Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen

 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen I. Phần mở đầu: 1. Lý do chọn đề tài. Hiện nay giáo dục mầm non đang dần được toàn xã hội quan tâm, có thể nói giáo dục mầm non là tiền đề trong sự nghiệp phát triển giáo dục của đất nước, bởi giáo dục mầm non đóng vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân ở nước ta, tạo tiền đề cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người mới. Trẻ Mầm non là một thực thể đang từng bước hình thành, phát triển và hoàn thiện. Cho nên giáo dục trẻ Mầm non là mắc xích đầu tiên của hệ thống giáo dục. Dạy trẻ làm quen với toán là một trong những môn học rất quan trọng, mà cũng là môn học trẻ yêu thích ở trường mầm non. Vì qua môn học này trẻ học tập vui chơi, trẻ được thực hành đếm số lượng bằng nhiều hình thức, không những thế trẻ còn được làm quen với các khái niệm sơ đẳng về dài ngắn, rộng hẹp, cao thấp, kích thước và định hướng trong không gian, trẻ được tiếp xúc, được sờ vào các đồ vật, quan sát làm quen với các hình dạng của các vật thể của môi trường xung quanh rất đa dạng và phong phú. Trẻ biết xác định được phía phải, phía trái, phía trước, phía sau, phía trên, phía dưới của bản thân và của đối tượng khác, cũng như kỹ năng định hướng trong không gian giúp trẻ phát triển về các giác quan. Qua môn học này giúp trẻ tích lũy số vốn kiến thức sơ đảng toán học vận dụng trực tiếp vào cuộc sống hàng ngày của trẻ từ đó giúp trẻ có 1 tâm thế vững vàng, có kiến thức nhất định tạo tiền đề tốt cho việc học tập và hoạt động chính ở trường phổ thông sau này nhưng thực tế trẻ tại trường Mầm non Hoa sen đa số là con em đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiên kinh tế khó khăn nên các bậc cha mẹ học sinh chưa quan tâm đến việc học của con em mình tại trường lớp mầm non, nên kỹ năng tham gia các hoạt động học tập và vui chơi còn nhiều hạn chế đặc biệt là môn làm quen với toán . Từ những yếu tố trên trên tôi đã tìm tòi, học hỏi đúc rút kinh nghiệm từ bản thân và các bạn bè đồng nghiệp, tôi quyết định chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen”. Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 1 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen Phương pháp thu thập những thông tin qua các tư liệu trên Internet, những vấn đề thực tiễn liên quan đến môn làm quen với toán. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn * Phương pháp trò chuyện: - Để nắm bắt được nhận thức của từng trẻ tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ ở lớp cũng như ở nhà, qua đó tôi có điều kiện theo dõi, uốn nắn trẻ. Bên cạnh đó tôi cũng thường xuyên trò chuyện cùng trẻ để nắm bắt được các nguyên nhân làm cho trẻ không thích học môn làm quen với toán và tìm ra hướng khắc phục. * Phương pháp quan sát: - Trong các giờ học tôi luôn quan sát, chú ý đến từng trẻ để uốn nắn, củng cố, rèn luyện thêm các kỹ năng cho trẻ. * Phương pháp dự giờ: - Tôi luôn luôn học hỏi đồng nghiệp thông qua các buổi thao giảng, dự giờ, chuyên đề tìm ra các biện pháp để áp dụng phù hợp với lớp mình. c) Phương pháp thống kê toán học: Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê qua số trẻ thực tế đến trường lớp mầm non cụ thể: Tổng số Kết NỘI DUNG trẻ quả - Trẻ nhận biết đúng các