Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng

 Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP GIÁO VIÊN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN GIÁO DỤC ÂM NHẠC CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA PHƯỢNG I. Phần mở đầu. 1. Lý do chọn đề tài. Như chúng ta đã biết, âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong lịch sử loài người, nó gắn bó với con người và trở thành nhu cầu không thể thiếu. Âm nhạc phản ánh cuộc sống con người bằng những hình tượng âm nhạc. Âm nhạc còn phản ánh niềm vui, nổi buồn, khát vọng, ước mơ của con người. Đối với trẻ mầm non, âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng. Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm, âm nhạc là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Trẻ được tiếp cận với âm nhạc từ lúc còn trong nôi. Những làn điệu dân ca, lời ru của bà, của mẹ, những câu hát mộc mạc, gần gũi đã nuôi lớn tâm hồn trẻ. Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực, cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ bằng những ngôn ngữ riêng đó là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp điệu, hòa âm tiết tấu Qua lời ca trong sáng ,những giai điệu trầm bổng ,tiết tấu nhịp nhàng, tự nhiên, cùng với thời gian thu hút hấp dẫn, làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Âm nhạc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm Đối với trẻ âm nhạc là thế giới đầy kỳ diệu, đầy cảm xúc, là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Hơn nữa, trong chương trình giáo dục mầm non, Giáo dục âm nhạc là một lĩnh vực nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật. Vì vậy giáo viên phải có khả năng, kiến thức âm nhạc, biết biểu diễn, nắm được đặc điểm tâm sinh lý, sức khỏe, khả năng của trẻ để vận dụng những phương pháp, biện pháp phù hợp nhất để khơi dậy nguồn cảm hứng âm nhạc cho trẻ. Để âm nhạc thực sự là món ăn tinh thần của trẻ. Nên tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng” 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài * Mục tiêu của đề tài: - Nhằm đưa ra một số biện pháp để giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng, Người thực hiện: Trần Thị Vinh 1 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng âm nhạc được coi như một phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận động, nghe hát, trò chơi âm nhạc. Thông qua âm nhạc giúp trẻ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đấy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác. Âm nhạc có sức lay động tâm hồn mạnh mẽ, không có gì có thể đánh thức tâm hồn con người bằng âm nhạc. Nó phản ánh cuộc sống sinh hoạt, tâm tư tình cảm của con người và nó gần gũi với con người, được đông đảo công chúng yêu thích. Âm nhạc cảm hóa con người cùng hướng tới cái đẹp, sống hướng thiện, yêu quê hương đất nước Song âm nhạc không chỉ đơn thuần là để vui chơi, giải trí mà còn thúc đẩy sự phát triển trí tuệ của trẻ. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc và sự hiểu biết của trẻ lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có một số trẻ yêu đến độ say mê, có một số trẻ khác lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trường Mầm non Hoa Phượng đóng trên địa bàn thị trấn, điều kiện cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn trở lên, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có khả năng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn, hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Được sự quan tâm tạo điều kiện của ban giám hiệu, nhà trường đã thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và các đợt chuyên đề, hội giảng, thao giảng ,hội thi đồ dùng đồ chơi tự tạo cho giáo viên học tập và rút kinh nghiệm. Các lớp có tương đối đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các môn học, có 02 giáo viên/ lớp. Được sự tín nhiệm, tin tưởng của phụ huynh học sinh. Tuy nhiên trường có nhiều điểm lẻ nằm rải rác ở các Thôn, Buôn. Đa số giáo viên trẻ mới vào nghề nên kinh nghiệm còn ít, khả năng tổ chức hoạt động âm nhạc còn lúng túng trong việc sử dụng nhạc cụ, âm thanh và khả năng thể hiện nhạc phẩm còn hạn chế Khi tổ chức hoạt động nhiều lúc giáo viên chưa phát huy hết tính sáng tạo của trẻ Người thực hiện: Trần Thị Vinh 3 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng - Trẻ chưa biết thể hiện cảm xúc