Sáng kiến kinh nghiệm Các biện pháp nâng cao hiệu quả làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 0 tuổi
 MỤC LỤC
 NỘI DUNG TRANG
 PHẦN A ĐẶT VẤN ĐỀ 1-2
 PHẦN B GIẢI QUYẾT VẤN ĐÈ 3-27
 I Nội dung lý luận 3
 II Thực trạng vấn đề 4
 III Các biện pháp đã tiến hành 6
 1 Xây dựng nề nếp của trẻ trong học tập, tổ chức linh hoạt, 6
 sáng tạo trong các giờ học LQCC.
 2 Ứng dụng công nghệ thông tin - thiết kế bài giảng điện tử 8
 3 Sưu tầm các hoạt động, trò choi theo phương pháp giáo 14
 dục Montessori.
 4 Ôn luyện chữ cái trong các hoạt động khác 16
 5 Tạo môi trường chữ cái sinh động 19
 6 Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh 21
 IV Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 23
 PHẦN C KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 25- 26
 I Những bài học kinh nhiệm 25
 II Những kiến nghị đề xuất 26
 PHẦN: A. ĐẶT VẤN ĐỀ :
I . ĐẶT VẤN ĐỀ :
 “Trẻ em hôm nay. Thế giới ngày mai”
 7 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 2 tuổi
nâng cao hiệu quả làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi”
 7 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 4 tuổi
mọi điều kiện về cơ sở vật chất, về chuyên môn của Phòng giáo dục- đào tạo huyện Gia 
Lâm, Ban giám hiệu trường mầm non.
 - Được sự quan tâm, giúp đỡ của ban giám hiệu: đầu tư trang thiết bị hiện đại: máy 
vi tính, máy in, tivi màn hình lớn.
 - Thường xuyên được tham dự các tiết kiến tập về hoạt động học làm quen với chữ 
cái trong và ngoài nhà trường.
 - Trẻ trong lớp cùng một độ tuổi.
 - Được sự hưởng ứng đồng hành của nhiều bạn bè đồng nghiệp trong và ngoài 
trường.
 - Bản thân và giáo viên cùng nhóm là giáo viên trẻ, năng động, đạt chuẩn nắm 
vững phương pháp các bộ môn, có khả năng thiết kế giáo án điện tử, biết khai thác tài 
nguyên mạng.
 - Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết.
3. Khó khăn
 Bên cạnh những thuận lợi đã có, tôi cũng gặp một số khó khăn:
 - Ninh Hiệp là vùng nông thôn ,dân cư chủ yếu theo nghề buôn bán và làm rộng 
nên tầm nhận thức của phụ huynh về việc học của trẻ mầm non còn hạn chế.
 - Do trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều
 - Học sinh đông nên việc tổ chức hoạt động học và hoạt động góc gặp nhiều khó 
khăn.
 - Kiến thức của trẻ về chữ cái không đồng đều.
 - Kiến thức về chữ cái của phụ huynh còn chưa chính xác: phát âm chưa chuẩn, 
ngọng, còn nhầm lẫn.
3) Khảo sát thực tế:
 Đứng trước những thuận lợi và khó khăn như vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo 
dục trẻ nói chung và ứng dụng được phương pháp giáo dục tiên tiến nói riêng, ngay vào 
đầu năm học khi học sinh đã ổn định, tôi tiến hành khảo sát học sinh để nắm bắt tình hình 
của trẻ trong lớp.
* Kết quả khảo sát đầu năm về kiến thức, kỹ năng, sự hứng thú của 34 trẻ trong 
 lớp:
— Số trẻ
 Chưa Tỷ Lệ 
 Số trẻ Tỷ Lệ (%)
 Nôi dung Đạt Đạt (%)
Thuộc mặt chữ (29 chữ cái) 22 65 12 35
Khả năng phát âm 24 71 10 29
Phân tích đặc điểm 25 74 9 26
 7 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 5 tuổi
 Biện pháp 1: Xây dựng nề nếp của trẻ trong học tập, tổ chức linh hoạt, sáng 
 tạo trong các giờ học LQCC.
