Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi thông qua hoạt dộng vui chơi

 Mẫu số 01
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Bình Xuyên
 I. Tác giả sáng kiến: NGUYỄN THỊ MINH HẢI.
 - Ngày tháng năm sinh:11/06/1985. Giới tính: Nữ.
 - Đơn vị công tác (hoặc hộ khẩu thường trú):Trường MN Tiên Hường.
 - Chức danh: Giáo viên.
 - Trình độ chuyên môn: Cao Đẳng sư phạm.
 - Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến (ghi rõ đối với từng đồng 
tác giả, nếu có): 100%.
 II. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: 
 - Họ tên: NGUYỄN THỊ MINH HẢI
 - Đơn vị: Giáo viên Trường MN Tiên Hường.
 III. Tên sáng kiến; lĩnh vực áp dụng; mô tả bản chất của sáng kiến; các 
thông tin cần được bảo mật (nếu có):
 1.Tên sáng kiến: " Một số giải pháp phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ 
mẫu giáo 3- 4 tuổi thông qua hoạt dộng vui chơi”.
 2. Lĩnh vực áp dụng: Trẻ 3-4 tuổi tại lớp 3 tuổi B.Trường Mầm Non Tiên 
Hường.
 3. Mô tả sáng kiến:
 Trên trang báo Sài Gòn Giải Phóng Online ra ngày 30/04/2018 với bài viết: 
“Kinh tế Việt Nam phát triển ấn tượng”. Trong bài viết truyền thông nước ngoài 
nhận định về kinh tế Việt Nam như sau:
 Theo hãng tin Bloombeng( Mỹ), Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ 1 
quốc gia chỉ xuất khẩu thô như café, giày dép nhưng đã trở thành một trung tâm sản 
xuất thu hút những công ty lớn như SamSung Electronesco của Hàn Quốc.
 Đặc biệt trên trang phân tích của viện Brookings( Mỹ) với tựa đề: “ Sự kỳ diệu 
của ngành sản xuất Việt Nam” với nội dung bài học cho những nước đang phát nhu cầu của bản thân trẻ sẽ học và nắm được tiếng mẹ đẻ. Do vậy phát triển kỹ 
năng giao tiếp cho trẻ là rất quan trọng nó sẽ ảnh hưởng đến tư duy và quá trình học 
sau này. Mặt khác giao tiếp chính là phương diện về tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ.
 Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp là nhằm đáp ứng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 
Đối với trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi dùng ngôn ngữ để giao tiếp là rất quan trọng, đặc 
biệt khi cho trẻ tham gia vào hoạt động vui chơi, trẻ sẽ thể hiện được nhu cầu của 
bản thân và luôn tìm tòi khám phá ra những điều mới lạ từ đó giúp trẻ tích lũy kinh 
nghiệm sống, mạnh dạn, tự tin, lễ phép với mọi người và nhận ra những hành vi 
đúng- sai.
 Vì vậy là giáo viên đứng lớp 3-4 tuổi tôi luôn tạo ra sự tự tin, thoải mái giúp 
trẻ “học mà chơi, chơi mà học”. Thường xuyên thảo luận, trò chuyện, gợi mở cho 
trẻ tiếp cận với cuộc sống hàng ngày qua hoạt động vui chơi giúp trẻ giao tiếp một 
cách mạnh mẽ và đạt kết quả cao.
 Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
 Qua nhiều năm làm công tác chăm sóc - giáo dục trẻ tôi thấy: Kỹ năng giao 
tiếp của trẻ phát triển chưa đồng đều, một số trẻ giao tiếp khá mạnh dạn tự tin 
nhưng tỷ lệ chiếm khá ít, còn số đông trẻ nhút nhát, thiếu tự tin khi giao tiếp, nói 
chưa đủ câu và dùng từ còn chưa chính xác.
 Mặt khác kinh nghiệm sống của trẻ chưa có nhiều do sự bao bọc của gia đình 
đối với trẻ quá lớn, trẻ thường không được giao lưu tiếp xúc với mọi người xung 
quanh và không được trải nghiệm thực tế với cuộc sống hàng ngày.
