Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ Mầm non 5-6 tuổi

 Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. MỤC LỤC TT TIÊU ĐỀ TRANG I Phần mở đầu: 2 I.1 Lý do chọn đề tài 2 I.2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3 I.3 Đối tượng nghiên cứu 4 I.4 Phạm vi nghiên cứu 4 I.5 Phương pháp nghiên cứu 4 II Nội dung 4 II.1 Cơ sở lý luận 4 II.2 Thực trạng 4 a. Thuận lợi, khó khăn. 4 b. Thành công và hạn chế. 6 c. Mặt mạnh, mặt yếu. 6 d. Nguyên nhân. 7 e. 8 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà vấn đề đã đặt ra. II.3 Giải pháp, biện pháp 8 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp. 8 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 9 c. Điều kiện đê thực hiện giải pháp, biện pháp. 15 d. Mối quan hệ giữa các giải pháp biện pháp. 15 e. 15 Kêt quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. II.4 Kết quả 16 Đôi với giáo viên. 17 Đối với trẻ. 17 Đôi với phụ huynh. 17 III Kết luận, kiến nghị 17 III.1 Kết luận 17 III.2 Kiến nghị 19 Đôi với phòng Giáo Dục. 19 Đôi với ban giám hiệu. 19 Người thực hiện. 1Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. - Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen với chữ cái theo chủ đề để phát triển các kỹ năng cán thiết chuẩn bị cho việc đọc, tô viết chữ cái trước khi vào học lớp một. -Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái theo chủ đề. I.2.Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài Mục tiẽu của giáo dục Mẩm Non là nuôi dạy chăm sóc và giáo dục trẻ phát triển toàn diện theo 5 lĩnh vực. Trong đó bộ môn " làm quen với chữ cái" hết sức quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo 5 tuổi nó giúp trẻ bước đầu làm quen và tập phát âm 29 chữ cái của "Tiếng việt" và cách tô đúng cách đúng nét chữ cái. Nó hỗ trợ trực tiếp và tích cực cho bộ môn "Tiếng Việt" ở trường phổ thông. Việc dạy trẻ thông qua các trò chơi, học tập, phù hợp với tính chất hoạt động của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. - Cho trẻ làm quen với chữ cái là chuẩn bị các kỹ năng tiền biết đọc, biết tô viết chữ cái cho trẻ. - Việc dạy trẻ làm quen với chữ cái giúp trẻ hoạt động trí tuệ được phát triể’n, giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của kỹ năng nghe đọc, nói Tiếng Việt. - Nhiệm vụ chính của chúng ta là cho trẻ nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái. - Muốn thực hiện được nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết đó. Khi dạy trẻ môn học này tôi đã sử dụng phương pháp "Học mà chơi, chơi mà học" là chính. - Song ở lứa tuổi này nhận thức của trẻ là nhận thức cảm tính và tư duy trực quan hình tượng nẽn tôi thấy rằng ngoài nhiệm vụ cho trẻ nhận biết và phát âm chữ cái, phải giáo dục thẩm mỹ cho trẻ, hai nhiệm vụ này cần tiến hành song song. 1.3.Đối tượng nghiên cứu. -Học sinh lớp lá 2. Trường Mẫu giáo Họa Mi, xã Quảng Điền. -Tổng số: 35 cháu 1.4. Giới hạn vi nghiên cứu. -Học sinh trường Mẫu giáo Họa Mi, Xã Quảng Điền. 1.5. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp trực quan. - Phương pháp đàm thoại. Người thực hiện. 3Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. - Đa số các cháu có cùng độ tuổi. *Khó khăn: Trong quá trình thực hiện chuyên đề bản thân tôi còn gặp nhiều khó khăn, một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu còn nói ngọng, nói lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài điều kiện khó khăn trên ra, kinh tế của phụ huynh và giáo viên cũng như kinh phí nhà trường còn hạn hẹp, việc đóng góp kinh phí để đầu tư cho hoạt động này rất hạn chế dẫn đến không đủ điều kiện hỗ trợ cho việc học của trẻ. Từ đó tiết dạy chưa được hấp dẫn, ít lôi cuốn trẻ. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của chuyên đề "Làm quen chữ cái". Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, còn khi viết do phụ huynh dạy trước ở nhà nên viết sai nét chữ, phát âm còn chưa chính xác một vài chữ cho trẻ. Người thực hiện. 5Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. Do đa số cháu là con em lao động kinh tế thấp, tâm lí của phụ huynh đi học là phải viết được nên ép trẻ viết chữ trước, kinh phí của cô cũng còn hạn chế, thời gian quá ít để’ nghiên cứu và làm đồ dùng phục vụ môn học. - Kêt quả khảo sát đầu năm Nội dung Tốt Khá TB Yếu - Trẻ nhận biết và phát 5/35trẻ- 10/35trẻ- 15/35trẻ- 5/35 trẻ-14% âm đúng 14% 29% 43% - Trẻ nhận biết từ và 10/35-29% tiếng 3/35-8% 5/35-14% 17/35- 49% - Trẻ cầm vở, để vở, 7/35-14% ngồi tô đúng tư thế 5/35-14% 10/35-29% 15/35-43% - Trẻ hứng thú tích cực 5/35-14% tham gia hoạt động làm 5/35-14% 10/35-29% 15/35-43% quen chữ viết - Biết cách cầm 5/35-14% sách, mở sách ra 5/35-14% 8/35-23% 1 7/35- 49% xem và quy trình đọc e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra. Nhằm xây dựng phong trao “Xây dựng trương hoc thân thiện-học sinh tich cực” giáo viên dạy đưa lồng ghép chữ cái, chữ viết vào các hoạt động, chữ cái sẽ gắn với việc học sau này trẻ dể dàng bước vào nền tảng kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen chữ cái và chữ viết cho trẻ mầm non là nhằm giúp trẻ chuẩn bị kiến thức đầu tiên để’ vào lớp 1 phổ thông nhằm giúp trẻ nhận biết 29 chữ cái, luyện cách phát âm chuẩn, hoàn thiện tiếng mẹ đẻ, hoàn thiện Người thực hiện. 7Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. Phối hợp với phụ huynh Phương pháp kiểm tra đánh giá các hoạt động của trẻ. Phương pháp Gây hứng thú phần tổ chức trò chơi chữ cái cho trẻ: * Biện pháp 1:Tạo môi trường chữ cái trong lớp. Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ. Vì thế, việc tạo môi trường "Làm quen chữ cái" trong lớp học rất cần thiết để’ làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để’ trang trí gọi theo chủ đề. Tranh ảnh trang trí có màu sác đẹp, hình ảnh rõ ràng, có nội dung giáo dục tốt và theo chủ đề, dưới mỗi bức tranh đều có chữ viết kèm theo. Việc trang trí vừa làm đẹp cho phòng học vừa tạo cho trẻ có điều kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, được làm quen với chữ cái ở tranh. Tạo góc học tập mới hấp