẻ cách hành động phù hợp với từng tình huống, bước đầu 
có phong cách giao tiếp lịch sự, đúng với văn hóa của người ViệtTất cả đòi 
 2 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1/CƠ SỞ LÝ LUẬN:
 Trường mầm non Cổ Bi là một trong số những trường mầm non thuộc 
huyện Gia Lâm – Hà Nội. Trường gồm có 900 trẻ trên 18 nhóm lớp với tổng số 
là 90 cán bộ giáo viên - công nhân viên. Tôi được phân công phụ trách lớp mẫu 
giáo Bé C1 cùng 3 cô, tổng số có 63 cháu/ lớp. Trong quá trình thực hiện nhiệm 
vụ được giao bản thân tôi gặp một số thuận lợi, khó khăn sau:
2/ CƠ SỞ THỰC TIỄN:
a/ Thuận lợi:
 - Được sự quan tâm chỉ đạo giúp đỡ của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện 
Gia Lâm, BGH nhà trường và tổ chuyên môn đã đầu tư về cơ sở vật chất khang 
trang, rộng, thoáng mát, đủ đồ dùng đồ chơi.
 - BGH tạo điều kiện cho giáo viên tập huấn về chuyên môn tại phòng GD 
và các trường MN trong huyện, tại cơ quan đơn vị giúp giáo viên nâng cao về 
chuyên môn.
 - BGH và giáo viên hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức 
trẻ dựa trên đặc điểm tâm lí lứa tuổi
 .- Trường, lớp khang trang, có diện tích rộng tạo điều kiện thuận lợi cho 
cô và trò tham gia tổ chức các hoạt động.
 - Nhiều năm giảng dạy độ tuổi mẫu giáo bé nên tôi cũng hiểu tâm lý trẻ.
 - Bản thân giáo viên nhiệt tình, mến trẻ, có kĩ năng nghiệp vụ sư phạm tốt, 
có trình độ chuyên môn, có trách nhiệm trong việc tổ chức các hoạt động giáo 
dục trẻ.
 - Học sinh trong lớp có cùng độ tuổi.
 - Đa số phụ huynh có ý thức về công tác chăm sóc giáo dục và kết hợp với 
giáo viên để chăm sóc giáo dục trẻ tốt hơn.
b/ Khó khăn:
 - Học sinh tuy cùng một độ tuổi nhưng còn có một số trẻ mới đến MGB 
mới ra trường lớp.
 - Khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều, còn một số trẻ rụt rè, nhút 
nhát, thiếu tự tin và không thích tham gia vào các hoạt động tập thể trông chờ 
vào cô và bạn.
 - Học sinh đông, nhiều trẻ hiếu động.
 - Kinh phí đầu tư mua sắm văn phòng phẩm và các đồ dùng còn hạn chế.
 - Phụ huynh học sinh làm nhiều ngành nghề khác nhau thu nhập thấp, đầu 
tư cho con cái còn ít, nuông chiều trẻ, thời gian chăm sóc trẻ còn hạn chế.
 4 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
* Biện pháp 1: Nhớ tên trẻ- hiểu hoàn cảnh của trẻ:
 Điều này có tác dụng rất tốt bởi tạo ngay ấn tượng ban đầu cho trẻ về giáo 
viên và hơn hết là yêu cầu của giáo viên sẽ được thực hiện nhanh chóng khi tên 
của trẻ được nêu cụ thể. Bạn sẽ đọc được sự ngưỡng mộ trong đôi mắt trẻ thơ và 
tạo được không khí tin cậy ngay từ đầu năm học.
 Trẻ đón nhận lớp mới, cô giáo mới còn nhiều bỡ ngỡ nên cô trò chuyện 
trực tiếp và thường xuyên gần gũi trẻ vỗ về yêu thương trẻ tạo cho trẻ cảm giác 
cô là mẹ để trẻ thích được đến trường lớp. Cô hỏi tên trẻ, tên bố mẹ và gia đình 
trẻ, trò chuyện về công việc trong gia đình trẻ.
