Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 tuổi thông qua hoạt động tạo hình

 Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 tuổi 
 thông qua hoạt động tạo hình.
I - Đặt vấn đề:
Phát triển thẩm mỹ là 1 trong 5 lĩnh vực giáo dục toàn diện cho trẻ Mầm 
non. Với mỗi trẻ em nói chung, trẻ mầm non nói riêng đều có tâm hồn 
nhạy cảm với thế giới xung quanh, thế giới xung quanh chứa đựng bao điều 
mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ 
dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc, hay 1 bông hoa đẹp, bức 
tranh sinh động, đồ chơi ngộ nghĩnh Với đặc điểm như vậy nên năng 
khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc 
giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng 
những tài năng nghệ thuật cho tương lai.
Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là 1 phương tiện phát 
triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ 
phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng 
xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc 
tưởng tượng sáng, ham muốn tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết góp 
phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách.
* Cơ sở lí luận:
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 3 tuổi, đây là giai đoạn đầu tuổi 
mẫu giáo, vận động của trẻ còn ở mức độ thấp ( kỹ năng cầm bút, thao tác 
cắt, xé dáncòn vụng). Một mặt do trẻ mới rời gia đình đến lớp với cô với Quá trình tổ chức còn nặng về kết quả sản phẩm, cô chưa chú ý dạy kỹ 
năng tạo hình cho trẻ.
Khi triển khai thực hiện chương trình thí điểm giáo dục Mầm non mới giáo 
viên còn nặng nhiều về vấn đề xây dựng kế hoạch, phát triển nhận thức và 
ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ thường thiên về cảm thụ nghệ thuật âm nhạc, 
chưa chú ý phát triển nghệ thuật tạo hình ở trẻ.
Chưa có khả năng tạo cảm hứng cho trẻ khi học tạo hình.
Chưa biết tận dụng môi trường xung quanh để tạo cảm xúc thẩm mỹ cho 
trẻ.
2.Về phía trẻ:
3/4 số trẻ trong lớp chưa qua nhà trẻ nên kỹ năng cầm bút, tô vẽ chưa có. 
Trẻ còn nhút nhát không tích cực hoạt động.
Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, trẻ phát âm chưa rõ, chưa diễn tả được ý 
hiểu của mình đối với người khác.
3. Về cơ sở vật chất điều kiện:
Phòng học diện tích hẹp, cấu trúc không hợp lý nên việc tổ chức giờ hoạt 
động tạo hình còn gặp rất nhiều trở ngại như không có diện tích trưng bày 
sản phẩm.
Môi trường cho trẻ hoạt động còn nghèo nàn.
Từ những khó khăn trên tôi cũng có được những thuận lợi sau:
Là lớp điểm về đổi mới hình thức tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ 3 tuổi.
Được sự động viên quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu. trường Mầm non: Có hình ảnh ngôi trường, đu quay, cầu trượtcó cô giáo 
cùng bé đi dạo
+ Các góc hoạt động như góc gia đình tôi đặc biệt là “ Tổ ấm 3A1” trong 
đó có hình ảnh Mẹ và bé mặc tạp dề nấu cơm, có đồ dùng dụng cụ chế 
biến. Hay góc xây dựng tôi lấy tên: Kiến trúc sư tí hon, công trình mơ 
ướccó hình ảnh các bé hoặc các con vật đang chuyển các vật liệu xây 
dựng, đang làm các bác thợ xây dựng từ các hình ảnh ngộ nghĩnh ở phía 
trên mảng tường. Còn phía mảng tường tôi thường làm bằng nhựa trong 
hoặc thảm gai trong đó có các sản phẩm do chính tay trẻ làm để gài vào 
làm tranh trang trí cho góc đó.
Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển chủ 
điểm ta cần thay đổi nội dung chủ điểm mới. Tôi đã cùng trẻ thảo luận và 
đặt tên cho chủ điểm mới và tên của góc chơi của mình. Nội dung của các 
góc tôi giới thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để 
tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó 
kích thích lòng ham muốn thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có 
sản phẩm trang trí lớp học của mình.
VD: ở mảng hoạt động tạo hình :
Tôi giới thiệu đây là ngôi nhà nghệ thuật của chúng mình. Chúng mình hãy 
cùng chọn một cái tên thật hay để đặt cho nó nhé. Nào ai có ý kiến cô gợi ý 
các tên như sau: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí honCho 
trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể 
chọn làm tên góc hoạt động. VD: Với chủ đề: “ Thế giới động vật” ở góc tạo hình tôi nặn một số con 
vật( gà, thỏ, mèo, trâu, voi) bày ở giá hoặc tranh một số con vật bằng các 
thể loại như vẽ, xé dán, tô màuđể cung cấp kiến thức cho trẻ. Khi trẻ vào 
góc chơi hoặc giờ đón trả trẻ tôi thu hút gợi ý trẻ quan sát những sản phẩm 
đó:
V/D : + Đây là con gì? Cô nặn như thế nào?
 + Đây là bức tranh gì? Tranh làm bằng gì?
