Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 Một số biện pháp nhằm phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Giáo dục thể chất cho trẻ ở lứa tuổi mầm non đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển toàn diện cơ thể trẻ. Một đứa trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, khéo léo sẽ là cơ sở tốt cho việc phát triển trí tuệ, nhận thức. Hoạt động phát triển thể chất là hoạt động nhằm nâng cao thể lực sức khoẻ của trẻ, giúp cơ thể khoẻ mạnh, phát triển cân đối, hài hoà là một biểu hiện của nét đẹp về hình thể và giúp trẻ phát triển các kĩ năng vận động làm thoả mãn nhu cầu vận động của trẻ tạo cho tinh thần trẻ được sảng khoái, vui vẻ, giúp phát triển mối quan hệ giữa cô và trẻ cũng như phát triển tốt mối quan hệ bạn bè trong phối hợp vận động cùng các bạn. Khi tham gia hoạt động còn rèn cho trẻ các đức tính: mạnh dạn, tự tin, sự kiên trì, tính tổ chức kỷ luật và thúc đẩy tính thi đua trong hoạt động, không những thế còn giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển, giúp cho hệ thần kinh và các giác quan của trẻ nhanh nhạy hơn và có tác dụng tốt để nâng cao năng lực nhận thức của trẻ. Nhưng thực tế hoạt động này thường khô khan cứng nhắc trẻ dễ chán khó thu hút trẻ. Với trẻ mẫu giáo lớn cơ thể trẻ đang trên đà phát triển mạnh mẽ tất cả các cơ quan và hệ cơ quan của cơ thể trẻ tự phát triển mạnh nhưng chưa ổn định, khả năng vận động cũng hạn chế, hệ thần kinh dần dần phát triển về qúa trình ức chế tích cực. Trẻ có khả năng phân tích, đánh giá hình thành các kỹ năng, kỹ xảo, phân biệt được hiện tượng xung quanh, cũng trong giai đoạn này trẻ có điều kiện thuận lợi để tiếp thu và củng cố các kỹ năng cần thiết giúp cơ thể trẻ phát triển một cách toàn diện nếu không có biện pháp giáo dục, chọn nội dung phù hợp và tạo cơ hội cho trẻ tham gia rèn luyện, trẻ kém vận động dẫn đến thể lực phát triển không đồng đều. Phát huy tính tích cực cho trẻ trong vận động là một biện pháp trong giáo dục phát triển vận động, nó có vị trí quan trọng trong cuộc sống và hoạt động hàng ngày của trẻ, là phương tiện tốt nhất giúp cho quá trình giáo dục thể chất trở nên hấp dẫn, dễ hiểu, bổ ích cho trẻ và những người xung quanh. Trẻ có hứng thú yêu thích với các loại vận động trong hoạt động tập thể. Nhận thức được điều đó tôi luôn băn khoăn, suy nghỉ để tìm ra biện pháp và hình thức để gây hứng thú cho trẻ khi tham gia lĩnh vực phát triển thể chất. Thực tế hiện nay trong trường mầm non, tôi thấy rằng sự quan tâm đúng mức tới thể dục cho trẻ mẫu giáo thực sự chưa đầy đủ lắm. Chính vì vậy tôi 1 - Bản thân tôi luôn tìm tòi những bài tập thể dục, các trò chơi vận động, học hỏi các cách tận dụng những nguồn nguyên vật liệu phế thải để làm những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức. 2. Khó khăn - Đồ dùng trực quan chưa nhiều, hình thức chưa đẹp nên chưa thu hút trẻ. - Giáo viên chưa có nhiều hình thức tổ chức linh hoạt sáng tạo vào hoạt động khiến trẻ gò bó, chưa hứng thú học cho nên giờ hoạt động thể dục chưa đạt hiệu quả cao. - Chưa lồng ghép các bài hát, các bài tập Erobic vào nhằm