 Muốn nâng cao hiệu quả làm quen với chữ cái cho trẻ điều đầu tiên tôi phải xây 
dựng được nề nếp của trẻ trong học tập.Ngay từ đầu năm học tôi đã rất chú ý đến cách sắp 
xếp ổn định to chức lớp.
 Để ổn định ngay từ đầu năm học, tôi đã sắp xếp những trẻ nhút nhát ngồi cạnh 
những trẻ mạnh dạn, những trẻ khá kém những trẻ yếu đều dưới sự hướng dẫn của cô và 
sự giúp đỡ của bạn bè những trẻ nhút nhát sẽ tự tin hơn, còn những trẻ yếu sẽ khá hơn.
 Tôi luôn dậy trẻ ở mọi lúc mọi nơi; Trong giờ hoạt động chung, hoạt động vui chơi, 
hoạt động góc, hoạt động chiều giúp trẻ được ôn luyện và khác sâu hơn những kiến thức 
đã học.
 Ngoài ra, để trẻ có thể phát triển cân đối về thể chất, tôi cũng luôn nhắc nhở trẻ về 
tư thế ngồi học: Khi ngồi trên chiếu hay ngồi trên xốp thì nhắc trẻ ngồi khoanh chân, ngồi 
thẳng, khi ngồi học trên bàn ghế thì ngồi ngay ngắn, không uốn éo vẹo người .... Tôi cũng 
thường xuyên thay đổi các hình thức học tĩnh và động để trẻ thay đổi tư thế trong một giờ 
học.
 VD: Trong một giờ “ làm quen với chữ cái” thì tôi đan xen phần trò chơi động với 
trò chơi tĩnh để trẻ không phải ngồi mãi một tư thế.
 Trong các hoạt động, tôi thường xuyên giáo dục trẻ phải bảo vệ đồ dùng đồ chơi 
học tập. Khi học cũng như khi chơi, trẻ không được nghịch phá, không vứt ném lung tung, 
dùng xong hay chơi xong phải cất gọn gàng vào đúng nơi quy định. Tôi thường xuyên nhắc 
nhở, phê bình những trẻ chưa thực hiện được và động viên kịp thời những trẻ biết sắp xếp 
đồ dùng đồ chơi gọn gàng, tạo cho trẻ thi đua trong việc sử dụng và bảo vệ trong việc sử 
dụng đồ dùng đồ chơi.
 Sau một thời gian cố gắng rèn nề nếp trẻ trong học tập thì chỉ sau một tháng, trẻ lớp 
tôi đã có nề nếp tốt.trong các hoạt động, trẻ đã tập chung chú ý hơn vào cô, còn những trẻ 
yếu đựơc sự kèm cặp của cô, sự gúp đỡ của bạn nên cũng đã khá hơn vì vậy nên việc học 
chữ cái đối với trẻ lớp tôi cung chở nên sôi lổi và tiếp thu nhanh hơn vì trẻ đã co nề nếp, 
trẻ không bị phân tán khi học và trẻ chú ý tập trung tong giờ học. việc duy trì nề nếp trong 
các hoạt động được thường xuyên.
 Khi tôi đã thành công rèn được nề nếp của trẻ trong học tập, tôi chuyển sang việc 
tổ chức các giờ học làm quen với chữ cái thật linh hoạt và sáng tạo giúp trẻ có thể tò mò 
và chú ý vào bài học mà tôi dạy.
 * Tổ chức giờ LQCC thành một chương trình xuyên suốt giờ học.
 Hoạt động học làm quen chữ cái là hoạt động chính để cô giúp trẻ, nhận biết và phát 
âm chữ cái. Đây là giờ học tương đối khô khan với các phần học tách rời nhau dễ gây cho 
trẻ sự nhàm chán, uể oải. Giờ học thành công hay không phụ thuộc nhiều vào ý tưởng tổ 
chức tiết dạy của cô giáo. Nhưng nếu cô có thể xây dựng giờ học thành một chương trình 
xuyên suốt từ đầu đến cuối thì
 7 Các biên pháp nâng cao hiệu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi nhỏ đến chợ 
mua hoa. Khi giải được hết các ô số trẻ sẽ được khám phá bức tranh cuối cùng - chữ h, 
chữ k được xếp từ những bông hoa đào, hoa mai.
