Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi MỤC LỤC TRANG PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ( Lý do chọn đề tài ) 02 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 02 1. Cơ sở lý luận. 04 2. Cơ sở thực tiễn. 04 3. Thực trạng: 3.1 Thuận lợi 05 3.2 Khó khăn 05 3.3 Khảo sát 05 4. Các biện pháp thực hiện 05 4.1. Xây dựng các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho 05 trẻ 4.2. Tạo môi trường lớp học 09 4.3 Tổ chức một số hoạt động lồng ghép giáo dục thói quen 11 vệ sinh và hành vi văn minh 4.4 Sưu tầm, sáng tác một số bài thơ 16 4.5 Phối hợp tuyên truyền với phụ huynh 5. Kết quả PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYỄN NGHỊ 17 1. Kết luận. 19 2. Bài học kinh nghiệm. 19 3. Khuyến nghị, đề xuất. 19 5.Tài liệu tham khảo 20 1/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi chuyện riêng, xúc cơm cơm vẫn còn để rơi vãi và chưa biết nhặt cơm cho vào khay, vét cơm chưa sạch. Trong quá trình chơi chưa đoàn kết, nói to, chạy lộn xộn, chơi xong chưa biết cất đồ chơi gọn gàng đúng nơi quy định. Bản thân tôi luôn trăn trở làm thế nào để trẻ có các kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh tốt. Vì vậy tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài:“Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo (5 – 6) tuổi” Mục đích nghiên cứu của đề tài này nhằm nghiên cứu thực trạng việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi. Trên cơ sở đó tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất nhằm hình thành thói quen và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo lớn (5 – 6) tuổi, giúp trẻ tự tin, có kỹ năng tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Đại Kim. Phạm vi nghiên cứu: Lớp mẫu giáo lớn A1. Khi nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp như sau: Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các giáo trình như: Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non; Quy chế mầm non; Giáo dục học Mầm non; Những điều cần biết về sự phát triển trẻ thơ; Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề trẻ (5 - 6) tuổi; Giáo trình giáo dục môi trường cho trẻ mầm non. Và một số phương pháp khác như phương pháp dùng lời, phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan, phương pháp đàm thoại, phương pháp thực hành. Thời gian nghiên cứu: là 8 tháng, từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 3 năm 2019. 3/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi 3.1. Thuận lợi: - Được Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng đầy đủ phục vụ cho hoạt động vệ sinh cá nhân (Khăn mặt, xà phòng, ca cốc ) - Đa số phụ huynh nhiệt tình quan tâm đến việc học tập của con mình.Bản thân tôi là giáo viên trẻ, yêu nghề, mến trẻ có, luôn chú ý đến việc rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ. - Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường thường xuyên cho đi học hỏi, tham khảo các bạn đồng nghiệp trong trường và các trường trong huyện. 3.2. Khó khăn: - Đa số phụ huynh làm nghề nông và một số phụ huynh lo kinh tế gia đình, chưa quan tâm đến giáo dục trẻ. - Cha mẹ còn chiều chuộng nên trẻ còn chưa mạnh dạn, tự tin, trẻ chưa biết tự làm công việc tự phục vụ một cách tự giác. - Ở nhà, trẻ đã vệ sinh cá nhân nhưng chưa đúng cách. - Một số cháu vẫn chưa có hành vi văn minh trong giao tiếp, trong ăn uống, hành vi văn minh nơi công cộng. 3.3. Kết quả khảo sát đầu năm : Trong quá trình tổ chức các hoạt động những tuần đầu của năm học, tôi đã theo dõi và ghi lại kết quả thực tế cụ thể như sau: Kết quả Tổng số Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt trẻ Số % Số % lượng lượng Thói quen, hành vi trong giao 12 28 31 72 tiếp chào hỏi Thói quen, hành vi thói quen vệ 15 35 28 65 Đầu năm sinh cá nhân 43 trẻ Thói quen, hành vi trong ăn 18 41 25 59 uống Thói quen , hành vi nơi cộng 10 23 33 77 cộng 4. Các biện pháp thực hiện: 5/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi + Biết vệ sinh đồ dùng đồ chơi - Hoạt động ở nhà, hoạt sạch sẽ động chiều + Thích được làm việc giúp đỡ người khác + Biết hoàn thành nhiệm vụ được giao - Thói quen giao