Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái

 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” MỤC LỤC PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. Lý do chọn đề tài 1 II. Mục đích nghiên cứu 1 III.Đối tượng nghiên cứu 2 IV. Đối tượng thực nghiệm 2 V. Phạm vi nghiên cứu 2 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 3 II.THỰC TRẠNG 4 1. Thuận lợi 4 2. Khó khăn 4 3,Thực trạng tại lớp 4 III.BIỆN PHÁP 5 1. Tạo môi trường làm quen chữ cái 5 2. Dạy trẻ làm quen chữ cái ở mọi lúc mọi nơi 6 3. Dạy trẻ làm quen với chữ cái trên tiết học 7 4. Dạy trẻ làm quen với chữ cái bằng các trò chơi 7 5. Lồng ghép tích hợp các môn học khác 8 6. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với chữ cái 10 7. Giáo dục cá nhân trẻ và phối kết hợp phụ huynh 10 PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN 12 I. KẾT QUẢ THỰC HIỆN 12 II. Kết luận 13 III. Khuyến nghị 14 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái cho trẻ mẫu giáo tại trường mầm non Thanh Xuân Trung. IV. ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM: 45 cháu lớp mẫu giáo lớn A4 lứa tuổi 5-6 tuổi của trường mầm non Thanh Xuân Trung. V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Với đề tài này tôi bắt đầu nghiên cứu và thực nghiệm trong 4 tháng (bắt đầu từ tháng 9/2019 đến hết tháng 12/2019). 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” II.CƠ SỞ THỰC TIỄN: 1. Thuận lợi: - Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo trực tiếp về chuyên môn của Phòng giáo dục, sự ủng hộ nhiệt tình cả vật chất lẫn tinh thần của cha mẹ học sinh cho việc thực hiện tốt chuyên đề. - Trường có đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề, mến trẻ có tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, tích cực học tập để nâng cao kiến thức, kỹ năng, phương pháp cho việc làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động của cô và của trẻ trong trường. - Thường xuyên được kiến tập, dự giờ, tham quan môi trường học tập giữa các khối, lớp trong nội bộ trường cũng như ở trường bạn để học hỏi, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ. - Phụ huynh học sinh luôn quan tâm, hưởng ứng và ủng hộ các hoạt động của cô và trẻ. 2. Khó khăn: - Thời gian làm việc của giáo viên mầm non là 10h/ngày nên việc học tập, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, làm thêm đồ dùng phục vụ bộ môn còn gặp nhiều khó khăn. - Học sinh nhận thức còn chưa đồng đều. Một số phụ huynh chưa hợp tác với giáo viên để thực hiện chuyên đề, nóng vội trong việc dạy con, khi trẻ về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá. - Trường đa số là các cô giáo trẻ, nên dù rất năng động, sáng tạo nhưng lại khó trong công tác bồi dưỡng do nhận thức về nghề chưa sâu sắc. - Đồ dùng cho bộ môn chưa phong phú, đa dạng. 3. Thực trạng tại lớp MGL A4 trường MN Thanh Xuân Trung: Trước khi tiến hành các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái, tôi đã tiến hành khảo sát thực trang 45 học sinh lớp MGL A4 với nội dung như sau: Trung Tốt Khá Yếu bình T Nội dung Tỉ Tỉ Tỉ Tỉ T Số Số Số Số lệ lệ lệ lệ trẻ trẻ trẻ trẻ % % % % 1 Trẻ nhận biết, nhớ đúng 5 11,2 16 35,5 24 mặt chữ cái đã học 53,5 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái. Làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm quen chữ cái trẻ học, đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì, bút màu, vở tập tô Ngoài ra còn có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô. Biện pháp 2: Dạy trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi. Như chúng ta đã biết ,ở lứa tuổi mẫu giáo “ Trẻ học bằng chơi ,chơi mà học ” ghi nhớ của trẻ không chủ định ,trẻ chóng nhưng mau quên.Do đó muốn nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với chữ cái không dừng lại trên tiết học mà phải thường xuyên ,tranh thủ ở mọi lúc mọi nơi,các hoạt động trong ngày để cho trẻ làm quen với chữ cái một cách hợp lý . *Cụ thể như: - Giờ đón trẻ : Khi trẻ đến lớp có thể cho trẻ tìm