Sáng kiến kinh nghiệm Các biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mầm non

 CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN NHẰM PHÁT 
TRIỂN VẬN ĐỘNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 3 – 4 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM 
 NON
Tên tác giả: Nguyễn Hà Ly
Lớp: Đại học Mầm Non B_K54
MSSV: 02120085
1: Đặt vấn đề
Hiện nay nhà nước ta đang hướng tới xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực 
nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý ,có cơ cấu và giáo dục hợp lý. 
Đối với giáo dục mầm non thì giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, 
thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách. Còn đối với giáo dục phổ 
thông tâp trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực, bên 
cạnh đó chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống. Và để thực hiện được mục tiêu 
mà nhà nước đã đề ra thì chúng ta cần thực hiện tốt ngay từ bậc mầm non.
Đối với trẻ em hoạt động vui chơi chính là hoạt động chủ đạo của trẻ,trẻ em 
không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất trẻ cần 
được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Xuất phát từ vai trò quan trọng của hoạt động vui 
chơi đối với trẻ, tôi thấy việc tổ chức cho trẻ các trò chơi là một việc làm cần thiết 
và rất có ý nghĩa đặc biệt là các trò chơi dân gian.
Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau, trong đó có 
thể nói, trò chơi dân gian cũnglà một di sản văn hoá quý báu của dân tộc. Nó được 
kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui 
sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian với 
những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị 
và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm 
vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em 
đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo 
suốt cuộc đời, làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. “Trò chơi dân 
gian” không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, 
mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. 
Tuy có vai trò quan trọng nhưng “trò chơi dân gian” đang dần bị mai một và lãng 
quên. Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc không 
được giới thiệu làm quen với các trò chơi dân gian. Không chỉ ở thành phố mà 
ngay cả ở những vùng nông thôn cũng vậy. Các em đặc biệt là tuổi mẫu giáo, thời 
gian chủ yếu là ở tại trường Mần Non nhưng có một thực tế rằng các em chỉ được 
các cô giáo giới thiệu, cho chơi các trò chơi dân gian khi có dự giờ, khi có kiểm - Trò chơi phải có sự tham gia của nhóm, lớp.
Dựa trên những tiêu chí trên tôi quyết định chọn những trò chơi sau để giúp trẻ 
mẫu giáo bé 3 – 4 tuổi phát triển vận động: “Dung dăng dung dẻ”, “Chi chi chành 
chành”, “Lộn cầu vòng”, “Tập tầm vong” “Cắp cua”.
2.1.1 Khái niệm.
Trên thế giới này không một dân tộc nào lại không có những trò chơi riêng cho trẻ 
em mình. Bởi vì tất cả mọi trẻ đều cần chơi để lên.
Ngay từ thời xa xưa, trẻ em Việt Nam đã được đáp ứng nhu cầu chơi, nhu cầu vận 
động của mình qua trò chơi dân chơi, trò chơi dân gian đã được lưu truyền từ thế 
hệ này sang thế hệ khác, từ vùng này sang vùng khác, như một hiện tượng văn hóa 
dân tộc. Và chúng ta khó mà tìm ra tác giả của các trò chơi dân gian và xác định 
được ngày tháng ra đời của chúng vì bởi lẽ chúng ta “trò chơi dân gian”
Trò chơi dân gian Việt Nam không chỉ nhiều về số lượng mà còn phong phú về 
thể loại, trong số đó có các trò chơi mang ý nghĩa rèn luyện thể lực, làm cho cơ thể 
nhanh nhẹn, làm cho tay chân khéo léo nhịp nhành, đó chính là các trò chơi dân 
gian giúp phát triển vận động. Bên cạnh đó cũng có nhiều trò chơi giúp phát triển 
tình cảm, trí tuệ
=> Tóm lại: Trò chơi dân gian là những trò chơi mà nhân dân lao động sáng tạo ra 
trong quá trình lao động sản xuất, được truyền từ người này sang người khác, 
truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và luôn được cải biến để phù hợp với từng 
lúc, từng nơi, nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giải trí của người dân.