tiếp văn hóa + Chào hỏi, lễ phép với người - Hoạt động đón trả trẻ, Tháng 4 lớn hoạt động vui chơi 12 + Giao tiếp thân thiện với bạn bè + Thể hiện sự ân hận khi mắc lỗi - Các hoạt động thường + Biết xin lỗi, cảm ơn khi cần ngay, vui chơi 5 Tháng 1 thiết + Khi giao tiếp không nõi -Tất cả các hoạt động trong chuyện trống không ngày - Thói quen giữ gìn vệ sinh nơi công cộng - Hoạt động ngoài trời, góc, 6 Tháng 2 + Không vứt rác bùa bãi hoạt động học + Biết nhặt rác bỏ vào đúng - Hoạt đọng chiều ôn kỹ nơi quy định năng - Thói quen giao tiếp nơi công cộng + Biết giữ trật tự một số nơi - hoạt động tại phòng thư 7 Tháng 3 công cộng viện, xem phim + Biết xếp hàng theo thứ tự - Hoạt động ngoài trời, hoạt lần lượt động thể dục sáng - Kỹ năng vệ sinh cá nhân + Cách chải tóc tết tóc - Các hoạt động góc, hoạt + Cách cắt móng tay, móng động chiều 8 Tháng 4 chân - Hoạt động đón trả trẻ + Kỹ năng buộc dây giày, đánh giày - Thói quen giữ gìn trật tự nơi 9 Tháng 5 công cộng 7/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi + Tích cực hướng dẫn, tổ chức các hoạt động và lồng ghép các hoạt động khác để trẻ có thể trải nghiệm với môi trường đã xây dựng * Kết quả: - Trẻ hoạt động tích cực hơn trong môi trường đã tạo, kiến thức được bổ sung và phong phú hơn. - Trẻ hững thú tham gia vào các hoạt động. - Trẻ có kỹ năng sử dụng môi trường trong lớp học. 4.3 Tổ chức một số hoạt động lồng ghép giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh * Mục đích: Nhằm xây dựng hình thành, bồi dưỡng thói quen tự giác và hành vi tốt đẹp, lỗi sống thân thiện cho trẻ. Nhằm nâng cao ý thức cho trẻ cả khi ở nhà lẫn trong môi trường giáo dục mầm non. * Cách thực hiện: Muốn dạy trẻ (5 - 6) tuổi có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh được tốt thì tôi phải có kiến thức và nắm vững phương pháp tổ chức, các bước thực hiện thao tác vệ sinh cá nhân cho trẻ Tôi thực hiện hướng dẫn trẻ 2 đến 3 lần tuỳ theo khả năng của trẻ. + Lần 1: Thực hiện thao tác không phân tích (Làm chậm, rõ từng thao tác). + Lần 2: Nhấn vào các kĩ năng thao tác khó (có thể kết hợp với phân tích bằng lời). Ví dụ: * Thao tác rửa tay: Các thao tác rửa tay gồm 6 bước cơ bản như sau: Bước 1: Xắn cao tay áo, hứng dưới vòi nước chảy sao cho ướt từ cổ tay xuống hết lòng bàn tay và xoa xà phòng khắp 2 bàn tay. 9/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi . Thao tác rửa mặt gồm 4 bước như sau: Bước 1: Lấy khăn mặt rải khăn lên tay, lấy ngón tay lau hai mắt trước. Bước 2: Gấp đôi khăn lau từ trán qua má xuống cằm Bước 3: Gấp khăn tiếp lau bên má phải rồi lật khăn lau má trái. Bước 4: Cầm 2 mũi khăn ngoáy hai lỗ mũi lau lỗ mũi và bỏ khăn vào chậu. Ngoài việc nắm chắc các kiến thức về kỹ năng vệ sinh, tôi còn tạo ra các tình huống để dạy trẻ các hành vi văn minh, cụ thể như sau: Hành vi biết cảm ơn, xin lỗi: Trẻ cần biết cảm ơn khi được sự giúp đỡ và biết xin lỗi khi làm việc sai trái. Trẻ nhận biết được đâu là đúng đâu là sai, đây cũng là một phần hình thành nên nhân cách trẻ sau này. Vì vậy tôi đã đưa ra các tình huống để trẻ giải quyết các tình huống theo vốn kinh nghiệm sống của trẻ: * Tình huống 1: Trong giờ cô đón các bạn vào lớp, bạn An không chào cô và các bạn lúc đến lớp. Theo các con bạn An đã ngoan chưa? Chúng mình nên làm gì để giúp bạn? Trẻ trả lời: Bạn An chưa ngoan. Con sẽ nhắc bạn để bạn chào cô và các bạn trong lớp. Qua đó các tình huống tôi đưa ra và trẻ trả lời tôi thấy trẻ lớp tôi đã có sự tiến bộ rõ nét về cách chào hỏi lễ phép, biết cảm ơn khi được nhận quà và xin lỗi khi mình làm bạn đau, nhường đồ chơi cho bạn vv Hành vi giữ gìn vệ sinh môi trường: Dạy trẻ biết vứt rác đúng nơi qui định, không khạc nhổ bừa bãi, không ngắt lá bẻ cành. Những hành động đó tuy nhỏ nhưng góp phần làm cho môi trường xanh sạch, giúp trẻ hình thành con người sống có văn hóa. * Tình huống :Trong giờ hoạt động ngoài trời, có một bạn hái hoa? Con nhìn thấy bạn như vậy con sẽ làm gì? Trẻ trả lời: con sẽ bảo bạn không được hái hoa vì cô giáo dạy nếu hái hoa thì sân trường không còn đẹp nữa vì vậy chúng mình phải chăm sóc hoa và bảo vệ hoa để cho sân trường mình thêm đẹp. 