Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5-6 tuổi

 Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI ĐỂ PHÁT TRIỂN THỂ CHẤT CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Vui chơi là hoạt động chủ đạo ở lứa tuổi mầm non, trong đó vui chơi ngoài trời là một hoạt động mang lại nhiều bổ ích cho trẻ. Qua đó, không chỉ được quan sát ở thế giới xung quanh, phám phá những điều mới lại từ thiên nhiên, phát triển nhận thức, vốn hiểu biết mà còn giúp trẻ phát triển cảm xúc. Hoạt động ngoài trời là loại hình hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Đây là một trong những loại hình hoạt động đem lại cho nhiều cơ hội tiếp xúc với thiên nhiên, ở đó trẻ có thể tìm tòi khám phá thiên nhiên và thỏa mãn nhu cầu vận động của mình, tạo cho trẻ sự hứng thú nhanh nhẹn với môi trường tự nhiên đồng thời giúp trẻ luôn mạnh dạn tự tin trong cuộc sống. Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời sẽ là môi trường sẽ là môi trường lôi cuốn và hấp dẫn nếu chúng ta biết nắm bắt và tập trung vận dụng tất cả yếu tố có sẵn trong tự nhiên, tác động qua các trò chơi, quan sát tìm hiểu các sự vật xung quanh trong các tình huống. Những câu hỏi vì sao và làm như thế nào? và sự tò ham hiểu biết của trẻ, ta giáo dục trẻ hình thành thói quen đẹp, hành vi tốt, góp phần phát triển nhân cách trẻ. Tuy nhiên, trong thực tế giáo dục ở Việt Nam loại hình hoạt động này vẫn chưa được quan tâm đúng mức so với vị trí và tầm quan trong vốn có của nó. Người ta quan niệm rằng, hoạt động ngoài trời là để trẻ được chơi tự do, là môi trường tự do để khám phá thế giới xung quanh, mặc dù các nhà khoa học có chú ý đến việc lập kế hoạch cho loại hình hoạt động này, nhưng lại không tiến hành đánh giá kết quả của loai hình hoạt động rất đặc trưng này của trẻ. Phát triển thể chất của trẻ thông qua tổ chức các hoạt động ngoài trời là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát triển toàn diện. Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ càng có ý nghĩa quan trọng hơn bởi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh cơ xương hình thành nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn thiện, cơ thể trẻ còn non yếu dễ bị phát triển lệch lạc mất cân đối nếu như trẻ nếu không được chăm sóc giáo dục đúng đắn thì có thể gây nên những thiếu sót trong sự phát triển cơ thể trẻ mà không thể khắc phục được. Nhận thức được điều đó Đảng và Nhà nước ta trong những năm gần đây đã đặc biệt trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non, tuy nhiên ở các trường mầm non hiện nay việc phát triển thể chất của trẻ thông qua hoạt động ngoài trời còn rất hạn chế. Giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc hình thành và phát triển thể chất thông qua hoạt động học mà chơi. Xuất phát từ những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi” làm đề tài viết sáng kiến kinh nghiệm năm học 2015 – 2016. Nguyễn Thị Huyền Trang 1 Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi trường xung quanh là vô cùng cần thiết. Quá trình giáo dục này có thể tiến hành thông qua các hoạt động khác nhau. Nhưng hoạt động ngoài trời là hoạt động được xem là có nhiều ưu thế, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, việc tổ chức các hoạt động chơi ngoài trời ở nhiều trường mầm non hiện nay vẫn chưa thật sự phát huy được hết những tác dụng tích cực. Như vậy, việc tổ chức các hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 – 6 tuổi phải góp phần phát triển thể chất cho trẻ là rất quan trọng. 