 Ngày nay với sự bùng nổ của công nghệ thông tin làm cho con người ngày 
càng xa lánh nhau. Mọi vấn đề từ xã hội, gia đình, vui chơi giải trí..... đều nằm gọn 
trong một chiếc Smart phone hay một chiếc ti vi, máy tính bảng... con người không 
cần phải ra khỏi nhà cũng có thể mua hàng, cũng có thể mua đồ ăn, cũng có thể 
nhìn thấy được mọi hoạt động của nhau trên các trang mạng xã hội như Fecebook, 
Zalo....và trẻ em thì được thừa hưởng từ chính sự bùng nổ công nghệ thông tin đó: 
“trẻ chẳng cần phải có bạn chơi mà chỉ cần có chiếc smart phone trên tay thì đó là 
cả một thế giới” đó là vấn đề thực tế đang diễn ra và nó có tác hại lớn đối với trẻ 
làm trẻ tự kỷ, xa lánh và không muốn tiếp xúc với mọi người.
 Một khó khăn nữa đó là sự nhận thức của cha mẹ trẻ về việc phát triển kỹ 
năng giao tiếp cho trẻ còn hạn chế nên không quan tâm chú ý đến sự hình thành về 
mặt giao tiếp cho trẻ. Khánh Ly: Ừ ( kết hợp gật đầu)
 Qua cách giao tiếp của 2 bé tôi thấy bé sử dụng ngôn từ và sử dụng ngôn ngữ 
cơ thể.
 - Góc nghệ thuật bé Phương Thảo đóng vai cô giáo và hướng dẫn các bạn 
múa và các bé khác cũng thực hiện theo đúng hướng dẫn của bé Phương Thảo điều 
này chứng tỏ các bé đã biết lắng nghe và hiểu lời nói của bạn.
 Giáo viên cần đánh giá liên tục trong khi quan sát trẻ chơi để lắm được khả 
năng giao tiếp của trẻ bằng hệ thống các câu hỏi:
 +Trẻ đang thích thú, giận dữ, ghen tức hay sợ hãi?
 +Trẻ có sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả không?
 +Các ý tưởng của cuộc chơi có phong phú không?
 +Trẻ giải quyết vấn đề có tốt không?
 +Trẻ thu nhận được những khái niệm nào khi chơi?
 + Trẻ có tìm ra những điều diễn tả mới không?( Cử chỉ, điệu bộ, lời nói)
 +Những trẻ nhút nhát có tìm ra cách để hòa nhập vào cuộc chơi với các bạn 
không?
 +Những trẻ quá hiếu động có chia sẻ ý tưởng và hợp tác trong khi chơi 
không?
 Giải pháp 2: Xây dựng các góc chơi và cách tổ chức hoạt động chơi.
 Theo chương trình giáo dục mầm non trẻ phát triển toàn diện qua 5 lĩnh vực 
phát triển: Thể chất; Nhận thức; Ngôn ngữ; Tình cảm- xã hội; Thẩm mỹ gắn với 5 
lĩnh vực đó là 10 chủ đề xuyên suốt năm học của trẻ. Mỗi một chủ đề lại cung cấp 
những kiến thức và kỹ năng sống khác nhau và qua các góc chơi trẻ sẽ được củng 
cố kiến thức tăng cường kinh nghiệm sống và vốn từ giao tiếp. Vì vậy giáo viên 
cần phải biết trẻ muốn chơi gì? Khả năng chơi của trẻ như thế nào? Từ đây giáo 
viên sẽ xây dựng các góc chơi phù hợp với từng chủ đề và cách tổ chức hoạt động 
các góc chơi đáp ứng được nhu cầu chơi của trẻ
 Với mỗi một chủ đề giáo viên sẽ trang trí các góc chơi phù hợp nhưng phải 
đảm bảm tính thẩm mỹ để kích thích thị giác của trẻ, tạo cảm giác mới lạ và trẻ 
nhìn vào là biết mình học chủ đề gì.Trẻ sẽ trao đổi, trò chuyện với nhau về chủ đề 
đó điều này giúp trẻ khắc sâu kiến thức về chủ đề đó. Đồ chơi ở các góc cũng phải 
phù hợp với chủ đề vì nó sẽ cung cấp cho trẻ nội dung chơi và cách chơi. + Góc học tập: Là một góc tĩnh được bố trí xa các góc động . Ở góc này phải 
có đầy đủ ánh, tranh truyện, đồ dùng học tập phong phú và có tính thẩm mỹ. Khi 
chơi trẻ sẽ có ý thức trong việc trao đổi nhẹ nhàng, nói nhỏ nhẹ.Giáo viên giúp trẻ 
kỹ năng giao tiếp bằng cách khéo léo đưa nhân vật thứ 3 để trò chuyện cùng trẻ.
