Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động tạo hình

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC 
 CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO CHO TRẺ 5- 6 TUỔI 
 TRONG HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH này hình thành ở trẻ đức tính tốt, giúp trẻ phát triển tốt các giác quan, đặc bịêt 
giúp trẻ phát triển cơ bàn tay, cổ tay, ngón tay. Trẻ biết làm đến nơi đến chốn, 
khéo léo linh hoạt cũng là một nghẹ thuật của trẻ thơ. Và như chúng ta đã biết, 
lứa tuổi Mầm non là lứa tuổi còn ngây thơ, trong sáng, ở lứa tuổi này chưa tự 
mình xác định được mục đích và phương thức hành động. Người giáo viên sẽ 
truyền thụ sự hiểu biết cho trẻ bằng lời nói, nét vẽ...tuy nhiên không phải lúc 
nào sự gợi ý và hướng dẩn của cô giống ý thích của trẻ. Đặc biệt đối với trẻ
5 - 6 tuổi khả năng cảm nhận và lĩnh hội thế giới xung quanh phong phú và do 
đó hoạt động tạo hình càng đa dạng. Sản phẩm của trẻ thật ngộ nghĩnh ngây 
thơ đáng yêu nhưng đều mang mục đích.
II. Cơ sở thực tiễn:
 * Thực trạng: Hoạt động tạo hình là phương tiện thể hiện ấn tượng, hiểu biết, 
ý muốn của mình về thế giới xung quanh. Kết quả của hoạt động tạo hình phụ 
thuộc vào kiến thức, kinh nghiệm mà trẻ tích luỹ được trong các hoạt động 
khác nhau. Việc tham gia vào các hoạt động trẻ tạo nguồn cảm hứng làm nãy 
sinh những ý tưởng sáng tạo của trẻ nhằm phát triển toàn diện trẻ về trí tuệ, 
đạo đức, lao động và đặc biệt với giáo dục thẩm mĩ.
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi hoạt động tạo hình còn có ý nghĩa không nhỏ trong việc 
chuẩn bị điều kiện thuận lợi cho trẻ vào học tiểu học. Trong chương trình giáo 
dục mầm non mục đích của việc dạy tạo hình cho trẻ là phát hiện tính tích cực 
chủ động sáng tạo của trẻ trong học, lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát triển khả 
năng cảm thụ của trẻ và cảm xúc thẩm mĩ, bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ hình 
thành tình yêu với vẽ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống con người và nghệ thuật. 
Hoạt động tạo hình còn giúp trẻ hình thành kỹ năng, kỹ xảo, năng lực quan sát, 
phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo. Thực hiện tốt hoạt động tạo hình 
trong trường mầm non sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ một cách 
toàn diện.
Đặc điểm chung nhất của trẻ ở trường Mầm non là rất thích vẽ, nặn, cắt, xé 
dán.. .và đây là nhu cầu nên trẻ rất say sưa nhưng phần lớn những sản phẩm 
của trẻ có khi thiếu, cũng có khi thừa các chi tiết nhỏ hoặc tỉ lệ bố cục của 
tranh dể bị sai lệch. Chính vì sự say sưa của trẻ nên trẻ không quan tâm lắm 
đến tư thế thực hiện hoạt động, cách cầm bút...Năm học 2009 - 2010 tôi được 
nhà trường phân công giảng dạy lớp Mầu giáo 5 - 6 tuổi. Trong quá trình thực 
hiện bộ môn tạo hình nhất là đối với việc dạy vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi. Bản thân 
tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
 Q Thuận lợi:
- Bản thân tôi có lòng yêu nghề mến trẻ luôn nhiệt tình với công việc, đặc biệt làm quen với tạo hình phù hợp với từng chủ điểm, với tình hình thực tế của 
lớp như làm thêm đồ dùng đồ chơi phục vụ hoạt động. Kế hoạch rèn trẻ yếu, 
trẻ cá biệt, phân nhóm cụ thể cho giáo viên phụ trách và theo dõi, kết hợp với 
phụ huynh ...
Kế hoạch đã được ban giám hiệu nhà trường duyệt và bổ sung qua từng chủ 
điểm, bằng những biện pháp tích cực tôi luôn thực hiện đúng theo kế hoạch đề 
ra.
