Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mầm non

 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN MỤC LỤC I. Phần mở đầu: Trang 1. Lý do chọn đề tài . 2 2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài 2 3. Đối tượng nghiên cứu 3 4. Phạm vi nghiên cứu .3 5. Phương pháp nghiên cứu 3 II. Phần nội dung: 1. Cơ sở lý luận: 3 2. Thực trạng 4 2.1. Thuận lợi, khó khăn 4 2.2. Thành công, hạn chế 5 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu 6 2.4. Các nguyên nhân và yếu tố tác động 6 2.5. Phân tích dánh giá các vấn đề về thực trạng 6 3. Các giải pháp, biện pháp thực hiện: 7 3.1. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp .7 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 7 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp 12 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp 12 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 13 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm 13 III. Phần kết luận – kiến nghị: 1. Kết luận 14 2. Kiến nghị 14 Tài liệu tham khảo 16 H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 1 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN “ Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mầm non”. 4. Phạm vi nghiên cứu - Học sinh lớp Lá 1 phân hiệu Buôn Mblơt - Trường mầm non Hoa Sen - Xã Ea Bông - Huyện Krông Ana - Tỉnh Đăk Lăk. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp quan sát. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp phân tích. II. Phần nội dung 1. Cơ sở lý luận - Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Và đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. Thông qua âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác. - Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ quan đầy cảm xúc, tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ. Bởi chính ở đây âm nhạc coi như một phương tiện giáo dục nhân cách cho trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ. - Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở trẻ lại ở nhiều mức độ khác nhau, có trẻ yêu đến độ say mê, có trẻ lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. - Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường Mầm non một cách lôgic, có hiệu quả. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 3 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN + Nhờ sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của chuyên môn đã xây dựng phương pháp đổi mới bằng công nghệ thông tin, tổ chức dự giờ, hội giảng góp ý. Từ đó bản thân đã rút ra một số kinh nghiệm để nâng cao chất lượng giảng dạy. - Trẻ thích hát từ khi còn rất nhỏ, gần như khi biết nói là trẻ bắt đầu học hát, trẻ được người lớn dạy cho nhiều bài hát, cũng như hiểu nội dung bài hát. Chính điều này mà một phần nào đó trẻ đã được làm quen với môn âm nhạc. Điều đó giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc chuyển tải kiến thức. - Về phía phụ huynh + Một số phụ huynh cũng đã quan tâm đến năng khiếu riêng của trẻ. + Lớp học đóng trên địa bàn, đa số trẻ sống gần trường, lớp đã tạo điều kiện thuận tiện trong việc đưa đón trẻ đến trường. * Khó khăn - Bản thân tôi chưa qua đào tạo dụng cụ âm nhạc chuyên nghiệp như : Đàn Organ, múa, âm nhạc - Cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ cho âm nhạc còn hạn chế như : Đàn, nhạc cụ, nhà trường chưa có phòng chức năng riêng để phát triển âm nhạc cho trẻ có năng khiếu. - Trang thiết bị đồ dùng còn hạn chế, nhận thức của phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn chỉ là thứ yếu. - Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu còn nhút nhát khi lên biểu diễn văn nghệ cùng cô và các bạn. - Đa số phụ huynh làm nghề nông, kinh tế gia đình khó khăn, trình độ hiểu biết của họ còn hạn chế nên họ chỉ chú trọng đến việc làm kinh tế chứ không mấy quan tâm đến việc giáo dục âm nhạc của các cháu, các cô có ít thời gian để trao đổi với từng phụ huynh về đặc điểm riêng, những mặt mạnh, yếu của con em họ. * Thành công - Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng vào hoạt động âm nhạc