Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non - Trường Mầm non Vinh Quang

 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ 5-6 
tuổi ở trường mầm non.
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo 
của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non.
 3. Tác giả:
 Họ tên: Nguyễn Thị Linh
 Ngày tháng năm sinh: 20/12/1996
 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên, Trường Mầm non Vinh Quang
 Điện thoại: 0355738896
 4. Đồng tác giả: Không
 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 Tên đơn vị: Trường Mầm non Vinh Quang
 Địa chỉ: Vinh Quang - Vĩnh Bảo - Hải Phòng
 Điện thoại: 
 II. Mô tả giải pháp đã biết:
 Trong quá trình chăm sóc trẻ hàng ngày với độ tuổi 5 - 6 tuổi, bản thân tôi 
thấy để phát huy một cách cao nhất về tính tích cực chủ động và sáng tạo của trẻ 
trong các hoạt động, giáo viên cần nhận ra những dấu hiệu về tính tích cực chủ 
động sáng tạo ở mỗi trẻ, nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy đúng đắn và 
thiết kế những nội dung và hình thức hoạt động phù hợp với khả năng nhận thức 
của trẻ. Trong những năm học trước tôi đã từng áp dụng một số giải pháp để 
phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ 5- 6 tuổi ở trường mầm non, tôi 
rút ra được các ưu điểm, tồn tại như sau.
 Giải pháp 1: Luôn tạo cơ hội và mở rộng mối quan hệ giao tiếp xã hội giữa 
trẻ với nhiều người giúp trẻ tự tin, tích cực, hứng thú với các hoạt động.
 Giải pháp 2: Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo cho trẻ qua việc tổ 
chức hoạt động cho trẻ trực tiếp làm đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu 
thiên nhiên, phế liệu
 Giải pháp 3: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức các 
hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ.
 Với những giải pháp đã biết trên cho thấy những ưu, khuyết điểm sau: 3
Mầm non. Do vậy vị trí của người giáo viên mầm non trong việc phát huy tính 
tích cực chủ động, sáng tạo của trẻ đóng một vai trò đặc biệt quan trọng và có 
ảnh hưởng rất lớn. Để phát huy tính tích cực chủ động, tính sáng tạo cho trẻ 5-6 
tuổi, tôi đã áp dụng một số giải pháp phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo 
cho trẻ 5-6 tuổi trong năm học 2022-2023 như sau:
 Giải pháp 1: Tạo môi trường cho trẻ phát huy tính tích cực
 Tạo môi trường tâm lí: Tạo môi trường thân thiện, hòa đồng, ấm cúng 
trong mối quan hệ giữa cô và trẻ, trẻ và trẻ, trẻ và môi trường, xây dựng môi 
trường tình cảm, bầu không khí thân thiện cởi mở là một vấn đề quan trọng, thu 
hút sự quan tâm của nhiều nhà sư phạm. Đối với trẻ Mầm non hứng thú, tình 
cảm, xúc cảm đóng vai trò rất quan trọng trong các hoạt động giáo dục, bởi nó 
quyết định nhiều đến khả năng tham gia tích cực và sáng tạo của trẻ trong các 
trò chơi, nếu giáo viên tạo ra được bầu không khí vui vẻ, thoải mái cho trẻ trong 
việc lựa chọn trò chơi, chủ đề chơi, lựa chọn bạn chơi, thì trẻ sẽ tích cực, sáng 
tạo hơn trong suốt quá trình chơi. Ngược lại, nếu trẻ phải chơi theo sự áp đặt của 
cô thì hứng thú chơi của trẻ giảm sút, kéo theo nó là sự chủ động, tích cực, sáng 
tạo của trẻ cũng bị hạn chế. Do vậy, để phát triển tính sáng tạo cho trẻ giáo viên 
cần quan tâm xây dựng bầu không khí tâm lí thoải mái, thân thiện để trẻ tích 
cực, chủ động, sáng tạo khi tham gia chơi.
 Tạo ra một thế giới thật đa dạng phong phú đầy màu sắc mang tính nghệ 
thuật về thiên nhiên, xã hội và con người xung quanh trẻ nhằm gây hứng thú, 
kích thích lôi cuốn trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động như: Làm thật nhiều 
đồ dùng, đồ chơi khác nhau cả hình dáng, lẫn màu sắc, mua, sưu tầm nhiều sách 
báo, chuyện tranh đặc biệt là truyện tranh và truyện cổ tích, cắt dán hình ảnh 
những truyện tranh sáng tạo theo chủ đề... 