Mặt khác, bản thân tôi luôn trau dồi kiến thức, luôn tạo ý thức tự học, tự rèn 
luyện, bồi dưỡng, tham khảo ở sách báo, tập san....thường xuyên dự giờ đồng 
nghiệp để đúc rút kinh nghiệm, nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp 
vụ. Thực hiện đúng chương trình, sáng tạo trong tổ chức hoạt động. Vì thế, 
đến nay việc xây dựng kế hoạch phục vụ bộ môn tạo hình ở lớp tôi luôn đúng 
trọng tâm, sát thực cụ thể và thu được nhiều kết quả tốt.
® Biện pháp 2: Tạo môi trường tạo hình: ( nghệ thuật) trong và ngoài lớp học.
Lớp học tôi đang phụ trách có không gian tương đối rộng nên dể dàng cho việc 
trang trí tạo môi trường.
 Muốn tạo cho trẻ có niềm say mê hứng thú khám phá, quan sát tìm tòi chủ 
động sáng tạo sau đó tự mình muốn thể hiện được sản phẩm. Thì trước hết giáo 
viên phải xây dựng được môi trường phong phú, hấp dễn, kích thích hứng thú 
cho trẻ để lần sau trẻ đến lớp những hình ảnh chủ đích đập vào mắt trẻ trẻ 
muốn đến quan sát, sờ lên tranh, tự trò chuyện về cảnh vật trong tranh, qua đó 
phát huy được tính sáng tạo cũng như phát triển ngôn ngữ đồng thời giáo dục 
được đức tính thẩm mỹ cho trẻ.
Ví dụ: ở chủ điểm thế giới động vật, hoạt động chủ đích trong chủ điểm vẽ gà 
trống, gà mái...thì ngay ở ngoài cửa tôi vẽ thật nhiều bức tranh như sự lớn lên 
của gà, chú gà trồng đang đứng trên đống rơm để gáy, haygà mẹđang dắt đàn 
con đi ăn...
ở bên trong lớp học, ở các góc được tôi trang trí theo kế hoạch của từng chủ 
điểm, tôi đã xây dựng ở lớp tôi một góc mà tôi thấy thật sự lôi cuốn trẻ đó là 
góc: “ Bé tập làm hoạ sĩ” ở đó tôi trưng bày tất cả các dụng cụ như giấy màu 
bút sáp, mun cưa, cọ, bột màu...Đồ chơi như các con vật được tôi làm từ xốp 
và may từ vải làm thú nhồi bông với nhiều con vật khác nhau. Ngoài ra tôi 
cũng không quên trưng bày những sản phẩm đẹp của trẻ và những bức tranh 
được tôi vẽ hoàn chỉnh cắt thành nhiều mảnh để trẻ ghép thành những con vật, 
đồ vật có chủ đích, cứ như vậy nhận thức của trẻ về môn tạo hình được diển ra 
một cách dần dần, từ từ có hiệu quả.
<9 Biện pháp 3: Phát huy tính tích cực và khã năng sáng tạo của trẻ thông 
qua việc cho trẻ hoạt động tạo hình ở mội lúc mọi nơi:
Trẻ ở lứa tuổi mầm non học mà chơi, chơi mà học do đó tuỳ theo yêu cầu của 
từng bài trước mỗi giờ vẽ tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ đi tham quan, dạo chơi nên chắc chắn ai cũng sẽ vẽ được nhiều bông hoa như bạn để tặng mẹ phải 
không nào?
Trong quá trình dạy trẻ vẽ tôi không nôn nóng trước kết quả học tập của trẻ, 
không cầm tay hộ trẻ mà tôi dùng hình thức khuyến khích động viên kịp thời 
để tạo hứng thú và chủ động cho trẻ. Khi bao quát trẻ tôi luôn chú ý nhẹ nhàng 
gợi ý cho những cháu vẽ chưa được, không nói to để tránh sự phân tán của trẻ.
Trong mỗi tiết học vẽ tôi cố gắng lồng một số trò chơi để thay đổi trạng thái 
hoạt động chống mệt mỏi cho trẻ, giúp trẻ có tinh thần sảng khoái trong mỗi 
giờ học.
Ví dụ: Khi trẻ vẽ xong tôi cho trẻ đọc bài thơ: “ Bàn tay xinh” do tôi tự sáng 
tác.