dẫn trẻ. ơ góc học tập tôi luôn thay đổi, học xong chữ cái nào tôi viết 3 kiểu chữ (viết thường, in thường, in hoa) treo ở g óc học tập để trẻ thường xuyên được củng cố lại. Giờ hoạt động ngoài trời cô cho trẻ ôn bài cũ, làm quen bài mới cô chuẩn bị tranh có các từ chứa các chữ cái đã học. Giờ chơi hoạt động góc cô tổ chức cho trẻ chơi góc học tập tô nói chữ cái Nói chung trong các hoạt động cô đều lồng ghép chữ cái và tạo mội trường chữ cái trong mọi hoạt động để cho trẻ làm quen. Tham mưu có sự hỗ trợ từ phòng giáo dục và đào tạo , địa phương, nhà trường, các bậc phụ huynh các ban ngành đoàn thể địa phương đóng góp kinh phí hay trang thiết bị cơ sở vật chất cho lớp. Trang bị cho lớp máy tính to hơn để trẻ dể nhìn, kết nối mạng, cài đặt các phầm mềm để cho trẻ làm quen với chữ cái trên máy. Ngoài ra trang bị thêm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho giờ học. * Biện pháp 2: Cho trẻ làm quen chữ cái qua góc thư viện: ơ góc thư viện tôi chuẩn bị nhiều truyện tranh, sách báo giành cho lứa tuổi Mầm Non. Nhất là truyện tranh chữ to phù hợp với sự hiểu biết của trẻ. Tôi luôn thay đổi theo chủ đề, không nên để một loạt các loại sách từ đáu đến cuối năm học trẻ sẽ nhàm chán và không thích đọc. Khi xem tranh truyện tôi tập cho trẻ đọc từ trái sang phải. Làm như vậy giúp trẻ tập kể’ chuyện theo Người thực hiện. 9Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. phục vụ vào tiết dạy để nhằm giảm bớt kinh phí vào môn học, tuy hình ảnh màu sắc chưa được đẹp nhưng kết quả đạt được trên trẻ cũng rất cao. Ví dụ như: Để đổi cách tổ chức trò chơi “Tìm chữ cái trong từ dưới tranh” trước đây là cô chỉ treo 1 tranh lên bảng cho cả lớp tìm chữ trong từ dưới tranh nhưng bây giờ tôi phát cho mỗi trẻ 1 tranh cho trẻ tìm hay cho trẻ lên bấm chuột trực tiếp trên máy tính.vốn trẻ là rất thích được sờ mó nên trẻ sẽ tích cực hoạt động và mang lại hiệu quả cao hơn. Cô có thể tải và cài đặt ưng dung cac phân mêm Kidsmart, Happykid, Nutrikid, để cho trẻ tiếp xúc và gây sự hứng thú cho trẻ làm quen. * Biện pháp 5: Cho trẻ làm quen chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi, trong các hoạt động hằng ngày của trẻ Một trong những biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói chung và hoạt động làm quen chữ cái nói riêng là giúp trẻ có điều kiện học tập mà không thấy nhàm chán. Thông qua các giờ đón, trả trẻ tôi có thể cho trẻ xem một số tranh ảnh đẹp và cho trẻ tìm chữ cái vừa học trong tranh. Hoạt động thể dục: Đối với hoạt động thể dục giáo viẽn cũng có thể lồng ghép tích hợp chữ cái nhằm cũng cố, luyện phát âm các chữ cái vừa học. Ví dụ: Hoạt động:Bật xa 45cm Tôi viết các chữ i,t,c trẽn sàn, cách nhau 45cm., cho trẻ bật vào các chữ cái viết trẽn sàn từ chữ cái này sang chữ cái kia, đến chữ nào phát âm chữ đó. Trong giờ hoạt động ngoài trời cho trẻ đọc thơ ca, hò vè luyện phát âm cho trẻ. Ví dụ: Luyện phát âm r, n, l tôi cho cháu đọc bài đồng dao: "Rồng rắn”Trò chơi “chìm nổi” Trò chơi “lẽn bờ xuống biển” Ví dụ: Con hãy tìm