2.1.2 Đặc điểm của trò chơi dân gian
- Trò chơi dân gian do người dân sáng tác ra trong quá trình sản xuất nên không 
thể tìm ra ai là tác giả của các trò chơi.
 - Trò chơi dân gian được sáng tác trong quá trình lao động nên mang tính tập thể 
cao.
- Trò chơi dân gian được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ vùng này 
sang vùng khác nên trò chơi dân gian mang tính dị bản.
- Phong phú về nội dung và đề tài.
2.1.3 Cách tiến hành.
- Trò chơi dân gian được người dân lao động sáng tạo ra, phong phú về đề tài, nội 
dung và đặc biệt mỗi trò chơi lại có một cách chơi và luật chơi khác nhau, không thân, nhưng phần lớn trẻ 4 tuổi đã có thể thực hiện các động tác nắn, vẽ hay bóp 
một cách thành thạo. 
Vận động thô: Đứng bằng 1 chân vài giây, nhảy tai chỗ, nhảy qua vật cản. 
Vận động tinh tế: Sử dụng các ngón tay dễ dàng, thích vẽ, vẽ được vòng tròn.
 Để giúp trẻ phát triển vận động thì ta nên cho trẻ tự làm một số việc như mặc 
quần áo..
2.2.3 Tiến hành
Thường được tiến hành trong các hoạt động trong ngày, trong các giờ học như 
phát triển thể chất, trong các trò chơi dân gian. Cần phải thường xuyên tổ chức các 
trò chơi dân gian trẻ có điều kiện để phát triển vận động
Có thể tổ chức ở trong hoặc ngoài lớp học
2.3 Đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ 3 đến 4 tuổi
Ở tuổi mẫu giáo bé (3 đến 4) tuổi có một bước ngoặt lớn trong sự phát triển tâm 
sinh lý. 
- Sự thay đổi hoạt động hoạt chủ đạo: Đây chính là sự chuyển từ hoạt động với đồ 
vật sang hoạt động vui chơi, và bắt đầu từ đây hoạt động vui chơi trở thành hoạt 
đông chủ đạo của trẻ, Hoạt động với đồ vật nguyên là hoạt động chủ đạo của trẻ 
nhưng giờ đã xuống hàng thứ 2.
- Sự hình thành ý thức về bản thân. Ở tuổi mẫu giáo bé (3 đến 4 tuổi) đây là điểm 
khởi đầu của sự hình thành về ý thức bản thân. Vì là điểm khởi đầu cho nên trẻ 
chưa phân biệt được đâu là thế giới khách quan và đâu là thế giới chủ quan, trẻ 
chưa phân biệt đâu là ý muốn chủ quan của bản thân, đâu là những quy tắc, luật lệ.
-Xuất hiện bước ngoặt trong tư duy :Ở tuổi mẫu giáo bé có bước ngoặt lớn trong 
tư duy đó chính là sự chuyển tư duy từ bình diện bên ngoài vào bình diện bên 
trong mà thực chất đó là vận chuyển những hành động định hướng bên trong theo 
cơ chế nhập tâm
Quá trình tư duy của trẻ đã bắt đầu dựa vào những hình ảnh của sự vật và hiện 
tượng đã có trong đầu, nghĩa là chuyển từ tư duy trực quan – hành động sang kiểu 
tư duy trực quan – hình tượng.
- Sự xuất hiện động cơ hành vi:Ở tuổi mẫu giáo bé có một sự biến đổi can bản 
trong hành vi đó chính là chuyển từ hành vi bột phát sang hành vi mang tính xã 
hội( hay còn được gọi là hành vi mang tính nhân cách). Về sau trong hành vi của Với biện pháp “Dạy trẻ thuộc lời ca” này.Tôi sẽ tiến hành dạy trẻ học thuộc lời ca 
mọi lúc mọi nơi, chứ không chờ đến một tiết học cụ thể nào cả. Dạy trong hoạt 
động ngoài trời, trong hoạt động chiều, trong giờ trả trẻ. Với cách tiến hành dạy 
mọi lúc, mọi nơi như vậy sẽ giúp trẻ không bị nhàm chán, trẻ học mà như chơi nên 
trẻ sẽ hứng thú và cuối cùng kết quả tôi thu lại sẽ là trẻ học thuộc những lời ca mà 
tôi dạy. Từ đây tôi sẽ tổ chức cho trẻ chơi trò chơi theo các lời ca đó.