 Ví dụ: Con tên là gì? mẹ con tên là gì?ai hay đưa con đi học?,sáng nay 
con ăn gì?ở nhà con ai hay nấu cơm? con biết làm gì giúp bố mẹ? ai mua quần 
áo cho con ?... Giáo viên thực hiện nghiêm túc việc điểm danh trẻ, trò chuyện 
với trẻ tên cô giáo trong lớp, tên lớp mình, lớp bên cạnh,tên cô giáo lớp bên 
cạnh và các lớp khác, những lớp nào mà con hay đi qua. Nhận xét, khen ngợi trẻ 
có tên hay, ngộ nghĩnh, hoặc khen trẻ xinh, cao, tóc đen mượt trông ấn tượng, có 
cái váy màu đẹpVừa để nhớ tên trẻ vừa giúp các trẻ nhận biết mình và các bạn 
nhanh hơn, đoàn kết hơn, tôi đã triển khai việc chụp ảnh thẻ cho trẻ để làm kí 
hiệu chơi góc, kí hiệu vở, ca cốc, tủ cá nhân trẻ
 Việc này tôi tham mưu với BGH mời nhà nhiếp ảnh về chụp cho toàn 
trường, kêu gọi phụ huynh ủng hộ kinh phí cùng nhà trường. Sau đó tôi cho trẻ 
tự giới thiệu về mình, họ tên sở thích và giới thiệu ảnh đẹp cho cả lớp cùng 
chiêm ngưỡng.
 Ví dụ: bạn Phương Lan giới thiệu về ảnh của mình: Tôi tên là Nguyễn 
Phương Lan tôi học lớp Bé C1, tôi rất thích màu hồng nên tôi mặc áo màu hồng 
để chụp ảnh đấy, các bạn thấy ảnh của tôi có đẹp không ?...
 Mỗi đứa trẻ là một nhân cách khác nhau, để cho nhân cách đó phát triển 
một cách hoàn thiện thì giáo viên càng cần phải hiểu trẻ. Trẻ thường gặp phải 
những rắc rối ở trường, những rắc rối thường thấy là mâu thuẫn với bạn bè, 
nhiều trẻ nhút nhát thì bị bạn bắt nạt, không cho chơi cùng, trẻ tinh nghịch thì lại 
có xu hướng bắt nạt các bạn. Nếu trẻ bị bạn bè bỏ rơi hoặc khó hòa nhập với bạn 
bè, bị bạn trêuthì giáo viên cần kết hợp với nhà trường với phụ huynh để giải 
quyết vấn đề một cách khéo léo. Có trẻ khó hòa nhập được với giáo viên, 
nguyên nhân do giáo viên chưa nắm bắt được hoàn cảnh của trẻ hoặc do giáo 
viên khiển trách vì tiếp thu chậm, nghịch ngợm, vi phạm nhiều lỗi Chính nhờ 
có sự tìm hiểu kĩ càng, hiểu hoàn cảnh sống của trẻ mà giáo viên có thể hiểu trẻ 
hơn để có những biện pháp giáo dục cụ thể. Biện pháp này không mới, nhưng 
 6 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
thế nhé. Sau đó theo dõi nếu thấy trẻ tiến bộ thì phải khen ngay để động viên kịp 
thời. 
 Ví dụ: Con không biết xếp hàng chạy lung tung ra khỏi hàng thì sẽ bị phê 
bình. Trẻ phải hiểu rằng người lớn không thích những hành vi sai đó.
 Khen ngợi trẻ kịp thời.
 Khuyến khích là biện pháp quan trọng nhất của quá trình giáo dục. Trẻ em 
không thể phát triển nếu thiếu sự khuyến khích. Trước đây trong chương trình 
giảng dạy theo hướng cải cách, vai trò của giáo viên là người chủ đạo, là tác 
nhân ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của trẻ. Nhưng với phương pháp học 
tập khám phá, vai trò giáo viên ở vị trí người bố trí môi trường, tạo tình huống, 
kích thích trẻ tự suy nghĩ, khám phá một cách độc lập theo cách riêng của mình. 
