Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi học tốt môn làm quen với chữ cái

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HOẰNG HOÁ TRƯỜNG MẦM NON HOẰNG HỢP SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI HỌC TỐT MÔN LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI Người thực hiện: Nguyễn Thị Hiên Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Hoằng Hợp SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Làm quen chữ cái HOẰNG HOÁ NĂM 2013 vui chơi những hoạt động chủ yếu của trường mầm non. Ngôn ngữ được trong tất cả các loại hình giáo dục, ở mọi nơi, mọi lúc, như vậy, ngôn ngữ cần cho tất cả các hoạt động và ngược lại mọi hoạt động tạo cơ hội cho ngôn ngữ trẻ phát triển . Vậy bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát triển ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi, do đó làm quen với chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.Trước hết làm quen với chữ cái là rèn luyện khả năng nghe , khả năng phát âm, khả năng hiểu ngôn ngữ tiếng việt . Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiế m các chữ cái khác nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có chủ định Làm quen với chữ cái còn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực cho trẻ vào trường tiểu học Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, nên là một giáo viên mầm non tôi luôn tìm tòi đưa ra những phương pháp giảng dạy sao cho lượng kiến thức trẻ tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sôi nổi tích hợp được nhiều nội dung vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp với điều kiện trường mình đang công tác. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm-đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ. Thấy được tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ cái,Bản thân tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên đề học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một cách nhẹ nhàng thoải mái hơn tránh được sự gò bó. Và tôi đó chọn đề tài nghiên cứu “ Một số biện pháp gúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái”. 2. Thực trạng : Trong thực tế ở trường Mầm Non để thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới thì hầu như các giáo viên đang còn bị vướng mắc giữa cái mới và cái cũ, chưa thiết kế cho mình được tiết dạy thực sự đổi mới và khoa học mà họ đang còn bắt chước nhau. Do đó họ đang còn lúng túng trong cách lựa chọn các hình thức cho tiết học, bên cạnh đó là cách sử dụng đồ dùng trực quan thì họ chưa phát huy được công dụng của đồ dùng sẵn có trong thực tế, chưa ứng dụng được công nghệ thông tin,giáo án điện tử vào bài dạy, vì vậy mà tiết học còn nhiều hạn chế, có thể nói nội dung của tiết học còn nghèo nàn, dụng cụ học tập chưa sinh động, giờ học trở nên ghi tên mình, vẽ các câu truyện theo trí tưởng tượng sáng tạo. Việc trang trí được tôi thực hiện theo chủ đề . Ví dụ: Góc học tập phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Bé học chữ cái” và tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ điểm. Với chủ điểm thế giới thực vật” thì tôi cắt xốp mầu thành một cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu tầm hoạ báo tranh ảnh về các loại lá, hột hạt sau đó cho trẻ cắt các chữ cái l,m,n và cho tô màu ,in chữ xếp theo chữ mẫu. Ví dụ : Ở chủ điểm “ Thế giới động vật” -Tôi cho trẻ viết chữ, xếp chữ, gài chữ theo mẫu dưới các hình ảnh và chữ mẫu của cô về các con vật . - Cho trẻ còn thiếu trong các từ, sau đó nối các từ dưới hình ảnhcó sẵn ,hoặc nối chữ cái theo yêu cầu có trong từ dưới hình ảnh có sẵn với các chữ cái in đậm. Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không những ở góc “Bé học chữ cái” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương ứng, như hộp đựng hoá lá, rổ đựng hình . Hoặc dán xung quanh lớp các cụm từ như : Bút chì thông minh, bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì,bút màu, vở tập tô ngoài ra còn có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô . 3.2. Dạy trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi Như chúng ta đã biết ,ở lứa tuổi mẫu giáo “ Trẻ học bằng chơi ,chơi mà học ” ghi nhớ của trẻ không chủ định ,trẻ chóng Cô cho trẻ tô chữ in mờ, chữ in chữ rỗng và tìm cắt chữ trong hoạ báo dán thành sách làm bộ sưu tập . 3.3. Dạy trẻ làm quen với chữ cái trên tiết học Để tiết học làm quen với chữ cái đươc thành công và trẻ hiểu bài , một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn ,dễ hiểu, tránh sự rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng chu đáo, nghiên cứu bài soạn kỹ lưỡng . Ví dụ : Với chủ điểm “Trường mầm non” Nhóm chữ cái o,ô,ơ Tôi gây hứng thú bằng bài hát : “ Vịt con học chữ” Cô hỏi trẻ trong bài hát vịt con không nhớ chữ gì? ( Chữ o) Có một câu truyện cũng kể về bạn vịt đấy,bây giờ cô sẽ kể cho các con nghe câu chuyện “Vịt con trong ngày khai trường” sau đó hỏi trẻ, ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói bảng con, vở, hộp màu tôi cho trẻ làm quen chữ o qua từ “bảng con” ( Cô cho trẻ phát âm ,nói cấu tạo chữ o) khi Vịt con viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì? (Hộp màu) và cô cho trẻ làm quen chữ Ô trong từ “hộp màu”( Cô cho trẻ phát âm chữ ô ,và câu tạo của chữ ô), cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu “Quyển vở”.cô cho trẻ làm quen chữ cái ơ tương tự như chữ o,ô . Tiếp theo cô cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng thành chữ cái. Bạn nào có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào? Cô cho nhiều trẻ được tạo như cong hai ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cách tay Trên cơ thể bộ phận nào giống chữ O. Trẻ nói mắt, đầu Hai bạn có thể tạo thành chữ O không? (Trẻ cầm tay nhau giang rộng) Ai có thể tạo thành chữ ô? Cô muốn cả lớp mình cùng tạo một chữ ô thật lớn nào? trẻ cầm tay nhau đứng thành vòng trong rộng và cho 6 trẻ làm dấu ô. *Trò chơi : Vòng quay kỳ diệu,cô gắn thẻ chữ vào vòng quay như hình minh hoạ,cho trẻ lên quay khi kim chỉ vào chữ nào trẻ phát âm nói cấu tạo chữ đó. Việc tổ chức trò chơi làm quen với chữ cái phải theo một “chương trình” xuyên suốt ,cô giáo là người dẫn chương trình kết hợp khéo léo các trò chơi, có khoảng thời gian cho trẻ thư giãn bằng các trò chơi linh động xen kẽ ,để trẻ cảm thấy thoải mái , và tích cực tham gia. Bằng các trò chơi mới trẻ sẽ hứng thú khám phá những điểm mới của bài học, tạo được sức hút mạnh mẽ của trẻ vào bài học và giúp tr ẻ khắc sâu trí nhớ về cấu tạo chữ được làm quen. Cho nên với mỗi tiết dạy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo những trò chơi mới, cách chơi mới ứng dụng với các hình thức khác nhau, thường xuyên thay đổi trò chơi để tạo sự mới lạ hứng thú với trẻ. 3.5 / Lồng ghép tích hợp các môn học khác: Hoạt động làm quen với chữ cái tương đối khô khan so với các hoạt động khác ví thế để giúp trẻ hứng thú tham gia vào bài học với cô một cách tích cực cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú, khuyến khích trẻ tích cực chủ động say mê trong tiết học. Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự khéo léo linh hoạt sáng tạo ứng xử sư phạm của cô giáo trong một tiết dạy phai nhanh nhạy để mang lại sự chú ý cao cho trẻ, cô giáo phải kết hợp nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái sao cho phù hợp với chủ đề chủ điểm. • Tích hợp môn âm nhạc: Âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với trẻ,âm nhạc làm tâm hồn trẻ tươi vui rộn ràng và hứng khởi .Vì vây tôi thường chọn những bài hát phù hợp với từng loại tiết và phù hợp từng chủ điểm. Ví dụ: Nhóm chữ o,ô,ơ chủ điểm trường mầm non tôi cho trẻ hát và vận động bài “Vịt con học chữ ”hay “bài hát chữ o tròn”. Hay chủ điểm “ Thế giới động vật ” cho trẻ hát bài : “Tôm cá cua thi tài” * Tích hợp văn học: Để tiết học lô rích và xuyên suốt cà bài học khi vào một tiết học làm quen học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn học vì nó phù * Tích hợp bộ môn làm quen với toán: Với trẻ học phải đi đôi với hành và khi kết hợp lồng ghép môn toán với tiết chữ cái tôi thường được đưa vào trò chơi như: “Thi đội nào nhanh” trẻ thi đua nhau gắn chứa đó đếm số lượng và cùng kiểm tra kết quả đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy . Cô cùng trẻ đọc chữ cái và đếm xem gạch được bao nhiêu chữ cái . 