Sáng kiến kinh nghiệm Một số kỹ biện pháp rèn kỹ năng sống biết quan tâm chia sẻ cho trẻ Mẫu giáo lớn 5-6 tuổi trong trường mầm non - Trường Mẫu giáo Kim Long

 BÁO CÁO KẾT QUẢ 
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
 1. Lời giới thiệu
 Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo 
vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của 
mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, Thế giới ngày mai”. Việc giáo dục trẻ ngay từ 
khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và 
phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này.Bác Hồ nói: “Không có giáo dục 
thì không nói gì đến kinh tế văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con người mà 
con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó 
chính là thế hệ trẻ.
 Như chúng ta đã biết, đất nước ta hiện nay nền kinh tế phát triển đang trên 
đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau 
trên thế giới.
 Trẻ thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động... Hiện nay, thế hệ trẻ 
thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn 
được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những 
khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nếu thiếu kỹ năng sống, các em dễ 
bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, và lối sống ích kĩ lai căng, thực dụng, 
dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
 Vậy làm thế nào để thế hệ trẻ chúng ta nhận thức và giữ vững được nền văn 
hóa của dân tộc Việt Nam từ ngàn xưa đến nay và trong thời đại mới là nhiệm vụ 
cần thiết nhất trong các mục tiêu xây dựng phát triển con người toàn diện trong 
thời đại hiện nay để sớm đào tạo cho xã hội những con người tài đức vẹn toàn.
 Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời: Trẻ học 
cách làm chủ ngôn ngữ học cách nhận biết và đối phó cảm xúc của mình cũng 
như của người khác. Trẻ học cách xử sự sao cho phù hợp với môi trường xung 
quanh. Trẻ mầm non cần phải biết hợp tác làm việc để chơi với nhau, sống hòa 
thuận với trẻ khác trong nhóm, tuy nhiên điều này không dễ dàng với một số trẻ. 
Trẻ cần những kỹ năng quan hệ xã hội như làm thế nào để hòa hợp với mọi 
người, để giao tiếp, để chọn hành vi đúng đắn.
Sự quan tâm, chia sẻ có thể được biểu hiện chỉ bằng những cử chỉ, thái độ rất đơn 
giản và gần gũi trong cuộc sống, song lại giúp chúng ta phát hiện được nhiều điều 
đáng quí của người khác để trân trọng và học tập.
 Trẻ em được sinh ra ở thế giới này với tâm hồn của những thiên thần, nhưng 
chính cuộc sống đầy phức tạp đã gieo những suy nghĩ và hành động xấu vào những 
tâm hồn non nớt đó. Sự phát triển của công nghệ hiện đại, chủ nghĩa vật chất có 
thể biến các bé thành người ích kỷ chỉ biết đến mình. Những giá trị đạo đức như 
sự quan tâm chia sẻ đến mọi người được đánh giá qua cách ứng xử của cá nhân 
đối với người xung quanh, vì vậy dạy trẻ biết yêu thương, biết quan tâm chia sẻ 
ngay từ nhỏ sẽ là nền tảng để các bé trở thành những người có nhân cách tốt trong 
tương lai, những chủ nhân tài đức của một xã hội công bằng văn minh.
 Tuy nhiên, thực tế trẻ 5 tuổi đã biết chia sẻ nhưng không phải lúc nào chúng 
cũng thể hiện sự cảm thông và nhường nhịn, ở lớp học mầm non hiện tượng các 
 1 - Email: Tranthiha.c0kimlongb@vinhphuc.edu.vn
 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trần Thị Hà 
 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
 Hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ
 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 2/2018
 7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 7.1. Về nội dung của sáng kiến
 7.1.1. Nội dung lý luận của vấn đề nghiên cứu
 Trẻ mầm non cần phải biết hợp tác làm việc để chơi với nhau, sống hòa 
thuận với trẻ khác trong nhóm, tuy nhiên điều này không dễ dàng với một số trẻ. 