 Giải pháp 2: Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo cho trẻ qua 
việc chú ý đến từng cá nhân trẻ lấy trẻ làm trung tâm
 Trước hết, giáo viên cần nắm được hứng thú, nhu cầu, trình độ, khả năng 
của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù 
hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Cần tổ chức các hoạt động đặt trẻ vào 
trung tâm của quá trình giáo dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ tham gia vào 
các hoạt động. Cho trẻ được học qua thực tế qua việc làm, qua khám phá tìm 
tòi. Cần gây hứng thú trực tiếp cho trẻ bằng trải nghiệm, trẻ được quan sát, trải 
nghiệm trực tiếp, khuyến khích trẻ chủ động nói ra những điều mình cảm nhận 
được để nói lên nhận xét cá nhân, khuyến khích trẻ nói ra càng nhiều càng tốt, 
có thể đầy đủ hay chưa đầy đủ; đúng hay chưa đúng không quan trọng mà chỉ 
cần trẻ dám nói và được nói ra. Nhờ đó mà trẻ rất tự tin nói ra những điều mình 
suy nghĩ. Qua các hoạt động trẻ được tự điều chỉnh hiểu biết của mình qua câu 5
hoạt động những vấn đề mà trẻ quan tâm, mong muốn khám phá. Ví dụ: Với chủ 
đề thực vật giáo viên có thể mang đến lớp một cây xanh nào đó, khuyến khích 
trẻ nói về cây xanh. Cho trẻ nêu các câu hỏi và ý tưởng. Làm mới nội dung hoạt 
động. Trong quá trình hoạt động giáo viên cần nắm bắt kịp thời xem trẻ đã tìm 
nội dung đến đâu, có còn hứng thú nữa không? Nếu không còn hứng thú nữa thì 
nên tìm hiểu chủ đề mới, nội dung mới. Gắn nội dung hoạt động của trẻ trong 
chương trình với hoàn cảnh sống cụ thể gần gũi với trẻ, bổ sung vào nội dung 
hoạt động những sự vật, hiện tượng có ở địa phương. 
 Giải pháp 4: Tạo ra các tình huống có vấn đề, kích thích trẻ suy nghĩ 
và tìm kiếm phương thức giải quyết 
 Trong quá trình tổ chức các hoạt độngviệc sử dụng các tình huống nảy 
sinh trong quá trình trẻ tham gia hoạt động để gợi mở, khuyến khích trẻ tích cực 
tìm tòi, suy nghĩ cách giải quyết. Tùy thuộc vào nội dung hoạt động, khả năng 
nhận thức của trẻ mà tình huống đưa ra ở các dạng khác nhau như: câu hỏi, lời 
đề nghị, giao nhiệm vụ, gợi ý, Và tùy theo từng tình huống cụ thể, hình thức 
thảo luận có thể khác nhau: theo nhóm, cá nhân hoặc cả lớp sau đó tôi và trẻ 
cùng thống nhất cách giải quyết.
 Bên cạnh đó tôi luôn khuyến khích, tạo cơ hội cho mọi trẻ được tham gia 
giải quyết các tình huống và có những trợ giúp phù hợp khi trẻ gặp khó khăn 
nhưng vẫn đảm bảo trẻ là chủ thể giải quyết. Và dựa trên khả năng của trẻ, Tôi 
tăng dần độ khó của tình huống và khuyến khích trẻ tham gia giải quyết ở mức 
độ cao hơn.
 Tập trung sự quan tâm, chú ý, hứng thú của trẻ và đặt ra các vấn đề mà trẻ 
chưa giải quyết được bằng cách lần lượt đưa ra một số câu hỏi cho trẻ liên hệ 
kinh nghiệm bản thân, trao đổi, thể hiện, sau đó nêu vấn đề về những điều mà tất 
cả đều muốn biết để gây tò mò, kích thích nhu cầu muốn tìm hiểu ở trẻ.
 Ví dụ: Khi tìm hiểu về các loại hoa nên xoay quanh các câu hỏi như:
 + Loại hoa nào các con biết? 
 + Hoa đó màu gì?
 + Con nhìn thấy ở đâu? 
 + Đưa thêm những câu hỏi như: Có bao nhiêu loại hoa? Chúng khác nhau 
ở chổ nào? Làm thế nào để giữ hoa được lâu?
 Thông thường các tình huống có vấn đề đều do giáo viên đưa ra như phức 
tạp hóa nội dung hoạt động, nâng cao dần mức độ khái quát hóa tri thức, tận 
dụng các tình huống xảy ra xung quanh trẻ hoặc những tình huống xuất phát từ 
bản thân đứa trẻ,... và kích thích trẻ tự trả lời, tự giải đáp những thắc mắc đó. 
 Ví dụ: Có thể nói “Thỏ là động vật nuôi trong gia đình, một trẻ khác nói 7
 III.2. Tính mới, tính sáng tạo
 III.2.1 Tính mới: 
 Nghiên cứu kỹ tài liệu có liên quan để nắm được phương pháp nhiều biện 
pháp thiết thực trong quá trình giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo.
 Thường xuyên đổi mới cách tổ chức, phương pháp tiến hành tổ chức các 
hoạt động hấp dẫn cuốn hút trẻ vào các giờ học có chất lượng.
 Để phát huy một cách cao nhất về tính tích cực chủ động và sáng tạo của 
trẻ trong các hoạt động, giáo viên cần nhận ra những dấu hiệu về tính tích cực 
chủ động sáng tạo ở mỗi trẻ, nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy đúng 
đắn và thiết kế những nội dung và hình thức hoạt động phù hợp với khả năng 
nhận thức của trẻ. Qua đó, cần có những giải pháp kịp thời để khắc phục tính thụ 
động và phát huy khả năng tích cực, chủ động, sáng tạo cho trẻ.