của trẻ tại trường, trong các giờ học trẻ hứng thú tham gia hoạt động, qua các tiết mục hát múa, trò chơi âm nhạc, vận động tự do trẻ đã có sự sáng tạo, giờ học thoải mái, không gò bó, trẻ thực hiện đạt yêu cầu. * Hạn chế - Bên cạnh đó còn có một số hạn chế về cơ sở vật chất về môi trường hoạt động nên mức độ đạt chưa được như ý muốn. - Giáo viên ở lớp tuy đông nhưng không được đào tạo ngang nhau, và mỗi người có một khả năng riêng, vì thế sự nhất quán trong tổ chức hoạt động cũng có nhiều khó khăn. Thời gian cho một hoạt động thì còn ít, trẻ ít có cơ hội được H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 5 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Số trẻ Khả năng ca hát của trẻ Tốt Khá Trung bình 20h/s 6h/s= 30% 7h/s = 35% 7h/s = 35% Với kết quả khảo sát như trên cho tôi thấy khả năng ca hát của các cháu còn chưa tốt, các cháu chưa mạnh dạn và phát huy hết khả năng của mình, từ đó tôi đã tìm tòi và ứng dụng một số các biện pháp sau đây. Biện pháp 2: Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ - Để có một tiết học sôi nổi và hào hứng ngay từ đầu, người dạy trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện đàn, giọng hát và nghe hát để giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách chính xác. - Trẻ mầm non phát âm còn chưa chuẩn vì thế giáo viên cần chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai rèn luyện cho trẻ. - Tôi luôn thay đổi trang trí góc âm nhạc thật sinh động theo chủ điểm để gây sự thu hút với trẻ. Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. - Tôi luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc để tạo môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ. Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy chứa đậu, hột hạt, gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy theo ý tưởng cá nhân, phục vụ chơi vũ hội hóa trang, nhảy múa tự do. Tôi còn sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển các loại nhạc cụ dân tộc. Khi có điều kiện tôi dùng mô hình, tranh cho trẻ quan sát. - Ngoài ra còn có một số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, vòng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. Tất cả những đồ dùng, đồ chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng. - Khi bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo ra tại góc không ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt động yên tĩnh ở góc khác. Tại góc âm nhạc, tôi cũng chú ý tạo điều kiện cho trẻ thể hiện những ý tưởng, mong muốn của trẻ, đặc biệt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên kết với nhau tổ chức các hoạt động mang tính nghệ thuật. Khuyến khích trẻ tự làm hay cùng trẻ trang trí một số đồ dùng đồ chơi để vỗ hay gõ đệm bài hát nhằm gây hứng thú cho trẻ khi sử dụng. Có thể cho trẻ phối hợp chơi với nhóm tạo hình trang trí váy H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 7 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Ví dụ: Với những bài hát về dân ca, tôi đưa hình ảnh về các lễ hội ngày hội chợ măng non: Kéo cưa lừa sẻ, thằng Bờm có cái quạt mo, cô giáo em là hoa ê ban. “Thằng Bờm có cái quạt mo” Với các bài hát về Bác Hồ, khi nghe bài hát “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh” kết hợp cho trẻ xem các hình ảnh, clip về Bác Hồ với các cháu thiếu nhi trẻ sẽ thấy Bác Hồ rất hiền từ giống như một người ông rất gần gũi với các cháu. Ví dụ: Các trò chơi âm nhạc, tôi sưu tầm những âm thanh gần gũi trong thực tế như các hiện tượng thiên nhiên: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi rì rào, tiếng gió thổi vi vu, tiếng chim hót véo von. Những âm thanh trong cuộc sống (tiếng còi tàu, tiếng còi ô tô, tiếng gà gáy), để phát triển sự nhạy cảm và tai nghe cho trẻ. Biện pháp 5: Sử dụng các loại nhạc cụ đa dạng - Khi trẻ khai thác hết, chơi liên tục, trẻ cảm thấy chán tôi sẽ thay đổi không khí ngay. Ví dụ như: Dùng lời kích thích trẻ : “Hôm nay góc âm nhạc có đồ dùng đồ chơi mới, các con hãy đến thử xem”. Mỗi lần nên thay đổi 3- 4 đồ dùng, đồ chơi. Giáo viên khuyến khích trẻ trải nghiệm, tìm tòi, khám