Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ độ tuổi Mẫu giáo bé (3-4 tuổi)

 1- PHẦN MỚ ĐẦU
 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Như chúng ta đã biết mục tiêu và nhiệm vụ của việc chăm sóc giáo dục trẻ 
Mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện về tất cả các mặt: Đức - Trí - Thể - Mĩ . 
Dạy trẻ có thói quen vệ sinh là một nội dung góp phần thực hiện tốt mục tiêu và 
nhiệm vụ đó . Trẻ sinh ra là một thực thể phụ thuộc hoàn toàn vào cuộc sống và sự 
giúp đỡ của người lớn, theo sự phát triển và lớn lên, trẻ thực hiện thành thạo và có 
kỹ năng, kỹ xảo trong việc học tập, vui chơi, lao động. Vì vậy, rèn luyện thói quen 
vệ sinh cho trẻ có tầm quan trọng đặc biệt, góp phần hình thành kỹ năng sống và 
những hành vi văn minh trong giao tiếp, đối nhân xử thế, hình thành nhân cách 
con người mới. Không những thế, dạy trẻ có thói quen vệ sinh còn góp phần phát 
triển thể lực, sức khỏe, thẩm mỹ cho trẻ, trẻ biết giữ gìn bản thân sạch đẹp, quần 
áo, đầu tóc gọn gàng, trẻ biết giữ nhà cửa sạch sẽ, thu dọn và cách giữ đồ dùng đồ 
chơi gọn gàng, đúng nơi quy định. Song trong thực tế, trẻ còn nhiều hạn chế về 
khả năng và thao tác vệ sinh cá nhân như: Chưa có ý thức giữ vệ sinh môi trường, 
còn vứt rác bừa bãi, chưa có thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đại tiểu tiện, 
hoặc trẻ chưa biết cách rửa tay, lau mặt... Đây thực sự là một khó khăn lớn đối với 
trẻ mầm non nói chung và trẻ MG 3 tuổi nói riêng vì đây là lứa tuổi trẻ bước đầu 
vào bậc học mầm non. Với lòng yêu nghề mến trẻ, tôi luôn trăn trở suy nghĩ để 
tìm ra những giải pháp giúp trẻ có sức khỏe tốt, cơ thể phát triển cân đối, hài hòa. 
Sau một thời gian tìm tòi, nghiên cứu và thử nghiệm, tôi xin chia sẻ với đồng 
nghiệp của mình đề tài : “Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh hàng ngày 
cho trẻ độ tuổi MG bé (3- 4 tuổi)”
Điểm mới của đề tài sáng kiến kinh nghiệm: Đây là đề tài được nhiều người 
quan tâm nên đã có nhiều đồng nghiệp nghiên cứu về lĩnh vực này, song mỗi đề 
tài đề cập đến những khía cạnh khác nhau. Có thể thấy thói quên vệ sinh hàng 
ngày chính là rèn luyện cho trẻ có một số kỹ năng, thói quen vệ sinh là đã góp 
phần rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ, hình thành nhân cách con người và những 
hành vi văn minh trong giao tiếp, ứng xử. Nhờ vậy, trẻ sẽ bị ít gặp trở ngại, khó 
khăn trong cuộc sống hàng ngày . Giáo dục thói quen vệ sinh cho trẻ sẽ phát triển 
tính tích cực cho trẻ, khi có kỹ năng vệ sinh, trẻ sẽ có ý thức giữ vệ sinh thân thể, nhân, trẻ còn phải biết giữ gìn vệ sinh môi trường xung quanh như: Bỏ rác đúng 
nơi quy định, cất giữ đồ dùng đúng nơi quy định gọn gàng, ngăn nắp.
 2.1. Thực trạng:
 Năm học 2019 - 2020 bản thân tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo 3 - 4 
tuổi, nhận thấy việc rèn luyện thói quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ 3 - 4 tuổi là một 
vấn đề rất quan trọng. Qua thời gian giảng dạy bản thân tôi gặp một số thuận lợi 
và khó khăn sau: 
 2.1.1. Thuận lợi:
 Bản thân có nhiều năm công tác, tích cực tham gia vào các lớp học đào tạo 
nên trình độ chuyên môn vững vàng, có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, là 
giáo viên giỏi cấp trường, cấp huyện, nhiều năm liền đạt chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, 
đặc biệt là tham gia chăm sóc nuôi dạy qua các độ tuổi, và đã có nhiều năm dạy trẻ 
tuổi MG 3 tuổi nên nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý, khả năng tiếp thu kiến thức của 
trẻ ở lứa tuổi này . Đa số trẻ đi học đều, nhanh nhẹn, sức khỏe tốt và thông minh 
nên bước đầu trẻ đã định hình ra được hai từ “vệ sinh” để khi cô giáo nói “Các con 
chuẩn bị đi vệ sinh nào” thì tất cả trẻ xếp hàng ngay ngắn, trật tự. 100% phụ huynh 
đã thực sự quan tâm đến việc học hành của trẻ nên đã chăm sóc và coi trọng vấn 
đề vệ sinh, sức khỏe của trẻ, phụ huynh đã đóng góp đầy đủ lệ phí để mua sắm 
một số đồ dùng vệ sinh cho trẻ. Ban giám hiệu nhà trường quan tâm mua sắm bổ 
sung đầy đủ các đồ dùng như: xô, chậu,...Đặc biệt công trình vệ sinh đảm bảo đầy 
đủ nước, sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh...