Giáo viên đưa ra những câu hỏi kích thích trẻ tò mò, thắc mắc và suy nghĩ tìm 
câu trả lời: “ Tại sao cá sống được dưới nước ?”“ Cá dễ dàng bơi dưới nước nhờ 
cái gì?” Trẻ có thể hỏi nhau, hỏi ông bà cha mẹ, anh chị, và tự đưa ra ý kiến 
nhận xét riêng. Cách nêu câu hỏi của giáo viên không chỉ có tác động phát triển về 
nhận thức, ngôn ngữ cho trẻ mà còn hình thành cho trẻ xây dựng câu hỏi, ý tưởng, 
nội dung câu chuyện khi trao đổi với mọi người xung quanh. Những kinh nghiệm trẻ 
thu nhận luôn được làm mới, luôn được gắn với những sự việc gần gũi với trẻ. Giáo 
viên cần biết cách dẫn dắt trẻ tìm hiểu một vấn đề nào đó một cách tự nhiên nhẹ 
nhàng và khơi gợi sự tò mò của trẻ.
 8 “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường MN Cổ Bi”
* Biện pháp 3: Kiên quyết và bình tĩnh- tôn trọng lắng nghe trẻ
 Nhiều khi quát tháo trẻ không có tác dụng với đứa trẻ và không đạt được 
mục đích. Hãy kiên nhẫn và giúp trẻ cho đến khi yêu cầu trẻ thực hiện được. 
Giáo viên cần nhớ rằng kinh nghiệm, kiến thức kĩ năng trẻ tiếp nhận không thể 
trôi chảy như ý muốn chủ quan của người lớn. Trẻ phải trải qua hoạt động thử-
sai phải có thời gian trải nghiệm. Do vậy giáo viên phải kiên nhẫn.
 Ví dụ: giáo viên cho trẻ làm thí nghiệm 2 quả trứng cho vào 2 cốc nước 
như nhau, sẽ có một quả nổi 1 quả chìm.
 So sánh trứng chìm,nổi.
 Trẻ sẽ suy nghĩ tại sao như vậy và tìm cách trả lời. Giáo viên gợi ý hướng 
dẫn trẻ nhìn màu sắc, độ nặng nhẹ có gì khác nhau ở 2 quả trứng. Cuối cùng đưa 
ra kết luận là một quả trứng sống và một quả trứng đã luộc chín. Nếu trẻ phát 
hiện ra thì giáo viên hãy tích cực khen trẻ, nếu chưa được thì tiếp tục gợi ý hỏi 
trẻ con đã được ăn những món trứng gì cho đến khi trẻ phát hiện ra. Những lời 
động viên khen ngợi, cử chỉ khuyến khích trẻ là những biện pháp đòn bẩy giúp 
trẻ vượt lên khó khăn để đứng cao hơn trên nấc thang mới trong hoạt động tư duy. 
Đối với trẻ, vai trò giúp đỡ của giáo viên, bạn bè cha mẹ, đều có ý nghĩa lớn đối với 
sự phát triển của trẻ. Những biểu hiện tiêu cực của giáo viên như cử chỉ thể hiện sự 
sốt ruột tiếng thở dài, giọng gắt gỏng chê bai, sốt ruột trả lời hộ hoặc làm hộ trẻ đều 
ảnh hưởng không tốt tới phương pháp học tập khám phá của trẻ. 
 Bằng sự gần gũi yêu thương, các bậc phụ huynh, giáo viên sẽ dần dạy con 
sống có nề nếp biết ứng xử trong từng hoàn cảnh và khi trẻ đã vào khuôn khổ, 
thì mọi vệc trở nên dễ dàng. Trẻ sẽ đề xuất những sở thích và yêu cầu của mình, 
đây cũng là một điều rất bình thường trong sự phát triển tâm lý. Khi trẻ đang 
 10