phù hợp với sắc thái của bài hát, vận động chưa linh hoạt, sử dụng nhạc cụ kết hợp còn lóng ngóng chưa phối hợp được nhạc cụ với tiết tấu của bài hát - 100% học sinh là con em của gia đình làm nông, điều kiện kinh tế còn khó khăn . Một số trẻ ở với ông bà, bố mẹ đi làm ăn xa - 50% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiếu số, khả năng nói tiếng phổ thông còn hạn chế, khi đến trường trẻ mới sử dụng tiếng phổ thông. Môi trường tiếp xúc với cuộc sống bên ngoài chưa nhiều, trẻ còn nhút nhát, rụt rè nên trẻ không thực sự tích cực trongh oạt động âm nhạc. Vốn từ của trẻ chưa phong phú. * Nguyên nhân chủ quan: - Giáo viên chưa thực sự lấy trẻ làm trung tâm phát huy tính tích cực của trẻ. - Giáo vên đôi lúc chưa thật sự linh hoạt, năng khiếu thể hiện âm nhạc còn hạn chế. - Giáo viên thường tổ chức cho trẻ chơi để nhằm đạt một số kỹ năng theo yêu cầu bài học. - Xây dựng kế hoạch giáo dục chưa thật sự phù hợp với tình hình và khả năng của trẻ. Hình thức tổ chức giáo dục âm nhạc còn rập khuôn, cứng nhắc, quá trình tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc nói chung chỉ xoay quanh chủ đề. - Khả năng sử dụng nhạc cụ (đánh đàn, chơi trống )của giáo viên còn hạn chế . - Trong khi dạy trẻ giáo viên thường hay chú ý đến việc dạy trẻ thuộc bài hát để nhận xét, đánh giá mà chưa chú ý đến quá trình hoạt động của trẻ trong cả một tiết học. * Nguyên nhân khách quan: - Khả năng chú ý tiếp thu của trẻ còn hạn chế, một số trẻ chưa mạnh dạn, thiếu tự tin, kinh nghiệm sống của trẻ còn nghèo nàn. Trẻ còn thụ động, còn thờ ơ không có biểu cảm trước những bài hát hay giai điệu nhạc. - Chất lượng đội ngũ giáo viên chưa đồng đều, giáo viên chưa linh hoạt sáng tạo trong vận dụng phương pháp tổ chức các hoạt động. - Cơ sở vật chất chưa thật sự đầy đủ, phòng lớp còn chật hẹp, trẻ chưa qua chương trình lớp 3-4 tuổi; 4-5 tuổi, trẻ còn nhút nhát, phát âm Tiếng Việt chưa rõ lời. * Đánh giá thực trạng Qua thực trạng cho thấy giáo viên chưa nắm vững được phương pháp tổ chức giáo dục âm nhạc, chưa linh hoạt xử lý tình huống, chưa chú ý dạy phát Người thực hiện: Trần Thị Vinh 5 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng nhân của chính mình, thì trẻ sẽ tự tin hơn. Khi có được sự tự tin, trẻ tự thấy hài lòng và mong muốn được tham gia vào các hoạt động khác. Giáo viên có nhận thức đúng đắn về vai trò của việc tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi, từ đó có ý thức tự học, bồi dưỡng rèn luyện khả năng âm nhạc, trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ. Đổi mới, sáng tạo phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc, phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ cảm nhận và thể hiện cảm xúc trước vẻ đẹp của những tác phẩm nghệ thuật. Trẻ thể hiện sự sáng tạo khi tham gia các hoạt động nghệ thuật âm nhạc. Bổ sung thêm đồ dùng, phương tiện giáo dục âm nhạc, tạo môi trường phong phú giúp trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động. Phát triển kỹ năng hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc cho trẻ. Những giải pháp, biện pháp này nhằm giúp giáo viên nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc. khuyến khích trẻ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động, khơi dậy tiềm năng âm nhạc cho trẻ. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp * Biện pháp 1: Tổ chức Hội thi đồ dùng đồ chơi tự tạo phục vụ hoạt động âm nhạc. Ngay từ đầu năm học nhà trường đã xây dựng kế hoạch thi đua làm đồ dùng đồ chơi để phục vụ cho công tác day và học trong nhà trường và yêu cầu mỗi giáo viên làm một bộ đồ dùng phục vụ môn giáo dục âm nhạc đồng thơi thế hiện phong trào thi đua hai tốt. Khuyến khích giáo viên làm đồ dùng đồ chơi từ các phế liệu đã thải bỏ như xốp, can nước rửa bát, các vỏ hộp, vài vụn, lon bia, hộp sữa để trở thành những đồ dùng dạy học như; Xúc xắc, đàn, trống Cùng với sự đánh giá kết quả công bằng, chính xác của hội đồng chấm đồ dùng dạy học đã chọn và xếp loại các đồ dùng đẹp, chất lượng, đa dạng Thông qua việc tổ chức hội thi nhằm khích lệ sự thi đua của giáo viên. Qua đó giáo viên được thể hiện mình trước tập thể, được học hỏi những điều mới, những sáng tạo của đồng nghiệp. Giáo viên mần non chịu khó, kiên nhẫn và biết không chỉ một nghề mà rất nhiều nghề như; bác sỹ, ca sỹ, họa sỹ đòi hỏi giáo viên phải luôn tâm huyết với nghề, luôn tìm tòi khám