2.1.2. Khó khăn
 Trẻ ở độ tuổi MG bé này chưa qua lớp trẻ 24- 36 tháng nên thao tác vệ sinh, kỹ 
năng rửa tay, lau mặt ở trẻ chưa hình thành. Ngoài ra, do ở độ tuổi còn nhỏ, đa số 
trẻ lần đầu tiên đến lớp nhận thức, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ còn hạn chế, 
lại không đồng đều nên ảnh hưởng đến việc dạy trẻ thói quen vệ sinh của cô giáo . 
Đa số phụ huynh là nông thôn nên thời gian để giáo viên và phụ huynh trò chuyện, 
trao đổi về tình hình sức khỏe cũng như vệ sinh của trẻ không được nhiều
2.1.3. Điều tra thực tiễn: Nơi để mũ, dép. Hướng dẫn phụ huynh một số quy định như: Nơi để túi xách, áo, 
quần, ... Hướng dẫn trẻ biết để đồ dùng, đồ chơi ở các góc chơi đúng nơi quy định. 
 *Tháng 10: Bổ sung một số đồ dùng vệ sinh còn thiếu. Tiếp tục hướng dẫn 
trẻ biết một số qui định vệ sinh của lớp Hướng dẫn trẻ nhận biết kí hiệu về đồ 
dùng của trẻ. Hướng dẫn trẻ biết cách sắp xếp các đồ dùng, đồ chơi ở các góc chơi 
gọn gàng găn nắp. 
 *Tháng 11: Trẻ biết các thời điểm cần thực hiện vệ sinh như: rửa tay trước 
khi ăn, sau khi đi đại tiện, sau khi chơi xong và nhưng lúc tay bẩn... Hình thành kĩ 
năng vệ sinh cho trẻ như: Rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch, lau mặt, chải 
đầu.... 
 *Tháng 12: Hướng dẩn trẻ biết giử gìn vệ sinh môi
Biên pháp thứ 2: Hình thành kĩ năng vệ sinh cho trẻ. 
 Hình thành kỷ năng vệ sinh cho trẻ là nội dung hết sức quan trọng chính vì 
thế vào những ngày đầu năm học tôi luôn chú ý hướng dẩn tỉ mĩ các thao tác vệ 
sinh hàng ngày cho trẻ. Vào mỗi buổi sáng trước khi vào lớp, tôi quan sát thật kỷ 
xem cháu nào quần áo, đầu tóc, chưa gọn gàng, mặt mũi chưa sạch sẽ. Tôi chải 
đầu, buộc tóc, sửa sang quần áo sau đó dạy trẻ cách rửa tay bằng xà phòng dưới 
vòi nước sạch, cách lau mặt bằng khăn ẩm. 
