Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục thói quen hành vi giao tiếp văn minh cho trẻ 3-4 tuổi

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 
 Bác Hồ đã nói “Một năm bắt đầu từ mùa xuân, đời người bắt đầu từ tuổi trẻ”. 
Ở lứa tuổi mầm non tâm hồn trẻ như trang giấy trắng nên chúng ta phải lựa chọn 
những gì tốt đẹp nhất để in vào tâm hồn trong sáng của trẻ, để trẻ mang theo cho 
đến suốt cuộc đời.
 Đặc biệt cô giáo mầm non là người trực tiếp chăm sóc trẻ giai đoạn ấu thơ. 
Đây là giai đoạn mở đầu cho quá trình và hình thành tính cách của trẻ, có thể nói 
rằng cô giáo mầm non là người tạo nền móng vững chắc cho những bước tiếp theo 
của cuộc đời trẻ.
 Giáo dục thói quen hành vi giao tiếp văn minh cũng chính là một trong những 
nội dung của các mặt giáo dục. Vì giao tiếp là một đặc thù của xã hội loài người, 
bất kỳ một đứa trẻ nào khi sinh ra đều có nhu cầu được giao tiếp. Giao tiếp giữ vai 
trò như một điều kiện, phương tiện để con người thiết lập và duy trì các mối quan 
hệ xã hội, góp phần giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài người. 
 Xuất phát từ ý nghĩ đó tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục thói 
quen hành vi giao tiếp văn minh cho trẻ 3 – 4 tuổi” nhằm tìm ra những biện 
pháp gần gũi, thiết thực, dễ làm nhất để giáo dục thói quen hành vi văn minh cho 
trẻ.
II . GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN: 
 Giao tiếp văn minh lịch sự là nền tảng đạo đức của mỗi con người. Ngay từ 
nhỏ, trẻ cần được uốn nắn, giáo dục từ cử chỉ, lời nói, hành động văn minh thì lớn 
lên trẻ mới trở thành người có ích cho bản thân, gia đình và xã hội. 
 Đối với trẻ mẫu giáo bé đây là lứa tuổi đang khẳng định cái “tôi” cao, cần 
phải rèn cho trẻ số thói quen hành vi tốt như giao tiếp mạnh dạn, nói đủ câu, biết 
chào ông bà, bố mẹ, cô giáo và biết điều chỉnh các hành vi văn minh như vứt rác 
đúng nơi qui định, cất dọn đồ dùng đồ chơi gọn gàng , ngăn nắp. 
 Cô giáo luôn là tấm gương sáng mẫu mực, cách ứng xử, lời nói luôn phải 
chuẩn mực. Phải kiên trì nghiên cứu tìm ra các biện pháp phù hợp nhất để áp dụng 
với từng trẻ nhằm đạt được hiệu quả cao trong việc giáo dục thói quen hành vi giao 
tiếp văn minh cho trẻ.
 2. THỰC TRẠNG :
 a/ Thuận lợi
 - Trường đạt chuẩn mức độ 2 từ năm 2015, các trang thiết bị được đầu tư 
đồng bộ hiện đại đáp ứng tối ưu việc dạy và học của cô và trò
 1/10 - Kiểm tra từng trẻ thông qua các biện pháp như: 
 + Trò chuyện: Cô trao đổi cùng trẻ bằng những lời lẽ quan tâm thân mật để 
qua câu trả lời của trẻ, trẻ bộc lộ khả năng giao tiếp của bản thân.
 + Điều tra: Cô tiến hành giao tiếp để kiểm tra nhận thức của trẻ 
 + Tạo tình huống: Cô cho trẻ thực hành xử lý tình huống thể hiện khả năng 
giao tiếp của mình với những người xung quanh.
 Dựa vào các tiêu chí trên, kết quả thu được của đợt khảo sát như sau: 
 + Tốt : 0 + Khá: 4 trẻ chiếm 14,3 %
 + Trung bình: 18 trẻ chiếm 57,1% + Yếu: 8 trẻ chiếm 28,6% 
3.1. Biện pháp 1: Lồng ghép các nội dung giáo dục thói quen giao tiếp văn 
minh trong các hoạt động của trẻ. 