11/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi *Trong hoạt động học khám phá về đề tài “ ích lợi của cây xanh” Ngoài việc cung cấp kiến thức cho trẻ tôi còn lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường bảo vệ cây xanh như chăm sóc cây như tưới nước, không ngắt lá bẻ cành Trong hoạt động góc: Hoạt động vui chơi có thể nói là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, ở lứa tuổi này trẻ “Học mà chơi, chơi mà học”,. Chính vì vậy mà tôi đã khéo léo lồng ghép những nội dung giáo dục các hành vi văn minh khi trẻ chơi. Cụ thể là trong hoạt động góc. Thông qua hoạt động chơi để dạy trẻ biết cách dọn dẹp đồ chơi và xem việc dọn dẹp đồ chơi cũng là một phần của trò chơi, qua đó bé sẽ thấy hào hứng với việc dọn dẹp đồ chơi và cảm thấy công việc này thật nhẹ nhàng. Hoạt động ngoài trời: Trong hoạt động ngoài trời đây là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và được trải nghiệm nhiều nhất. Ở hoạt động này tôi luôn chuẩn bị tốt các đồ dùng cho trẻ quan sát trực tiếp. Với hình thức này, tôi hướng dẫn trẻ quan sát về thế giới thực vật ngoài trời, tận dụng điều kiện tự nhiên để rèn luyện sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và thỏa mãn nhu cầu hoạt động vui chơi ở trẻ đồng thời cũng có hành vi văn minh của trẻ với môi trường. Trong hoạt động lao động: Lao động là môi trường thực tế nhất để trẻ được trải nghiệm xúc cảm, tình cảm của mình, giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với môi trường xung quanh. Trẻ tham gia vào lao động, trẻ có cơ hội đứng ở vị trí của người khác để hiểu người lao động, hiểu được những cố gắng, khó khăn của họ để từ đó có cách ứng xử phù hợp người lao động. . Qua hoạt động lao động này trẻ biết rằng muốn giữ cho môi trường sạch đẹp thì con người không nên vứt rác bừa bãi, Không nhổ bậy, không bẻ cành, hái hoa, biết sử dụng nước sạch Khi cần vứt rác thì bỏ vào thùng rác. Trong giờ ăn: Hình thành thói quen vệ sinh rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn. Rửa tay là cách đơn giản nhất và tốt nhất giúp ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn. Tôi luôn khuyến khích trẻ rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi ngoài sân trường hoặc chơi với đất cát, động vật. * Ví dụ : Trước giờ ăn cơm tôi cho trẻ lần lượt đi rửa tay theo bàn ăn, trẻ xếp hàng vào rửa tay tôi luôn chú ý quan sát xem trẻ rửa có đúng cách không, có 13/20 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi - Việc sưu tầm và sáng tác còn giúp trẻ hứng thú với những thứ mới lạ tạo sự đổi mới trong cách dạy để không bị nhàm chán. * Cách thực hiện: Việc rèn những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh diễn ra hàng ngày. Để tránh sự nhàm chán và để trẻ nhớ lâu tôi đã sưu tầm, sáng tác một số bài thơ như sau: Ví dụ : Bài thơ “Bé rửa tay” Một làm ướt 2 tay Bốn hai tay xà mạnh Xoa xà phòng lên nhé! Sao cho sạch trong lòng Hai cổ tay xoa kỹ Năm chụm đầu các ngón Rồi tiếp đến mu tay Xoay vào lòng tay kia Ba các ngón xoay tròn Sáu xả sạch xà phòng Và kẽ tay lau sạch Và lau tay khô ráo! Để giúp trẻ nhớ lâu tôi đã sưu tầm hai bài thơ trên cho trẻ đọc. Trẻ nhớ được lần lượt các thao tác và từng bước khi rửa tay, lau mặt và đúng qui trình hơn. Ví dụ : Hình thành cho trẻ hành vi biết cảm ơn, xin lỗi: Sau khi trẻ được học cảm ơn, xin lỗi tôi đã sáng tác để dạy trẻ bài thơ: “Như hoa bé ngoan ” để trẻ ghi nhớ hơn và luôn có hành vi đúng với hoàn cảnh. Bài thơ: “Như hoa bé ngoan” Khi con được nhận quà Nhận lỗi là điều hay Phải cảm ơn con nhé Để biết rằng mình sai Lời cảm ơn tuy nhỏ Và không nên mắc lại Nhưng góp nhiều niềm vui Thế mới là bé ngoan Còn khi con mắc lỗi Bé giỏi của thầy cô. Dù lỗi to hay nhỏ Thông qua bài thơ trẻ biết cảm ơn khi được nhận quà và khi làm sai trẻ biết xin lỗi. Thói quen này sẽ giúp trẻ có được lối sống khỏe mạnh, vui tươi và được mọi người yêu mến. Ví dụ : Hình thành cho trẻ hành vi xếp hàng. Tôi đã sưu tầm bài thơ: “Đàn kiến nó đi” để dạy trẻ. Bài thơ: “Đàn kiến nó đi” Một đàn kiến nhỏ Cắm cổ cắm đầu Chạy ngược chạy xuôi Kìa trông xấu quá Chẳng ra hàng một Chúng em vào lớp Chẳng thành hàng đôi Sánh bước hai hàng 15/20