Sáng kiến kinh nghiệm Sưu tầm-sáng tác một số trò chơi vận động cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi tích cực tham gia vào hoat động giáo dục thể chất

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
1.Lí do chọn đề tài 
 Giáo dục mầm non bao gồm những lĩnh vực :Phát triển tình cảm quan hệ – xã hội 
thẩm mỹ ; ngôn ngữ; nhận thức; trong đó phát triển thể chất được đưa lên hàng đầu. Vì 
khi có một cơ thể khỏe mạnh, nhanh nhẹn, hoạt bát sẽ tạo tiền đề tốt để cho trẻ tiếp thu 
các biểu tượng, tri thức... hình thành nên nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. 
 Trong chương trình giáo dục mầm non cho trẻ tại trường , nội dung phát triển thể chất 
được xây dựng hầu hết trong các hoạt động như : Thể dục sáng, hoạt động vui chơi, hoạt 
động ngoài trời, hoạt động giáo dục thể chất, và ngay trong một hoạt động“ Học” của trẻ 
cùng được xây dựng đan xen các hoạt động “ Động – tĩnh”.......Như vậy, để giúp cho trẻ 
có một cơ thể khỏe mạnh, ngoài xây dựng khẩu phần ăn hợp lý đủ về lượng, cân bằng về 
chất, thì việc tạo điều kiện cho trẻ được “ Hoạt động thể chất” luôn được quan tâm ở 
trường mầm non
 Trong các hoạt động giúp trẻ phát triển thể lực, thì không thể không kể đến hoạt động 
Giáo dục thể chất với các bài tập vận động cơ bản, trò chơi nhằm giúp trẻ phát triển các tố 
chất “ Nhanh, mạnh, bền, khéo”; Hệ thống các bài tập vận động cơ bản chủ yếu giúp phát 
triển các cơ lớn, kèm theo đó là các bài tập đội hình đội ngũ, yêu cầu trẻ có tính kỉ luật 
cao. Vì vậy, các trò chơi vận động bổ trợ, không chỉ đáp ứng yêu cầu luyệt tập vận động 
mà còn là một hình thức kích thích trẻ hứng thú, tích cực, chủ động tham gia vào hoạt 
động Giáo dục thể chất, đây cũng chính là một trong các biện pháp giúp cho “ Giờ học 
giáo dục thể chất” hấp dẫn, sinh động, lôi cuốn trẻ tham gia hơn. 
 Có rất nhiều Nhà giáo dục biên soạn ra các trò chơi vận động dành cho trẻ mầm non. 
Bên cạnh đó, mảng trò chơi dân gian cũng vô cùng phong phú. Nhưng việc lựa chọn hệ 
thống trò chơi sao cho phù hợp với điều kiện thực tế, và đưa vào từng chủ điểm thật hợp 
lý, hấp dẫn trẻ ở từng độ tuổn là một vấn đề khó khăn đốn với giáo viên mầm non. Do 
thời gian hạn chế, việc tìm tòi tài liệu, sách, lên mạng không phải lúc nào cũng thực hiện 
được. Nên đề giản tiện và để thực hiện đủ yêu cầu của hoạt động, đa số giáo viên thường 
lựa chọn các trò chơi có sẵn trong “ Tuyển tập các trò chơi, bài hát, câu đố dành cho trẻ 
mầm non”. 
 Chính vì vậy, đề nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động giáo dục thể chất nói riêng 
và phát triển thể lực cho trẻ nói chung trong trường mầm non, tạo sự phong phú cho hệ 
thống các trò chơi vận động của trẻ tại đơn vị; Và giúp cho Nhà trường có một bộ sưu tập 
các trò chơi vận động được biên soạn cho từng chủ điểm, giúp giáo viên dễ dàng lựa chọn 
nội dung phù hợp, hấp dẫn cho trẻ tôi đã đúc rút kinh nghiệm về “ Sưu tầm – sáng tác 
 1/29 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận 
* Đặc điểm tâm lý trẻ mầm non 24-36 tháng tuổi
 Hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non là hoạt động vui chơi. Thông qua hoạt động vui 
chơi trẻ lĩnh hội tri thức về thế giới xung quanh. Chính trong quá trình chơi, trẻ được học 
giao tiếp, cách ứng xử của xã hội loài người, và trẻ được thể hiện vai trò của bản thân với 
bạn bè xung quanh, khẳng định vị trí của mình trong " xã hội trẻ con". Từ đó, hình thành 
nên nhân cách và các kĩ năng giúp trẻ thích ứng với cuộc sống trong tương lai. Bên cạnh 
đó, hoạt động vui chơi còn giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu " được chơi, được hoạt động của 
trẻ", một nét tâm lý đặc trưng của trẻ lứa tuổi nhà trẻ nói riêng và trẻ mầm non nói chung. 