* Giáo dục trẻ trong giờ hoạt động vui chơi:
 Đối với lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học. Trong giờ vui chơi trẻ 
được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống như người 
lớn, tôi tiến hành lồng ghép lễ giáo vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại những 
câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, đưa và nhận bằng hai tay, tôi quan sát, 
lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chưa chuẩn mực. Qua đó, giúp 
trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp.
 * Ví dụ : Trẻ tham gia trò chơi đóng vai 
 Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ mạnh dạn dần trong giao tiếp, ứng xử, 
chào hỏi đối với mọi người quanh mình. Từ đây, trẻ lớp tôi không còn nói câu cụt, 
trẻ biết nói và trả lời đầy đủ câu, biết xưng hô chuẩn mực 
 3/10 Trong giờ ăn tôi dạy trẻ biết mời cô giáo và mời bạn bè trước khi ăn, khi ăn 
không nói chuyện, không làm vãi rơi cơm, rơi thức ăn ra bàn ghế, ra lớp học, khi 
thấy có khách đến phải biết mời khách cùng ăn cơm. 
* Thông qua hoạt động chiều.
 + Hàng ngày, tôi luôn dành một khoảng thời gian hợp lý vào buổi chiều để giúp trẻ 
trau dồi kiến thức và thực hành ôn luyện kiến thức, kỹ năng về các thói quen giao tiếp văn 
minh cho trẻ như: 
 + Sau khi ăn quà chiều xong, tôi sẽ ổn định trẻ và trò chuyện về các nội dung “thói 
quen giao tiếp có văn hoá” cho trẻ thông qua giờ nêu gương - cắm cờ cuối ngày, cuối 
tuần. Qua đó, giúp trẻ tự nhận xét, đánh giá về hành vi của mình, của bạn trong cuộc 
sống, sinh hoạt hàng ngày.
 + Tập cho trẻ xử lý tình huống (ứng xử, trả lời và đánh giá về các hành động đúng, 
sai của các nhân vật, của bạn bè cùng lớp, khác lớp, nêu ra phương án ứng xử phù hợp với 
từng hoàn cảnh, từng câu chuyện xảy ra)
 + Động viên, khen ngợi trẻ kịp thời để khuyến khích trẻ phát huy những biểu hiện 
tích cực trong giao tiếp, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn khi giao tiếp với bạn bè và mọi 
người xung quanh.
 Tôi xây dựng bảng bé ngoan trên lớp, buổi chiều vào cuối giờ tôi cho trẻ nhận xét 
lẫn nhau: Ngày hôm nay các con thấy bạn nào ngoan nhỉ? Bạn đã biết xin lỗi khi mình 
làm sai chưa? Ai đã biết rủ bạn chơi cùng?
 5/10 tại sao? Nếu là con, con sẽ làm như thế nào, nếu trẻ chưa trả lời tôi sẽ gợi ý “Làm 
đau bạn thì phải làm gì nhỉ,à làm đau bạn phải xin lỗi bạn đấy”, “ tôi xin lỗi bạn ạ” 
hay cô tạo tình huống cho trẻ giúp cô làm 1 việc gì đó và cô nói từ “ cám ơn con”. 
Tôi thấy từ cảm ơn và xin lỗi, chúng ta những bậc người lớn quá tiết kiệm với con 
trẻ, để trẻ quá xa vời với từ ngữ trên, người lớn chúng ta hãy tạo nhiều tình huống 
về cách giao tiếp cho con trẻ được học và được làm ngay từ nhỏ sẽ tốt hơn 
 Ví dụ: Trong giờ xem tranh, truyện trẻ hay giành giật của nhau, lúc đó cô lại 
gần và trò chuyện để phân tích cho trẻ biết những hành vi đúng, sai. Làm như vậy 
là không ngoan các con nên cho bạn xem cùng nhé!