 Trẻ còn được chia làm hai đội chơi “Xếp hình cái chữ” theo mẫu chữ h, chữ k vừa 
được xem trên máy tính. Phần thưởng của trò chơi là những phong bao lì xì có chứa chữ 
cái h, k. Cuối cùng, cô và trẻ cùng hát “Xúc xắc, xúc xẻ” và đi chúc tết các gia đình có gắn 
các chữ cái h, k tương ứng với thẻ chữ mà trẻ được thưởng trong phong bào lì xì.
 Tương tự như vậy với mỗi chủ đề cô thiết kế một chương trình phù hợp. Ví dụ: chủ 
đề trường mầm non với chương trình “Ngày hội đến trường của bé”; chủ đề bản thân với 
chương trình “Sinh nhật bé”, chủ đề gia đình với chuyến “Thăm nhà bạn”; chủ đề nghề 
nghiệp với chương trình “Ước mơ của bé”.................................................................
 Với những chương trình như vậy, trẻ trực tiếp được tham gia vào các hoạt động. 
Thông qua chương trình, trẻ được học tập, lĩnh hội kiến thức một cách tự nhiên, không gò 
bó. Hiệu quả trên trẻ sẽ làm bạn bất ngờ.
 1. Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin - thiết kế bài giảng điện tử
 Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục Mầm Non là mắt xích đầu 
tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng Công 
nghệ thông tin vào trong giảng dạy . Hiện nay các trường Mầm non có điều kiện đầu tư, 
trang bị Tivi, đầu video, xây dựng phòng đa năng với hệ thống máy tính, nối mạng 
Internet...tạo diều kiện cho người giáo viên ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng 
dạy . Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục 
trong việc đoi mới phương pháp và hình thức dạy để nâng cao chất lượng dạy học.
 Đặc điểm của trẻ là luôn bị thu hút bởi những hình ảnh đẹp và sự chuyển động linh 
hoạt. Đó cũng chính là thế mạnh của công nghệ thông tin với những giáo án điện tử được 
đầu tư thiết kế. Nắm bắt được tác động to lớn này của công nghệ thông tin, tôi đã đầu tư, 
thiết kế các bài giảng điện tử để giảng dạy trên máy. Một điểm noi trội của việc ứng dụng 
công nghệ thông tin vào hoạt động học làm quen chữ cái là cô có thể phân tích rõ ràng các 
nét chữ, với sự chuyển động, âm thanh và màu sắc biến đoi linh hoạt. Từng nét chữ xuất 
hiện theo thứ tự, chuyển động và kết hợp rõ ràng.
 8 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi
 Các trò chơi được thiết kế trên giáo án điện tử vừa đơn giản, vừa không mất nhiều 
thời gian và công sức. Trẻ dễ dàng quan sát và hoạt động dù là hoạt động tập thể hay hoạt 
động cá nhân. Song tôi cũng không quá lạm dụng thế mạnh này mà luôn có sự kết hợp hài 
hoà với trò chơi động để trẻ được thay đoi tư thế và không có cảm giác nhàm chán.
 Khi dạy trẻ làm quen chữ cái trên giáo án điện tử, tôi thấy trẻ luôn tập trung theo 
dõi từng chuyển động mà không hề bị khuất tầm nhìn. Trẻ thật sự hứng thú với những 
chuyển động bất ngờ, những âm thanh và hình ảnh sinh động. Sự tập trung chú ý của trẻ 
được đẩy lên cao độ. Từ đó trẻ ghi nhớ đặc điểm chữ cái một cách chính xác và phân biệt 
được các chữ cái thật dễ dàng.
 * Thiết kế trò chơi ôn luyện chữ cái.