 Chính vì vậy, vui chơi luôn là một phương pháp, một biện pháp kích thích sự hứng 
thú, tập trung, chủ động của trẻ mầm non vào các hoạt động lĩnh hội tri thức, đặt nền 
móng nhân cách ban đầu cho trẻ. Nắm bắt được đặc điểm tâm lý này của trẻ từ 24 -36 
tháng tuổi, các nhà giáo dục luôn chú trọng đưa trò chơi tích hợp vào tổ chức các hoạt 
động cho trẻ.
* Hoạt động giáo dục thể chất ở trường mầm non.
 Phát triển thể chất của mỗi con người, đặc biệt là lứa tuổi nhà trẻ 24- 36 tháng tuổi, sức 
khỏe có vai trò và vị trí rất quan trọng trong quá trình giúp trẻ phát triển toàn diện về thể 
lực, trí tuệ và tình cảm xã hội Tham gia hoạt động thể chất giúp trẻ năng động hơn, và 
giúp phát triển hoàn chỉnh các cơ quan trong bộ máy cơ thể. Bên cạnh đó, hoạt động giáo 
dục thể chất là hoạt động giúp cho trẻ cảm thấy tinh thần sảng khoái, vui vẻ, hứng thú sau 
những hoạt động khác, những hoạt động yêu cầu ở trẻ khả năng tập trung tư duy, sự chú 
ý, tính tổ chức..... cao hơn.
 Các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ ở trường mầm non : Thể dục 
sáng, thể dục giờ học, thể dục giữa giờ, trò chơi vận động, dạo chơi, hoạt động lao động 
vừa sức và các bài tập rèn luyện sự tinh khéo của các ngón tay.
* Khái niệm về trò chơi vận động.
 Trò chơi vận động là một hoạt động tự do, người tham gia chơi không thể bị bắt buộc, 
nếu làm ngược lại thì trò chơi sẽ mất hết tính hấp dẫn của sự giải trí và tinh thần hào 
hứng. Ngay cả khi trò chơi mang tính chất một nghi thức người tham gia có nghĩa vụ phải 
góp phần tạo nên không khí náo nức và sôi động điều đó sẽ tạo ra sức cuốn hút, khiến 
người chơi không thấy bị gò ép.
 Trò chơi là một hoạt động tách rời, nó diễn ra trong một giới hạn không gian và thời 
gian cụ thể được sác lập trước. Không gian và thời gian đó được thay đổi tùy theo từng 
 3/29 vậy, bên cạnh sưu tầm các trò chơi dân gian, hay các trò chơi trong các tuyển tập dành 
cho trẻ mầm non, thì việc sáng tạo ra các trò chơi mới cho phù hợp với điều kiện thực tế 
cũng rất cần thiết.
3. Biện pháp thực hiện 
a. Xây dựng kế hoạch 
 Ngay từ đầu năm học tôi đã lập kế hoạch, phác thảo ra các bài tập, các trò chơi để có 
thể tìm đồ dùng, dụng cụ cho các bài tập, các trò chơi.Ngoài việc tự bản thân tìm tòi tài 
liệu có liên quan, tôi sưu tầm các trò chơi vận động dành cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ 24- 36 
tháng tuổi từ các bạn đồng nghiệp , và cha mẹ học sinh. Sau khi tập hợp nguồn tài liệu 
sưu tầm được tôi thực hiện công tác biên tập lại các trò chơi thành hệ thống theo nguyên 
tắc : Chia theo chủ đề sự kiện. Tháng 9, đưa vào thực hiện, trong các buổi sinh hoạt 
chuyên môn đưa vào lồng ghép thảo luận, rút kinh nghiệm thực hiện các trò chơi đó. 
Tổng hợp, đánh giá kết quả vào cuối tháng 4 và đưa ra kết luận, rút kinh nghiệm, đồng 
thời hoàn thiện việc sưu tầm - sáng tác một số trò chơi vận động dành cho trẻ lứa tuổi 
nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tích cực tham gia vào hoat động giáo dục thể chất tại trường 
Mầm non Tuổi Hoa.
b. Biện pháp sưu tầm - sáng tác trò chơi 
 Lựa chọn các tuyển tập trò chơi vận động do các nhà giáo dục biên soạn. 