Khi thực hiện các đề tài “ Nặn con vật, vẽ con gà” trẻ đã có vốn kiến 
thức hiểu biết qua các sản phẩm thì trẻ sẽ tự tin hơn và thực hiện tốt hơn.
Hoặc VD: Với chủ đề: “ Thế giới thực vật” đề tài “ Các loài hoa” tôi chuẩn 
bị một số tranh vẽ, xé, chấm màu về các loại hoa làm tranh cung cấp kiến 
thức cùng với các nguyên vật liệu phù hợp với tranh tôi cung cấp cho trẻ
Khi trẻ vào góc chơi tôi gây hứng thú tạo tình huống cho trẻ bằng cách:
- Đố trẻ cô có bức tranh gì?
- Các bông hoa được làm như thế nào?
Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó cuối cùng cô khái quát về một số đặc 
điểm chung cơ bản của một số loại hoa đó và chất liệu cô đã sử dụng để 
làm.
Với những nhóm trẻ chưa thể hiện được cô có thể hướng dẫn trẻ 1 cách tỉ 
mỉ hơn về cách ( Vẽ, xé, chấm màu) hoặc cô kết hợp làm chung với trẻ 
về bức tranh đó kết hợp với lời động viên khuyến khích giúp trẻ có tâm thế 
hơn. VD: Cô hướng dẫn trẻ tô tranh truyện, hướng dẫn cách tô màu cho bức 
tranh thêm đẹp.
Như vậy ở trong mỗi góc chơi, nhóm chơi chỉ có một nhóm trẻ hoặc một cá 
nhân tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn 
trẻ cá biệt yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển 
hơn về khả năng tạo hình.
Do phòng học trật tôi đã tận dụng không gian bên ngoài như hiên của 
phòng học làm nơi trưng bày sản phẩm của trẻ. Tôi bố trí mỗi trẻ có một ô 
để gài sản phẩm được nhận xét đánh giá của trẻ được trẻ tự tay cầm ra ô 
của mình cài vào. ở đây trẻ được quan sát toàn bộ sản phẩm của mình và 
của bạn. Trẻ có thể tự so sánh bài của ai đẹp hơn, ai xấu hơn, nếu bài của 
bé xấu thì bé phải cố lên lần sau phải làm cho đẹp hơn để bằng bạn hoặc 
làm đẹp hơn để có bài trang trí trong các góc. Từ kết quả đó sẽ kích thích 
lòng ham muốn say mê học tạo hình của trẻ.
Ngoài ra tôi còn trang trí xen kẽ trồng cây xanh, sắp xếp đồ dùng đồ chơi 
cho hợp lí để tạo môi trường thực sự phù hợp với tâm lý của trẻ để trẻ hứng 
thú tham gia hoạt động tạo hình.
Đồng thời thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được chơi với lá cây nên tôi 
tận dụng luôn các lá cây đó giúp trẻ sáng tạo thể hiện các sản phẩm tạo 
hình để làm giàu vốn kinh nghiệm cho trẻ và kết hợp rèn luyện các kỹ năng 
về tạo hình cho trẻ.
Tóm lại việc tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan trọng 
góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. Khi trẻ đã cầm bút thành thạo tôi hướng dẫn cho trẻ tập vẽ các bức tranh 
sáng tạo theo ý thích của trẻ. ở giai đoạn này chưa đòi hỏi trẻ phải tạo được 
bức tranh hoàn chỉnh mà chỉ yêu cầu trẻ tưởng tượng và đặt tên cho bức 
tranh của mình là được.
+ Cho trẻ làm quen với bút lông, màu nước:
Sau khi trẻ cầm bút chì vẽ khá thành thạo, tôi thực hiện mức độ cao hơn là 
cho trẻ làm quen với bút lông, màu nước. ở trẻ 3 tuổi việc sử dụng màu 
nước là rất khó, xong thực tế tiếp xúc với trẻ tôi thấy việc cho trẻ sử dụng 
màu nước trẻ rất hứng thú. Khi làm tôi tổ chức như sau:
- Bước 1: Chọn và sử dụng màu không có keo, chỉ dùng màu bột pha nước 
( đặc tính của màu này là màu sắc đẹp nhưng dễ rửa, không mất vệ sinh). 
Để gây hứng thú cho trẻ hoạt động tôi cho trẻ in bàn tay, bàn chân ( ở chủ 
điểm bản thân). Từ những bàn tay, bàn chân nhỏ nhắn của bé được in bằng 
các màu khác nhau đem trang trí lên tường làm bé rất thích thú, luôn luôn 
đòi cô cho tập làm hoạ sĩ.
- Bước 2: Tôi cho trẻ dùng bút lông vẩy màu hoặc phết màu. yêu cầu kỹ 
năng trẻ làm: cầm bút chấm vào màu, gạt nhẹ vào mép hộp để màu không 
vung vãi lung tung. Sau đó để cách mặt tờ giấy đến bút 1 khoảng cách từ 
25 – 30 cm vẩy nhẹ theo ý của trẻ, có thể đan xen các màu bằng các bút 
khác nhau. ở kỹ năng này cô dạy trẻ có thói quen dùng bút nào màu ấy để 
tạo bức tranh có màu sắc đẹp.