2. Thực trạng. Lớp lá 4: Tổng số học sinh: 28, Nữ: 17. Dân tộc: 1. Nữ dân tộc: 1. Giáo viên chủ nhiệm: 2 giáo viên. Trình độ chuyên môn giáo viên: 1 cao đẳng, 1 trung cấp. Trong những năm qua, hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ, được tổ chức tuy nhiên các hoạt động tổ chức chưa thật sự hấp dẫn, chưa có sự đầu tư nhiều vì vậy kết quả đạt được trên trẻ chưa cao. Nội dung Kết quả - Giáo viên đã sáng tạo, linh hoạt khi tổ chức hoạt động 70% hoạt động ngoài trời để trẻ phát triển thể chất - Trẻ hứng thú, tích cực trong hoạt động, trẻ tham gia 70% chơi tự tin, mạnh dạn. - Phát triển thể chất. 70% - Hoạt động ngoài trời. 70% 2.1 Thuận lợi- khó khăn a. Về thuận lợi : Sự nhiệt tình quan tâm của ban Đại diên cha mẹ học sinh và các bậc phụ huynh trong lớp. Tổng số học sinh : 28 cháu, trong đó nữ là : 17 cháu, dân tộc : 1, nữ dân tộc : 1 cháu. Lớp có 2 giáo viên chủ nhiệm trẻ, đều nhiệt tình, yêu trẻ, yêu nghề, tôn trọng trẻ. Lớp cho dàn loa phục vụ cho tập thể dục buổi sáng và các hoạt động ngoài trời. Không gian tổ chức các hoạt động cho trẻ rộng rãi, thoáng mát giúp trẻ thích nghi môi trường hoạt động. Trẻ tò mò, ham hiểu biết thích khám phá thế giới hiện thực xung quanh nên rất thuận lợi cho việc vận động, phát triển nhân cách trẻ. Nguyễn Thị Huyền Trang 3 Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi hấp dẫn, lôi cuốn đòi hỏi giáo viên phải luôn học tập, nâng cao kiến thức, vì vậy mà chuyên môn của giáo viên ngày càng được nâng cao. Giáo viên nắm vững phương pháp, có thêm nhiều kinh nghiêm để tổ chức tốt hoạt động. Trẻ mạnh dạn, tự tin, sáng tạo hơn trong các hoạt động. * Mặt yếu: Để tổ chức tốt hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất, giáo viên phải biết kết hợp nhuần nhuyễn các đồ dùng, đồ chơi, tuy nhiên khả năng, kỹ năng lên lớp còn hạn chế vì đa số giáo viên mới ra trường rất ít kinh nghiệm và giáo viên lớn tuổi. Nên một số hoạt động tổ chức chưa sáng tạo, linh hoạt. 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động đến hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 -6 tuổi. * Nguyên nhân thành công: Cơ sở vật chất của trường thuận lợi, trường có loa phóng thanh ( Phân hiệu Hòa trung), có đầu đĩa để sử dụng trong giờ đón trẻ, giờ thể dục sáng. Lớp học được trang bị đầy đủ như: đầu đĩa, tivi phục vụ cho các hoạt động của giáo viên. Ở lứa tuổi mầm non, cơ thể trẻ phát triển nhanh, nhưng sức đề kháng còn yếu, các cơ quan đang phát triển chưa hoàn thiện. Trẻ phải chịu nhiều hoàn cảnh của môi trường, dễ mắc nhiều bệnh khác nhau. Vì vây một trong những nhiệm vụ quan trọng của GDTC là bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho trẻ nhằm đảm bảo sự phát triển thể lực toàn diện. Giáo viên có trình độ chuyên môn, được đào tạo qua trường lớp. * Nguyên nhân hạn chế: Do lớp ghép, trẻ 2 độ tuổi nên rất khó khăn đối với việc dạy và học của lớp Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc học tập và sinh hoạt của trẻ còn tương đối hạn chế . 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra. Từ kết quả khái quát thực trạng của đề tài, tôi có thể đưa ra những phân tích và đáng giá sau: Giáo viên cần thường xuyên kiểm tra, tổ chức sắp xếp bài giảng hợp lí sao cho phù hợp với nội dung và yêu cầu kĩ thuật, kiến thức đề ra, cách bố trí, sắp xếp sân bãi, dụng cụ, bảo hiểm. Giáo viên cần chú ý: Đảm bảo thứ tự tiết học, hướng dẫn, giảng bài làm quen với các kĩ thuật động tác, từ đó tăng dần độ khó của bài tập, lượng vận động. Nguyễn Thị Huyền Trang 5 Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi chúng một cách có hệ thống, tạo ra các tình huống trong các trò chơi vận động, tạo cơ hội để trẻ được rèn luyện trong hoạt động ngoài trời. Trong suốt thời gian trẻ tham gia vào hoạt động ngoài trời, tôi cần duy trì hứng thú của nhiệm vụ chơi, tính đa dạng, hấp dẫn của các thiết bị, dụng cụ ở các khu vực chơi ngoài trời. Tiến hành soạn giáo án theo khuôn mẫu soạn giáo ở trường mầm non. Nội dung bài học cần ngắn gọn, dễ hiểu đáp ứng mục tiêu của bài học, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mầm non. Nắm vững từng bước trong giáo án đã soạn để giáo viên không bị thụ động khi quên kiến thức đã soạn trong giáo án. Truyền đạt đúng nội dung trọng tâm kiến thức của bài học, đảm bảo tính nhất quán trong quá trình dạy học. Giáo án phải được trình bày gọn gàng, sạch sẽ, chữ viết đẹp, trình tự kiến thức phải sắp xếp logic. Chính vì vậy tôi đã nắm vững chuyên môn một cách có hiệu quả. Bản thân nắm vững những phương pháp sáng tạo nhằm giúp trẻ hứng thú trong hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất có hiệu quả. Biện pháp 2: Phương pháp tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 – 6 tuổi. * Phương pháp trực quan Nét nổi bật của phương pháp trực quan là nó tác động chủ yếu thông qua hệ thống tín hiệu thứ nhất, tạo nên hình ảnh cụ thể của hiện thực. Đó là cách dạy bằng hình ảnh cụ thể, có tác động trực tiếp lên các giác quan, đảm bảo tính rõ ràng của hình ảnh. Phương pháp trực quan đảm bảo sự rõ ràng của nhận thức tri giác về động tác, cần thiết đối với sự xuất hiện những biểu tượng toàn vẹn và cụ thể hơn về vận động ở trẻ, làm tích cực hóa sự phát triển những khả năng vận động của trẻ. Phương pháp này giúp trẻ cụ thể hóa các biểu tượng của bài tập vận động, đồng thời phát triển khả năng cảm thụ của trẻ. Trong quá trình giáo dục thể chất đối với trẻ, tính trực quan đóng vai trò đặc biệt quan trọng, bởi vì hoạt động của trẻ có được chủ yếu thông qua sự bắt chước. Những hình ảnh sinh động của các tác động, tác động lên các giác quan của trẻ và dần dần động tác được hình thành thông qua quá trình luyện tập. Quá trình tập luyện để tiếp thu động tác cũng như hoàn thiện luôn cần đến tác động trực quan. Thông qua quá trình trực quan và sự luyện mà tập những hình ảnh động tác cần học được hình thành với sự tham gia của các cơ quan phân tích (sự nhạy cảm của thị giác, thính giác, tiền đình, cảm thụ bản thể ) tạo nên những biểu tượng vận động ban đầu, chúng sẽ bổ sung, phối hợp, so sánh với nhau để điều chỉnh việc thực hiện động tác cho chính xác. Do vậy, tính trực quan đối với quá trình giảng dạy và giáo dục trẻ. Nhưng Nguyễn Thị Huyền Trang 7 Tổ chức các hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi Khi sử dụng phương pháp này, yêu cầu lời nói của giáo viên phải có sức cuốn hút, rõ ràng, mạch lạc và có hình ảnh. * Phương pháp mô phỏng Trong khi giảng dạy, nên áp dụng rãi thủ thuật mô phỏng, bắt trước những hình ảnh dễ hiểu, những nhiệm vụ có chủ đề hình ảnh như: chim bay, cò bay, Ở đây việc lặp lại thường xuyên có ý nghĩa to lớn tạo cho trẻ nhanh chóng hoàn thiện động tác. * Biện pháp 3: Các hình thức tập luyện khác nhau để hoạt động ngoài trời để phát triển thể chất cho trẻ 5 – 6 tuổi. Thể dục sáng Thể dục sáng là một bộ phận không thể thiếu được trong sinh hoạt hằng ngày đối với trẻ. Đây là một yếu tố tạo nên sinh hoạt hàng ngày kết hợp với việc giữ gìn sức khỏe lâu dài. Thể dục sáng giáo dục sự chú ý, tính kiên định, có khả năng nâng cao về hoạt động trí lực và làm nảy nở những cảm xúc, hứng thú và tình cảm. Thể dục sáng làm phát triển cơ bắp, sự mềm dẻo, sự linh hoạt của các khớp, giáo dục tư thế đúng, hô hấp được sâu, tăng cường tuần hoàn, đẩy mạnh sự trao đổi chất, chuyển hệ thống ức chế của hệ thống thần kinh sau giấc ngủ sang trạng thái trạng thái sảng khoái. Tập luyện thể dục sáng kết hợp với tắm rửa, sẽ nâng cao được trạng thái chung, làm cân bằng giữa hai quá trình hưng phấn và ức chế, tăng cường quá trình trao đổi chất, tránh các bệnh cảm lạnh, truyền nhiễm, giúp cơ thể thích ứng được với môi trường và những thay đổi đột ngột của điều kiện tự nhiên. Tập luyện thể dục sáng phải đảm bảo tính thường xuyên, có hệ thống và được thực hiện bởi tổ hợp động tác. Sự lựa chọn các động tác trong tổ hợp đó phải đảm bảo huy động được các nhóm cơ chủ yếu tham gia hoạt động và các động tác phải được sắp xếp theo trật tự nhất định để đảm bảo tính liên tục. Trình tự sắp xếp bài thể dục sáng như sau: Bài tập phát triển, củng cố các cơ đai vai, lồng ngực và giữ cho xương sống thẳng. Các bài tập phát triển cơ bụng và cơ chân. Sau đó sử dụng các bài tập chạy hoặc nhảy để chuyên sang cường độ hoạt động cao hơn. Tiếp theo là chạy nhẹ nhàng rồi đi bộ và kết thúc hoạt động. Thể dục giữa giờ Thể dục giữa giờ làm thay đổi tính chất hoạt động và tư thế của các em bằng cách vận động tích cực vận động tất cả bộ phận của cơ thể để loại trừ sự mệt mỏi, hồi phục trạng thái tâm lý. Thể dục giữa giờ sẽ làm hồi phục sự chú ý, trạng thái hoạt động của toàn bộ cơ thể, thúc đẩy chức năng tuần hoàn, hô hấp và hoạt động tích cực của hệ thần kinh giao cảm, cung cấp máu lên não đầy đủ. Đồng thời nó còn ảnh hưởng Nguyễn Thị Huyền Trang 9