 Bàn tay xinh.
 (Trẻ thực hiện động tác 
“Đã hết giờ. theo bài thơ) 1=o> Bé ngồi ngay ngắn, cất bút
Tay giữ vở. Tay Tay trái cuộn cổ tay hai lần. Tay phải cuộn cổ tay hai lần 
cầm bút. Cùng Hai tay cùng co duổi Hai tay cùng co duổi Hai tay cùng 
nghĩ ngơi. Cùng co duổi Hai tay đưa lên cao Hai tay đưa xuống thấp Hai 
bé chơi. Bài thể tay vòng qua đầu Hai tay vòng qua đầu Đưa tay trái lên 
dục. Tay giơ cao Đưa tay phải lên cao.
cao. Tay giơ 
thấp Chống mệt Với đặc thù của lớp tôi rất đông nên việc treo sản phẩm 
mỏi Tạo dẻo dai của trẻ thời gian đầu rất vất vã. Vì vậy, phải làm thế đây để 
Để ngày mai giờ nhận xét sản phẩm được nhanh chóng và có hiệu quả.
Cùng học tốt.” Tôi quan sát cho cháu vẽ xong trước thì mang bài của mình 
 cô kẹp vào giá trưng bày sản phẩm trước sau đó về chổ ngồi 
 giữ im lặng quan sát sản phẩm của mình, các bạn còn lại tiếp 
tục vẻ. Như vậy, khâu nhận xét sản phẩm được nhẹ nhàng hơn, không còn cảnh 
cô đứng kẹp tranh còn cháu đứng nhao nhao phía sau “Thưa cô cháu vẽ xong 
rồi cô kẹp bài cho cháu”. Với cách thức này tôi cảm thấy việc trưng bày và 
nhận xét sẩn phẩm của trẻ cuối tiết học thích thú, không có gì trở ngại và khó 
khăn trong nhận xét đánh giá sản phẩm của trẻ tôi cũng chú ý thay đổi nhiều 
hình thức khác nhau .Có bức tranh tôi cho trẻ tự đặt tên cho sản phẩm của mình 
( vẽ theo ý thích). Có khi tôi sữ dụng hệ thống câu hỏi gợi mở nhằm giúp trẻ 
phát triển tư duy và tích cực tham gia vào tiết học. “Trong những bức tranh 
trên đây con thích bức tranh nào nhất? Vì sao con thích bức tranh này?
Trong khi nhận xét tranh vẽ của cháu tôi luôn chú ý dùng hình thức động viên 
khích lệ là chính không chê bai tranh vẽ của trẻ. Vì thế giúp trẻ mạnh dạn tự 
tin khi thực hiện sản phẩm cũng như đánh giá sản phẩm của mình, của bạn non và đặc biệt là tầm quan trọng của môn học. Để giúp phụ huynh nhận thức 
đúng đắn và xác định rõ vai trò của mình trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
 Hàng ngày, vào giờ đón trả trẻ tôi trực tiếp gặp phụ huynh trao đổi với phụ 
huynh về tình hình học tập của trẻ và thông báo với phụ huynh nội dung trẻ 
được học trong ngày này là gì? Những khả năng nào nổi trội và những thói 
quen cũng như những biểu hiện mà trẻ chưa thực hiện được hướng dẩn phụ 
huynh về nhà ôn luyện và cũng cố thêm kiến thức được học ở trường cho trẻ.
 Ngoài ra để phát huy được hiệu quả trong chất lượng dạy học, kích thích sự 
hứng thú tham gia, thói quen học bài ở nhà cho trẻ tôi trao đổi và hướng đẩn 
với phụ huynh để cùng bé tạo sản phẩm, đồng thời rèn luyện thêm cho trẻ sự 
mạnh dạn.
Ví dụ: Bạn Quỳnh Thu ở lớp vẽ chưa đẹp, bố cục chưa hợp lý và tô màu chưa 
phù hợp, tôi trao đổi với phụ huynh về nhà cho trẻ tập vẽ lại bức tranh đó và 
có thể mẹ cùng tham gia tô màu với bé cho bức tranh hoàn thiện hơn để ngày 
mai mang đến tặng cô...dần dần, trẻ hứng thú và thích hoạt động cùng mẹ. 
