Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng thực hành cuộc sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi

 MỤC LỤC
 NỘI DUNG Trang
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 3
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4
5. Phương pháp nghiên cứu 4
6. Kế hoạch nghiên cứu. 4
PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 5
 1. Cơ sở lý luận 5
2. Cơ sở thực tiễn – phân tích thực trạng của đơn vị 5
 3. Các biện pháp thực hiện 6
3.1 Biện pháp 1: Khảo sát và lập kế hoạch tổ chức hoạt động giáo 
 6
dục kỹ năng sống.
3.2 Biện pháp 2: Xây dựng môi trường lớp học giúp trẻ thực hành 
 8
các kỹ năng sống.
3.3 Biện pháp 3: Thiết kế đồ dùng, đồ chơi dạy kỹ năng thực hành 
 9
cuộc sống.
3.4 Biện pháp 4: Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua các 
 12
hoạt động ở trường mầm non
3.5 Biện pháp 5: Lồng ghép hoạt động giáo dục kỹ năng sống trong 
 23
các ngày lễ, hội, tham quan, picnic.
3.6 Biện pháp 6: Phối kết hợp cùng phụ huynh trong việc giáo dục 
 25
kỹ năng sống cho trẻ. 
4. Kết quả đạt được 27
PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 28
1. Kết luận 28
2. Bài học kinh nghiệm 28
PHẦN IV – TÀI LIỆU THAM KHẢO 29 Một nghiên cứu gần đây về sự phát triển trí não của trẻ cho thấy khả năng 
giao tiếp, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách 
ứng xử phù hợp và biết tự cách giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập rất 
quan trong đối với trẻ. Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép dạy kỹ năng sống 
cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó 
cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2016- 2017
 Trong xã hội hiện nay, giáo dục kỹ năng sống đã trở thành một nhu cầu 
thiết yếu. Bởi sự bùng nổ của thông tin, với những văn hóa không phù hợp thuần 
phong mỹ tục của dân tộc, với những suy thoái về đạo đức, với những đua đòi 
của thế hệ trẻ, cùng với những mặt trái của công nghệ thông tin, mặt trái của xã 
hội, với muôn ngàn cạm bẫy  giới trẻ hiện nay tiếp cận rất nhiều loại tác động, 
tốt có, xấu có, thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và 
tiêu cực, luôn bị đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu 
với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực từ gia đình và xã hội.
 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ biết cách chăm sóc và bảo vệ bản 
thân mình, tạo sự tự tin cho trẻ giúp trẻ thích nghi được với môi trường xung 
quanh, không những thế còn giúp cho trẻ biết cách giao tiếp và ứng xử trong 
cuộc sống hàng ngày, trẻ biết cách phối hợp với các bạn chơi trong nhóm. Để 
giúp trẻ có kỹ năng sống không có nghĩa là phải dạy trẻ những gì cao siêu vượt 
quá tầm hiểu biết của trẻ, mà chúng ta giúp trẻ trải nghiệm những hoạt động 
hàng ngày của một xã hội thu nhỏ như: làm việc, sinh hoạt, vận động, giao tiếp 
trong cuộc sống, xoay quanh bản thân, gia đình, và môi trường xã hội, những 
người lạ không quen biết. Để giúp trẻ sống hài hòa, thích nghi và thoải mái trong 
đời sống xã hội, biết cách đối phó với những tình huống bất thường phát sinh 
hay không bị mất bình tĩnh trước những nguy cơ đột ngột,.. trẻ cần được học và 
rèn luyện ngay từ nhỏ, từ những bản năng tự nhiên như việc học ăn, học nói, học 
đi, đứng, ngủ nghỉ,.. đến việc học để có kiến thức và nhận thức về bản chất của 
cuộc sống, tôn trọng môi trường sống, môi trường thiên nhiên xung quanh ta, và 
giao tiếp, ứng xử trung thực, khôn ngoan, lịch sự với mọi người.
 Kỹ năng sống là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát triển toàn diện, 
có mối quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đức, thẩm mỹ và lao động. Hơn nữa 
một nghiên cứu gần đây về sự phát triển trí não của trẻ cho thấy khả năng giao 
tiếp, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng 
xử phù hợp và biết tự cách giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập rất quan 
trong đối với trẻ. Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ 
phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó cũng là 
một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường trong năm học 2017-2018. 
 2/29 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 - Căn cứ vào yêu cầu của đề tài tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ mẫu 
giáo bé ( 3 -4 tuổi)
 - Nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp phát huy tính tích cực, tự lập 
và chủ động trong các hoạt động giáo dục kỹ năng thực hành cuộc sống của trẻ 
mẫu giáo bé 3 -4 tuổi.
 - Địa điểm: Tại lớp mẫu giáo bé do tôi phụ trách.
5. Phương pháp nghiên cứu.
5. 1. Phương pháp nghiên cứu lý luận.