phá ra cái mới, cái hay để làm ra những bộ đồ dùng đưa vào các tiết học giúp trẻ hứng thú hơn với giờ hoạt động âm nhạc. Đồ dùng đồ chơi tự tạo (thanh tre, hòn sỏi, lon bia, hộp sữa ) khi tham gia hoạt động âm nhạc trẻ vừa hát vừa gõ đệm xúc xắc, thanh tre trên tay theo nhịp điệu bài hát âm thanh phát ra từ những đồ dùng đó với cường độ to, nhỏ khác nhau giữa các đồ vật giúp trẻ hứng thú và say mê với bài học. Qua đây giúp giáo viên, biết cách làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động và chủ động sáng tạo hơn trong tổ chức các hoạt động âm nhạc hàng ngày cho trẻ. Người thực hiện: Trần Thị Vinh 7 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng * Biện pháp 2: Tổ chức chuyên đề giáo dục âm nhạc cấp trường. Sau khi khảo sát tình hình thực tế của nhà trường tôi tham mưu với Hiệu trưởng tổ chức chuyên đề cấp trường môn giáo dục âm nhạc. Chuyên đề là dịp để giáo viên trong nhà trường trao đổi kinh nghiệm, học tập lẫn nhau và tìm ra các phương pháp, hình thức tổ chức các nội dung của chuyên đề một cách linh hoạt, khéo léo, thu hút trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, chủ động. (Một số hình ảnh dạy chuyên đề môn giáo dục âm nhạc) Người thực hiện: Trần Thị Vinh 9 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng Thông qua tiết dạy chuyên đề giáo dục âm nhạc. Tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội tích lũy kinh nghiêm cho bản thân và nâng cao trình độ chuyên Người thực hiện: Trần Thị Vinh 11 Trường Mầm non Hoa Phượng Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng * Biện pháp 4: Giáo dục âm nhạc trong các hoạt động hằng ngày. + Giờ đón trẻ: Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các các cháu chưa tự giác. Giai đoạn này trẻ còn lưu luyến chưa muốn bứt ra từ ba mẹ những tình cảm âu yếm mà ba mẹ dành cho để đến trường với cô giáo, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn đến trẻ. giáo viên phải lựa chọn đưa ra những bài hát có nội dung vui tươi và hào hứng để tạo cho trẻ cảm giác thích đến lớp như: bài hát:“Vui đến trường” của Hồ Bắc. “ Con chim nó hót líu lo, líu lo .Em rửa mặt thật sạch mẹ đưa em đến trường .vui vui vui” bài “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện bởi vì bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái vui vẻ, lời ca gần gũi, dễ nhớ . Thông qua những ca khúc này trẻ yêu thích đến lớp cũng như giúp trẻ tăng khả năng cảm thụ âm nhạc Cho trẻ nghe những bài trẻ có thể hát theo được như ở trên. Ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài trong chương trình. + Bắt đầu vào giờ ngủ trưa: Sử dụng những ca khúc hát ru nhẹ nhàng, sâu lắng để dần dần đưa trẻ vào giấc ngủ sâu, khi trẻ ngủ ngon cô tắt nhạc để cho trẻ ngủ. Ví dụ bài hát: “Mẹ yêu con” của Nguyễn Văn Tý; bài “Ru con” Dân ca nam Bộ + Trong giờ trả trẻ: cho trẻ nghe những bài có làn điệu vui tươi để tạo cho trẻ tâm trạng vui vẻ sau một ngày xa bố mẹ mà trẻ vẫn có cảm giác an toàn, vui vẻ và tạo sự yêu thích trường lớp về với bố mẹ mà vẫn nhớ cô, nhớ các bạn. mong muốn ngày mai được đi học. Ví dụ bài hát: “Trường chúng cháu là trường mầm non” của Phạm Tuyên; bài hát “Cô giáo miền xuôi” của Mộng Lân tạo cho trẻ sự yêu mến trường lớp yêu cô giáo và mong muốn sáng mai được đến trường * Biện pháp 5: Phối hợp tuyên truyền đến phụ huynh và cộng đồng Theo từng chủ đề, ngày lễ, ngày hội nhà trường tổ chức tổ chức chương trình văn nghệ nhằm tạo sân chơi lành mạnh và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ biết yêu cuộc sống có những mơ ước và mong muốn tốt đẹp cho tương lai, có cuộc sống hướng thiện, tốt bụng biết giúp đỡ nhau trong cuộc sống, bảo vệ và gìn giữ các nét đẹp văn hóa và những truyền thống uống nước nhớ nguồn, tiếp bước cha anh để bảo vệ tổ quốc: Để tổ chức tốt các hoạt động cần có sự phối kết hợp với phụ huynh học sinh vì đặc điểm của trẻ mau nhớ nhưng rất mau quên. Vì vậy giáo viên cần trao đổi với phụ huynh về khả năng tiếp thu của từng cháu và nhờ phụ huyên luyện tập thêm cho cháu ở nhà và đặc biệt động viên cháu đi học đều thường xuyên để cháu được tham gia tập luyện đầy đủ Ví dụ: Chủ đề nghề nghiệp nhân 22/12 ( ngày thành lập QĐNDVN) nhà trường tổ chức chương trình “Ước mơ làm chiến sĩ ” Trẻ được tham gia văn nghệ chào mừng ngày 22/12, được đóng vai các chiến sỹ tí hon“ mô phỏng” Người thực hiện: Trần Thị Vinh 13 Trường Mầm non Hoa Phượng