Chuẩn bị cho trẻ nhưng thay đổi hành vi này là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng 
rất quan trọng để trẻ cảm thấy tự tin và vui vẻ trong giao tiếp xã hội. Trẻ cần 
những kỹ năng quan hệ xã hội như làm thế nào để hòa hợp với mọi người, để giao 
tiếp, để chọn hành vi đúng.
 Có thể nói mỗi đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có cá tính 
và những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cô giáo hay bố mẹ đều 
không có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của chúng, vì vậy việc áp dụng 
các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi phải có sự linh 
hoạt và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của trẻ. Dưới góc nhìn 
của nhà tâm lý học trẻ em thì trẻ em tuổi lên 5 bắt đầu hình thành một loại động 
cơ của hành vi mang tính đạo đức xã hội, hiển thị ở sự quan tâm của trẻ đối với 
những người xung quanh, đối với bạn bè. Trong điều kiện có sự giáo dục đúng 
đắn thì loại động cơ này sẽ được phát triển mạnh ở các giai đoạn sau. Đó là cốt 
lõi trong nền tảng đạo đức của nhân cách con người tương lai.
 Trong thực tế ở trường mầm non việc dạy trẻ một số kỹ năng sống như quan 
tâm, chia sẻ thực sự chưa được chú trọng phần lớn chỉ tích hợp nội dung này trong 
tiết học kể chuyện, thơ ( với những câu chuyện bài thơ có nội dung phù hợp) hoặc 
sử lý một vài tình huống xảy ra khi trẻ tranh dành đồ chơi, đánh bạn.
 Nguyên nhân chủ yếu là do giáo viên chưa thấy được việc dạy trẻ biết quan 
tâm chia sẻ sẽ góp phần quan trọng trong giáo dục hình thành nhân cách trẻ, hơn 
nữa việc dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ là một lĩnh vực rất mới không có nhiều tài 
liệu để tham khảo đòi hỏi giáo viên phải dành nhiều thời gian, công sức để nghiên 
cứư tìm ra các biện pháp phù hợp và phải có sự phối hợp đồng bộ giữa phụ huynh.
 7.1.2. Thực trạng về vấn đề nghiên cứu
 * Thuận lợi
 - Nhà truờng luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên thực hiện tốt công việc 
của mình.
 3 - Trẻ sẽ học cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác 
trong lớp, biết chia sẻ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình 
trong nhóm bạn.
 - Và điều quan trọng và chúng ta mong muốn là sẽ giúp trẻ luôn cảm thấy 
tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới qua việc phát triển các kỹ năng cho trẻ. Nếu 
chỉ suy ngẫm và trò chuyện thôi thì chưa đủ, cần có các kỹ năng ứng dụng vào 
thực tế. Ngày nay trẻ cần được trải nghiệm, hiểu kết quả của hành vi ứng xử và 
muốn chủ động đưa ra những quyết định có sức ảnh hưởng lớn .
 -Thông qua giáo dục KNS, một số kỹ năng đã triển khai hiệu quả, như: 
rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, kỹ năng 
làm việc sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ 
năng phòng chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích; rèn 
luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các 
tai nạn xã hội...
 - Tuy nhiên, việc giáo dục KNS trong các nhà trường còn một số hạn chế, 
như: đa phần là lồng ghép, tích hợp các môn học, chưa được xây dựng thành 
môn học riêng trong chương trình phổ thông nên việc thực hiện chưa thực sự 
mang lại hiệu quả.
 - Cơ sở vật chất, thiết bị trong trường học mới chỉ đáp ứng nhu cầu giảng 
dạy kiến thức cho học sinh, chưa đáp ứng được hoạt động giáo dục KNS. Công 
tác đào tạo, bồi dưỡng tập huấn cho đội ngũ cán bộ, giảng viên dạy KNS gặp 
khó khăn; hình thức tổ chức KNS chưa phong phú linh hoạt, phương pháp hạn 
chế, chưa triển khai đồng đều ở các trường học, cấp học, kinh phí hạn chế....
