Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN :
 1. Thông tin chung về sáng kiến: Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi nâng cao khả 
năng cảm thụ văn học.
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ của trẻ 3 - 4 tuổi 
trường mầm non Vũ Tiến
 3.Tác giả: Trần Thị Út Thảo - Nữ 
 Ngày sinh: 08 - 9 - 1977
 Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm 
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường Mầm non Vũ Tiến, xã Vũ Tiến, huyện Vũ Thư, Tỉnh Thái
Bình.
 Điện thoại: 0987128751. Email: thaohavvutien@gmail.com
 4. Đơn vị áp dụng sáng kiến :
 Tên đơn vị: Trường Mầm non Vũ Tiến.
 Địa chỉ: Xã Vũ Tiến, huyện Vũ Thư, Tỉnh Thái Bình. 
 Điện thoại :
 5. Chủ đầu tư : Không.
 6. Đồng tác giả : Không
 7. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Tháng 9 -2019
 II. BÁO CÁO MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ 
văn học.
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ của trẻ 3- 4 tuổi khó khăn; Trong quá trình hoạt động nhiều lúc cô chưa phát huy hết tính sáng tạo của trẻ, 
chưa tạo cho trẻ tự rèn luyện và phát triển ngôn ngữ qua việc cho trẻ thể hiện giọng điệu 
nhân vật và thể hiện cùng cô giáo; Cô còn lúng túng trong khi sử dụng đồ dùng nhất là 
những lúc các nhân vật xuất hiện cùng một lúc trong đoạn chuyện,
 Bản thân tôi là giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ, nhận thức được tầm quan 
trọng của văn học đối với sự phát triển của trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy nghĩ: Vậy làm thế 
nào để bé hiểu được cái hay cái đẹp, giá trị nhân văn của các tác phẩm? Để trả lời câu hỏi 
này, tôi luôn tìm tòi, áp dụng các biện pháp, hình thức, tổ chức các hoạt động giúp trẻ 
trong lớp tôi có cơ hội được thể hiện sự hiểu biết, ham mê yêu thích văn học và đã đạt 
được kết quả khả quan. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 
3 - 4 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học” nhằm giúp trẻ em 3 - 4 tuổi nói chung 
trẻ 3 - 4 trường Mầm non Vũ Tiến nói riêng cảm thụ nhũng tác phẩm văn học một cách 
tốt nhất.
 Khi đề cập đến vấn đề giúp trẻ 3 - 4 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học, tôi 
đã tham khảo một số tài liệu như :
 1. Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3 - 4 tuổi.
 2. Tài liệu tâm lí học trẻ em.
 3. Chương trình giáo dục trẻ mầm non.
 4. Tạp chí giáo dục mầm non
 5.Tuyển tập những bài thơ câu chuyện theo chủ đề dành cho trẻ.
 Tuy nhiên các tài liệu mới chỉ dừng lại ở mức độ khái quát chung về đặc điểm tâm 
lí lứa tuổi các biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ phù hợp chứ chưa đi sâu vào việc đề xuất 
các giải pháp để nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ theo từng độ tuổi.
 3.2 - Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:
 3.2.1. Mục đích của giải pháp:
 Dựa trên thực tế khả năng cảm thụ văn học của trẻ trong các tiết học ở lớp cũng mỗi em bé là giúp cho sự phát triển của nó được thuận lợi, bất kể là cô giáo hay bố mẹ 
đều không có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của trẻ. Vì vậy, việc áp dụng các 
biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi phải có sự linh hoạt và mềm 
dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của từng trẻ. Có những trẻ đến lớp còn 
nhút nhát chưa tích cực tham gia hoạt động, tôi tìm cách trò chuyện, tạo cảm giác an toàn 
cho trẻ sau đó gợi mở để trẻ mạnh dạn tự tin giao tiếp với bạn bè, hình thành dần cho trẻ 
thói quen tham gia tích cực vào tập thể.