 Ví dụ: Bạn ơi, Thỏ Bông chưa biết cách lật sách đâu, bạn hãy chỉ cho Thỏ 
Bông với nhé!
 + Góc nghệ thuật: Trẻ sẽ được cảm nhận cái hay cái đẹp của cuộc sống xung 
quanh qua các sản phẩm tạo hình, cũng như được rèn luyện kỹ năng nghe – hiêủ, 
mạnh dạn tự tin qua các bài hát. Cần phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho trẻ
 Ví dụ: Cho trẻ chơi hoạt động âm nhạc thì phải chuẩn bị đầy đủ dụng cụ âm 
nhạc cho trẻ như: Nơ tay, mũ âm nhạc, phách, trống...... các dụng cụ đẹp hấp dẫn sẽ 
kích thích giúp trẻ hưng phấn tham gia vào góc chơi.
 + Góc thiên nhiên: Góc này sẽ bố trí ở khu vực ngoài trời với đầy đủ đồ dùng 
để trẻ được trải nghiệm và khám phá ( Rổ, rá, chai nhựa, tạo ra các mô đất, hố cát, 
xô, xẻng ...) Khi trẻ khám phá cho trẻ trực tiếp thực hiện và gợi ý cho trẻ dự đoán 
kết quả giúp trẻ phát triển khả năng tư duy trìu tượng. Thường xuyên đặt câu hỏi để 
trẻ diễn tả đuộc những việc mình đang làm và chuẩn bị làm.
 Qua cách xây dựng bố trí góc chơi và cách tổ chức chơi cho trẻ một cách 
khoa học cô và trò lớp 3 tuổi B đã được vui chơi, giao tiếp thoải mái với nhau, tạo 
sự tự tin, thoải mái trong giao tiếp: Trẻ biết chủ động dùng ngôn ngữ đểgiải quyết 
vấn đề một cách tình cảm và tích cực. Giáo viên cũng lắm được mứa độ giao tiếp 
của trẻ để có sự điều chỉnh kịp thời và phù hợp.
 Giải pháp 3: Vai trò của giáo viên trong giao tiếp ứng xử và cách hướng 
dẫn trẻ giao tiếp
 Trong quá trình trẻ chơi giáo viên đóng một vai trò rất quan trọng là người 
hướng dẫn trẻ chơi và nhập vai chơi cùng trẻ vì vậy cô phải biết cách giao tiếp với 
trẻ cũng như cách hướng dẫn trẻ giao tiếp trong quá trình trẻ chơi.
 - Trước hết khi giao tiếp với trẻ cô nên nhẹ nhàng, sử dụng cử chỉ điệu bộ 
thích hợp giúp trẻ rèn luyện thêm về ngôn ngữ cơ thể. Tránh quát to,la mắng khi trẻ 
mắc lỗi điều này sẽ ảnh hưởng đến tâm lý mà những lúc như vậy cô cần nói với 
giọng nghiêm chỉnh tỏ sự không bằng lòng giúp trẻ nhận ra cái sai và định hướng 
cho trẻ để trẻ tự sửa sai cũng như nói nên điều mong muốn của cô với trẻ như: “ 
Con làm như vậy sẽ gây ra hậu quả gì?; “ Con sẽ thay đổi như thế nào?”.... kịp thời những tâm tư nguyện vọng và khả năng của trẻ cho giao viên và từ đó cô 
giáo có phương pháp rèn luyện thích hợp hơn với từng cá nhân trẻ.
 Giải pháp 5:Giáo viên tự học và bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn.
 Bản thân tôi luôn có ý thực tự luyện tập để nâng cao kỹ năng giao tiếp của mình 
như: Đọc sách, báo để tìm hiểu về tâm sinh lý trẻ mầm non để có kế hoạch thích 
hợp rèn cho trẻ, xem tin tức để có thông tin, học hỏi từ đồng nghiệp những điều hay 
có những nội dung trò chuyện hấp dẫn, cần thiết và phù hợp với trẻ. Tìm trên mạng 
và tự suy nghĩ sáng tạo ra các đồ dùng, đồ chơi các góc mới lạ, đảm bảo an toàn, 
phù hợp với chủ đề, đa dạng phong phú có tính thẩm mỹ 
 Đi dự giờ thăm lớp học hỏi đồng nghiệp cách tổ chức chơi góc cho trẻ.