 Ví dụ: Dạy trẻ cách rửa tay, tôi vừa làm vừa giải thích: “Đầu tiên phải làm ướt 
tay, sau đó bôi xà phòng vào tay, dùng bàn tay phải rửa mu bàn tay, các kẽ tay, 
ngón tay rồi đến cổ tay, chụm đầu các ngón tay của bàn tay phải xoáy giữa lòng 
bàn tay trái, tương tự rửa bàn tay phải. khi rửa xong rảy nhẹ. Sau đó lấy khăn ẩm 
lau mặt. Ví dụ: Để kiểm tra tay, tôi cho trẻ đọc bài đồng dao: “Xĩa cá mè”, trong 
quá trình đọc, một bạn kiểm tra còn các bạn khác xòe tay ra, qua đó giáo dục trẻ 
có ý thức giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh thân thể sạch sẽ . Sau mỗi buổi thể dục sáng 
hoặc vào các ngày thứ 6 hàng tuần, tôi tổ chức cho trẻ làm vệ sinh sân trường. Ví 
dụ: Trẻ nhặt rác bỏ vào thùng rác, cô và trẻ vừa cùng nhặt rác vừa đọc bài thơ: 
...Bác lao công của trường Tay bác đưa nhát chổi ...Vòng tay chào bác ạ Bác cười 
khen cháu ngoan..” Qua đó giúp trẻ hiểu được sự vất vả của bác lao công, nhiều nhận thức đúng đắn và xác định vai trò của mình trong việc chăm sóc, giáo dục 
trẻ, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Cụ thể: Ngay từ đầu năm học, tôi tổ 
chức họp phụ huynh học sinh, qua buổi họp tôi thông qua lịch sinh hoạt hàng ngày 
của trẻ lúc ở trường cũng như một số qui đinh riêng của lớp. Ví dụ: Phụ huynh 
không được mua quà bánh cho các cháu đưa vào lớp để tránh tình trạng ngộ độc 
thực phẩm, hạn chế việc xả rác bừa bãi ở trường lớp. Hàng tuần nhắc phụ huynh 
cắt móng tay, móng chân, đầu tóc, quần áo của cháu phải sạch sẽ. Hiện nay trên 
mọi thông tin đại chúng cũng như trên thực tế có rất nhiều trẻ bị mắc bệnh “ Tay 
chân miệng” Vì vậy phụ huynh nên quan tâm đến khâu vệ sinh ở nhà cho trẻ. Nếu 
phát hiện cháu bị bệnh dễ lây thì vận động phụ huynh cho cháu ở nhà để tránh bị 
lây lan thành dịch bệnh ở trường học. Huy động phụ huynh đóng góp kinh phí để 
mua đồ dùng vệ sinh cho các cháu như: khăn mặt, xà phòng, ly uống nước... 
Những đợt tổ chức khám định kì cho trẻ, tôi chú ý vận động phụ huynh cho cháu 
đi học đều để khám bệnh, giúp phát hiện kịp thời một số bệnh ở trẻ để điều trị cho 
trẻ. Sau mỗi lần cân trẻ và theo dõi sức khỏe trẻ bằng biểu đồ, tôi thông báo kịp 
thời với phụ huynh để phụ huynh bồi dưỡng thêm cho cháu, đặc biệt là những trẻ 
suy dinh dưỡng vừa và suy dinh dưỡng nặng, thấp còi độ 1, thấp còi độ 2 và 
những trẻ không tăng cân : 
 Qua quá trình thực hiện và áp dụng những biện pháp trên tôi đã thu được kết 
quả đáng phấn khởi như sau:
 *Đối với giáo viên:
 Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề rèn luyện vệ sinh hàng ngày cho trẻ 
trong trường mầm non thông qua các hoạt động, các bài thơ, câu chuyện, các trò 
chơi và bằng trải nghiệm thực tế. Luôn tìm tòi các kiến thức chăm sóc - giáo dục 
trẻ để nắm vững các nội dung, phương pháp, kỹ năng để truyền đạt cho trẻ giúp 
trẻ, tự tin, tự lập và biết hợp tác với cô giáo và các bạn.
 Thường xuyên dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Nghiêm túc thực hiện các tiết 
dạy, đặc biệt lồng ghép giáo dục vệ sinh thông qua các tiết dạy.
 Xây dựng góc tuyên truyền giáo dục vệ sinh và tích cực phối hợp với phụ 
huynh qua giờ đón, trả trẻ hàng ngày cùng giáo dục trẻ. 3.2. Kiến nghị, đề xuất:
 Từ những việc làm cụ thể và kết quả đạt được như vậy để rèn luyện thói 
quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ ở các trường mầm non nói chung và trường mầm 
non nơi tôi giảng dạy nói riêng. Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị đề xuất 
như sau:
 *Đối với Nhà trường:
 Nhà trường luôn tổ chức các buổi hội thảo về chuyên đề vệ sinh để giáo 
viên được trao đổi những vướng mắc trong việc dạy trẻ.
 * Đối với giáo viên:
 Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục vệ sinh cho trẻ, giáo viên 
phải linh hoạt, sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ 
thuật, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực.
 Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các hình thức tổ chức một cách 
khoa học, nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động vệ sinh.
 Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao 
chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức.
 * Đối với phụ huynh:
 Phụ huynh đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục vệ sinh cho 
trẻ.
 Làm tốt công tác tuyên truyền, trao đổi với phụ huynh về việc chăm sóc-
giáo dục vệ sinh cho trẻ.
 Trên đây là một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ 
độ tuổi MG bé mà tôi đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát 
triển về mọi mặt đạo đức, nhân cách, phẩm chất, thẩm mỹ, trí tuệ và thể chất. 
Đồng thời trong quá trình viết vẫn còn những thiếu sót nhất định, tôi rất mong 
được sự góp ý xây dựng để sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn! 
 XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
 PHÒNG GD&ĐT LỆ THỦY