 * Đánh giá thực trạng kỹ năng biết quan tâm chia sẻ với người thân và 
bạn bè của học sinh lớp 5A3 
 Tôi đã xây dựng các tiêu chí đánh giá kỹ năng biết quan tâm chia sẻ với 
người thân và bạn bè cho trẻ 5 – 6 tuổi lớp 5A3: Đánh giá thực trạng trên các tiêu 
chí đã xây dựng.
 BIỂU KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM
 Biểu 1: Lớp 5 tuổi A3- Trường mầm non kim Long
 (Tổng số trẻ 32, số trẻ nam 19, nữ 13)
 CÁC TIÊU CHÍ
 Chia sẻ với Kỹ năng xử lý 
 người thân Chia sẻ với bạn bè tình huống
STT HỌ VÀ TÊN Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt
1 Nguyễn Duy Anh x x x
2 Hoàng Đức Dương x x x
3 Dương Trọng Tấn x x x
4 Trần Quang Đạt x x x
5 Nguyễn Xuân Thiện x x x
 5 thân giáo viên góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin 
giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ. Nhận thức được điều đó tôi đã trao đổi 
và cùng thống nhất với giáo viên trong lớp trang trí sắp xếp tạo môi trường, các 
góc hoạt động trong lớp phù hợp với diện tích lớp cũng như các đồ dùng đồ chơi 
trong lớp phù hợp với tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ và tích cực đối với trẻ.
 Bên cạnh đó chúng tôi cũng xây dựng quy ước với trẻ về quy định trong 
lớp học và giao tiếp giữa trẻ với trẻ trong lớp. Việc rèn nền nếp được thực hiện 
ngay khi đón trẻ vào năm học mới. Chúng tôi quy ước với trẻ cách lấy đồ dùng 
đồ chơi đúng nơi quy định, hay quy định với trẻ và cách giao tiếp trong khi chơi, 
không la hét quá to, không chạy nhẩy xô đẩy nhau, có sự giao tiếp thân mật trong 
các vai chơi, các bạn trai nhường nhịn các bạn gái, cùng tham gia vào các vai chơi 
vui vẻ, không tranh dành đồ chơi của nhau.
 Với quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, chúng tôi tận dụng tối đa các sản 
phẩm của trẻ để trang trí lớp, trẻ được vẽ, xé nặn các sản phẩm để trang trí các 
góc, các buổi chơi trẻ được hoạt động với chính sản phẩm của mình đã làm nên 
trẻ rất thích thú. Những hoạt động giao tiếp qua vai chơi người mua người bán 
dạy trẻ biết thể hiện thái độ ân cần niềm nở với khách hàng thông qua đó tạo được 
mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ khi chơi.
 • Bé đang vui chơi ở các góc
 Trẻ lớp tôi đa phần nhà ở tập thể, nhà cao tầng nên ít có dịp tiếp xúc tìm 
hiểu khám phá thiên nhiên, chính vì vậy chúng tôi đã tạo cho các bé được thực 
hành kỹ năng gieo hạt chăm sóc cây, qua đó giáo dục cho các bé tình yêu thiên 
nhiên, biết quan tâm bảo vệ môi trường, và đặc biệt qua hoạt động này các bé học 
được kỹ năng chia sẻ với bạn bè, biết trân trọng thành quả lao động của mình và 
của bạn.
 Không chỉ tạo môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, giao tiếp, chúng tôi 
còn thống nhất mang đến cho trẻ một không khí lớp học thật ấm áp tràn ngập yêu 
thương, cô giáo cũng giống như một người bạn lớn để trẻ có thể an tâm chia sẻ 
những thắc mắc, băn khoăn cũng như những “bức xúc” rất trẻ con của mình.