3.6. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với chữ cái: Mục đích: Trẻ được làm quen và nhận biết, phát âm các chữ cái, Được tham gia vào các trò chơi trên máy tính như sử dụng chuột bấm chuột di chuột để chọn chữ.Kết hợp với những âm thanh sống động kích thích trẻ tham gia vào hoạt động tốt nhất .Vì vậy khi tiếp cận với máy tính trẻ rất thích.Vì thế ngoài tiết dạy theo kiểu truyền thống tôi còn sử dụng máy tính để soạn giáo án điện tử đề dạy trẻ.Tuỳ từng bài tôi có thể sử dụng phần mềm giáo án điện tử đã có sẵn.Nhưng có bài tôi không thể dùng được phần mềm có sẵn tôi soạn giáo án điện tử bằng các cách như sau: + Dùng máy chụp hình hoặc Scan hình ảnh từ ngoài vào dùng phần mềm Photoshop để cắt xén,chỉnh sửa. + Tạo hiệu ứng cho các nhân vật cử động. + Đi quay phim lấy nững hình ảnh sống động đưa vào chương trình Powerpoint để trình chiếu. Ví dụ: Khi dạy trẻ tiết chữ cái u,ư trong chủ điểm ngành nghề. - Tôi lựa chọn nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức sau đó kết hợp với phần mềm tin học đã được cài đặt sẵn trong máy cùng với khai thác tài liệu trên mạng Internet để lựa chọn hình ảnh, phông nền, kiểu chữ cho phù hợp với chủ đề và nội dung bài dạy vấn đề không đơn giản .Trong công tác tuyên truyền với phụ huynh tôi đã thực hiện các biện pháp sau : -Hằng ngày vào lúc đón trẻ, trả trẻ tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để phụ huynh biết từ đó có kế hoạch kèm dạy thêm con em mình. - Lên kế hoạch chương trình dạy ,nội dung dạy dán vào bảng tuyên truyền với phụ huynh ở ngoaig cửa lớp để phụ huynh theo dõi biết được tuần này học đến chữ gì để về ôn luyện cho con mình. -Giới thiệu các loại sách vở để phụ huynh tham khảo về dạy thêm con mình. -Trao đổi với phụ huynh về những nhược điểm về cách phát âm ,nhận mặt chữ ,cách cầm bút ,cánh tô để phụ huynh nắm được . 4.Kiểm nghiệm : Sau khi tiến hành các biện pháp trên . Bản thân tôi thấy các cháu lớp tôi ngày càng hứng thú say mê học môn làm quen với chữ cái, khả năng nhận biết và phát âm đúng, chuẩn các chữ cái là khá cao mà còn đọc đúng ,đọc chuẩn ,viết đúng ,ngồi đúng tư thế .Khoảng 87% trẻ trong lớp mạnh dạn ,năng động, sáng tạo và tự tin trong tiết học chữ cái nói riêng và tất cả cá môn học khác nói chung. Kết quả khảo sát cuối năm của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi lớp tôi phụ trách đạt được như sau: Tốt Khá Trung bình Yếu TT Nội dung Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ trẻ % trẻ % trẻ % trẻ % 1 - Trẻ nhận biết, nhớ đúng mặt chữ 8 36 12` 55 2 9 cái đã học 2 -Trẻ phát âm chữ cái rõ ràng 9 41 11 50 2 9 chính xác. 3 Tô viết trùng khít lên chữ chấm 8 36 10 45 4 19 mờ hoàn thành vở tập tô sạch sẽ. 4 Kỷ năng tô viết, tư thế ngồi ,cách 8 36 10 45 4 19 cầm bút II. KẾT KUẬN VÀ ĐỀ XUẤT: 1. Kết luận: Để tổ chức hướng dẫn trẻ làm quen với chữ cái đạt kết quả như trên trong quá trình thực hiện tôi đã rút ra được bài học kinh nghiệm như sau: Trên đây là một số biện pháp hữu ích nhằm giúp trẻ học tốt môn chữ cái. Tôi rất mong được sự ủng hộ của các đồng nghiệp và của các cấp lãnh đạo. Tôi xin chân thành cảm ơn ! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƢỞNG ĐƠN Hoằng Hợp,ngày 08 tháng 05 năm VỊ 2013 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của ngƣời khác. (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Hiên