chữ số từ 1-10 8/25 32% - Trẻ biết đếm, thêm bớt trong phạm vi 10 10/25 40% - Trẻ biết so sánh chiều rộng, dài, cao giữa các đối 9/25 36% tượng: 96% - Trẻ tô viết đúng chữ số đã học 12/25 25% Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 3 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen toán” cho trẻ ở trường mầm non. Với các phương pháp, biện pháp hình thành biểu tượng toán sơ đẳng tích cực là cơ sở ban đầu góp phần hình thành nhân cách và phát triển toàn diện về mọi mặt cho trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời. Hiệu quả của việc hình thành biểu tượng kích thước cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp biện pháp tổ chức các hoạt động trọng tâm là tiết học toán về hình thành biểu tượng kích thước cho trẻ như: cao hơn, thấp hơn, to hơn, nhỏ hơn, dài nhất ngắn nhất, phân biệt các chiều đo của vật Trẻ còn rất khó hiểu tính tương đối của các chiều đo kích thước khi thay đổi cách đặt các vật; có trẻ còn lúng túng khi thực hiện yêu cầu phân biệt 3 chiều đo của vật theo trình tự tăng dần hoặc giảm dần khi sắp đặt vật. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu: * Ưu điểm và hạn chế của vấn đề nghiên cứu: - Ưu điểm của vấn đề nghiên cứu: Lớp có 2 giáo viên nhiệt tình yêu nghề mến trẻ, một số cha mẹ học sinh đã quan tâm đến việc học của con em nên số trẻ ra trường lớp mầm non tương đối tăng so với các năm về trước. Cơ sở vật chất tương đối đảm bảo, sân trường rộng rãi thống mát, đồ dùng đồ chơi đầy đủ ở phân hiệu buôn Kruế, Hòa Trung. Bản thân tôi luôn có tinh thần học hỏi, tham gia để đúc rút kinh nghiệm nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của mình. - Hạn chế của vấn đề nghiên cứu Trường lại chia thành năm điểm cách nhau xa, cơ sở vật chất phân hiệu Buôn Mblớt, Buôn Sah, Buôn Năc đang phải mượn nhờ của nhà cộng đồng. Trường có 95% học sinh là người đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện sống và sinh hoạt của các em đang hết sức khó khăn, bố mẹ thường xuyên đi làm nương rẫy ở xa bỏ mặc con cái ở nhà hoặc dẫn đi theo. Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 5 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen Do vùng đồng bào dân tộc thiểu số điều kiện kinh tế khó khăn nên việc tiếp cận công nghệ thông tin trên mạng, soạn giảng trên máy vi tính còn ít. Các cháu học sinh con em đồng bào dân tộc thiểu số do bố mẹ đi làm rẫy mang đi theo nên việc đi học chuyên cần chưa cao Đồ dùng phục vụ tiết hoạt động chung và các hoạt động trong ngày chưa đa dạng như: Những vật mẫu, những con vật thật, đồ vật + Nguyên nhân khách quan Một số cha mẹ học sinh chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của việc cho con em mình đến trường mầm non. Đặc thù là vùng đồng bào Dân tộc thểu số mà là vùng đặc biệt khó khăn nên việc đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị còn hạn chế. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp: a. Mục tiêu của giải pháp Từ những nguyên nhân, các yếu tố thực trạng nêu trên tôi lựa chọn các giải pháp biện pháp phù hợp. Những giải pháp biện pháp đó nhằm mục đích giúp trẻ có thể phát huy hết được tính tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động. Đồng thời trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. - Lựa chọn các biện pháp, giải pháp phù hợp sẽ giải quyết được vấn đề từ lòng tin đến thay đổi cách nhìn của các bâc cha mẹ khi đưa con em đi học ở trường lơp mầm non, bằng nhiều hình thức tổ chức các hoạt động phong phú, hấp dẫn khác nhau càng gây hứng thú thu hút trẻ, trẻ càng dễ tiếp thu dễ nhớ lâu quên, nhẹ nhàng lĩnh hội kiến thức hơn. - Khi áp dụng những biện pháp này thành công sẽ mang lại kết quả sau: Giáo viên có định hướng rõ ràng trong việc trang trí môi trường trong và ngoài lớp cũng như công tác tự làm đồ dùng dạy học dạy trẻ hàng ngày, tạo được mối liên hệ phối hợp giữa giáo viên và cộng đồng. Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 7 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen Tham gia đầy đủ các buổi họp và bồi dưỡng chuyên môn do trường tổ chức; Dự giờ chéo trong khối, nghiên cứu và học tập các chương trình mới do Phòng giáo dục tổ chức. Tham khảo thêm sách báo, tư liệu qua mạng; Đầu tư và làm nhiều đồ dùng đồ chơi, tạo các góc học trong lớp để trẻ được tiếp cận và học hỏi mọi nơi mọi lúc. Thực hiện trên tiết học là hoạt động chủ đạo của trẻ, giáo viên là người hướng dẫn, gợi ý, kích thích họat động, sáng tạo tích cực. Tăng cường làm đồ dùng và và chú trọng sử dụng trực quan. Biện pháp hữu hiệu giúp tiết học đạt kết quả là gây sự chú ý của trẻ bằng cách sử dụng đồ dùng trực quan đẹp kết hợp với sự khéo léo của giáo viên khi sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách trọn vẹn, chính xác, phấn khởi. Thông qua các môn học khác lồng ghép đan cài các hoạt động. Củng cố các kiến thức mọi lúc mọi nơi, dạy trẻ vận dụng các kiến thức vào trong cuộc sống, ôn luyện mọi lúc mội nơi cũng là cách hữu hiệu giúp cho chất lượng dạy học ngày càng nâng lên. Tôi luôn chú trọng đến việc ôn tập cho trẻ vì đặc điểm của trẻ là mau nhớ nhưng cũng rất mau quên nên phải thường xuyên củng cố. Biện pháp 2: Xác đinh loại tiết để chọn phương pháp thích hợp, lấy trẻ làm trung tâm. Thực hiện trên tiết học là hoạt động chủ đạo của trẻ, giáo viên là người lập kế hoạch, xác định loại tiết, hướng dẫn, gợi ý, kích thích trẻ họat động, sáng tạo tích cực. Ví dụ: Trẻ đếm đến 8, nhận biết các nhóm có 8 đối tượng. Nhận biết số 8. Chủ đề “Thế giới động vật” Chủ đề nhánh “Con vật đáng yêu quanh bé” Cô phải chuẩn bị cho mỗi trẻ 8 con vật đẹp, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để tạo sự phát triển trí lực cho trẻ nhận biết các dấu hiệu trong bản chất của cách đếm, cách thêm bớt nhằm giúp trẻ nhấn mạnh tính bất biến của môn học thì cô Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 9 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen * Dạy học vừa sức Trên cở sở giáo viên phải cân nhắc lựa chon nội dung sao cho phù hợp, hợp lí giữa nội dung các kiến thức lí tính và cảm tính Để đảm bảo tình vừa sức cho trẻ những kiến mới truyền đạt cho trẻ cần được phức tạp dần được cũng cố dần qua các bài tập luyện phong phú và được ứng dụng vào các dạng hoạt động khác nhau của trẻ như vậy sự mở rộng dần, phức tạp dần nội dung dạy học sẻ giúp trẻ dễ dàng lĩnh hội kiến thức và kỹ năng tạo cho trẻ hứng thú học toán. Ví dụ: Dạy trẻ thêm bớt trong phạm vi 8, cô dạy trẻ đếm 8 đối tượng, cho trẻ thêm bớt tự do và trẻ nhận xét kết quả thêm bớt, cho trẻ bớt theo yêu cầu bớt 1, 2, 3 thêm vào 1,2,3 cho trẻ thêm bớt nhanh