Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường mầm non Krông Ana

 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường Mầm non Krông Ana SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 - 6 TUỔI HỌC TỐT MÔN HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH TẠI LỚP LÁ 4 TRƯỜNG MẦM NON KRÔNG ANA Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề 1. Lý do chọn đề tài 1.1 Lý do lý luận Những nghiên cứu đã chỉ ra rằng giáo dục sớm có ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển đến trẻ đặc biệt là trẻ từ 0 - 6 tuổi, khi mới sinh ra chúng ta có hàng tỉ tế bào não, ngay khi ta bắt đầu tiếp nhận các kích thích như ánh sáng mắt ta nhìn thấy âm thanh, tai ta nghe được hay thứ gì ta sờ thấy. Bộ não bắt đầu hình thành những kết nối, nó giống như đang xây dựng một đường cao tốc tới não và bắt đầu thông tin đó được hình thành, nếu chúng ta càng làm những liên kết này trở lên mạnh mẽ và sâu rộng thì chúng ta sẽ tạo được nền tảng tốt cho trẻ. Lúc sinh thời Bác Hồ kính yêu đã từng nói, “Trẻ thơ như búp trên cành, biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan” tâm hồn trẻ thơ ngây thơ như tờ giấy trắng mọi hoạt động hoạt động vui chơi đều mang lại điều kì diệu đối với trẻ. Đối với việc giáo dục và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non, Hoạt động tạo hình có một vị trí vô cùng quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ, nó tác động đến 5 mặt giáo dục trí tuệ, một nhà giáo dục Xô viết đã nói “Phải giáo dục cho trẻ biết cái đẹp ngay từ bé nhất vì nó là cơ sở ban đầu cho việc hình thành nhân cách ban đầu” bản thân là giáo viên dạy dỗ các cháu tôi luôn trau dồi kiến thức, học hỏi qua sách báo và các chị đồng nghiệp đi trước hình thành cho mình một kho tàng kiến thức truyền đạt cho các cháu một cách tốt nhất. Giáo dục mầm non là giáo dục nền tảng nhất của hệ thống giáo dục tại Việt Nam, những kiến thức này sẽ là nền tảng để trẻ có thể tiếp tục những bậc học tiếp theo. Vì thế, việc nắm được kiến thức ở giai đoạn này có vững chắc hay không quyết định rất lớn tới khả năng tiếp thu kiến thức và phát triển sau này. 1.2 Lý do thực tiễn Trong chương trình giáo dục mầm non, Hoạt động tạo hình luôn hấp dẫn trẻ lứa tuổi mầm non, giúp trẻ nhìn thấy thế giới xung quanh một cách đa dạng và phong phú, thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ thỏa sức sáng tạo thế giới riêng tư của mình, trẻ sẽ bị thu hút bởi một bức tranh đẹp hay một bông hoa nhiều màu sắc vì vậy nên năng khiếu của trẻ thường bộc lộ từ khi còn nhỏ, các kỹ năng thực hành, giao tiếp, ứng xử, ngoài ra giờ vẽ còn hình thành ở trẻ những kĩ năng như tư thế ngồi ngay ngắn, kĩ năng cầm bút, sử dụng màu sắc những kĩ năng rất cần thiết. Người thực hiện: Hữu Thị Hằng 1 Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường Mầm non Krông Ana phát triển, từ những mục đích được nêu trên tôi lựa chọn và nghiên cứu đề tài Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 trường Mầm non Krông Ana. Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận của vấn đề: Hoạt động tạo hình là một hoạt động nhận thức mang tính đặc biệt mang tính sáng tạo. Nó phản ánh cuộc sống hiện thực bằng những hình tượng nghệ thuật, trong đó con người không chỉ khám phá và lĩnh hội thế giới mà còn cải tạo nó theo quy luật của cái đẹp gửi gắm vào đó tâm hồn và tình cảm của người nghệ sĩ. Hoạt động tạo hình là loại hình nghệ thuật hấp dẫn đối với trẻ, đó là phương tiện quan trọng trong giáo dục thẩm mỹ và có tác dụng to lớn trong việc hình thành nhân cách cho trẻ mầm non phát triển trẻ ở khả năng cảm thụ và cảm xúc thẩm mỹ. Có thể nói không trẻ nào là không thích ngắm nhìn những bức tranh, những đồ vật trang trí đẹp. Đặc biệt trẻ thích tự ngắm nhìn những sản phẩm do chính mình làm như vẽ, cắt, xé dán hay nặn ra con người, con vật hay đồ vật mà trẻ cho là đẹp và qua những sản phẩm thể hiện tư duy đơn giản đem đến cho ta những bất ngờ thú vị chính là khởi bước đầu của sự tạo ra cái đẹp. Hoạt động tạo hình giúp trẻ mầm non nhìn thấy thế giới xung quanh một cách đa dạng và phong phú, hấp dẫn trẻ. Chúng ta sinh ra không phải ai cũng có sẵn con mắt để cảm nhận cái đẹp xung quanh mình, việc cảm nhận cái đẹp phải là một quá trình xuyên suốt từ nhỏ cho tới lớn chính những ấn tượng về cái đẹp đó lại là một cơ sở quan trọng để hình thành ở trẻ nhân cách con người điều đó giúp đỡ trẻ hình thành nhân cách tốt là vô cùng quan trọng để làm được việc này chúng ta phải có những tác động kịp thời. Ngoài ra hoạt động tạo hình là sự biểu lộ thái độ tình cảm của trẻ đối với thế giới xung quanh sự yêu ghét, vui mừng hay buồn, thích thú qua các đề tài mà trẻ muốn thể hiện, thông qua hoạt động tạo hình ta biết được suy nghĩ và mong muốn của trẻ để nuôi dưỡng tâm hồn cho trẻ. II. Thực trạng vấn đề: 1. Thuận lợi: - Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu về chuyên môn xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục theo chương trình mầm non, tạo điều kiện giúp tôi thực hiện tốt đề tài nghiên cứu. - Trẻ ở độ tuổi 5 – 6 tuổi nên đa số trẻ đã nắm được kĩ năng tạo hình và có thể tạo ra được sản phẩm quen thuộc, học sinh cùng một độ tuổi, một số trẻ mạnh dạn, tự tin, ngoan ngoan, tập trung vào hoạt động. - Trong công tác làm đồ dùng, đồ chơi được sự quan tâm của ban lãnh đạo cùng các chị em đồng nghiệp trong nhà trường tạo điều kiện thuận lợi để tôi thực hiện đề tài này. Người thực hiện: Hữu Thị Hằng 3 Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường Mầm non Krông Ana III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: - Giải pháp 1: Tạo môi trường học hoạt động tạo hình tốt nhất cho trẻ. Môi trường học hoạt động tạo hình đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện hoạt động học cho trẻ, thông qua môi trường giúp trẻ có óc sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú, tăng khả năng tư duy trừu tượng cho trẻ. Để thực hiện giải pháp này tôi thực hiện những biện pháp sau: + Biện pháp 1: Tạo môi trường học tập cho trẻ Chúng ta sinh ra không phải ai cũng có tính thẩm mĩ ở trong người việc cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp và mong nuốn tạo ra cái đẹp phải được nuôi dưỡng và trau dồi chính vì điều đó chúng ta phải cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình ngay từ bậc học mầm non, nhưng việc cho trẻ làm quen với bất kì một hoạt động nào chúng ta phải mang lại cho trẻ cảm giác muốn học, muốn tự tay tạo ra sản phẩm của mình trẻ sẽ nâng niu, biết được tầm quan trọng của môn học tôi luôn tìm tòi ra các giải pháp để trẻ học tập tích cực nhất. Đối với tiết mẫu: Đây là một hình thức hoạt động rất quan trọng không thiếu được bởi nó có vai trò nền tảng và phát triển ở trẻ óc quan sát, khả năng phân tích các đặc điểm, khả năng cảm thụ tính thẩm mĩ và nét độc đáo của các sự vật hiện tượng xung quanh, chọn và tạo sản phẩm theo ấn tượng mà trẻ đã biết. Ví dụ: Đề tài “Vẽ cây xanh” trước khi cho trẻ thực hiện đề tài này thi tôi sẽ dẫn cả lớp đi dạo xung quanh sân trường trong giờ hoạt động ngoài trời khi đó tôi sẽ trò chuyện với trẻ về cây xanh cũng như hướng cho trẻ quan