 - Đọc, thu thập, phân tích, khái quát hóa, hệ thống hóa những tài liệu có 
liên quan tới đề tài: tâm lý học, sinh lý học, giáo dục học mầm non, giáo dục kỹ 
năng thực hành cuộc sống, kỹ năng tự phục vụ
5. 2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
5.2.1 Phương pháp quan sát
- Quan sát việc thực hiện trong các hoạt động giáo dục kỹ năng thực hành cuộc 
sống, quan sát hứng thú của trẻ trong các giờ học kỹ năng thực hành sống.
5.2.2 Phương pháp trò chuyện.
- Trò chuyện với trẻ, tìm hiểu để nắm được tình hình tâm lý, sức khỏe của trẻ từ 
đó có những biện pháp phù hợp với từng trẻ.
5.2.3 Phương pháp thống kê toán học.
- Dùng công thức toán học để xử lý số liệu thực tiễn đã thu thập được.
5.2.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
6. Kế hoạch nghiên cứu.
- Từ ngày 12/09/2017 đến ngày 20/10/2017 chọn đề tài và trang bị lý luận.
- Từ ngày 21/02/2018 đến ngày 28/02/2018 tổ chức cho trẻ thực hiện các biện 
pháp trong các hoạt động.
- Từ ngày 01/3/2018 đến ngày 20/3/2018 phân tích kết quả và viết sáng kiến 
kinh nghiệm.
 4/29 - Phòng học rộng rãi, có nhiều phòng hợp lý nên việc tổ chức giảng dạy 
và tổ chức các hoat động cho trẻ cũng dễ dàng.
 - Bản thân là giáo viên đã công tác nhiều năm trong nghề, nhiệt tình, yêu 
trẻ, luôn tìm tòi cái mới để dạy trẻ, bản thân tôi tham dự hội thi giáo viên dạy 
giỏi cấp trường, cấp Quận được đánh giá kết quả cao, có nhiều kinh nghiệm 
trong tổ chức các hoạt động cho trẻ. 
 - Được sự giúp đỡ của đồng nghiệp phối hợp tổ chức các hoạt động trong 
việc chăm sóc giáo dục trẻ.và tổ chức các hoạt động
 - Đa số phụ huynh quan tâm đến con, đến các hoat động của lớp
2.2 Khó khăn
 - Kĩ năng thực hành cuộc sống đưa vào chương trình giáo dục nhưng ít 
tài liệu.
 - Nhận thức của phụ huynh về giáo dục kỹ năng thực hành cuộc sống 
chưa đầy đủ.
 - Trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến 
thức của trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc , 
nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác 
và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế.
 - Trẻ tiếp xúc nhiều các loại thiết bị hiện đại: điện thoại, ti vi... trẻ thụ 
động phụ thuộc bố mẹ, ông bà nên chưa chủ động, tích cực.
3. Các biện pháp thực hiện.
3.1. Biện pháp 1: Khảo sát và lập kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục kỹ 
năng thực hành cuộc sống
 Hiện nay, trong các nhà trường đã chú trọng việc đưa nội dung giáo dục 
kỹ năng thực hành cuộc sống cho trẻ vào các hoạt động hàng ngày dưới nhiều 
hình thức, đưa lồng ghép vào các hoạt động là cơ sở giúp trẻ phát triển toàn diện 
về thể chất, tình cảm trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những kỹ năng sống tích cực 
trong trẻ. Tuy nhiên, ở một số giáo viên chưa thực sự quan tâm tới việc giáo dục 
rèn kĩ năng thực hành cuộc sống cho trẻ, chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy 
trẻ lứa tuổi mầm non những kỹ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ 
những kế hoạch định hướng chung để rèn luyện kỹ năng thực hành cuộc sống 
cho trẻ mầm non.
 Đối với trẻ, vào đầu năm học nề nếp, kĩ năng sống thực hành cuộc sống 
còn hạn chế. Vì vậy giáo viên thường tập trung lo lắng cho những trẻ có vấn đề 
về hành vi và khả năng tập trung. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có 
khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều 
này làm cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, 
 6/29 3.2. Biện pháp2: Xây dựng môi trường lớp học giúp trẻ thực hành các kỹ 
năng sống
 Lớp học an toàn và thân thiện với đầy đủ điều kiện về ánh sáng, đồ dùng, 
đồ chơi .... là điều kiện thuận lợi giúp trẻ hoạt động. Chính vì vậy môi trường 
học tập là yếu tố đặc biệt quan trọng trong quá trình hình thành và giáo dục kỹ 
năng sống cho trẻ. Tôi xây dựng mội trường lớp học với phương châm “ Lấy trẻ 
là trung tâm” . Để thuận tiện cho trẻ sử dụng và tuyên truyền đến tất cả các bậc 
phụ huynh, tôi chọn vị trí góc “ Kỹ năng thực hành cuộc sống” ngay cửa vào. 
Tôi sắp xếp các đồ dùng dụng cụ để cho trẻ dễ lấy, dễ sử dụng. đến mỗi hoạt 
động như hoạt động góc trẻ có thể tự lấy đồ dùng đồ chơi phù hợp mà giáo viên 
yêu cầu. Mỗi một bài học về kỹ năng được để trong một khay đồ dùng, có ký 
hiêụ của bài học.