 Nghiên cứu lựa chọn các trò chơi trong kho tàng trò chơi dân gian Việt Nam.
 Tìm và nghiên cứu các tài liệu qua mạng, sách báo, tạp chí giáo dục
 Căn cứ vào hệ thống các bài tập vận động cơ bản, các vận động cần tăng cường luyện 
tập, điệu kiện thức tế, đặc điểm tâm - sinh lý trẻ ở lứa tuổi để sáng tác một số trò chơi vận 
động và trò chơi dân gian cho trẻ.
 c. Chuẩn bị phương tiện cho các trò chơi
 Chuẩn bị phương tiện đồ dùng sẵn có trong trường 
 Kết hợp với phụ huynh và học sinh sưu tầm ủng hộ 
 Những đồ dùng đồ chơi đã được giải,tiếp tục cải tiến và sáng tạo thêm các chức năng 
để đưa vào sử dụng
 Các đồ dùng đồ chơi mới giáo viên tự tạo ra cho trẻ chơi đáp ứng bài tập mới
d. Biên tập các trò chơi vận động sau khi sưu tầm - sáng tác 
 Căn cứ vào phiên chế chương trình, và từng chủ đề sự kiện sắp xếp các nhóm trò chơi 
sao cho phù hợp với yêu cầu của độ tuổi. Sau khi xin ý kiến tham khảo của giáo viên, 
BGH và tôi đã đưa vào tổ chức thực hiện ở nhóm lớp tôi.
e. Sưu tầm nguyên vật liệu ,vận động phụ huynh đóng góp nguyên vật liệu sẵn có.
 Đồ dùng đồ chơi là phương tiện quan trọng để thực hiện tốt hoạt động vui chơi của 
trẻ,trẻ có hứng thú,tham gia một cách tích cực hay không phụ thuộc vào chất lượng của 
 5/29 1.2.Trò chơi vận động “Bong bóng xà phòng”
* Mục đích:
 Luyện cho trẻ kỹ năng bật nhảy với vật ở trên cao.
* Chuẩn bị:
 1 lọ nước xà phòng, ống thổi
* Cách chơi:
 Cô thổi thành những quả bong bóng và trẻ nhảy lên với và bắt những quả bong bóng 
đó.
* Ứng dụng
 Hoạt động ngoài trời
 Hoạt động chuyển tiếp
 Tôi thấy khi chơi trò chơi này trẻ rất hứng thú bởi những quả bong bóng nhiều màu. 
Qua đó trò chơi đã phát triển vận động chạy, bật nhảy, bắt cho trẻ từ đó tăng cường về lực 
cho trẻ .
1.3. Trò chơi vận động: “Quạ và gà con”
* Mục đích
 Trẻ biết quạ là con vật độc ác, đáng sợ
 Rèn tố chất nhanh nhẹn, sức bền.
 Rèn kỹ năng phản xạ
 Củng cố biểu tượng Quạ và gà con
* Chuẩn bị:
 Mũ quạ, mũ gà con
 Ngôi nhà của gà con
 Sa bàn vườn rau
* Cách chơi
 Luật chơi: Ai bị bắt sẽ phải làm quạ
 7/29 1.5. Trò chơi vận động “Máy bay giấy”(áp dụng tháng 4: “Bé đi chơi bằng PTGT gì”)
 * Mục đích:
 Luyện khả năng chạy, sức bền.
* Chuẩn bị : 3-4 chiếc máy bay bằng giấ
* Cách chơi:
 Cô cho trẻ phi cho máy bay bay và cho trẻ chạy đuổi theo máy bay, vừa chạy vừa làm 
động tác máy bay bay ù ,ù 
* Ứng dụng
 Hoạt động ngoài trời
 Hoạt động chuyển tiếp
 Trò chơi này khi được tổ chức trẻ tham gia rất hào hứng và cũng qua chơi trẻ khắc sâu 
kiến thức về nhận biết tên gọi, môi trường hoạt động của máy bay. Đồng thời rèn luyện 
được vận động chạy, nhảy, sức bền để phát triển thể lực.
1.6. Trò chơi: « Đội nào giỏi nhất « .
* Mục đích
 Củng cố biểu tượng về các loại PTGT quen thuộc: Ô tô, xe máy, xe đạp, máy bay, tàu hoả.