tẽn bạn có chữ cái đầu là L, H Hay để cho trẻ có thể biết tẽn mình là có chữ cái gì.Bằng cách tôi chụp hình trẻ và dán lẽn bảng dưới hình của trẻ tôi viết tẽn trẻ để trẻ quan sát. Ngoài việc dạy trẻ ở hoạt động làm quen chữ cái thông qua các hoạt động khác như khám phá khoa học: cho trẻ đọc từ dưới tranh, gọi tẽn các con vật, đồ vật .nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Hoạt động văn học: Cho cháu luyện đọc từ khó và đọc thơ theo đúng quy trình.đặt tẽn cho nhân vật, điền chữ cái còn thiếu vào tẽn các nhân vật trong chuyện. Người thực hiện. 11Dương Thị Kim Hiền. Skkn: Một sô biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ MG 5- 6 tuổi. Tôi chia ra từng nhóm chữ theo từng thời kỳ và kiểm tra đánh giá thời kỳ đó trẻ đã thuộc nhóm chữ đó chưa để’ có biện pháp ôn luyện cho trẻ. VD: Như nhóm chữ có nét cong tròn và nét thẳng như chữ “a,ă,â,d,đ”,Chữ “b,q,p” chữ “u,ư,n.m” tôi sẽ cho đi cùng một nhóm để’ trẻ dể’ phân biệt. Còn những trẻ nào hay quên chữ nào nhất thì tôi lấy chữ đó làm kí hiệu cho sách học hằng ngày của trẻ, vì sách là hầu như trẻ được tiếp xúc gần hết các buổi trong tuần nên trẻ sẽ dễ dàng nhớ nhanh hơn. VD: Như cháu Lan cháu hay quên chữ d thì tôi sẽ lấy chữ d dán vào bìa sách học của cháu và khi học tôi cho cháu đi lấy sách của mình thì trẻ sẽ tìm quyể’n sách nào có chữ d là cháu biết đó là sách của mình và trẻ sẽ nhanh nhớ và sẽ in sâu chữ cái đó vào trong đầu của mình một cách dể dàng và nhanh hơn, và cô cũng dể kiểm tra và đánh giá trẻ tiện lợi. * Biện pháp 8: Phương pháp tổ chức trò chơi chữ cái cho trẻ. - Môn học làm quen chữ cái rất quan trọng về phương pháp thì không thể thiếu được phần tổ chức trò chơi luyện tập cho trẻ, Trò chơi chữ cái chính là công cụ để ôn luyện cho trẻ nhằm giúp trẻ cuảng cố kiến thức vừa học và ghi nhớ sâu hơn kiến thức qua trò chơi trẻ có cảm giác thoải mái nhưng dể hiểu. Chính vì vậy tôi luôn tìm tòi những trò chơi động tĩnh xen kẽ lẫn nhau để tạo cho trẻ thoải mái chống mệt mỏi. Ví dụ: Cô đọc câu đố về quả mít (Chứa chữ m) kết hợp với gõ phách tre cho cháu trả lời sau đó cháu đưa phách tre có chữ m lên và đọc làm cho tiết học sinh động hơn - Nhưng đối với trẻ thay đổi trò chơi vẫn chưa đủ mà trẻ còn cần những lời nói dịu dàng, truyền cảm của cô. Chính vì vậy khi tổ chức các trò chơi cô phải nhẹ nhàng, gần gũi với trẻ, đôi khi pha chút vẻ bí mật cộng với động tác tay của cô sẽ gây được hứng thú Ví dụ: khi làm quen chữ h,k. Tôi vẽ bức tranh vể các loại hoa như: hoa huệ (h), hoa looa kèn (k), hoa hồng (h), Tôi cho cháu chơi trò chơi “Ai nhanh tay hơn” Cách chơi: Cô cho cháu đi đến bức tranh và giới thiệu về hình từng vẽ trong tranh, cô giới thiệu từ và chữ cái vừa học có trong từ,sau đó cháu chơi trò chơi “Trời tối trời sáng” (cô lấy chữ cái vừa học cất vào và đố cháu chuyện gì vừa xảy ra). Cô cho cháu thi nhau tìm chữ thiếu gắn vào gắn vào và gắn chấm tròn đỏ vào dưới chữ h, chấm tròn xanh vào dưới chữ k (trong lúc bạn thực hiện, cô cho Người thực hiện. 13Dương Thị Kim Hiền.