Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non

 Một sô biện pháp giáo dục kỹ năng sông cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non MỤCLỤC Nội dung Trang Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU 2 I Lý do chọn đề tài 2 1 Lý do lý luận 2 2 Lý do thực tiễn 3 3 Đối tượng nghiên cứu 4 4 Phạm vi nghiên cứu 4 II Mục đích (Mục tiêu) nghiên cứu 4 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 I Cơ sở lý luận của vấn đề 4 II Thực trạng vấn đề 5 III Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 8 1 Giải pháp 1 8 2 Giải pháp 2 11 IV Tính mới của giải pháp 23 V Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 23 Phần thứ ba: KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ 26 I Kết luận 26 II Kiến nghị 27 Giáo viên: Nguyễn Thị Tâm1 Trường Mầm non Hoa Sen Một sô biện pháp giáo dục kỹ năng sông cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non Mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiêm vụ của người giáo viên Mầm non còn phải chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ngày nay khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên gấp bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng sống của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này càng thể hiện rõ đối với trẻ gia đình có điều kiện kinh tế khá giả, trẻ ở vùng thuận lợi Chúng ta dễ dàng bắt gặp trẻ 5 - 6 tuổi vẫn còn được mẹ chăm bẩm từng ly từng tí: từ việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, việc đút ăn, đến những nguyên tắc giao tiếp tối thiểu như chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi Những việc làm này vô tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ. Từ những thực trạng đó gánh nặng giáo dục ở nhà trường tăng lên gấp bội. Để góp phần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ điều quan trọng là chúng ta tạo được môi trường giáo dục cho trẻ. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần thiết nếu không có kỹ năng sống thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày cho đứa trẻ sau này. 2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài này trẻ mầm non lớp lá 4 (5-6 tuổi) tại trường Mầm non Hoa sen, nghiên cứu về một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ Mầm non 3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài là một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ Mầm non 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa Sen Thời gian nghiên cứu: Năm học 2018-2019. Hiểu được tính chất, vị trí và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết. Yêu cầu đặt ra trước mắt là việc tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc và khoa học trong việc hình thành, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào các tiết dạy. Hơn nữa, với vai trò của giáo viên đứng lớp, bản thân tôi luôn trăn trở phải tìm ra những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ như thế nào để’ đạt được kết quả tốt hơn. Nói một cách cụ thể’ hơn là giúp trẻ tìm hiể’u, nhận biết và thực hành một một số kỹ năng sống cần thiết có hiệu quả hơn, đó cũng chính là lý do mà tôi chọn đề tài “Một sô biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuôi trong trường mầm non” này. II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu Để’ giải quyết vấn đề này, câu hỏi cần đặt ra là: “Vì sao phải giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non?” Vì giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì: Các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ quyết định sự phát triển của đất nước trong những năm tới. Nếu không có kĩ năng sống, các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và đất nước. Do đó, giáo dục kỹ năng sống là rất quan trọng và cần thiết cho trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ đang trong lứa tuổi mầm non. Vì vậy, mục đích của đề tài này hướng đến trong việc giáo dục kỹ năng sống là: - Giúp hình thành và phát triển kỹ năng sống cơ bản cần có cho trẻ mầm non, nhằm giúp cho trẻ phát triển nhân cách, thể chất, tình cảm, giao tiếp, ngôn ngữ, tư duy một cách toàn diện, là nền tảng để trẻ tự tin bước vào giai đoạn tiểu học. Với mong muốn là trẻ đạt được sự phát triển toàn diện về các mặt: Phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm, giao tiếp - ngôn ngữ - Giáo dục kỹ năng sống giúp trẻ có bước đệm chuẩn bị sẵn sàng cho giai đoạn tiểu học: Việc giáo dục kỹ năng sống từ sớm giúp trẻ có khả năng thích nghi với sự thay đổi môi trường sống, khả năng hòa nhập nhanh, giúp trẻ tự tin bước vào lớp 1. - Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở