SKKN Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3-4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời

 Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời I. ĐẶT VẤN ĐỀ Như chúng ta đã biết trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước, đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy mà chúng ta phải chăm sóc trẻ cho thật tốt ngay từ khi còn ở độ tuổi mầm non. Người giáo viên Mầm non ngoài việc chăm sóc cho trẻ ăn ngủ, dạy dỗ thôi chưa đủ mà còn phải trang bị những kiến thức ban đầu .Là một giáo viên mầm non, tôi luôn nghĩ phải làm thế nào để quá trình phát triển của trẻ toàn diện nhất. Muốn trẻ phát triển toàn diện tốt thì cô giáo phải luôn thực hiện tốt nhiệm vụ của mình và giúp trẻ “Học bằng chơi - chơi mà học” bằng cách thông qua các hoạt động trong đó. Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mâm non, mà trong đó vui chơi ngoài trời là một hoạt động không thể thiếu vì trẻ sẽ được hít thở không khí trong lành, được quan sát thế giới xung quanh khám phá những điều mới lạ từ thiên nhiên và được trải nghiệm giúp trẻ tăng thêm vốn sống và nhất là trẻ được tự do hoạt động. Trẻ nhận thức thế giới xung quanh bằng cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá và quan tâm đến những gì xảy ra ở cuộc sống xung quanh mình . Đối với trẻ thơ, hoạt động ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt, đó là cơ sở ban đầu về nhân cách và là tiền đề cho trẻ phát triển tốt hơn trong những giai đoạn tiếp theo, vì thế giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới để giảng dạy, trong đó nhu cầu về hoạt động vui chơi hay còn gọi là hoạt động ngoài trời rất cần thiết đối với trẻ. Vì hoạt động ngoài trời giúp trẻ khám phá các hiện tượng ở xung quanh mình trẻ sẽ được khám phá tìm tòi sáng tạo rèn luyện trí nhớ, tính quan sát kỹ năng phân biệt, so sánh vv, nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển tư duy, một cách toàn diện, thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được quan sát khám phá những cái mới lạ ở xung quanh mà trẻ chưa hiểu được. Chơi hoạt động ngoài trời giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đã nắm được mục đích của nội dung quan sát và làm giàu vốn tư duy, sáng tạo, và tích lũy được kinh nghiệm, tăng sự hiểu biết và phát triển tri thức cho trẻ. Hoạt động ngoài trời giúp trẻ phát triển sự giao lưu, đàm thoại cùng cô, cùng bạn, và làm giàu vốn từ cho trẻ. Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời sẽ là một môi trường hấp dẫn và lôi cuốn trẻ Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời vận động ngoài trời thường xuyên với thời gian thích hợp sẽ giúp cho cơ thể trẻ tự tổng hợp Vitamin D (Vitamin D được tổng hợp từ chất 7 - Dehydrocholesterol ở dưới da dưới tác dụng bức xạ của tia cực tím trong ánh sáng mặt trời thành cholecalciferol - Vitamin D3) góp phần giúp cho hệ xương phát triển. Đặc biệt, ở lứa tuổi đang lớn này, xương hấp thụ nhiều canxi hơn nên tham gia các hoạt động ngoài trời giúp cho các tế bào tạo xương xây đắp cho xương đặc hơn, rắn chắc hơn, dẻo dai hơn. Trẻ sẽ phát triển tối đa về chiều cao, về trọng lượng, về sự rắn chắc của thể hình”. Nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh: “Không gì khiến trẻ thấy thoải mái, tự tin và vui vẻ hơn khi trẻ được chạm tay vào mọi