gây hứng thú cho trẻ - Công tác tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh nhằm gây hứng thú vận động cho trẻ chưa cao và chưa thường xuyên - 90% phụ huynh học sinh trong lớp là dân làm nghề ngư nghiệp nên đời sống kinh tế thấp không có điều kiện quan tâm đến con cái, trẻ không được va chạm nhiều nên còn nhút nhát, chưa mạnh dạn trong các hoạt động. - Đa số phụ huynh không quan tâm việc đến trường các cháu được học những gì? mà chỉ thích cho trẻ viết chữ, làm toán như lớp 1 phổ thông. 2. CÁC GIẢI PHÁP Dựa vào mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và yêu cầu cần đạt của lứa tuổi mẫu giáo lớn nói riêng về nhận thức, trí tuệ, ngôn ngữ, đặc biệt là thể lực, và các nhu cầu của trẻ để từ đó tôi tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp và hình thức tổ chức phát triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất cho trẻ. Đây là một việc cần thiết vì nó mang lại cho mỗi đứa trẻ niềm vui, sự tự tin, sự mạnh dạn và có một sức khỏe tốt tham gia vào tất cả các hoạt động trong gia đình, trong nhà trường và xã hội. Biện pháp 1: Lựa chọn đồ dùng trực quan để tạo ra nhiều hình thức tổ chức phong phú đa dạng. Để cho trẻ đỡ chán và nâng cao khả năng của trẻ tôi nghiên cứu và thấy cần phải lựa chọn đồ dùng để tạo ra nhiều hình thức tổ chức phong phú đa dạng. Muốn giờ học đạt kết quả tốt thì đồ dùng không thể thiếu và phải đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu về mặt giáo dục, vệ sinh, an toàn và thẩm mĩ. Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã kiểm tra đồ dùng dạy học xem đồ dùng đã phù hợp với chủ điểm, với đề tài, hình thức tổ chức. Từ đó tôi có kế hoạch tham mưu với ban giám hiệu bổ sung những đồ dùng còn thiếu, lên kế hoạch sắp xếp thời gian để làm đồ dùng. 3 Trò chơi: Kéo lá cọ Trò chơi: Thi hái quả Ở chủ đề nghề nghiệp: Với những bao cát ngoài ứng dụng trong vận động cơ bản thì tôi còn ứng dụng vào trò chơi như: + Trò chơi “Ai nhanh nhất” với cách chơi là xây con đường bằng túi cát để trải nghiệm đi trên con đường trẻ xây. Sử dụng bao cát cho trẻ vác trên vai, hay trẻ đi trên con đường. + Trò chơi “Chuyển cát đắp đê” chống lũ giúp dân bằng cát Ở chủ đề động vật tôi lựa chọn những chiếc cổng chui bằng ống sữa, lốp xe xếp thành ống dài, trang trí hình con sâu, con sư tử, con mèo, thỏ để cho trẻ họat động Trẻ hoạt động: Bò chui qua cổng 5 Hình ảnh qua cầu láy nước Hình ảnh trò chơi ba người sáu chân Trò chơi “ Ba người sáu chân” từ những ván gỗ của trò chơi lướt ván, đi trên ván tôi sáng tạo bằng cách vẽ hình bàn chân cho trẻ tham gia chơi trò chơi “Ba người sáu chân”nhằm mục đích cho trẻ định hướng về số lượng người chơi, lựa chọ bạn chơi, phối hợp chơi cùng bạn. Trong khi chơi trẻ rất thoải mái, hứng thu và thích tham gia vào trò chơi. Ngoài những đồ chơi được lựa chon vào các trò chơi đã nêu trên tôi còn lựa chọn một số đồ chơi đã làm được và tham dự hội thi cấp trường về dồ chơi vận động: Đó là những chiếc ty ô, ống nước tôi đã trang trí làm thành những chiếc vòng thể dục, những chiếc vô lăng cho trẻ thực hiện các loại bài tập bật nhảy chẳng hạn như : Bật qua