trường mầm non trong hiện tại và những năm tiếp theo Giáo viên: Nguyễn Thị Tâm3 Trường Mầm non Hoa Sen Một sô biện pháp giáo dục kỹ năng sông cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non Hướng dẫn làm các tranh ảnh thể’ hiện được một số kỹ năng sống cần thiết cho trẻ để trẻ được làm quen ở mọi lúc mọi nơi. Phòng học tương đối rộng, thoáng và đầy đủ điều kiện để hoạt động. Trường luôn coi trọng việc trang trí những hình ảnh phong phú, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ. Giáo viên hiểu được hoàn cảnh và điều kiện sống của trẻ ở gia đình để có biện pháp giáo dục phù hợp. 2. Khó khăn Thôn Hòa Đông, xã Ea Bông là một xã khó khăn, đông dân cư sinh sống, phần lớn mọi người đều làm nghề nông, một số thì đi làm ở các công nhân, xí nghiệp nên không có nhiều thời gian để quan tâm đến việc chăm sóc giáo dục cho con em mình. Một số gia đình khá giả có điều kiện thì việc bao bọc, nuông chiều con em mình quá mức dẫn đến việc tự lập của trẻ gặp nhiều khó khăn Các cháu tuy cùng một lớp ghép, khác độ tuổi nên khả năng tiếp thu của trẻ không đồng đều. Một số phụ huynh và học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số nên chưa quan tâm đúng mức đến về việc học tập nói chung và việc giáo dục kỹ năng sống còn hạn chế. Bên cạnh đó còn 1 số khó khăn như trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng tuyên truyền của giáo viên chưa đồng đều làm ảnh hưởng đến chất lượng truyền thông. Nội dung, công tác phối hợp còn sơ sài, đôi khi thiếu tín thực tế, không phù hợp và chưa được cập nhật thông tin kịp thời dẫn đến hiệu quả chưa cao, chưa thu hút được sự quan tâm và đáp ứng thông tin của các bậc cha mẹ và cộng đồng. Giáo viên: Nguyễn Thị Tâm5 Trường Mầm non Hoa Sen Một sô biện pháp giáo dục kỹ năng sông cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non được trải nghiệm trẻ mất dần đi tính tự lập, tính tự chịu trách nhiệm về việc mình đã làm hình thành một thói quen xấu từ nhỏ. Nhiều gia đình luôn quan niệm con mình còn nhỏ và việc dạy dỗ theo khuôn phép là chưa cần thiết để cho trẻ chơi tự do dẫn tới trẻ như một cái cây phát triển tự nhiên không được uốn nắn không theo khuôn khổ tác động xấu tới quá trình hình thành nhân cách của trẻ và lớn lên khó có thể can thiệp được nữa. Ngoài ra, bản thân là một giáo viên đôi lúc tôi cũng chưa biết tạo tình huống cho trẻ giải quyết, ngại đổi mới sáng tạo trong các tiết dạy mà luôn đi theo những lối mòn cũ hạn chế đi sự phát triển của trẻ trong khi đó sự ham học hỏi ham hiểu biết, sự tò mò của trẻ ngày càng tăng cao. Qua những thuận lợi cũng như một số hạn chế mà thực trạng đặt ra, chúng ta thấy được việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào giảng dạy chưa bao giờ là đủ. Để đạt được những thành công của đề tài cần phải xác định được hướng đi cũng như mục tiêu của đề tài hướng tới và giải quyết những khó khăn, hạn chế nhằm phát huy tối đa những thuận lợi của nó. Trước thực trạng này tôi đã trăn trở để tìm ra những giải pháp, biện pháp thiết thực để tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động học tập và vui chơi mang lại kết quả tốt hơn linh hoạt hơn, trẻ trải nghiệm thực tế nhiều hơn, trẻ đúc kết được nhiều hơn từ những buổi học cùng cô tại trường em mình mà lại mang hiệu quả tích cực như: - Nâng cao trình độ nhận thức về giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên, gia đình và xã hội. - Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trừơng -Tạo môi trường giúp giáo viên thực hiện nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống Nhờ sự quan tâm của ban giám hiệu trường MG Hoa Sen động viên tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học các lớp chuyên đề để áp dụng vào đề tài. Đồng thời, được sự ủng hộ và động viên, đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để tôi hoàn thành thực hiện đề tài của mình. Từ đó bản thân tôi rất phấn khởi đem hết khả năng những ý kiến đóng góp và sự tin yêu của mọi người là động lực cho tôi để áp dụng chăm sóc nuôi dạy cho các cháu mầm non và thực hiện đề tài của mình. III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề Xuất phát từ đặc điểm chung của trường, của lớp và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp, biện pháp giáo dục kỹ năng sống như sau: 1. Giải pháp 1: Nâng cao trình độ nhận thức về giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên, gia đình và xã hội, gồm các biện pháp sau: 1.1. Biện pháp 1: Tham gia tập huấn giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên. Giáo dục kỹ năng sống đã và đang là một vấn đề quan trọng trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh ở mọi lứa tuổi. Trí thông minh, sự hiểu biết cộng thêm thái độ tích cực chỉ mang lại cho chúng ta một nửa thành công. Chính những kỹ năng mà chúng ta sử dụng trong cuộc sống hằng ngày, cách ứng xử, giao tiếp nó quyết định một nửa còn lại, những kỹ năng đó được gọi là kỹ năng sống. Hiểu được tầm quan trọng, ý nghĩa vai trò của kĩ năng sống đối với học sinh mầm non, BGH trường MN Hoa Sen đã tiến hành tập huấn cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường về các kiến thức kĩ năng sống cho học sinh Mầm non. Mục tiêu của tập thể hội đồng Sư phạm nhà trường mong muốn thông qua các hoạt động giáo dục kỹ năng sống này sẽ giúp các em học sinh rèn luyện tư duy tích cực, hình thành các thói quen tốt thông qua các hoạt động và bài tập trải nghiệm, giúp các em trở thành công dân toàn cầu, biết suy nghĩ bằng cái đầu của mình, biết phân tích đúng sai, dù có làm gì và trong hoàn cảnh nào cũng luôn biết chịu trách nhiệm về việc mình làm. Qua đó: - Giúp giáo viên xac đinh nhưng ky'năng sông cơ ban, đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở từng độ tuổi Giáo viên: Nguyễn Thị Tâm7 Trường Mầm non Hoa Sen Một sô biện pháp giáo dục kỹ năng sông cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non gia đình và xã hội Việc giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện các phẩm chất và năng lực nhằm giúp trẻ phát triển nhân cách một cách toàn diện là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp. Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục trẻ em nói riêng luôn luôn đòi hỏi sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan tâm đúng cách của nhà trường, gia đình và mọi người trong xã hội. Anh hưởng giáo dục của gia đình đến với trẻ là đầu tiên và sớm nhất. Giáo dục kỹ năng sống cho con cái trong gia đình không phải chỉ là việc riêng tư của bố mẹ, mà còn là trách nhiệm đạo đức và nghĩa vụ công dân của những người làm cha mẹ. Giáo dục kỹ năng sống tại gia đình mang tính xúc cảm mạnh mẽ, có khả năng cảm hóa lớn nhất. Tùy vào điều kiện kinh tế, đời sống của mỗi gia đình mà việc tiến hành giáo dục trong các giai đoạn phát triển của trẻ có các nội dung, hình thức, nhiệm vụ khác nhau. Đặc biệt, lứa tuổi mầm non, cha mẹ cần phối hợp với nhà trường quan tâm đến các mặt sau đây của trẻ: Chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt, việc rèn luyện các giác quan, phát triển ngôn ngữ, việc dạy trẻ cách ứng xử đúng đắn, giáo dục kỹ năng tự vệ, bảo vệ bản thân, giáo dục lòng thương yêu đối với sự vật và con người xung quanh mình. ơ độ tuổi này được gọi là cửa sổ vàng trong việc giáo dục nhân cách, kỹ năng cũng như trí tuệ trẻ. Tạo tiền đề cho trẻ phát triển ở các giai đoạn tiếp theo. Để việc giáo dục gia đình có hiệu quả tốt, giáo viên cần tuyên truyền với các bậc cha mẹ cần quan tâm xây dựng một gia đình đầy đủ toàn vẹn, trong đó mọi thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm với nhau. Xây dựng một phong cách sinh hoạt có nề nếp, phù hợp nhu cầu hứng thú nhằm phát huy những mặt tích cực của trẻ. Đặc biệt cha mẹ, người lớn phải giữ uy tín vai trò gương mẫu của mình trong gia đình và ngoài xã hội. Thường xuyên liên hệchặt chẽ với nhà trường, đoàn thể để nắm được mục đích giáo dục, có sự phối hợp chặt chẽ. Cụ thể: Tuyên truyền phụ huynh tham gia tích cực vào hội phụ huynh của trường, quan tâm giúp đỡ nhà trường xây dựng cơ sở vật chất, các phương tiện dạy học để nhà trường có điều kiện nâng cao chất lượng giáo dục. Những cuộc họp do nhà trường tổ chức, các bậc phụ huynh cần đi đầy đủ để nắm được yêu cầu giáo dục của nhà trường mà có sự kết hợp. Gia đình cần xây dựng truyền thống “tôn sư trọng đạo”, bảo vệ uy tín thầy cô giáo, tuyệt đối tránh các hành vi thiếu tôn trọng thầy cô giáo trước mặt con cái. Bên cạnh đó, để thống nhất và tập hợp được sức mạnh của toàn xã hội trong việc giáo dục thế hệ trẻ, nhà trường vừa phải không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện vừa phải phối hợp chặt chẽ với gia đình, với các tổ chức xã hội hướng vào một số công việc cụ thể sau đây: Đưa nội dung, mục tiêu giáo dục kỹ năng sống lồng ghép trong các tiết dạy, chương trình giáo dục. nhằm lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cơ bản với quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Phát huy vai trò của người giáo viên, phổ biến kiến thức biện pháp giáo dục trẻ trong điều kiện xã hội phát triển theo cơ chế thị trường đang rất phức tạp cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu được đặc điểm trong đời sống, tâm sinh lý của trẻ hiện nay. Giáo viên: Nguyễn Thị Tâm9 Trường Mầm non Hoa Sen