Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Krông Ana

 MỤC LỤC Trang I. Phần mở đầu 3 1. Lý do chọn đề tài 3 2. Mục tiêu và nhiệm vụ 5 3. Đối tượng nghiên cứu 5 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 5 5.Phương pháp nghiên cứu 5 II. Phần nội dung 6 1. Cơ sở lí luận 6 2. Thực trạng 7 2.1.Thuận lợi, khó khăn 7 2.2. Thành công, hạn chế . 7 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu . .8 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 8 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra 8 3.Giải pháp, biện pháp 9 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 9 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 9 3.3. Điều kiều để thực hiện các giải pháp 19 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp . 19 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 20 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm 20 III. Phần kết luận, kiến nghị 21 Người thực hiện : Khà Thị Thương 1 Trường Mầm non Krông Ana SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON KRÔNG ANA I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình. Âm nhạc đồng thời cũng là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Hơn nữa, trong chương trình giáo dục mầm non, “Giáo dục âm nhạc” là một lĩnh vực nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật. Khi được giáo viên Mầm non sử dụng âm nhạc một cách có có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực và tạo cảm giác hưng phấn, vui tươi. Giáo viên có thể chơi đàn guitar, organ hay bật nhạc không lời êm dịu làm nhạc nền trong khi đang diễn ra các hoạt động khác cuả trẻ (giờ ăn, chơi ở các góc chơi, chơi ngoài trời, trẻ làm bài tập theo nhóm, giờ tạo hình ). Ca hát và nghe nhạc giúp trẻ duy trì tập trung, phấn khởi trong khi hoạt động. Người thực hiện : Khà Thị Thương 3 Trường Mầm non Krông Ana tốt nhất cho hoạt động của mình. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 – 6 tuổi trường mầm non Krông Ana” để nghiên cứu và áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho trẻ. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu của đề tài: Nhằm tìm ra những biện pháp phù hợp với trẻ, với yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ, phát huy tính tích cực, sáng tạo năng lực cảm nhận nghệ thuật âm nhạc của trẻ, giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Nhiệm vụ của đề tài: Đề tài giải quyết mâu thuẫn giữa việc tổ chức của giáo viên, giáo viên chưa linh hoạt và nhẹ nhàng, trẻ chưa tích cực, còn thụ động khi hoạt động với việc giáo viên phải làm sao để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc một cách hợp lý mà mang lại hiệu quả tích cực nhất. 3. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 – 6 tuổi 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu là một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ - Phạm vi đối tượng: Học sinh lớp lá 2 (5 – 6 tuổi) trường mầm non Krông Ana - Phạm vi thời gian: Năm học 2015 - 2016 5. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp điều tra. + Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. + Phương pháp nghiên cứu tài liệu. + Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Người thực hiện : Khà Thị Thương 5 Trường Mầm non Krông Ana Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường Mầm non một cách lôgich, có hiệu quả. 2. Thực trạng 2.1. Thuận lợi, khó khăn * Thuận lợi: Lớp có đầy đủ cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng dạy học phục vụ cho cô và trẻ. Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường phân công cho 2 giáo viên đứng lớp đều trẻ, tâm huyết với ngành học, yêu nghề mến trẻ, có phẩm chất nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn tiếp thu nhanh với những đổi mới trong chương trình. Giáo viên luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. Giáo viên đều là người địa phương gần trường, gần lớp, gần gũi với phụ huynh. * Khó khăn: Có một số trẻ bố, mẹ chưa thật sự quan tâm nhiều đến việc học của con em mình nên việc tiếp thu bài của cháu chưa thật sự có hiệu quả, cháu còn nhút nhát trong hoạt động ở lớp. 2.2. Thành công, hạn chế * Thành công: Khi vận dụng đề tài này, thì khả năng thu nhận và vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học vào những điều kiện, hoàn cảnh mới của trẻ chứng tỏ trí tuệ trẻ đã phát triển cao hơn và trẻ đã ý thức được vai trò của những kiến thức thu được đối với thực tiễn cuộc sống. Việc trẻ sử dụng những kiến thức thu được vào thực tiễn cuộc sống sẽ làm cho trẻ trở nên mạnh dạn hơn và cảm thu âm nhạc tốt hơn, trẻ biết thể hiện cảm xúc giai điệu khi bài hát vang lên. Người thực hiện : Khà Thị Thương 7 Trường Mầm non Krông Ana chức chưa cao vì vậy mà chất lượng giáo dục chưa hiệu quả. Chính vì vậy chưa lôi cuốn và thu hút được trẻ, trẻ chưa hứng thú hoạt động. Việc tổ chức hoạt động còn cứng, chưa bao quát trẻ tốt vì vậy việc khuyến khích trẻ hoạt động chưa được giáo viên chú trọng, trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn và tự tin để tham gia hoạt động. Bên cạnh đó chưa thường xuyên cho trẻ tiếp xúc nhiều với âm nhạc (Trong các hoạt động mọi lúc, mọi nơi), mà đa phần trẻ tiếp xúc với âm nhạc (tập bài hát, nghe nhạc) qua các hoạt động âm nhạc khi giáo viên tổ chức. Chính vì nhận thấy được những bất cập trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động với âm nhạc, bản thân tôi đã mạnh dạn tìm tòi, học hỏi để tìm cho mình những biện pháp có thể áp dụng trong quá trình thực hiện hoạt động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ. 3. Giải pháp, biện pháp 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Những giải pháp, biện pháp nêu ra trong đề tài nhằm giúp trẻ nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc. Trẻ phát huy hết được tính tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động, khơi dậy năng khiếu âm nhạc cho trẻ. Giáo viên trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ. 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp Biện pháp 1: Bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân. Ngày nay trong việc dạy trẻ mục đích giáo dục của hướng đổi mới là giáo viên là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi, tìm tòi khám phá. Trẻ tham gia các hoạt động, trong đó có âm nhạc một cách hứng thú, chủ động để phát triển khả năng cá nhân. Thực tế cho thấy, việc giáo viên tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân, để giúp trẻ thể hiện tốt hoạt động âm nhạc. trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, trẻ được trao đổi, nhận xét để trở nên năng động hơn. Người thực hiện : Khà Thị Thương 9 Trường Mầm non Krông Ana Trong trường mầm non (đặc biệt trẻ 5 – 6 tuổi) là giai đoạn chuẩn bị cho trẻ đến trường tiểu học. Trẻ có khả năng tri giác toàn vẹn hình tượng âm nhạc cùng với kinh nghiệm được tích lũy từ trước như nghe hát, xem động tác, điệu bộ. Trẻ có thể chuyển đổi điệu bộ theo âm điệu, biết kết hợp khăng khít giữa thời gian với âm nhạc, vận động phối hợp toàn thân với một trình tự tương đối phức tạp trong các điệu múa hay tái hiện một số tiết tấu khó. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, những năng khiếu âm nhạc đặc biệt xuất hiện nhiều hơn. Nhiều công trình nghiên cứu sự phát triển của trẻ đã xác định rằng, tiến hành việc giáo dục âm nhạc ở tuổi mẫu giáo sẽ thu được kết quả tốt. Nếu bỏ qua giai đoạn này là một thiệt thòi lớn cho các cháu Ở độ tuổi này, xúc cảm thẩm mĩ của trẻ phát triển khá nhanh, tâm hồn trẻ nhạy cảm, dễ xúc cảm với những cảnh vật xung quanh. Vì vậy trẻ dễ nhận ra những vẻ đẹp và biết cảm thụ cái đẹp, thích học múa hát và học rất nhanh bằng cách bắt chước. Trẻ đến với nghệ thuật một cách tự nhiên và tác động của nghệ thuật đối với tuổi thơ rất mạnh mẽ. Song giáo viên phải biết động viên, khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ bầu không khí tin tưởng bằng những hành động sáng tạo và chơi trò chơi đóng kịch. Khi trẻ nhận ra rằng cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của chính mình, thì trẻ sẽ tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có được sự tự tin, trẻ tự thấy hài lòng và hãnh diện với suy nghĩ “Mình đã làm được điều gì đó một mình”. Đồng thời giúp trẻ say sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt động khác. Dựa vào tình hình thực tế ở lớp giáo viên tự xây dựng kế hoạch giáo dục âm nhạc của lớp mình, trước khi bắt đầu bất cứ hoạt động âm nhạc nào, giáo viên nên vạch sẵn một loạt các