sát vào cây xanh có ở sân trường để trẻ hình thành ấn tượng ban đầu và ghi nhớ chúng khi vào tiết học. Hoạt động tạo hình theo đề tài cho sẵn: Đây là hình thức tạo hình mang tính tự do ít phụ thuộc vào mẫu. Ở hình thức này cô trao đổi với trẻ về nội dung đề tài giúp trẻ phát triển trí nhớ sự tưởng tượng dạy trẻ biết lựa chọn đối tượng phù hợp với đề tài đã cho. Cô cũng nên gợi ý để trẻ có thể hiểu thêm về đề tài cần thực hiện để những trẻ yếu không khỏi bỡ ngỡ cũng như suy nghĩ lan man về đề tài sắp thực hiện. Ở lứa tuổi này kinh nghiệm về các biểu tượng xung quanh đã phong phú tư duy trực quan hình ảnh phát triển mạnh mẽ vì vậy để phát huy tính tích cực sáng tạo và niềm say mê hoạt động của trẻ tôi đã tận dụng mọi thời điểm trong ngày để cho trẻ làm quen như hoạt động ngoài trời, đi dạo đi chơi tham quan trong sân trường. Ví dụ: Trong tiết cắt dán hoa mùa xuân, cô cho trẻ quan sát các loại hoa dưới nhiều màu sắc nhiều hình dáng, cánh dài, cánh tròn khi vào thực hiện trẻ sẽ có nhiều lựa chọn cho bài cắt dán của mình hơn vì trẻ đã được quan sát và tìm hiểu rất nhiều trẻ sẽ không phải gò bó dưới bất kì hình dáng nào của hoa vì trẻ đã được nhìn thấy nhiều hình dáng hoa khác nhau rồi. + Tạo môi trường học tập ngoài lớp học: Người thực hiện: Hữu Thị Hằng 5 Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường Mầm non Krông Ana - Giải pháp 2: Hình thức tổ chức hoạt động cho trẻ. Muốn tiết dạy hay, hấp dẫn, mới lạ hay không thì hình thức tổ chức đóng vai trò cũng rất quan trọng. Thường xuyên thay đổi hình thức mới lạ cũng giúp trẻ hứng thú hơn, hiệu quả hơn trong tiết dạy, chính vì vậy nên tôi sử dụng biện pháp. + Biện pháp: Hướng dẫn phải dựa vào trẻ và lấy trẻ là trung tâm Trong tất cả các giờ học nói chung và giờ tạo hình nói riêng cô cần để cho trẻ tự thể hiện sản phẩm của mình cô luôn là người động viên khuyến khích trẻ thực hiện gợi ý cho trẻ những tình huống khó thực hiện. Mong muốn của trẻ được thể hiện qua những phương tiện khác nhau như cũng là đề tài về sắc hoa mùa xuân nhưng có trẻ sẽ vẽ, có trẻ xé dán, có trẻ tô màu chính vì vậy việc cho trẻ tự lựa chọn phương tiện tạo hình là tốt nhất, cô cần tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố các kiến thức đã được làm quen và động viên trẻ suy nghĩ thăm dò tìm cách giải quyết vấn đề hay trẻ tự miêu tả những gì trẻ có thể biết và làm. Ví dụ: Đề tài vẽ quà tặng chú bộ đội ngày tết cô sẽ đặt một loạt câu hỏi như, “Hãy cho cô biết vì sao”, “Vì sao cháu biết”, hay những cử chỉ lời nói, nét mặt của cô tạo được cho trẻ sự tự tin mạnh dạn trong quá trình hoàn thành sản phẩm cô luôn phải lấy trẻ là trung tâm tôn trọng từng cá nhân trẻ tôn trọng ý tưởng của trẻ. Trong một tiết dạy tạo hình chúng ta không nên lạm dụng quá nhiều các tranh mẫu và càng sử dụng ít vật mẫu sẽ càng kích thích trẻ tư duy và tìm kiếm những ý tưởng mới lạ. Ta không nên ép trẻ phải vẽ theo ý của chúng ta như vậy sẽ làm cho tiết học trẻ nên buồn chán và tẻ nhạt. Để tổ chức giờ hoạt động chung về bộ môn tạo hình đạt hiệu quả cao, người giáo viên cần phải có các thủ thuật vào bài khác nhau phù hợp với từng tiết dạy để gây hứng thú và thu hút sự chú ý cho trẻ vào giờ học. Ví dụ: Trong giờ dạy trẻ nặn củ cà rốt giáo viên cần vào bài cô giáo kể câu chuyện về chú thỏ, sau khi kể chuyện cô giáo đặt câu hỏi các con có muốn giúp bạn thỏ có thức ăn không, chúng mình hãy nặn nhiều cà rốt cho bạn thỏ nhé. Sau đó cô cho trẻ quan sát mẫu chuẩn bị cả vật thật và vật mẫu cho trẻ quan sát, tổ chức cho trẻ thi đua theo nhóm xem nhóm nào nặn được