thứ xung quanh và tự khám phá sự việc bằng các giác quan, cảm xúc của mình”. Trong tài liệu hướng dẫn, tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non - Mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi, xuất bản tháng 9 năm 2009 có đoạn viết hướng dẫn giáo viên lưu ý đến mục đích của việc tổ chức hoạt động ngoài trời: “Với trẻ mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi, giáo viên tổ chức cho trẻ chơi và tham gia các hoạt động ngoài phạm vi lớp học với mục đích: Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với không khí trong lành của thiên nhiên, rèn luyện sức khỏe, thiết lập mối quan hệ giữa trẻ với môi trường xung quanh, góp phần mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về môi trường tự nhiên, xã hội; thỏa mãn nhu cầu chơi và hoạt động theo ý thích của trẻ”. Theo TS. Đặng Hồng Phương- Trường ĐH Sư Phạm Hà Nội: Hoạt động ngòai trời là một trong các hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. HĐNT là một hoạt động bổ ích va lí thú đối với trẻ mẫu giáo vì nó có những ưu thế mà ở những hoạt động khác không thể có . ơ ngoài trời, trẻ được tiếp xúc với cá hiện tượng tự nhiên và xã hội phong phú, giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanh, phát triển trí tuệ HĐNT trẻ được tận hưởng những điều kiện của tự nhiên như nước, ánh nắng, không khí trong lành, được vận động tự do, thoải mái đáp ứng nhu cầu vận động của trẻ nhờ đó cơ thể trẻ được rèn luyện, sức khỏe được tăng cường. Môi trường bên ngoài lớp học rất tốt đối với sức khỏe của trẻ và ở đó trẻ có cơ hội tốt nhất cho việc phát triển thể lực. Giờ chơi ngoài trời là khoảng thời gian vô cùng quý giá đối với sự phát triển mọi mặt của trẻ mà ít thời điểm sinh hoạt nào khác có thể so sánh được. Chơi ngoài Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời - Trẻ ngoan, có nề nếp, đa số trẻ đã học qua lứa tuổi nhà trẻ . - Trẻ đi học tương đối đều nên tỉ lệ chuyên cần cao. Trẻ tích cực tham gia hoạt động chơi - Đa phần gia đình trẻ sống ở khu dân cư rộng dãi nhà có sân vườn nên nhận thức của trẻ khá tốt về một số loại cây quen thuộc b. Khó khăn: + Trường có diện tích sân rộng nhưng ít những cây to nên khu vực sân trường còn ít bóng mát cho trẻ chơi cũng như quan sát + Trẻ ra hoạt động quan sát ngoài trời còn chưa chú ý tập trung. + Trẻ ở lứa tuổi này thích chạy nhảy tự do. + Các nội dung quan sát còn ít, khi chơi ngoài trời trẻ ít tập trung chú ý. + Sự liên kết với các nhóm chơi còn hạn chế dẫn đến kết quả giờ hoạt động ngoài trời đạt tỷ lệ còn thấp. + Có một số phụ huynh chưa quan tâm và chưa hiểu được tầm quan trọng của con mình trong học tập. Vì vậy khi tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích “Giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính cực chủ động trong quá trình vui chơi ngoài trời” phát triể’n toàn diện hơn. 3.Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động trong quá trình hoạt động ngoài trời Hoạt động vui chơi ngoài trời là một trong các loại hoạt động của trẻ ở trường mầm non, được người lớn hướng dẫn nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi hoặc nhận thức, đồng thời nhằm giáo dục và phát triể’n toàn diện cho trẻ mẫu giáo Hoạt động vui chơi chi phối hoạt động khác như học tập, lao động làm cho chúng mang màu sắc độc đáo của lứa tuổi mầm non Hoạt động vui chơi giúp trẻ nhận thức được thế giới xung quanh, mở rộng tầm hiể’u biết về thiên nhiên, xã hội và con người Nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động ngoài trời , từ những thuận lợi khó khăn trên tôi đã đưa ra một biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời Mẫu giáo nhỡ 9h25 - 9h55 9h40 - 10h10 Mẫu giáo lớn 9h55 - 10h15 10h00 - 10h30 Tôi lên kế hoạch hoạt động ngoài trời của lớp mình cụ thể, chi tiết cho cả năm học: 3.3. Biện pháp 3. Tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ trong đó có phần tạo môi trường hợp lý để cho trẻ được trải nghiệm qua các hoạt động vui chơi ngoài trời. Môi trường hoạt động có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong hoạt động vui chơi ngoài trời. Một môi trường tốt, hấp dẫn sẽ tạo được hứng thú cho trẻ, thu hút trẻ tham gia và đặc biệt môi trường tốt sẽ giúp trẻ hoạt động tích cực và đạt kết quả tốt. Do đó tôi đã xây dựng kế hoạch và tham mưu với BGH. BGH nhà trường cũng đã xây dựng và tạo một quanh cảnh sư phạm hết sức đẹp, khoa học, hấp dẫn và gần gũi với trẻ như: trồng nhiều cây ăn quả, nhiều luống rau phong phú với rất nhiều loại rau khác nhau, vườn hoa trồng các loại hoa đa dạng và gần gũi với trẻ , khu vận động , khu vực chơi dân gian để’ trẻ khám phá khi tham gia hoạt động ngoài trời. Hình ảnh “ Khu vườn bưởi” Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời Hình ảnh “ Khu trồng đậu đũa” Hình ảnh “ Khu trồng các loại hoa khác nhau” Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời Khi muốn cho trẻ tiến hành thí nghiệm thì tôi sẽ lựa chọn và tạo ra môi trường phù hợp cho trẻ tham gia : môi trường thoáng mát , sạch sẽ . Ví dụ như khi cho trẻ chơi với cát , sỏi , các vật liệu thiên nhiên tôi sẽ chuẩn bị hồ cát , sỏi , bể nước và các vật liệu như xẻng , chai lọ , ô tô tải , rổ , thì , bát. để trẻ hoạt động.” ơ lớp tôi đã tạo được một góc thiên nhiên có một số cây cảnh, hoa ở góc và một số tranh ảnh sưu tầm, tranh ảnh do các phụ huynh ủng hộ để trẻ được tìm hiểu, khám phá qua các hoạt động như trò chơi phân loại các bức tranh về những hình ảnh nên làm và không nên làm về môi trường xanh, sạch, đẹp. Đặc biệt giúp trẻ có những kiến thức đúng về môi trường, “Nhận xét được một sô hành vi đúng sai của con người đôi với môi trường” “ Có hành vi bảo vệ môi trường” Không chỉ trong lớp mà tôi còn tìm tòi suy nghĩ tạo ra các hoạt động cho trẻ chơi ngoài trời. Đây cũng là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến thức tự nhiên, xã hội xung quanh để kích thích óc tìm tòi quan sát khám phá của trẻ, giúp trẻ có những kiến thức về bảo vệ môi trường. Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi có rất nhiều thông tin phong phú khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Môi trường có tốt, bố trí hợp lý thì sẽ có ảnh hưởng lớn và rất' quan trọng trong việc tổ chức giờ chơi cho trẻ. Đặc biệt trẻ phải được trải nghiệm trong giờ hoạt động vui chơi ngoài trời. Chính vì vậy biện pháp tạo môi trường hợp lý để cho trẻ trải nghiệm qua các hoạt động ngoài trời sẽ giúp trẻ tìm tòi khám phá ra các điều mới lạ ở xung quanh mình củng cố các kiến thức, kỹ năng. Góp phần hình thành nâng cao mối quan hệ giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời * Chuẩn bị trước khi ra sân : - Cô kiểm tra sức khỏe