 Tìm hiểu đặc điểm, tình hình nhận thức của trẻ để giúp cho trẻ phát triển ngôn ngữ 
mạch lạc thì trước hết giáo viên phải nắm vững đặc điểm tâm, sinh lý và hoàn cảnh của 
trẻ. Vào đầu năm học tôi đã tổ chức nhiều cuộc trò chuyện với trẻ, kể cho trẻ nghe vài 
câu chuyện ngắn tương đối dễ, sau đó đặt ra các câu hỏi như: Cô vừa kể cho các con nghe 
câu chuyện gì? Trong câu chuyện có những ai? Chuyện nói về điều gì? Hoặc cho trẻ kể 
về gia đình bé. Trong quá trình đó tôi luôn chú ý quan sát đàm thoại với trẻ và tiến 
hành khảo sát khả năng cảm thụ văn học cũng như khảo sát đặc điểm ngôn ngữ của trẻ, từ 
đó đề ra phương hướng giáo dục cho từng cá nhân và cho cả lớp một cách thích hợp. Mặt 
khác, gia đình là một yếu tố rất quan trọng để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Từ những lời 
ru của bà, câu chuyện kể của ông, lời trò chuyện của cha mẹ, anh chị là những bài học 
hiệu quả nhất để giáo dục trẻ, giúp trẻ phát triển hơn về ngôn ngữ tiếng việt từ đó nâng 
cao khả năng cảm thụ văn học của trẻ.
 Còn đối với những trẻ mạnh dạn, tự tin, có năng khiếu nghệ thuật, tôi luôn tìm cách 
tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện hết mình vào các hoạt động như: đóng kịch, tổng hợp 
biểu diễn vào cuối mỗi chủ đề.
 3.2.2.2. Nghiên cứu kỹ tác phẩm.
 Để tiết học đạt kết quả cao thì trước hết người giáo viên phải xác định rõ mục đích, 
yêu cầu của tác phẩm và phải thuộc tác phẩm. Từ đó đưa ra nội dung giáo dục phù hợp 
với cốt truyện, phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Bên cạnh đó giáo viên phải chú ý đến giọng 
kể của mình, kể diễn cảm, đúng ngữ điệu của từng nhân vật trong truyện, thể hiện nét mặt 
cử chỉ, tư thế phù hợp với diễn biến của câu truyện thì mới thu hút sự chú ý của trẻ. như ca dao, tục ngữ, vè...cũng luôn được các trẻ trong lớp biểu diễn tại góc chơi này. 
Trong quá trình trẻ biểu diễn, thể hiện tự trẻ đã cảm nhận được nhịp điệu, câu từ trong 
các tác phẩm đó.
 Hiện nay, nếu giáo viên tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích 
thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì 
thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân 
vật của các câu chuyện,bài thơ,... nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài 
lớp học thể hiện trên các mảng tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh, thơ ngoài 
chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh,thơ đưa 
vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện,bài thơ được thể hiện 
trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn 
bạc về câu chuyện, bài thơ đó. Từ đó trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào kể chuyện 
sáng tạo,đọc thơ diễn cảm,... một cách dễ dàng.
 Qua thực tế giảng dạy và tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, nhận thức của trẻ là lối tư 
duy trực quan hình tượng, nên tôi đã sáng tạo làm nhiều loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp 
với từng nội dung bài thơ câu chuyện, để giới thiệu cho trẻ, giúp cho trẻ có những cảm 
xúc và những ấn tượng tốt về đồ vật, sự vật đó. Ngay từ ban đầu tôi đã tận dụng những đồ 
dùng phế thải qua đời sống sinh hoạt hàng ngày nhưng vẫn đảm bảo vệ sinh thẩm mĩ làm
đồ dùng, đồ chơi cho các tiết dạy.
 Ví dụ: Tôi đã dùng bìa cứng, xốp, giấy màu, hộp, chai, lọ, nhựa, vải bông, len vụn, 
các hột, hạt khéo léo cắt tỉa, khâu tạo thành những nhân vật rối dẹt, rối que, rối tay, dùng 
xốp gọt tỉa tạo thành các nhân vật để làm đồ dùng trực quan giới thiệu cho trẻ.