phá những đồ dùng đồ chơi mới, cô để trẻ tự khám phá đồ dùng, đồ chơi. Ví dụ: như dưới sự giúp đỡ của cô trong quá trình trẻ chơi, trẻ tự phát hiện ra âm thanh của chén sành chén sứ khi chứa lượng nước khác nhau, thì các chén tạo ra âm thanh khác nhau. Giáo viên gợi ý cho trẻ biết phối hợp những đồ dùng đồ chơi cũ với đồ dùng đồ chơi mới, gây hứng thú cho trẻ. Ví dụ: Để gõ đệm cho một bài hát, gợi ý trẻ sử dụng trống lắc, phách trẻ kết hợp với việc sử dụng đũa gõ những ly thủy tinh có lượng nước khác nhau tạo ra một tổ hợp âm thanh hài hòa, rất hay. Trong quá trình trẻ chơi tại góc âm nhạc, giáo viên có thể tận dụng để giới thiệu cho một số đàn dân tộc trẻ biết. Ví dụ về đàn tranh, sau khi cô giới thiệu chọn tiếng đàn tranh trong đàn organ, cô cho trẻ nghe một bài hát quen thuộc giúp trẻ dễ cảm thụ. - Ngoài những dụng cụ mua sẵn như hoa vải, hoa nhựa, phách tre, trống lắc Giáo viên cần cung cấp nhiều nguồn âm thanh: các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy chứa đậu, hột hạt, gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy theo tư tưởng các nhân vật, phục vụ chơi vũ hội hóa trang, nhảy múa tự do. Giáo viên cần sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển các loại nhạc cụ dân tộc. Nếu có điều kiện dùng đàn thật hay có thể sử dụng mô hình, tranh cho trẻ quan sát. Ngoài ra cần có một số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, ṿòng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 9 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Đề tài: “Cao hơn – thấp hơn” có bài hát “Năm ngón tay ngoan”. Biện pháp 8: Tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi và ôn luyện thông qua lễ hội - Trong những giờ ổn định tổ chức, hay chuyển hoạt động, tôi ổn định trẻ bằng những bài hát mà trẻ thích, chơi các trò chơi dựa trên nội dung bài hát. - Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội tôi tổ chức hoạt động âm nhạc theo một chương trình biểu diễn văn nghệ mà 100% trẻ được tham gia nhằm giúp trẻ hứng thú với bộ môn âm nhạc cho trẻ. Ví dụ: ngày Khai giảng, lễ hội 20/11, Noel, tết Dương lịch, mừng ngày 8/3 và Lễ Tổng kết. Biện pháp 9: Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng cho trẻ Trẻ biết thực hiện các kỹ năng cần thiết cho lứa tuổi: Vỗ, gõ múa (với những vận động cơ bản) trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn, nhanh nhẹn và linh hoạt qua việc trẻ thực hiện hoạt động âm nhạc. Thường xuyên chú ý đến việc giúp trẻ cảm thụ âm nhạc trong cuộc sống theo bản năng vốn có và kỹ năng yêu thích âm nhạc của từng cá nhân trẻ. Rèn thêm cho trẻ một số động tác múa như: nhún chân, cuộn tay, lắc mông nhịp nhàng theo lời bài hát. Vận động và múa sáng tạo là cách làm trẻ vui thích để phát triển kỹ năng thể chất. Múa tạo cơ hội để trẻ giải tỏa năng lượng, kích thích trí tưởng tượng và phát huy tính sáng tạo. Múa sáng tạo bao gồm những cử động thân thể nhằm truyền đạt một nội dung hình ảnh (ví dụ một cơn gió), một ý tưởng (ví dụ một cuộc hành trình) hoặc một cảm giác. Tạo điều kiện cho trẻ tự thỏa thuận và tự chọn các vận động theo ý thích và sự sáng tạo của trẻ. Cô có thể dùng lời để khuyến khích, động viên trẻ thực hiện các hoạt động sáng tạo khác nhau mà không trùng với vận động của bạn. Biện pháp 10: Trao đổi với phụ huynh Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu để chúng tôi làm đồ dùng của các góc, nhất là góc làm quen với âm nhạc. Ngay đầu năm học tôi đã tổ chức họp phụ huynh, tuyên truyền với phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường để trẻ được làm quen với trường lớp, với các bạn, giao lưu với các bạn. Ngoài ra tôi còn trao đổi với phụ huynh về vấn đề chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường cũng như ở nhà để cô giáo và phụ huynh cùng kết hợp dạy trẻ. Đặc biệt tôi đề cập đến tầm quan trọng của bộ môn “Làm quen với âm nhạc” vì đây là môn học giúp trẻ phát triển thẩm mĩ. Đối với những trẻ tiếp thu chậm tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh để cùng đưa ra những biện pháp để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 11