+ Dạy trẻ kỹ năng nặn, xé, dán: VD: Chủ đề bản thân cho trẻ làm nhà tạo mẫu làm ra các trang phục ngộ 
nghĩnh bằng lá cây ( chủ yếu là lá vàng và lá khô). Dạy trẻ tự xé hoặc sắp 
xếp những chiếc lá thành bộ sưu tập thời trang giành cho trẻ.
Chủ đề phương tiện giao thông: dạy trẻ làm những chiéc tàu, thuyền 
buồm
Chủ đề thế giới động vật:
 Cái bồng bèo tây làm con gà, cái đuôi là lá bèo, chân gà là 2 cái tăm cắm 
vào hay cái bồng dài làm con chó. Lá chuối làm con mèo. Lá dừa làm 
chong chóng, con châu chấu, bẹ bắp ngô lá chuối khô làm búp bê
Hay tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hoặc cắt xốp ra cho 
trẻ gói kẹo ( sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc bán hàng, vừa làm đồ 
dùng học toán: so sánh kẹo to kẹo nhỏ, so sánh số lượng nhiều – ít, phân 
biệt kẹo màu xanh – màu đỏ – màu vàng ).
Tận dụng giấy báo cũ, giấy in phô tôcho trẻ vo giấy, mỗi trẻ một ít xếp 
chồng lên nhau có sự giúp đỡ của cô( dùng hồ gắn kết giấy vo lại để tạo 
thành hòn non bộ trang trí ở góc tạo hình rất đẹp).
Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, 
sau đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái 
đẹp riêng về quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng 
sáng tạo ra những câu chuyện kể cho cô và các bạn nghe. Cách làm này có 
tác dụng rất tích cực trong quán trình hình thành tình cảm thẩm mỹ và phát 
triển ngôn ngữ độc thoại của trẻ 3 tuổi. Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa 
gia đình và nhà trường là 1 việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng 
tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết 
khó khăn của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu 
thêm về hoạt động tạo hình tôi đã tổ chức 1 số tiết học mẫu để giúp phụ 
huynh có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động tạo hình đồng thời tôi thường 
xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt 
động tạo hình trong trường mầm non nói chung và đổi mới trẻ 3 tuổi nói 
riêng. Hoạt động tạo hình không chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ, biết nhìn 
nhận cái đẹp và đánh giá cái đẹp mà còn giúp trẻ rèn luyện đôi bàn tay 
khéo léo, vững chắc, linh hoạt hơn tạo tiền đề cho các độ tuổi khác nhau.
Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tôi thường xuyên trao 
đổi, thông báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trò chuyện 
với trẻ ở tại gia đình về các đề tài đó, từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu 
hơn , có cảm xúc về đề tài từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa đề tài 
đó ra.
VD: Với đề tài: “Vẽ hoa mùa xuân” theo chủ đề thế giới thực vật tôi hướng 
dẫn phụ huynh về nhà cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng các câu hỏi:
- Đây là hoa gì?
- Nó có màu gì? Cánh hoa như thế nào? hoa dùng để làm gì ? . Như 
vậy với biện pháp trên đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan 
trọng của môn học, từ đó tôi động viên khuyến khích mua thêm đồ dùng, 
giấy bút, vở bé tập tô màu, tìm các hình ảnh sinh động trong sách báo, tạp - Tạo được môi trường phong phú phù hợp với nội dung của từng chủ điểm
- Có kỹ năng tổ chức các hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt
- Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cô giáo đỡ vất vả khi 
mỗi lần thay chủ điểm
-Qua các đợt kiểm tra được nhà trường đánh giá xếp loại tốt.
V- Bài học kinh nghiệm:
Từ việc áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy đạt kết quả tôi rút ra một 
số bài học kinh nghiệm sau:
1/ Giáo viên phải kiên trì, tỉ mỉ, tạo môi trường lớp phong phú phù hợp với 
đặc điểm thực tế của lớp, của trẻ để tạo cảm xúc yêu vẻ đẹp của thiên nhiên 
quanh trẻ.
2/ Tạo cho trẻ có ấn tượng đẹp về lớp, giới thiệu cho mọi trẻ hiểu rõ và 
cùng tham gia vào môi trường hoạt động tạo hình.
3, Rèn luyện kỹ năng cho trẻ, cần tiến hành từ dễ đến khó, từ đơn giản đến 
phức tạp.
4, Sưu tầm, làm đồ chơi sáng tạo cho trẻ hoạt động từ một số nguyên liệu 
sẵn có trong thiên nhiên để dạy trẻ.
5, Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường để có sự giáo dục đồng bộ.
VI – Kết luận chung:
Hoạt động tạo hình trong trường Mầm non là phương tiện phát triển thẩm 
mỹ cho trẻ, để trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong 
cuộc sống. Đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta nói chung, cô giáo dạy 3 tuổi 
nói riêng cần chú ý