3.3/ Biện pháp 3: Tạo môi trường, tạo tình huống cho trẻ được thực hành các 
hành vi giao tiếp ứng xử văn minh
 Khi trẻ đến lớp cô tạo môi trường bằng cách trang trí lớp theo các chủ đề sự 
kiện có nhiều các hình ảnh lễ giáo, các câu thơ, các bài hát mang tính giáo dục giao 
tiếp có văn hóa. Có cả các hình ảnh chưa đúng để cho trẻ nhận xét các hành vi mà 
trẻ đã trải nghiệm được. Mỗi tuần tôi cho trẻ tham gia một buổi lao động giúp cô 
lau dọn đồ dùng đồ chơi ở lớp hoặc cùng cô tham gia nhặt lá ngoài sân trường, hay 
cho trẻ tham quan vườn hoa của trường và kết hợp trò chuyện với trẻ: Muốn có 
nhiều hoa đẹp chúng ta phải làm gì? Khi nhìn thấy hoa nở đẹp các con nhớ tới ai? 
Giáo dục trẻ kính trọng, yêu những người lao động, khi ăn phải từ tốn, chậm rãi, 
không vứt vỏ và hạt bừa bãi. Giáo dục trẻ giữ gìn VSMT, vệ sinh lớp học.
 Từ đó trẻ biểu hiện các hành vi có văn hóa. Qua các hoạt động như vậy giúp 
tôi quan sát xem trẻ nào có hành vi đúng và trẻ nào chưa có hành vi đúng để tôi kịp 
thời sửa sai cho trẻ.
 7/10 các thông tin về trẻ khi ở nhà (về sở thích, cá tính) để có biện pháp phối hợp giáo 
dục phù hợp. Đồng thời khéo léo giới thiệu với các bậc phụ huynh về những hình 
ảnh tư liệu mới ở góc tuyên truyền 
4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: 
 Với những biện pháp như vậy cuối năm lớp tôi đã đặt được những tiến bộ rõ 
rệt như sau:
 - Trẻ đã có thói quen giao tiếp văn minh: Biết chào hỏi mọi người khi gặp gỡ 
hoặc chia tay như ; Chào cô giáo khi đến lớp, chào ông bà, bố mẹ khi chia tay, chào 
các cô, các bác người quen khi đi đường, khi có người lạ xuất hiện ở lớp học, biết 
mời khi ăn cơm.
 - Biết nhận ra hành động đúng sai trong giao tiếp.
 - Có ý thức tuân theo các quy định chung của trường, lớp như: Quy định ( ăn, 
ngủ, học, chơi, vệ sinh, lao động ).
 - Trong quá trình áp dụng đề tài đã đạt được kết quả như sau: 
Tổng số gồm 30 cháu: + Giỏi: 9 chiếm 35,7% +Khá: 17 chiếm 50,0 %
 + Trung bình: 4 chiếm 14,3% + Yếu: 0
III. KẾT LUẬN 
 “ Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan”
Trẻ em như một cây non , nếu được chăm sóc rèn luyện các kĩ năng giao tiếp có 
hành vi văn minh ngay từ khi còn nhỏ thì sau này lớn lên sẽ rất có ích cho gia đình 
và xã hội. Qua quá trình áp dụng các biện pháp trên lớp tôi đã đạt được kết quả rất 
tốt. Để đạt được kết quả đó là nhờ rất nhiều vào công sức của cả cô và cháu, cùng 
sự giúp đỡ của phụ huynh, ban giám hiệu nhà trường. 
Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi đã rút ra được 1 số kinh nghiệm 
như sau:
 - Luôn thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các hoạt động trong ngày, các nội dung 
chăm sóc giáo dục trẻ luôn thể hiện rõ nội dung lồng ghép giáo dục thói quen giao 
tiếp hành vi văn minh cho trẻ.
 - Cô cần quan tâm, tìm hiểu đặc điểm tâm lý, cá tính, sở thích, nhận thức của 
từng trẻ để áp dụng các biện pháp giáo dục tích cực, phù hợp với từng nhóm trẻ.
 - Thường xuyên trò chuyện với phụ huynh để tranh thủ sự ủng hộ của gia 
đình và thống nhất phương pháp giáo dục giữa gia đình và nhà trường.
 - Giáo viên luôn học hỏi trau dồi kinh nghiệm để phấn đấu ngày một vững 
vàng hơn trong nghề của mình.
 9/10