 Khi kể chuyện “Dê con nhanh trí” tôi dùng bìa cứng, mút, xốp, giấy màu cắt tỉa 
tạo thành những nhân vật như: Dê mẹ, dê con, con chó sói giống y như những con vật 
trong chuyện kể, để làm rối dẹt diễn cho trẻ xem. Vào những thời điểm trên tôi cũng cho trẻ ôn luyện những tác phẩm đã học như là 
cho trẻ đọc lại hoặc kể lại, tôi theo dõi và sửa sai cho trẻ để trẻ thực hiện đúng, diễn cảm. 
Muốn cho việc ôn luyện của trẻ hấp dẫn, trẻ hứng thú tham gia tôi tổ chức ôn luyện dưới 
hình thức trò chơi: hái hoa, đoán tên, đóng kịch
 Giờ hoạt động ngoài trời: tôi cho trẻ quan sát bồn hoa, tôi cho trẻ đọc bài thơ “ Hoa 
mào gà” qua đó cho trẻ biết về đặc điểm công dụng, lợi ích của các loài hoa và qua đó tôi 
giáo dụng trẻ biết yêu quý, chăm sóc và bảo vệ các loại cây hoa.
 Khi cho trẻ rửa tay tôi cho trẻ đọc bài thơ “Rửa tay sạch nhé” giúp trẻ chú ý hơn 
trong việc thực hiện vệ sinh rửa tay rửa mặt và giáo dục trẻ nên rửa tay trước khi ăn và 
sau khi đi vệ sinh.
 3.2.2.5 . Xây dựng môi trường học tập thân thiện lấy trẻ làm trung tâm
 Lứa tuổi mầm non “trẻ học mà chơi, chơi mà học” thông qua chơi để trẻ lĩnh hội 
kiến thức. Vì vậy, việc tạo cơ hội cho trẻ được học tập, vui chơi trong môi trường thân 
thiện, trẻ sẽ phát triển toàn diện về các mặt thể chất, nhận thức thẩm mỹ, lao động  là 
điều cần thiết. Xây dựng cảnh quan, môi trường hoạt động trong và ngoài lớp rất quan 
trọng bởi qua các môi trường giáo dục này sẽ có sự hấp dẫn, kích thích trẻ tham gia tìm 
tòi khám phá, bộc lộ khả năng cá nhân.
 Để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thì việc tạo cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm 
văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường đã trang bị cho lớp 
nhiều quyển truyện, tạp chí, ngoài ra tôi còn sưu các sách văn học, các họa báo, tạp chí, 
lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung 
văn học, tại “Góc thư viện” trẻ được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo, sau đó cô kể 
truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu truyện như “Gấu con bị đau răng; Kiến con đi 
ô tô” hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện đó dần dần trẻ có thể tự đọc vẹt, tất 
nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu truyện cô đã kể rồi tự kể 
khớp với nội dung câu truyện mà trẻ tri giác. * Trong giờ tạo hình "Vẽ ngôi nhà của bé" tôi tích hợp đưa thơ vào và cho trẻ đọc 
bài thơ " Em yêu nhà em".
 Ví dụ: HĐTH: Đề tài “Vẽ hoa” cô có thể lồng vào giáo dục trẻ biết yêu chăm sóc 
vườn hoa kết hợp đọc bài thơ “Chăm vườn hoa”.
 Hoặc “Vẽ con cá” cô lồng vào cho trẻ đọc bài thơ “Con cá vàng”.
 *Hoạt động âm nhạc: Dạy hát bài “cháu yêu cô chú công nhân” tôi cho trẻ đọc bài 
thơ “bé làm bao nhiêu nghề” nhằm cho trẻ biết về một số nghề trong xã hội giáo dục trẻ 
biết yêu thích các nghề.
 Ví dụ: HĐÂN: Dạy hát bài “Cháu yêu bà”
 Cô có thể lồng vào cho trẻ đọc bài thơ “Giúp bà” nhằm giáo dục trẻ yêu bà và biết 
giúp đỡ bà.