hoạt động giúp cân bằng giữa yên tĩnh và ồn ào, giữa năng động và với nghỉ ngơi. Song giáo viên cần linh hoạt nhẹ nhàng khi tổ chức và điều quan trọng nhất là giáo viên phải biết lựa chọn những bài hát, tác phẩm vừa phù hợp với chủ đề, vừa phù hợp với nhóm lớp của mình. Người thực hiện : Khà Thị Thương 11 Trường Mầm non Krông Ana bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái vui vẻ trong lời ca : “ Nắng vừa lên em đi Mẫu giáo mừng vui đón em vào trường ” Rồi những bài “Cháu đi Mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài “Trường chúng cháu là trường Mầm non”của Phạm Tuyên. Hoà với khung cảnh thiên nhiên, niềm phấn chấn đến trường của trẻ qua bài hát “Con chim hót trên cành cây”. Rồi một ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên nhiên qua bài “Vui đến trường” của Hồ Bắc. Ngoài ra, để tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài “Lời chào buổi sáng”của Nguyễn Thị Nhung nhắc nhở cháu phải chào bố mẹ Cho trẻ nghe những bài trẻ có thể hát theo được như ở trên. Ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài trong chương trình mà trẻ đã được học. Còn có nhiều bài hát không cần trẻ phải hát được cũng tạo không khí vui vẻ khi đến trường: “Đi học” của Bùi Đình Thảo, “Bài ca đi học” của Phan Trần Bảng không chỉ giúp trẻ làm quen, nhận biết cuộc sống xung quanh mà còn chăm từng bữa ăn giấc ngủ : “Cô giáo như mẹ hiền”, “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện. Ngoài giờ âm nhạc, còn tổ chức nghe nhạc trong các giờ khác. Đây là phương pháp giáo dục tổng hợp đạt hiệu quả cao. Qua thực tế, trong các giờ dạy trẻ về thơ, truyện, làm quen chữ cái, khám phá khoa học, có sự tham gia của GDÂN sẽ làm cho tiết học trở nên phong phú hơn. + Giờ làm quen chữ cái: Lớp cuối ở trường mẫu giáo (trẻ 5 – 6 tuổi) có giờ làm quen với chữ cái, yêu cầu cháu tập nhận mặt chữ bằng các biện pháp khác nhau. Ví dụ: Cho trẻ tự xem bức tranh “chùm nho” để cho trẻ làm quen với chữ “O” trong từ “chùm nho” Song song với nhận biết mặt chữ cái, trẻ được thực hành các thao tác ban đầu của kĩ năng viết dưới sự hướng dẫn của cô. Âm nhạc trong giờ học này có thể chọn Người thực hiện : Khà Thị Thương 13 Trường Mầm non Krông Ana việc kết hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc với các đối tượng như bài “Giới thiệu một số loài hoa” yêu cầu là trẻ phân biệt được một số loại hoa, so sánh, nhận xét sự giống và khác nhau biết thưởng thức vẻ đẹp, mùi thơm, yêu quí, bảo vệ Sau đó ta cho trẻ nghe bài “Hoa trong vườn” hoặc có thể cho cháu nghe bài “Ra vườn hoa” của Văn Tấn. Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ nắm được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yêu quí người lao động kết hợp cho trẻ nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến. Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở phần nghe để chuyển tiếp mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài dạy đó. + Giờ tố chức cho trẻ hoạt động tạo hình: Giáo dục âm nhạc trong giờ tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở máy cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài đó, thì ở đây ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết thao giảng ở trường với nội dung là cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội dung bài hát giáo viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ hoa, nghe hát bài “Màu hoa”. Trong bài hát các con vừa nghe những bông hoa đó có màu gì? Ngoài những bông hoa đủ màu sắc đó thì bài hát còn có gì nữa (nhiều lá, nhiều cây ). Những câu hỏi đàm thoại đó giúp trẻ có thêm một số ý tưởng trong quá trình vẽ để có sản phẩm sáng tạo. Chính vì vậy, mà để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc thông qua tình hình thực tế ở lớp giáo viên cần hướng dẫn, gợi ý như sau: khi bắt đầu tiến hành hoạt động nào đó với trẻ, cô giáo nên khởi đầu bằng các trò chơi, hát bài hát dân ca, nghe các giai điệu nhẹ nhàng và cho trẻ hát các bài hát ngắn, dễ nhớ. Cô giáo có thể ghi âm các bản nhạc hay để phục vụ tốt cho các hoạt động này. Một thủ thuật thông dụng là giáo viên thường lựa chọn một hoạt động nào đó để duy trì cân đối giữa vận động “Động và tĩnh”. Người thực hiện : Khà Thị Thương 15 Trường Mầm non Krông Ana