 Trong các hoạt động học, đặc biệt là hoạt động học làm quen chữ viết thì trò chơi 
chiếm một lượng thời gian khá lớn. Trò chơi giúp trẻ ôn lại, củng cố kiến thức vừa được 
cung cấp. Tôi luôn chú ý đến việc kết hợp giữa trò chơi động và trò chơi tĩnh. Trò chơi 
tĩnh thường thiết kế chơi trên máy tính. Những trò chơi này khai thác triệt để chuyển động 
kỳ ảo và âm thanh sống động của công nghệ thông tin và luôn thu hút được sự tập trung 
chú ý của trẻ. Các trò chơi được trẻ sôi nổi hưởng ứng có thể kể: Vòng quay kỳ diệu, đuổi 
hình bắt chữ, giỏ chữ xinh... Trò chơi “Đuổi hình bắt chữ” được thiết kế theo dạng trò 
chơi“trúc xanh” được trẻ rất yêu thích.
 Ví dụ trong chủ điểm tết và mùa xuân với chương trình “Bé vui đón tết”, trẻ được 
tham gia trò chơi “đuổi hình bắt chữ”để tìm ra chữ cái ẩn dưới các phong bao lì xì..
 Hình 6. Trò chơi đuổi hình bắt chữ
 Trẻ đặc biệt tỏ ra thích thú môi khi được lật mở được từng bao lì xì và cuối cùng 
khám phá ra các chữ cái h, k được xếp từ các những bông hoa đào, hoa mai ẩn dưới dạng 
tranh nền dưới các bao lì xì. Trẻ chăm chú dõi theo chuyển động của từng bông hoa từ đầu 
cho tới khi xếp xong chữ h, chữ k không khỏi ngạc nhiên, thích thú.
 9 Các biên pháp nâng cao hiêu quả làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi
 Hình 9: Trò chơi tìm chữ cái đang học trong từ
 Bên cạnh trò “Đuối hình bắt chữ”, tôi cũng hay sử dụng các trò chơi khác trong 
giảng dạy như trò chơi “Vòng quay kỳ diệu” hay trò chơi “dích dích dắc dắc”. Hay như 
trẻ luôn thích thú theo dõi từng vòng quay hay đường rơi của quan dích dắc để phát âm 
được thật nhanh, thật chính xác chữ cái theo yêu cầu của cô. Với trò chơi “Giỏ chữ xinh”, 
trẻ thật hào hứng khi được bấm chuột vào chữ cái có trong thẻ từ chỉ tên các hình ảnh. Chữ 
cái từ từ bay vào giỏ cùng những tràng pháo tay động viên luôn là động lực để trẻ hoàn 
thành tốt phần chơi.
 Tuy vậy, tôi không quá lạm dụng các trò chơi được thiết kế thật hấp dẫn trên máy 
tính mà quên đi sự cần thiết về thay đối tư thế, hình thức và vận động trong tiết học của 
trẻ. Tôi cũng đặc biệt chú ý đến việc sử dụng các trò trơi vận động mang yếu tố thi đua vì 
trẻ 5-6 tuối luôn nguyện vọng đó là trở thành người thắng cuộc. Lúc đó trẻ sẽ tập trung, nỗ 
lực hết sức khi tham gia chơi. Nó thúc đẩy vốn hiểu biết, cách thức hành động để tìm tòi, 
sáng tạo khám phá ra cách giải quyết vấn đề mà trò chơi đặt ra một cách tốt nhất. Qua đó, 
các biểu tượng, kiến thức kỹ năng được khắc sâu, giúp cho ghi nhớ của trẻ được tốt hơn.
 * Thiết kế trò chơi, các bài tập trắc nghiệm bằng phần mềm PowerPoint:
 Phần mềm Powerpoin là một trong những phần mềm đa năng với ngành mầm non, 
chuyên dụng nhất để thiết kế các giáo án điện tử và ứng dụng trong mọi môn học. Nó 
không những tạo các hiệu ứng cho bài giảng hay, hấp dẫn, sinh động mà còn có thể tạo ra 
 nhiều trò chơi, các bài tập trắc nghiệm kích thích 
 tư duy của trẻ phát triển.
 VD: Thiết kế trò chơi chữ cái bằng 
 Powerpoint:
 Trước tiên ta tạo 1 slide mới, dùng thanh 
 công cụ Drawing vẽ các hình theo ý tích.
 Hình 10 a
 11