vũng nước, Bật qua con suối (Bật xa) hay bật chụm tách, ở các chủ điểm: Bản thân, Nước và hiện tượng tự nhiên,. chiếc vô lăng để trẻ làm chú tài xế chơi trò chơi: Lái xe, lái tàu về bến ở chủ điểm: Ngành nghề, Giao thông, 7 Với hình thức này, trẻ tập lần lượt một bài tập, giáo viên hướng dẫn, kiểm tra chất lượng bài tập các trẻ còn lại quan sát và nhận xét ưu, nhược điểm của trẻ khi thực hiện bài tập Khi đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn trẻ để phù hợp với độ tuổi trẻ rất thích thú. Không chỉ giúp trẻ phát huy tính tích cực vận động mà trẻ còn được tìm hiểu thêm về thế giới xung quanh trẻ, trẻ hứng thú đến trường đúng giờ để tập thể dục sáng, tập các bài tập vận động cùng cô và các bạn. Trong giờ học thể dục của mỗi chủ đề khác nhau tôi thường dẫn dắt theo hình thức vào các hội thi để tạo hứng thú cho trẻ. Ví dụ : Chủ điểm ngành nghề : Vận động cơ bản : Bò bằng bàn tay bàn chân cui qua cổng Trò chơi: Cáo và thỏ Tôi dẫn dắt trẻ với hình thức tham gia hội thi: “Chúng tôi là chiến sỹ” + Phần khởi động: Cho trẻ lên tàu để đến với chương trình + Phần trọng động : - Bài tập phát triển chung : Cô giới thiệu phần thi chung sức - Vận động cơ bản: Thử tài chiến sỹ - Thi đua giữa 2 đội: Cô giới thiệu phần thi về đích. - Trò chơi vận động: Chiến sỹ vui khỏe Với chủ điểm trường mầm non cô dạy trẻ với hình thức: Bé khỏe bé ngoan Còn chủ điểm gia đình hình thức là: Tổ chức chương trình “Ở nhà chủ nhật” “Chơi cùng bé yêu” . Nhờ thực hiện tốt việc lựa chọn đồ dùng trực quan tôi xây dựng được nhiều trò chơi mới lạ, phong phú, đa dạng gây hứng thú cho trẻ. Đồng thời giúp tôi chủ động, sáng tạo, tìm tòi và đổi mới được nhiều hình thức vận dụng vào phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ giúp trẻ khắc sâu kiến thức khoa học một cách có hệ thống, theo trình tự từ dễ đến khó, phát huy tính tích cực chủ động của trẻ. Biện pháp 2: Lồng ghép các bài hát và đưa bài tập Erobic vào bài tập phát triển chung. Nói đến giáo dục thể chất mọi người thường nghĩ tới sự khô khan, cứng nhắc. Thật như vậy nếu không có biện pháp làm mềm húa hoạt động học. Hoạt động giỏo dục thể chất khi có âm nhạc sẽ thấy hứng thỳ và phấn khởi hơn, giờ hoạt động của trẻ đạt kết quả cao hơn. Với mỗi chủ điểm tụi luôn lựa chọn các bài hát có nội dung phự hợp với chủ điểm để đưa vào dạy trẻ. Tôi thường chọn lựa các bài hát vui nhộn gây hứng thú với trẻ. Người giáo viên mầm non hiểu rằng âm nhạc và vận động luôn có sự liên kết với nhau.Theo 9 động tác phù hợp với bài tập vận động cơ bản đầy đủ các động tác tay – chân – thân – bật có nhịp đầy đủ, có động tác nhấn mạnh cho vận động cơ bản. Và khi tập vận động cơ bản, quá trình trẻ tập tôi cho trẻ tập cùng nhạc, nhạc là những bài hát phù hợp với chủ đề, khi tập cùng bài hát trẻ rất hào hứng thực hiện bài tập của mình. Đến phần hồi tĩnh tôi cho trẻ vận động nhẹ nhàng kết hợp với nhạc du dương, nhẹ nhàng tạo cho trẻ thấy thoải mái và vui vẻ hoàn thành bài tập. Hình ảnh cô cháu tập bài bài Erobic “Nhà mình rất vui” Ở chủ đề thế giới động vật cho trẻ thực hiện bài tập phát triển chung tôi chọn bài tập