 Các nhà giáo dục cho rằng, trẻ học nhanh nhất từ bắt chước, thế nên nếu 
muốn dạy bé thành người biết quan tâm chia sẻ thì cô giáo và bố mẹ phải là tấm 
gương để các bé noi theo và học tập. Chính vì vậy, trước mặt trẻ các cô giáo ở lớp 
tôi luôn thể hiện sự quan tâm, chia sẻ cũng như thể hiện tình cảm theo hướng tích 
cực với chị em đồng nghiệp, với phụ huynh.
 Để dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ trước tiên tôi giúp trẻ hiểu quan tâm chia 
sẻ giúp mang lại niềm vui cho người khác và cho chính mình.
 7.2.2. Biện pháp 2: Dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ thông qua trò chơi tập 
thể.
 Với trẻ mầm non khả năng giao tiếp tốt trong tập thể giúp trẻ thích nghi dễ 
dàng, nhanh chóng với môi trường mới, thầy cô, bạn bè mới và những đòi hỏi mới 
của hoạt động học tập, ý thức và tinh thần tập thể sẽ giúp tránh được những xung 
đột không đáng có giữa trẻ với nhau, giữa trẻ với thầy cô, làm nảy sinh ở trẻ lòng 
vị tha, sự quan tâm đến người khác và trên cơ sở đó phát triển những mối quan 
hệ thân thiện, gần gũi, cảm thông giữa trẻ với những người xung quanh. Tất cả 
 7 Ảnh các bé làm sóng biển rì rào
 Trò chơi 4: Đứng trong tờ báo
 Mục đích: Phát triển kĩ năng hợp tác để giải quyết vấn đề
 Phát triển tính sáng tạo
 Chuẩn bị: Nhiều tờ báo lớn
 Tiến hành: Cô giáo đặt trên sàn một tờ báo lớn và yêu cầu 4 trẻ cùng đứng 
lên. Sau đó cô sẽ xé bớt một phần của tờ báo và 4 trẻ phải tìm cách dồn nhau vào 
đứng vừa trong phần còn lại của tờ báo, tờ báo được xé bớt dần, cô giáo có thể 
gợi ý để trẻ tìm cách không ai bị loại ra như: cõng nhau....
 Các nhóm lần lượt chơi hoặc chơi đồng thời ở các góc.
 Sau khi kết thúc trò chơi, cô giáo so sánh các tờ báo đã bị xé xem tờ nào có 
diện tích nhỏ nhất, đội nào cùng nhau đứng trong tờ nhỏ nhất là thắng cuộc.
 Trẻ tham gia ngoại khoá
 Có thể nói các hoạt động ngoại khóa đặc biệt là việc tổ chức hiệu quả các 
ngày hội ngày lễ cho trẻ là một hình thức giáo dục hiệu quả và sinh động nhất, 
giúp trẻ được trải nghiệm các cảm xúc tích cực. Thông qua đó trẻ được học và 
chia sẻ các kĩ năng sống với cô giáo, bạn bè và cha mẹ.
 Với quan điểm như vậy nên tôi thống nhất với hai cô giáo và ban phụ huynh 
lớp từ đầu năm học các kế hoạch hoạt động ngoại khóa cho các con. Tôi đặc biệt 
chú ý đến các ngày lễ hội: Ngày 20/10, ngày Tết Trung Thu, Noel, Tết Nguyên 
Đán, ngày 8/3, sinh nhật tháng của trẻ, với mỗi ngày hội chúng tôi cố gắng sử 
dụng một hình thức tổ chức riêng nhằm lôi cuốn hấp dẫn trẻ tích cực tham gia 
hoạt động.
 Ví dụ: Ngày 20/10 - Ngày phụ nữ Việt Nam
 Trước ngày tổ chức lễ hội chúng tôi cùng trẻ trò chuyện về ý nghĩa ngày 
hội, đưa ra ý định, hình thức tổ chức và thăm dò ý kiến của trẻ về món quà tặng 
 9