của trẻ , nhắc trẻ sửa tư thế , đầu tóc quần áo gọn gàng. - Cô giới thiệu nội dung buổi dạo chơi ngoài trời . * Cho trẻ ra sân - Cô và trẻ vừa đi vừa hát bài “ Quả ” và đến vị trí quan sát - Tôi cho trẻ kể’ tên các loại quả có trong bài hát - Tôi cho trẻ quan sát , trò chuyện với bạn xung quanh về cây khế . - Cho trẻ kể’ lại những gì mà trẻ thấy được . - Những chiếc lá đung đưa, thân cây to hay nhỏ ,nhiều cành nhỏ, trẻ thấy được tất cả những chi tiết như: vết sâu ăn lá hay sự biến đổi màu sắc của lá. Khi trẻ được quan sát như vậy nhiều trẻ rất thích thú và reo lên khi phát hiện thấy quả khế trong khe lá. Có những trẻ đưa ra những câu hỏi bất ngờ và rất ngây thơ ‘ Cô ơi sao lá lại bị thủng như thế này? Quả này sao lại màu xanh? Quả kia lại màu vàng? Quả chỗ kia lại màu xanh? Ngoài ra tôi còn đặt câu hỏi nhằm gợi ý phát triể’n tư duy cho trẻ. - Cuối cùng tôi giáo dục trẻ về cách chăm sóc và bảo vệ các loại cây. Từ đó trẻ biết được những hành động nên làm và những hành động không nên làm. Với cách này tôi nhận thấy trẻ hoạt động tích cực, hứng thú và không những thế tôi nhận được sự tham gia nhiệt tình của phụ huynh học sinh * Trò chơi vận động : Chuyể’n quả * Chơi tự do : - Cô giới thiệu một số góc chơi ngoài trời : - Cô hướng dẫn trẻ cách trồng cây , chăm sóc cây. - Chơi với thiên nhiên : cho trẻ nhặt lá làm tranh - Chơi xích đu , cầu trượt , ném vòng cổ chai - Giáo dục trẻ khi chơi không tranh giành đồ chơi với bạn , biết nhường nhịn, yêu thương , đoàn kết với bạn. - Cô cho trẻ chơi và bao quát trẻ. Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời Với chủ điểm thế giới động vật khi cho trẻ ra sân dạo quanh sân trường tôi nhìn thấy đàn kiến tôi sẽ cho trẻ quan sát và hỏi trẻ về đặc điểm của kiến, kiến tha mồi bằng gì? Kiến đi như thế nào? Vì sao phải đi thẳng hàng? Hay khi nhìn thấy trời nhiều mây có mưa tôi cho trẻ quan sát trời mưa trẻ đưa tay hứng những giọt mưa và rất thích thú đàm thoại cùng cô và đưa ra những câu trả lời rất thông minh: Cô ơi nhiều mây đen là mưa to con ít mây là mưa nhỏ ạ? Cô ơi mưa là nước bốc hơi lên trời ạ? ngoài ra tôi còn đưa ra câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy quan sát của trẻ. Và tôi đã tạo ra một góc thiên nhiên ở ngoài sảnh của lớp và những hôm trời mưa, hay nắng , rét thì trẻ vẫn có thể quan sát được. Tôi vận động phụ huynh cùng tham gia ủng hộ các chậu hoa, cây cảnh để ở góc thiên nhiên ngày càng phong phú hơn. Ngoài ra tôi phải thường xuyên thay đổi các đối tượng cho trẻ quan sát. - Tôi còn sưu tầm và cho trẻ cùng cô trồng thêm những loại rau củ theo mùa ở góc thiên nhiên (trẻ được tự tay trồng, chăm sóc và hàng ngày được theo dõi sự phát triển của chúng nên vô cùng thích thú) Hình ảnh “Trẻ quan sát và chăm sóc cây ở góc thiên nhiên của lớp” Qua quá trinh cho trẻ quan sát tôi nhận thấy không nên kéo dài thời gian quan sát bởi vì sẽ có thể làm phản tác dụng giáo dục trẻ. Trẻ cần được hoạt động và kết thúc trong trạng thái tích cực hoặc là khi cho trẻ tham quan cánh đồng gần trường học như: Vườn ngô,vườn rau muống thì trẻ được nhìn, được sờ và quan sát các bộ phận cũng như các loại rau, loại cây đó xem có gì khác biệt với hôm trước.Tôi thấy trẻ rất hứng thú và sôi nổi đàm thoại cùng cô và “nhận ra sự thay đôi trong quá trình phát triển của các loại rau, loại cây đó”