3.2.2 Biện pháp 2: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi.
+ Với trẻ mẫu giáo bé (3 – 4 tuổi) khả năng chú ý có chú định của trẻ còn yếu, 
nhận thức còn đơn giản, vì vậy cần chọn cho trẻ những trò chơi đơn giản, phù hợp 
với khả năng và nhận thức của trẻ như : “Dung dăng dung dẻ”, “Nu na nu nống”, 
“Chi chi chành chành”, “Lộn cầu vòng”, “Tập tầm vong”, “Cắp cua”
* Mục đích sử dụng biện pháp:
 - Giúp trẻ phát triển vận động của tay ngày một khéo léo, nhanh nhẹn
- Tạo cho trẻ cảm giác vui vẻ, thoải mái khi chơi
- Giúp trẻ phát huy được khả năng của mình, trẻ có thể chơi trò chơi 1 cách dễ 
dàng, tránh làm khó trẻ như vậy trẻ sẽ bị chán
- Giúp trẻ hứng thú vào trò chơi.
- Giúp trẻ phát triển những khả năng mà trẻ cần phát triển trong lứa tuổi.
- Giúp trẻ phát triển vận động của tay ngày một khéo léo, nhanh nhẹn.
* Cách tiến hành:
- Trò chơi “Dung dăng dung dẻ”
 “Dung dăng dung dẻ
 Dắt trẻ đi chơi
 Tới ngỏ nhà trời
 Lạy cậu lạy mợ
 Cho cháu về quê
 Cho dê đi học 
 Cho cóc ở nhà
 Cho gà bơi bếp
 Xì xà xì xụp
 Ngồi thụp xuống đất”
Số lượng trẻ tham gia vào trò chơi từ 5 đến 7 trẻ một hòn sỏi, khi nào đầy tay thì đổ sỏi sang bên cạnh. Nếu khi cắp sỏi bị chạm 
 vào hòn sỏi bên cạnh thì mất lượt. Đến trẻ khác đi. Chơi cho tới khi hêt sỏi trên 
 sân thì đém xem ai nhiều sỏi hơn sẽ là người tháng cuộc.
 - Trò chơi: “ Nu na nu nống”
 “Nu na nu nống
 Cái cống nằm trong 
 Con ong nằm ngoài
 Củ khoai chấm mật 
 Phật ngồi phật khóc
 Con cóc nhảy ra
 Con gà ú ụ
 Nhà mụ thổi xôi
 Nhà tôi nấu chè
 Te hè cống rụt”
Cách chơi: Năm, sáu trẻ ngồi sát nhau theo hàng ngang, chân duỗi thẳng. Tất cả 
cùng đọc lời ca, trong lúc đó một em lấy tay đập nhẹ vào chân từng người, cứ mỗi 
một từ thì tay đập vào một chân. Yuwf cuoois cùng rơ vào chân ai thì người đó co 
chân lại. Đọc đi, đọc lại lời ca cho đến khi tất cả các chân đều co về hết. Trò chơi 
tiếp tục lại từ dầu.
2.2.3 Biện pháp 3: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi:
* Mục đích của biện pháp
- Thỏa mãn nhu cầu chơi của tất cả trẻ.
- Trò chơi càng đông số lượng trẻ tham gia càng vui
- Giúp trẻ vận động ngày một nhanh nhẹ, khéo léo.
- Giúp trẻ tự tin, hòa đồng cùng với các bạn.
- Giúp trẻ biết đoàn kết,nhường nhịn, giúp đỡ lẫn nhau.