dần không theo thứ tự 8 bớt 5 còn mấy, 3 thêm 4 là mấy? * Đảm bảo tính khoa học Trong quá trình hình thành biểu tượng toán học về các hình dạng cần phải đảm bảo tính chính xác khoa học và tất cả mọi mặt như ngôn ngữ kí hiệu hình vẽ. Kiến thức suy luận thông qua hoạt động mà tư duy và ý thức phát triển tốt. Để đảm bảo tính ý thức và phát huy tính tích cực của trẻ trong quá trình lĩnh hội kiến thức cần dạy trẻ nhận biết những dấu hiệu nhận biết của đối tượng bằng cách thay đổi các dấu hiệu trong bản chất và giữ nguyên bản chất của đối tượng. Đồ dùng đa dạng màu sắc tươi sáng, sắp xếp đồ dùng trực quan ở nhiều vị trí khác nhau để trẻ đếm. Qua hiều cách đếm trẻ nắm bắt được các dấu hiệu đặt trưng của số lượng và có biểu tượng chính xác về chúng. Ví dụ: Dạy trẻ đếm đến 8, nhận biết các nhóm có 8 đối tượng. Nhận biết số 8. Cần xác định mục đích yêu cầu để cung cấp đúng kiến thức của tiết đó, không dạy thêm bớt hay chia nhóm. Đồ dùng trực quan chính xác, con gà hình ảnh con gà chính xác là con gà. Biện pháp 3: Làm và sử dụng đồ dùng trực quan Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 11 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 học tốt môn Làm quen với Toán tại trường mầm non Hoa Sen vào tri giác, nên đối với đồ dùng phải có màu sắc đẹp kích thước to, nhỏ khác nhau, đa dạng phong phú, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. Ví dụ: Dạy trẻ thêm bớt trong phạm vi 8 cô nên sử dụng vật mẫu một số loại hoa, qua đó ngoài học toán cung cấp cho trẻ biết tên hoa, màu sắc của hoa, nhận dạng được một số loại hoa. Biện pháp 4: Lồng ghép vào các tiết học khác và các trò chơi. Thông qua các môn học khác lồng ghép đan cài các hoạt động. Trong quá trình sử dụng lồng ghép đan cài cô nên sử dụng trực quan và thực hành, thiết kế hình thức “Học mà chơi, chơi mà học” thông qua hình ảnh chơi nhẹ nhàng để trẻ hứng thú và tích cực hoạt động thì hiệu quả học đếm tốt hơn. Ví dụ: Trong tiết dạy trẻ mối quan hệ hơn kém trong phạm vi 8. Cô lồng ghép vào hoạt động ngoài trời thông qua trò chơi dân gian và trò chơi tự do cô chia lớp thành nhóm có 8 trẻ chơi trò chơi “Bẫy chuột” cô hỏi có 8 bạn mà có 2 bạn làm bẫy còn mấy bạn làm chuột, nhóm có 6 bạn làm bẫy có mấy bạn làm chuột. Cô lồng ghép vào hoạt động góc để trẻ nắm số 8 cô cho trẻ chọn hoa theo màu và trong mỗi bông hoa cô gắn số 8 cho trẻ nhận dạng, Ở mỗi góc chơi cô cho 8 bạn một góc, ở góc nghệ thuật cô cho trẻ tô vẽ nặn động vật nuôi trong gia đình có số lượng 8, ở góc học tập cô cho trẻ đồ lại theo nét chầm mờ những nhóm con vật thêm vào cho đủ số lượng 8. Trong giờ làm quen văn học dạy thơ, khi gọi trẻ đọc thơ theo nhóm cô có thể gọi 8 trẻ đọc một lần, đếm cuối buổi học cô chuẩn bị chọn 8 trẻ đọc thơ hay, cho trẻ vỗ tay khen 8 bạn, mỗi bạn vỗ một tiếng (Trẻ biết vỗ 8 tiếng) trong quá trình trẻ vỗ tay trẻ đếm, nếu trẻ nào vỗ sai cô chú ý và bồi dưỡng cho trẻ đó để trẻ học đếm tốt hơn. * Sử dụng trò chơi Nhằm tạo cho trẻ thoải mái ''Học mà chơi, chơi mà học''. Sử dụng lồng ghép vào các tiết học như trên tiết dạy tôi sử dụng các trò chơi, câu đố thơ ca để kích thích trẻ hoạt lồng một số môn học phù hợp như văn học thể dục, tạo hình nhất là tổ chức các trò chơi mới lạ ở hoạt động chung. Ví dụ: Hoạt động góc ở Người thực hiện: Nguyễn Thị Lệ Nga 13