 III.2.2. Tính sáng tạo:
 Trẻ 5- 6 tuổi đang trong giai đoạn hoàn thiện nhân cách con người, để trẻ 
có thể phát triển một cách toàn diện về các mặt đức - trí- thể - mỹ đòi hỏi người 
giáo viên mầm non phải nắm chắc chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ phù hợp 
cũng như đòi hỏi người giáo viên phải nắm rõ về đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở 
các độ tuổi khác nhau để tìm ra các biện pháp giáo dục cho phù hợp.
 Việc hình thành cho trẻ 5- 6 tuổi phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo 
chuẩn bị về tâm thế cho trẻ là vô cùng cần thiết. Thực tế hiện nay cho thấy trẻ 5- 
6 tuổi chưa mạnh dạn thể hiện tính tự tin trong giao tiếp của mình, bên cạnh đó 
các biện pháp giáo dục hình thành tính tự lập mạnh dạn tự tin của trẻ mà cha mẹ 
và giáo viên đang áp dụng chưa phù hợp với trẻ. Trong quá trình giáo dục, hình 
thành tâm thế cho trẻ những khó khăn mà giáo viên và phụ huynh gặp phải khá 
nhiều. Nếu như giáo viên và phụ huynh có những biện pháp giáo dục tạo điều 
kiện cho phát huy tính tich cực chủ động, sáng tạo thì sẽ là tiền đề tốt cho trẻ và 
góp phần hình thành nhân cách con người mới trong thời kỳ công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa của trẻ sau này.
 III.3. Phạm vi ảnh hưởng, khả năng áp dụng của sáng kiến:
 Mục tiêu của ngành Giáo dục - Đào tạo phải giáo dục ra một thế hệ trẻ 
phát triển toàn diện về mọi mặt, là những người có đạo đức tốt, có sức khỏe, có 
kiến thức khoa học kỹ thuật, có năng lực, có nhiệt huyết và lòng hăng hái; biết 
yêu quý, tôn trọng và cảm thụ cái đẹp và tích cực chủ động, sáng tạo trong mọi 
lĩnh vực của cuộc sống và công tác. Để chuẩn bị cho trẻ ngày hôm nay trở thành 
những chủ nhân trong tương lai của đất nước có phẩm chất đạo đức, biết cảm 
nhận, phân biệt được cái hay, cái xấu, cái đẹp... thì ngay từ bây giờ, giáo dục 
Mầm non phải giúp trẻ hứng thú với việc học và phát triển khả năng suy nghĩ trở 
thành người năng động, tích cực, chủ động và sáng tạo trong mọi hoạt động và 
hiểu về thế giới xung quanh. 9
 Khi trẻ đã phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo cho bản thân, sẽ 
giúp cho người lớn yên tâm trong lo toan cuộc sống cũng như tăng thêm vốn 
hiểu biết cho cộng đồng, phụ huynh về việc chăm sóc giáo dục trẻ trong nhà 
trường, là động lực tốt trong việc đào tạo những thế hệ tương lai cho đất nước 
mai sau có đầy đủ tài đức áp dụng nền khoa học hiện đại vào thời kỳ công 
nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước.
 b. Hiệu quả về mặt xã hội
 Giáo viên phải linh hoạt sáng tạo, tận dụng những điều kiện sẵn có để 
giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo.
 Việc bồi dưỡng nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở 
trường mầm non được chú trọng, giáo viên cần nắm chắc phương pháp giảng 
dạy và đưa phương pháp đổi mới vào trong các hoạt động dạy và học, nhằm phát 
triển toàn diện cho trẻ. Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn lao đối với các 
nhà nghiên cứu mà đối với các trường mầm non và đặc biệt là các giáo viên cần 
nắm vững những nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và thường 
xuyên mở rộng nội dung chương trình, đổi mới phương pháp .
 c. Giá trị làm lợi khác:
 Qua việc thực hiện một số biện pháp phát huy tính chủ động tích cực sáng 
tạo cho trẻ 5 6 tuổi và kết quả đạt được tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
 Xây dựng kế hoạch cụ thể, phù hợp với trẻ, phù hợp với tình hình thực tế 
của trường, của lớp mình.
 Thường xuyên học hỏi rút kinh nghiệm tổ chức cho trẻ học hỏi để hình 
thành cho trẻ kĩ năng.
 Trên đây là bản mô tả sáng kiến “Một số biện pháp phát huy tích cực chủ 
động sáng tạo cho trẻ 5-6 tuổi” tôi đã áp dụng thực hiện và thu được những kết 
quả đáng kể song cũng không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Vì vậy, 
tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của hội đồng khoa học các cấp để bản 
kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 CƠ QUAN ĐƠN VỊ Vinh Quang, ngày 12 tháng 01 năm 2023
 ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
 Người viết đơn
 ........................................................
 ........................................................
 ........................................................
 ........................................................ Nguyễn Thị Linh