* Cách tiến hành: Tài liệu tham khảo
[1] Nguyễn Ánh Tuyết Trò chơi của trẻ em (2000) NXB Phụ Nữ
[2] Nguyễn Ánh Tuyết Tâm lý học trẻ em lứa tuổi Mầm Non
[3] TS Lê Thu Hương Tuyển chọn: Trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố NXB 
Giáo Dục Việt Nam
[4] www.text.123doc.org - Bài hát “Cả tuần đều ngoan”, “Em đi qua ngã tư đường phố”. “Đi học về”
- Hoa, cờ, phiếu bé ngoan
- Các đồ dùng ở các góc
III. Cách tiến hành:
 Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ
*Hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú
- Cô xin chào tất cả các con, cô xin giới thiệu
- Bây giờ các con cùng cô hát bài hát “Cả tuần - Trẻ hát “Cả tuần đều ngoan”
đều ngoan” nhé!
- Các con ơi! Buổi chiều hôm nay cô sẽ cho các - Trẻ chú ý lắng nge
con làm quen một trò chơi mới. Đó là trò chơi 
“Bịt mắt bắt dê”
*Hoạt động 2: Nội dung
1. Hướng dẫn trò chơi mới
- Để chơi được trò chơi “Cắp cua” thì các con 
chú ý lắng nghe cô nêu cách chơi nha
- Cách chơi: Cách chơi: Mỗi trẻ có 10 hòn sỏi. - Trẻ chú ý lắng nghe
Trẻ bốc hết sỏi của mình vào hai lòng bàn tay 
chụm lại và rải đều ra sân. Sau đó lần lượt mỗi 
em đi một lần, hai bàn tay úp vào nhau sao cho 
các ngón tay đan vào nhau làm giỏ đựng cua. 
Trẻ vừa đọc lời ca vừa đưa hi ngón tay trỏ ra cắp 
từng hòn sỏi vào giỏ. Cứ đọc một câu thì cắp 
một hòn sỏi, khi nào đầy tay thì đổ sỏi sang bên 
cạnh. Nếu khi cắp sỏi bị chạm vào hòn sỏi bên 
cạnh thì mất lượt. Đến trẻ khác đi. Chơi cho tới - Trẻ tham gia trò chơi
khi hêt sỏi trên sân thì đém xem ai nhiều sỏi hơn - Khi 1 tổ thực hiện trước, thì 2 tổ còn lại ở trong 
lớp và cô mở nhạc cho trẻ nghe. - Trẻ trả lời
5. Bình cờ
- Các con ơi! Cô đố các con mấy hoa thì được 
cắm cờ các con? - Từng tổ thực hiện
- Các con nhìn trên bảng bé ngoan của tổ chim 
non nha,bạn nào có 3 hoa nhỉ? - Thứ 6
- Bạn nào có 3 hoa trở lên sẽ nhận được 1 lá cờ.
- Cho từng tổ lên thay hoa bằng cờ. - Trẻ chú ý lắng nghe
6. Tặng phiếu bé ngoan
- Các con ơi! Hôm nay là thứ mấy nhỉ?
- Đúng rồi! hôm nay là ngày thứ 6, là ngày cuối - Trẻ chú ý lắng nghe
tuần đấy. Chiều hôm nay cô thấy các con học rất 
là ngoan, giờ cô sẽ cho các con được nhận bé 
ngoan bằng cách thay cờ nhé! - Trẻ trả lời
Và bạn nào được 3 cờ trở lên sẽ được nhận 1 bé 
ngoan, các con nhớ chưa nào.
*Nhận xét từng tổ
- Trước tiên là tổ thỏ trắng nào, trong tuần vừa - Trẻ trả lời
qua các con nhận thấy các bạn học thế nào?
- Cô động viên, tuyên dương và phát bé ngoan.
- Tiếp theo đến tổ hoa hồng.
- Trong tuần vừa qua các con nhận thấy các bạn 
học thế nào?
- Cô động viên, tuyên dương và phát bé ngoan.
- Và cuối cùng là tổ chim non. - Trẻ chú ý lắng nghe
- Trong tuần vừa qua các con nhận thấy các bạn 
học thế nào?