 Trẻ gọi tên phương tiện và bắt chước âm thanh của các phương tiện đó.
 Đi đúng đường hẹp có chiều rộng 30cm, không chạm vạch.
* Chuẩn bị
 Lô tô các loại PTGT
 Kẻ đường hẹp
 Vạch xuất phát
 Sàn tập an toàn.
 9/29 Khi người hướng dẫn nói :” Tàu lên dốc “thì tất cả phải đi bằng gót chân và miệng kêu 
“tu,tu “
 Khi người hướng dẫn nói”Tàu xuống dốc “thì tất cả đi bằng mũi chân và miệng kêu 
“tu,tu “
Chú ý;
 Để trò chơi được vui hơn ,người hướng dẫn nên thường xuyên thay đổi hiệu lệnh
 Khi trẻ đang đi bằng gót chân(tàu lên dốc )thì đừng ra hiệu lệnh “Tàu xuống dốc ngay )
 Nhịp độ ra lệnh chậm quá thì trò chơi mất vui,nhịp độ ra lệnh nhanh quá thì hàng ngũ sẽ 
lộn xộn.Vậy nhịp độ ra lệnh lúc nhanh ,lúc chậm là ở nơi điều khiển của giáo viên hướng 
dẫn 
 * Ứng dụng:
 Hoạt động ngoài trời
 Hoạt động chung: PTVĐ, NBTN
1.8.Trò chơi dân gian :“Lộn cầu vồng” ( Áp dụng tháng 12: Bé và gia đình )
* Mục đích: Trẻ đọc thuộc và biết cách chơi, chơi cùng bạn
* Cách chơi: 
 Cô cho 2 trẻ cầm tay nhau chơi từng đôi một vừa đọc kết hợp tay lên
 cao, tay xuống thấp. Đến câu cuối “ cùng lộn cầu vồng” Trẻ biết cùng chui qua tay.
* Ứng dụng : 
 Hoạt động góc 
 Hoạt động ngoài trời
 Hoạt động chuyển tiếp.
1.9. Trò chơi dân gian: “Kéo cưa lừa xẻ”.
 11/29 Tôi thấy qua trò chơi rèn sự nhanh nhen, khéo và tìm thấy sự thích thú khi chơi.
 Hoạt động ngoài trời
 Hoạt động chung: PTVĐ, NBTN
2. Nhóm trò chơi phát triển nhận thức:
2.1. Trò chơi: “ Giáp ảnh “
* Mục đích:
 Giúp trẻ phát triển về bộ phận và tổng thể.
* Chuẩn bị:
 Một số hình ảnh người đang thể hiện công việc khác nhau* Cách chơi:
 Cắt mỗi tấm hình thành 2 phần bằng nhau, trộn đều và đặt các nửa trước mặt trẻ. 
Khuyến khích giáp các hình với nhau sao cho đúng hình.
* Ứng dụng:
 Hoạt động chung (tạo hình)
 13/29 * Cách chơi:
 Trộn các đồ vật đó lẫn vào nhau trong thời gian là 1 bản nhạc, yêu cầu trẻ tìm đúng đôi 
cho các đồ vật. Ai tìm đúng được nhiều đôi nhất sẽ giành chiến thắng.
* Tác dụng:
 Trò chơi tiến hành đã được trẻ tham gia vui vẻ, sôi nổi vì trò chơi phát triển được óc 
quan sát, nhanh nhẹn với tín hiệu, rèn kỹ năng ghép đôi cho trẻ
2.4. Trò chơi “ Ở đâu, ở đâu”
* Mục đích:
 Giúp bé phát triển óc quan sát và khả năng phán đoán được hướng trong không gian và 
địa điểm đồ vật.
 Phát triển ngôn ngữ
* Cách chơi:
 Cô cho trẻ quan sát một số đồ chơi, đồ vật, sau đó yêu cầu trẻ tìm xung quanh lớp nói 
được những đồ vật đó ở đâu, nếu chưa đúng bạn khác được bổ sung lại cho đúng.
VD: Cô hỏi cái áo ở đâu ?
Trẻ trả lời (rèn nói cả câu): Cái áo ở trên ghế, cái cốc ở trên bàn.
*Ứng dụng:
 Hoạt động chiều.
2.5. Trò chơi:” Chiếc túi kỳ diệu “
* Chuẩn bị
 Một chiếc túi có miệng kéo khoá kín.
 Một số loại hoa quả có hình dạng đặc điểm, đặc trưng
 15/29