ảnh của mình gắn đúng vào tên của mình có trong bảng “Bé đến lớp, bé ở nhà”, hoặc cho trẻ gắn ký hiệu vào bảng thời tiết: Ví dụ : Mưa thì phải gắn chữ m, nắng thì phải gắn chữ n Có thể cho trẻ luyện phát âm qua đọc thơ, đọc đồng dao như luyện phát âm chữ g cho trẻ đọc bài đồng dao “Gánh gánh gồng gồng”. - Giờ hoạt động góc: Các góc chơi đều có môi trường chữ, cô cho trẻ tự tìm hiểu như làm các bài tập gắn, viết và gài chữ theo mẫu. Như góc học tập trẻ gắn những chữ cái đã học và cùng phát âm. - Giờ hoạt động ngoài trời: Cô cho trẻ xếp các hột, hạt, hòn sỏi thành các chữ đã học, hay dùng phấn viết lên sân những chữ đã học rồi cùng phát âm. - Giờ ăn: Khi đến giờ ăn tôi giới thiệu các món ăn và giải thích các món ăn như món cá gồm có hai chữ cái ghép lại đó là chữ c và a và dấu sắc. Cho trẻ nhận bát, thìa ký hiệu bằng các chữ cái. - Giờ ngủ: Trước khi ngủ cô có thể ngâm thơ, kể chuyện cho trẻ nghe để trẻ có thể phát triển lời nói . - Giờ hoạt động chiều: Cô cho trẻ tô chữ in mờ, chữ in chữ rỗng và tìm cắt chữ trong hoạ báo dán thành sách làm bộ sưu tập 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” - Luật chơi: Trẻ hái đúng trong vòng 3 phút, đội nào hái được nhiều chiếc lá có chữ cái là đội thắng cuộc. - Cách chơi: Trẻ đóng vai một số côn trùng, trẻ chạy đến cây hái những chiếc lá có chữ cái theo yêu cầu của cô mang về đổ vào rổ của đội mình. Đội nào hái được nhiều hơn thì đội đó thắng cuộc. *Trò chơi : “Câu cá” - Cách chơi: Trẻ dùng cần câu câu những con cá mang trên mình chữ cái. Khi câu được con cá mang chữ gì phải phát âm chữ cái đó. Nếu phát âm đúng mới được thả cá vào rổ. Lưu ý: Việc tổ chức trò chơi làm quen với chữ cái phải theo một “chương trình” xuyên suốt. Cô giáo là người dẫn chương trình kết hợp khéo léo các trò chơi, có khoảng thời gian cho trẻ thư giãn bằng các trò chơi linh động xen kẽ để trẻ cảm thấy thoải mái và tích cực tham gia. Bằng các trò chơi mới, trẻ sẽ hứng thú khám phá những điểm mới của bài học, tạo được sức hút mạnh mẽ của trẻ vào bài học và giúp trẻ khắc sâu trí nhớ về cấu tạo chữ được làm quen. Cho nên với mỗi tiết dạy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo những trò chơi mới, cách chơi mới ứng dụng với các hình thức khác nhau, thường xuyên thay đổi trò chơi để tạo sự mới lạ hứng thú với trẻ. Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp các môn học khác. Hoạt động làm quen với chữ cái tương đối khô khan so với các hoạt động khác. Vì thế để giúp trẻ hứng thú tham gia vào bài học với cô một cách tích cực, thì cô giáo phải là người xác định chủ đề, lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú, khuyến khích trẻ tích cực chủ động say mê trong tiết học. Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự khéo léo, linh hoạt, sáng tạo, ứng xử sư phạm của cô giáo trong một tiết dạy phải nhanh nhạy để mang lại sự chú ý cao cho trẻ. Cô giáo phải kết hợp nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái sao cho phù hợp với chủ đề. *Tích hợp môn âm nhạc: Âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với trẻ, âm nhạc làm tâm hồn trẻ tươi vui rộn ràng và hứng khởi. Vì vậy tôi thường chọn những bài hát phù hợp với từng loại tiết và phù hợp từng chủ đề. 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” Hoặc trò chơi “Thi gắn chữ cái”, trẻ cầm một chữ cái nào đó gắn lên hình các loại hoa quả, hay các con vật hoặc phương tiện giao thông có chứa chữ cái đó trong tên gọi, phù hợp chủ đề sẽ làm tăng thêm sự hiểu biết của trẻ. Trẻ vừa nhớ được chữ cái vừa khắc sâu được hình ảnh về thế giới xung quanh. * Tích hợp bộ môn làm quen với toán: Với trẻ, học phải đi đôi với hành và khi kết hợp lồng ghép môn toán với tiết chữ cái, tôi thường được đưa vào trò chơi như: “Thi đội nào nhanh”. Trẻ thi đua nhau gắn chữ cái, đếm số lượng và cùng kiểm tra kết quả đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy. Cô cùng trẻ đọc chữ cái và đếm xem gạch được bao nhiêu chữ cái . Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với chữ cái Mục đích: Trẻ được làm quen và nhận biết, phát âm các chữ cái. Được tham gia vào các trò chơi trên máy tính, như sử dụng chuột bấm chuột di chuột để chọn chữ, kết hợp với những âm thanh sống động kích thích trẻ tham gia vào hoạt động tốt nhất. Vì vậy khi tiếp cận với máy tính trẻ rất thích. Vì thế ngoài tiết dạy theo kiểu truyền thống tôi còn sử dụng máy tính để soạn giáo án điện tử đề dạy trẻ. Tuỳ từng bài tôi có thể sử dụng phần mềm giáo án điện tử đã có sẵn. Nhưng có bài tôi không thể dùng được phần mềm có sẵn tôi soạn giáo án điện tử bằng các cách như sau: + Dùng máy chụp hình hoặc Scan hình ảnh từ ngoài vào dùng phần mềm Photoshop để cắt xén, chỉnh sửa. + Tạo hiệu ứng cho các nhân vật cử động. + Đi quay phim lấy những hình ảnh sống động đưa vào chương trình Powerpoint để trình chiếu. Ví dụ: Khi dạy trẻ tiết chữ cái u,ư trong chủ đề “Nghề nghiệp”. - Tôi lựa chọn nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức. Sau đó kết hợp với phần mềm tin học đã được cài đặt sẵn trong máy, kết hợp khai thác tài liệu trên mạng Internet để lựa chọn hình ảnh, phông nền, kiểu chữ cho phù hợp với chủ đề và nội dung bài dạy. - Xây dựng bài giảng điện tử bằng cách tạo ra các sile trình chiếu và kết hợp với hình ảnh, hiệu ứng âm thanh phù hợp với từng sile chiếu hình. - Cho trẻ xem hình ảnh, chơi trò chơi tìm hình ảnh qua ô chữ để trẻ được ôn chữ cái đã học. Sau khi mở hết ô chữ thì hình ảnh xuất hiện. - Trẻ nhận xét tranh sau đó đọc từ dưới tranh cùng cô. Trẻ được tri giác chữ cái mới bằng hiệu ứng cho chữ xuất hiện . 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN I. KẾT QUẢ THỰC HIỆN: Sau khi tiến hành các biện pháp trên ,tôi thấy các cháu lớp tôi ngày càng hứng thú, say mê học môn học làm quen với chữ cái. Khả năng nhận biết và phát âm đúng, chuẩn các chữ cái, viết đúng, ngồi đúng tư thế là khá cao. Khoảng 87% trẻ trong lớp mạnh dạn, năng động, sáng tạo và tự tin trong tiết học chữ cái nói riêng và tất cả cá môn học khác nói chung. Kết quả khảo sát cuối năm của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi lớp tôi phụ trách đạt được như sau: Trung Tốt Khá Yếu bình T Nội dung Tỉ Tỉ Tỉ Tỉ T Số Số Số Số lệ lệ lệ lệ trẻ trẻ trẻ trẻ % % % % 1 Trẻ nhận biết, nhớ đúng 24 53,3 18 40 3 6,7 mặt chữ cái đã học 2 Trẻ phát âm chữ cái rõ 27 60 16 35,5 2 4,5 ràng chính xác. 3 Tô viết trùng khít lên chữ chấm mờ hoàn thành vở 19 42,2 22 48,9 4 8,9 tập tô sạch sẽ. 4 Kỹ năng tô viết, tư thế 21 46,6 19 42,2 5 11,2 ngồi, cách cầm bút So với kết quả khảo sát đầu năm thì tỉ lệ học sinh đạt các tiêu chí đều tăng lên, không có học sinh nào bị đánh giá yếu. Tỉ lệ học sinh đạt mức trung bình chiếm tỉ lệ nhỏ còn đa số học sinh đều đạt mức khá và tốt. II.KẾT LUẬN: Để tổ chức hướng dẫn trẻ làm quen với chữ cái đạt kết quả như trên trong quá trình thực hiện tôi đã rút ra được bài học kinh nghiệm như sau: - Giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, say sưa học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu tài liệu để nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung nhiệm vụ của bộ môn. - Chuẩn bị chu đáo giáo án, đồ dùng giảng dạy trước khi lên lớp. 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” Trên đây là một số biện pháp hữu ích nhằm giúp trẻ học tốt môn chữ cái. Tôi rất mong được sự ủng hộ của các đồng nghiệp và của các cấp lãnh đạo. Xin chân thành cám ơn! Tôi cam đoan SKKN này của tôi hoàn Hà Nội, ngày 20 tháng 4 năm 2020 toàn do tôi nghiên cứu và tự viết, Người viết không sao chép của ai. Hồ Thùy Linh 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” Hình ảnh 3: Trẻ in chữ cái có sẵn lên giấy Hình ảnh 4: Tiết học làm quen với chữ cái e ê 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” PHỤ LỤC 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” Hình ảnh 3: Trẻ in chữ cái có sẵn lên giấy 1/15 SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn chữ cái” Hình ảnh 6: Sách vải tích hợp chữ cái với bộ môn làm quen với toán 1/15