 Ví dụ: LQVT dạy số lượng 5, lồng vào trẻ đọc bài thơ “Họ nhà rau” hỏi trẻ trong 
bài thơ kể về mấy loại rau.
 Trẻ đếm và nói kết quả 5 loại rau
 Ở lứa tuổi này trẻ thường mau nhớ chóng quên nên việc cho trẻ làm quen với văn 
học ở các hoạt động khác nhau giúp trẻ củng cố lại các tác phẩm trẻ đã được học. Không 
những vậy ngôn ngữ của trẻ còn phát triển mạnh mẽ nhất. Việc kết hợp các môn học khác 
vào văn học là vô cùng quan trọng, điều đó giúp trẻ được tiếp xúc với văn học bằng nhiều 
hình thức và nhiều phương tiện.
Trong các buổi sinh hoạt ngày hội, ngày lễ như ngày 8/3,20/11, 22/12 cũng cần cho trẻ 
làm quen với văn học, cho trẻ đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, có chuẩn bị mũ các con vật, 
hoa văn nghệNhận thấy trẻ rất thích đến buổi chiều cuối tuần, giống như trẻ được chơi 
thoải mái, được nghỉ sau một tuần học, tôi củng cố lại kiến thức đã học, học dưới hình thức 
biểu diễn văn nghệ, trẻ rất hào hứng, mạnh dạn, tự tin tham gia vào hoạt động, thích được 
biểu diễn và say mê khi biểu diễn. Ngoài ra, tôi dạy trẻ biết sử dụng kỹ năng chia nhóm 
kể chuyện, đọc thơ tạo cho trẻ cảm giác tự tin, mạnh dạn, linh hoạt qua việc trẻ biểu diễn 2. Sáng kiến đã tìm được các giải pháp phù hợp có hiệu quả trong hoạt động phát 
triển ngôn ngữ của trẻ.
 3. Sáng kiến áp dụng đã mang lại kết quả khả quan việc nâng cao khả năng cảm thụ 
văn học cho trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng.
 4 . Về giáo viên: Đã hình thành các nội dung cơ bản để rèn luyện cho trẻ, có kỹ năng 
giáo dục trẻ linh hoạt sáng tạo hơn; Lớp học được trang trí thân thiện gần gũi sự giao tiếp 
giữa cô và trẻ cũng như giữa các trẻ với nhau ngày càng thân thiện gần gũi dễ dàng sẻ 
chia hơn; Trẻ có thể tự nhiên bày tỏ cảm xúc suy nghĩ của mình với cô và bạn từ đó trẻ 
thêm yêu quý trường lớp hăng hái tích cực chủ động khi tham gia các hoạt động làm quen 
văn học.
 Trên đây là sáng kiến tôi đã áp dụng tại lớp 3TA3 trường mầm non Vũ Tiến từ 
tháng 9 năm học 2019 đến nay. Tôi khẳng định rằng bước đầu đã đạt được những kết quả 
khả quan như: Tôi thấy giờ đây các bé đều rất vui vẻ tự tin khi đến lớp, khi tham gia vào 
các giờ làm quen văn học đã thực sự lấy trẻ làm trung tâm trẻ được tự do bày tỏ những 
suy nghĩ cảm nhận của mình về tác phẩm. Thật sự,với các bé “Mỗi ngày đến trường là 
một ngày vui”.
 Đối với giáo viên:
 Hiểu được tâm lý của trẻ, tạo được cảm giác gần gũi, an toàn, cởi mở, thân thiện 
với trẻ và và lòng tin yêu của phụ huynh.
 Nắm chắc kỹ năng sư phạm trong việc nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ. 
 Được nhà trường, đồng nghiệp đánh giá cao khi cho trẻ làm quen văn học.
 3.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu: Toàn bộ học 
sinh lớp 3TA3 trường Mầm non Vũ Tiến năm học 2019- 2020.
 3.6. Các thông tin cần được bảo mật: ( Không có)
 3.7. Các điều kện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
 Về trình độ chuyên môn: Tốt nghiệp trung cấp sư phạm mầm non trở lên.