 Tôi đã hiểu hơn về khả năng giao tiếp của trẻ và đã dễ dàng trò chuyện cùng trẻ, 
khi chơi trẻ trò chuyện với tôi một cách thoải mái, tự nhiên và sẵn sàng chia sẻ 
những tâm tư nguyện vọng những hiểu biết của trẻ cho tôi.
 3.2 Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Sáng kiến có khả năng áp dụng 
rộng rãi cho trẻ 3-4 tuổi trong các trường mầm non và đã áp dụng tại trường mầm 
non Tiên Hường năm học 2018- 2019.
 4. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải 
pháp trong đơn theo ý kiến của tác giả với các nội dung sau:
 Qua thực tiễn nghiên cứu đề tài “ Một số giải pháp phát triển kỹ năng giao 
tiếp cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi thông qua hoạt dộng vui chơi ”. Sau gần một thời 
gian áp dụng một số biện pháp trên để dạy trẻ tôi thấy trẻ có kỹ năng giao tiếp rất 
tiến bộ, mạnh dạn tự tin trong mọi hoạt động, biết hoà đồng cùng các bạn trong lớp, 
hồn nhiên khi giao tiếp, vốn từ phát triển rộng rãi phong phú hơn. Hơn nữa trẻ 
ngoan, lễ phép với mọi người, đoàn kết giúp đỡ bạn bè, tự tin thích thú khi tham gia 
hoạt động và giao tiếp với mọi người xung quanh
 Sau khi tôi áp dụng một số giải pháp mới thay đổi hình thức dạy cho trẻ ở 
lớp tôi phụ trách tôi thấy trẻ hứng thú tham gia, tích cực vào các giờ học, đặc biệt là 
kỹ năng giao tiếp của trẻ đã thành thạo và tự tin rất nhiều. BẢNG SO SÁNH KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
 Khảo sát trước Khảo sát sau 
 Nội dung So sánh
S khi thực hiện khi thực hiện
T
T Đạt Không Đạt Không Tỉ lệ đạt 
 đạt đạt Tăng
 Lắng1 nghe và trả lười được 62% 38% 93,1% 6,9% 31,1%
1 câu hỏi của người đối thoại.
 Kể2 lại được những sự việc 55,2% 44,8% 89,6% 10,4% 33,6%
2 đơn giản đã diễn ra của bản 
 thân với người khác
 Mạnh3 dạn tham gia vào các 55,2% 44,8% 93,1% 6,9% 37,1%
3 hoạt động, mạnh dạn khi trả 
 lời câu hỏi.
 Bi4 ết chào hỏi và nói cảm ơn, 65,5% 34,5% 93,1% 6,9% 27,6%
4 xin lỗi khi được nhắc nhở...
 Áp dụng biện pháp này tôi nhận thấy trẻ không chỉ tiến bộ về mặt kỹ năng 
giao tiếp mà còn phát triển cả kỹ năng ngôn ngữ, tình cảm xã hội cũng như tư duy, 
quan hệ tình cảm xã hội, khả năng nhận thức và kỹ năng sống. Điều này được thể 
hiện thông qua bảng đánh giá chất lượng giáo dục trẻ của lớp tôi qua 5 lĩnh vực 
phát triển.
 Việc phát triển ngôn ngữ cũng như kỹ năng giao tiếp cho trẻ phải được bắt đầu 
từ rất sớm, ngay từ khi trẻ mới ra đời. Cho nên giáo viên cũng như phụ huynh cần 
phải đề ra nhiệm vụ, nội dung, phương pháp phát triển ngôn ngữ, rèn kỹ năng giao 
tiếp cho trẻ phải đúng lúc và phù hợp với lứa tuổi.
 * Đối với giáo viên: Qua việc thực hiện đề tài này, kết quả trên trẻ cho thấy 
hiệu quả của việc thay đổi, vận dụng một số hình thức giúp trẻ phát triển kỹ năng 
giao tiếp qua hoạt động vui chơi là rất cần thiết và không thể thiếu trong quá trình 
tổ chức hoạt động của cô và trẻ. Tôi thấy việc thực hiện đề tài này không chỉ phù 
hợp với lớp tôi mà còn có thể triển khai ở các lớp nhà trẻ khác khác nói riêng cũng 
như các lứa tuổi mẫu giáo nói chung và có thể tiếp tục thực hiện trong những năm 
sau. Việc nghiên cứu đề tài này đã giúp tôi dễ dàng trong việc thực hiện các yêu