Erobic: “Đàn gà trong sân”, “Con cào cào”, “chickenhen” cho trẻ tập các động tác liên kết tay, chân, bụng tôi biến tấu động tác cơ bản thành những động tác vui nhộn khỏe mạnh tạo cho sự trẻ thích thú. Hình ảnh trẻ tập Erobic bài:“Đàn gà trong sân” trong tiết dạy chuyên đề cụm Đông 11 Tiết mục Erobic: Những lá thuyền ước mơ tham dự cuộc thi: Bé vui khỏe, thông minh, nhanh nhẹn cấp trường năm học: 2015-2016 Tiết mục Erobic: Bé tập thể dụctham dự cuộc thi: Bé vui bé khỏe cấp trường năm học: 2016-2017 Khi đưa biện pháp này vào dạy trẻ trong tiết học giáo dục thể chất,các hội thi tôi thấy trẻ lớp tôi học tốt hơn, hứng thú, tham gia tích cực và kiến thức, kỹ năng của trẻ được nâng lên rõ rệt. Biện pháp 3: Tổ chức cho trẻ tham gia vận động qua các hội thi Hội thi “ Bé khỏe bé ngoan” là một hoạt động thể dục thể thao bổ ích của trường mầm non giúp trẻ được giao lưu học hỏi với các bạn trong trường góp phần khẳng định những thành tích trong phong trào rèn luyện thân thể, đồng thời là động lực để đẩy mạnh hoạt động giáo dục thể chất và tinh thần, mạnh dạn tự tin, tích cực tham gia các hoạt động, chuẩn bị tốt tâm thế để sẵn 13 Chơi chuyền trứng bằng thìa trong hội thi bé với trò chơi vận động Ngoài ra tôi thiết kế tiết dạy vận động theo hình thức hội thi. Ví dụ: Với hoạt động giáo dục thể chất là: Bò zích zắc qua 5 hộp cách nhau 60 cm. Trò chơi: Kéo co + Khởi động: Màn chào hỏi + Bài tập phát triển chung: Phần thi đồng diễn (trẻ tập các động tác thể dục theo hiệu lệnh của cô hoặc theo lời bài hát về chủ đề này) + Vận động cơ bản: Phần thi tài năng (Ném xa bằng 1 tay) + Trò chơi: Phần thi đồng đội (trẻ kéo co) + Hồi tĩnh: (đi nhẹ nhàng theo vòng tròn) Khi dạy trẻ chủ đề “Tết và mùa xuân” tôi tổ chức cho trẻ tham gia hội thi: Vui hội ngày xuân Ví dụ: Với hoạt động giáo dục thể chất là: Ném xa bằng một tay. Trò chơi: Nhảy lò cò + Khởi động: Cho trẻ lên tàu đi thăm các vùng miền đất nước + Bài tập phát triển chung: Phần thi đồng diễn (trẻ tập các động tác thể dục theo hiệu lệnh của cô hoặc theo lời bài hát về chủ đề này) + Vận động cơ bản: Phần thi tài năng (trẻ bò zích zắc qua 5 hộp cách nhau 60 cm) + Trò chơi: Phần thi đồng đội (trẻ kéo co) + Hồi tĩnh: (đi nhẹ nhàng theo vòng tròn) Với các nội dung xuyên suốt trong hội thi của ngày hội như vậy trẻ thể hiện và hứng thú tích cực tham gia hoạt động. Biện pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh nâng cao thể lực cho trẻ Ngay từ đầu năm học, dưới sự chỉ đạo nhà trường tôi đã tổ chức họp phụ huynh, thông qua nhiệm vụ trọng tâm trong năm học và đề ra phương hướng để nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường. Trong buổi họp phụ huynh tôi đã thông báo những trẻ bị suy dinh dưỡng, thấp còi để phụ huynh biết. Vấn đề này đã được đưa ra trước cuộc họp, đã được phụ huynh đặc biệt quan tâm và thảo luận sôi nổi. Tôi trao đổi với phụ huynh về kiến thức, sự cần thiết phải nâng cao thể lực cho trẻ như thế nào. Tôi đề nghị các bậc phụ huynh cần quan tâm tìm hiểu cách rèn luyện ở trường để tìm ra phương pháp hiệu quả kết hợp cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. 15