 Nội dụng của góc chơi được tôi lựa chọn theo đúng độ tuổi, trẻ thực hiện 
các kỹ năng: rót nước, xúc hạt, sử dụng kéo, sử dụng thìa, cách sử lý khi ho, gấp 
quần áo Khi xây dựng góc kỹ năng thực hành cuộc sống trẻ có thể tự tham gia 
các kỹ năng, trẻ có thể rủ bạn cùng tập lại bài tập góc. Đồ dùng, đồ chơi ở góc 
đảm bảo với mục đích giáo dục kỹ năng sống thực hành cuộc sống cho trẻ, 
ngoài những đồ dùng mua sẵn, tôi còn làm thêm những đồ dùng từ những 
nguyên vật liệu từ phế liệu có sẵn như thùng cát tong, xốp, dạ, đĩa video cũ. 
 Trẻ lớp tôi tiến bộ hơn, trẻ tham gia tự nhiên và tích cực hơn, đồng 
thời phụ huynh lớp tôi thấy được rõ hơn tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng 
thực hành cuộc sống.
 Góc kỹ năng thực hành cuộc sống
 8/29 3.3.2. Đồ dùng 2: “ Tủ quần áo của bé”
 Để trẻ cảm thấy lớp học như một ngôi nhà thứ hai của mình tôi đã thiết kế 
các góc chơi nhưng những không gian trong chính ngôi nhà của mình vừa tạo sự 
gần gũi, vừa tạo hứng thú cho trẻ trong khi chơi. Tôi đã sử dụng bìa cattong thiết 
kế chiếc tủ quần áo cho trẻ để trẻ thực hành kỹ năng đóng, mở tủ và treo cất 
quần áo đúng nơi quy định. 
 Hình ảnh trẻ chơi tại góc gia đình
 3.3.3. Đồ dùng 3: “ Tiệm bánh ngọt của bé”
 Với mục đích dạy cho trẻ sự tự tin, và kỹ năng giáo tiếp tốt trong cuộc 
sống chúng tôi đa suy nghĩ và thiết kế không gian ở góc bán hàng cho trẻ là một 
tiệm bánh . Tôi sử dụng giấy màu, thùng cattoong, phooc, màu nước để làm giá 
bàn hàng. Ngoài ra tôi sử dụng dạ màu, keo nến làm những chiếc bánh ngọt 
với màu sắc đẹp mắt, mang tính thẩm mỹ kích thích thích thú khi chơi ở góc bán 
bác .Tre lớp tôi tự tin khi mời khách “ Mời bác vào mua hàng giúp tôi ạ” .
 Hình ảnh trẻ chơi ở góc bán hàng
 10/29 3.3.6. Đồ dùng 6 “ Cây nấm vui nhộn”
 Phía ngoài tôi dùng vải dạ làm hình cây nấm, phía dưỡi cây nấm tôi khâu 
những móc cài để trẻ có thể mở ra chơi đồ chơi phía trong. Bên trong tôi đặt các 
hình khác nhau như đôi giầy trẻ thự hành kỹ năng buộ dây giầy, những chiếc áo 
nhỏ xinh để trẻ thực hành kỹ năng cái khuy, kéo khóa
 Hình ảnh cây nấm vui nhộn
 Sau khi trẻ được chơi với những đồ chơi cô tự thiết kế , trẻ rất hứng thú tham 
gia các kỹ năng thực hành cuộc sống. Trẻ có kỹ năng tốt và không cảm thấy 
nhàm chán trong các hoạt động. 
3.4. Biện pháp 4: Hình thành kỹ năng sống cho trẻ ở thông qua các hoạt 
động ở trường mầm non
3.4.1. Hình thành kỹ năng tự tin:
 Theo Dale - một nhà văn, nhà thuyết trình nổi tiếng của Mỹ thì “Nếu bạn 
thật sự tin tưởng chính mình, nhất định sẽ đạt được ước mơ, bạn có thể bước 
trên đường bằng phẳng mà người khác cũng sẽ cần bạn hơn”. Vì vậy, một trong 
những kỹ năng đầu tiên mà tôi cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng 
của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như 
trong mối quan hệ với những người khác,trẻ tự tin làm theo ý tưởng, tự tin bày 
tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. Kỹ năng sống này giúp 
trẻ nhanh chóng thực hiện được mong muốn của mình đồng thời có khả năng 
hòa nhập với cộng đồng.
- Những biện pháp tôi sử dụng để phát triển sự tự tin ở trẻ là:
+ Luôn tôn trọng, giúp trẻ xây dựng hình tượng tốt của chính mình: Từ đặc điểm 
sự tự tin của trẻ bắt nguồn từ lòng tự tôn, một trẻ không có sự tự tôn thì không 
thể có sự tự tin. Do đó , tôi luôn tôn trọng trẻ, cổ vũ và khích lệ những khả năng 
của trẻ mọi lúc mọi nơi một cách kịp thời.
 12/29