nhiều cà rốt cho bạn thỏ. - Giải pháp 3: Sử dụng đồ dùng đồ chơi, đa dạng, phong phú trong hoạt động. Khi trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình thì nguyên vật liệu là vô cùng quan trọng nhưng để tạo ra một sản phẩm đẹp và đa dạng thì trẻ không thể sử dụng một nguyên vật liệu được, cô cần sưu tầm nhiều vật liệu khác nhau để trẻ có thể kết hợp chúng tạo ra sản phẩm đa dạng và sinh động. + Biện pháp 1: Sử dụng đồ dùng đồ chơi đa dạng và phong phú. Người thực hiện: Hữu Thị Hằng 7 Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn Hoạt động tạo hình tại lớp Lá 4 Trường Mầm non Krông Ana + Biện pháp: Thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận động phụ huynh hiểu về môn học. Thông qua các buổi họp lớp, trong giờ đón trả trẻ tôi thực hiện công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh để nhận thức đầy đủ hơn về ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với sự phát triển và sự hình thành nhân cách của trẻ qua bộ môn làm quen với hoạt động tạo hình. Vận động các bậc phụ huynh, hỗ trợ về nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có để trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình với nhiều vật liệu đa dạng và hấp dẫn. Trao đổi, hướng dẫn phụ huynh cách rèn cho trẻ tại nhà, như cho trẻ thực hành vẽ thêm tại nhà hay cho trẻ quan sát nhiều biểu tượng xung quanh làm tăng vốn hiểu biết của trẻ. Ví dụ : Đề tài “Vẽ đàn gà” Cô trao đổi với phụ huynh cho trẻ quan sát đàn gà tại nhà để trẻ có hiểu biết sâu sắc về hình dáng, màu sắc, dáng đi, cách kiếm mồi như vậy là trẻ cũng đã tích lũy được vốn kinh nghiệm ban đầu nhất định. Tạo góc trưng bày sản phẩm của trẻ ở ngoài lớp để phụ huynh nắm được tình hình học của con em mình và có những biện pháp kết hợp cùng giáo viên kip thời để đạt hiệu quả hơn trong các tiết học về sau. IV. Tính mới của giải pháp: Trong thời gian tôi giảng dạy tại trường cùng với những kinh nghiệm tích lũy nhiều năm, học tập, rèn luyện, tìm hiểu internet, áp dụng chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm, thông tư 28 vào thực tế và từ kết quả khảo nghiệm chất lượng của trẻ tôi đã suy nghĩ tìm ra được những tính mới từ những giải pháp để tôi thực hiện. Đầu năm học qua kết quả khảo nghiệm cho trẻ thực hiện hoạt động bản thân nhận thấy trẻ tham gia hoạt động chất lượng chưa cao, vẫn còn tình trạng nhiều trẻ không thích, không hứng thú khi tham gia học hoạt động tạo hình, còn một số trẻ thích tham gia hoạt động tạo hình tuy nhiên trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo chưa có, trẻ tiếp thu các kĩ năng như, vẽ, tô màu, cắt dán, nặn vẫn còn nhiều hạn chế. Giải pháp tạo môi trường hoạt động cho trẻ đa dạng, phong phú, hấp dẫn trẻ giúp trẻ tăng khả năng tư duy sáng tạo trong hoạt động, để kích thích trí tưởng tượng, tư duy của trẻ chúng ta có thể thiết kế ở những mảng tường, hàng rào, hay tường lớp học, những bậc thềm bằng những hình vẽ đa dạng, phong phú, thể hiện nhiều tác phẩm, con vật, hay trồng đa dạng các loại cây với hình lá khác nhau trẻ với cô thường xuyên đi dạo quanh sân trường thông qua hoạt động học mà chơi, chơi mà học trẻ tự trải nghiệm trao đổi với cô với các bạn như vậy việc học sẽ nhẹ nhàng hấp dẫn hơn, từ đó trẻ có vốn biểu tượng áp dụng vào sản phẩm. Việc cho trẻ tự lựa chọn phương tiện tạo hình kết hợp sử dụng đa dạng đồ dùng, nguyên vật liệu mở kết hợp vẽ, xé dán, nặn, tô màu nước, màu sáp trên một sản phẩm của trẻ là phương pháp mới lạ, lôi quấn hấp dẫn và phát huy tính Người thực hiện: Hữu Thị Hằng 9 Trường Mầm non Krông Ana