Ngoài ra, tôi động viên phụ huynh mua vở tạo hình cho trẻ học ở nhà. Với 
những phụ huynh ít quan tâm đến con tôi cũng dành thời gian đến tận nhà 
thông báo tình hình học tập của trẻ ở lớp. Qua đó, giúp gia đình hiểu rõ hơn về 
việc cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình, để phụ huynh quan tâm hơn khi trẻ ở 
nhà.
IV: Kết quả đạt được:
áp dụng những biện pháp trên, tôi đã thu được kết quả khá mỹ mãn so với đầu 
năm.
* Đối với trẻ: đa số trẻ đã mạnh dạn, tham gia hoạt động và đã thể hiện được 
óc sáng tạo cũng như khả năng thẩm mỹ của mình qua bài vẽ một cách rõ ràng.
+Cụ thể:
- Kỹ năng cầm bút vẽ, tô của trẻ đạt: 98%.
- Tư thế ngồi đúng đạt: 95%.
- Kỹ năng sắp xếp bố cục bức tranh đạt: 90%.
- Kỹ năng phân biệtmàu sắc và sáng tạo khi vẽ đạt: 98%.
* Đối với bản thân:
- Xây dựng được môi trường tạo hình khá phong phú, môi trường được thay 
đổi phù hợp theo chủ điểm nên trẻ rất tích cực tham gia vào hoạt động tìm tòi 
khám phá những tranh vẽ được trang trí.
- Nắm vững nội dung, mục đích yêu cầu, kiến thức kỹ năng của giờ học theo 
hướng đổi mới để truyền thụ cho trẻ đảm bảo yêu cầu của giờ học, phù hợp 
với khả năng nhận thức của trẻ, giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động.
- Nắm chắc phương pháp của bộ môn vận dụng lựa chọn phương pháp phù 
hợp xây dựng được kế hoạch và thực hiện có hiệu quả cao chuyên đề.
- Biết vận dụng các phương pháp để tổ chức các giờ học sáng tạo, linh hoạt, - Thường xuyên kết hợp với phụ huynh để thống nhất biện pháp bồi dưỡng 
và rèn luyện cho trẻ có kết quả.
- Trao đổi với các đồng nghiệp về những gì còn vướng mắc để có kế hoạch 
tháo gỡ và cùng xây dựng để thực hiện chuyên đề tốt hơn.
B/ Kết luân:
Từ lâu hoạt động tạo hình đã được xem là một phần quan trọng trong chương 
trình giáo dục Mầm non. Hoạt động tạo hình là một loại hình nghệ thuật rất 
quan trọng đối với đời sống của trẻ. Nó gắn bó mật thiết với cuộc sống và trở 
thành một nhu cầu không thể thiếu đuợc trong đời sống xã hội, nó có sức thu 
hút hấp dẫn ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là lứa tuổi ấu thơ. Hoạt động tạo hình làm 
giàu trí tưởng tượng và óc sáng tạo cho trẻ, giúp trẻ hiểu biết nhiều về thế giới 
xung quanh, xã hội. Trẻ được nhìn, được ngắm, được thể hiện lại sự vật hiện 
tượng. Có thể nói, hoạt động tạo hình đã trở thành món ăn tinh thần đối với 
trẻ. Vì vậy, là giáo viên Mầm non phải biết khơi gợi lòng ham hiểu biết của trẻ 
bằng sự khéo léo, tinh tế, linh hoạt, sử dụng những biện pháp hay nhất, phù 
hợp nhất để góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục trong giai đoạn mới.
 Trên đây là sáng cải tiến kỷ thuật của bản thân tôi và đã được tôi áp dụng 
trong suốt năm học này.Tuy nhiên, không tránh khỏi những mặt hạn chế, kính 
mong sự quan tâm góp ý, giúp đỡ của hội đồng khoa học nhà trường, Phòng 
giáo dục đào tạo Lệ Thuỷ để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng 
dạy.
 Hưng Thuỷ, ngày 20 tháng 5 năm 2010 
 Xác nhân HĐKH Người viết
 Hiệu trưởng
 Sáng kiến được áp dụng tốt
 Xếp loại A
 Đã ký ' Nguyễn Thị Vân.
 Đào Thị Xiến