Sáng kiến kinh nghiệm Một số hình thức rèn luyện nề nếp, thói quen ban đầu cho trẻ 24-36 tháng

 ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN TRƯỜNG MẦM NON NHÂN CHÍNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT SỐ HÌNH THỨC RÈN LUYỆN NỀ NẾP - THÓI QUEN BAN ĐẦU CHO TRẺ 24 – 36 THÁNG Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo Cấp học: Mầm non Tác giả: Trần Thị Hạnh Phúc Đơn vị công tác: Trường MN Nhân Chính Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC 2021 - 2022 2 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Sự phát triển không ngừng của các ngành khoa học–công nghệ trong thời kỳ CNH-HĐH đất nước đòi hỏi con người phải năng động sáng tạo, chính vì vậy cùng với sự phát triển của các ngành khoa học thì ngành giáo dục cũng không ngừng phát triển và đổi mới từ mầm non đến đại học và đặc biệt chất lượng giáo dục luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu, chất lượng giáo dục luôn là vấn đề bức xúc của ngành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng. Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của Đất nước, nhu cầu gửi con em vào các trường mầm non của nhân dân là rất lớn. Chính vì vậy mà quy mô giáo dục mầm non ngày càng tăng, mạng lưới giáo dục mầm non được củng cố và phát triển rộng trong cả nước với chủ trương đa dạng hoá các loại hình công lập, bán công, dân lập, tư thục, Sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước dành cho giáo dục mầm non, chất lượng giáo dục mầm non là một trong những căn cứ quan trọng cho những chủ trương biện pháp và hoạt động giáo dục tiếp theo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo dục mầm non nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân và thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 3 tháng đến 6 tuổi. Cùng với sự phát triển của sự nghiệp giáo dục thì mỗi giáo viên mầm non phải thực hiện tốt và nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục ở từng độ tuổi. Muốn thực hiện tốt được nhiệm vụ trên thì đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải nổ lực phấn đấu trao đổi thêm về trình độ chuyên môn nghiệp vụ tạo nền tảng cho mình và phải đặc biệt tâm huyết với nghề coi mình như là một người mẹ thứ hai của trẻ thì mới thực hiện tốt việc nâng cao giáo dục trẻ ở từng độ tuổi được tốt. Trẻ ở độ tuổi 24 – 36 tháng còn đang rất bé, dễ bị tổn thương về tâm lý vì ở độ tuổi này do đặc điểm sinh lý trẻ phát triển mạnh, tôi thấy việc giáo dục đưa các cháu vào nề nếp để tham gia mọi hoạt động trong ngày của trẻ là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong suốt quá trình cháu học ở nhà trẻ. Vì trẻ chưa tách rời khỏi bố mẹ, gia đình nên khi mới nhập trường trẻ thường có thái độ sợ hãi, mọi thứ đều lạ lẫm, tránh né bạn, không chấp nhận sự giúp đỡ của các cô giáo, thậm chí còn la khóc, không ăn không ngủ, hoặc không tham gia mọi hoạt động. Vậy làm thế nào để nhanh chóng đưa trẻ vào nề nếp thói quen ngay từ những ngày đầu, những ngày mà trẻ không muốn rời xa mẹ để đến với cô giáo và các bạn.Theo tôi nghĩ đây khồng phải là vấn đề trăn trở của riêng tôi mà là của tất cả các đồng nghiệp nói chung. 4 3. Mục đích nghiên cứu Năm học 2021 – 2022 này tôi được phân công phụ trách nhóm 24 – 36 tháng tuổi. Tæng sè trÎ trong lớp gồm 30 cháu.Và đại đa số trẻ đều là những trẻ lần đầu tiên đi học, lần đầu tiên xa gia đình, xa bố, mẹ và những người thân yêu để làm quen với môi trường mầm non. Chính vì thế các cháu chưa hề có một thói quen nề nếp gì ở trường mầm non, ngược lại các cháu còn quấy khóc, la hét đòi về nhà. 4. Đối tượng nghiên cứu - Lớp 24-36 tháng trường mầm non Nhân Chính 5. Phương pháp nghiên cứu Dựa vào đặc điểm sinh lý trẻ. 6. Phạm vi nghiên cứu - Lớp nhà trẻ 2 – trường mầm non Nhân Chính ( lớp có 30 trẻ) 6 - Với đặc điểm sinh lý của lứa tuổi ở giai đoạn 24- 36 thường chưa phát triển nhiều về ngôn ngữ do đó khả năng giao tiếp về ngôn ngữ của trẻ gặp rất nhiều khó khăn, nhiều trẻ nói ngọng và một số trẻ chưa biết nói. - Trẻ đang sống trong môi trường gia đình, được ông bà, bố mẹ yêu thương chăm sóc. Khi đến trường là nơi hoàn toàn mới mẻ xa lạ với trẻ, do đó trẻ chưa quen với nề nếp, thói quen của lớp, tính rụt rè, nhút nhát, cá tính còn nhiều ở trẻ. - Một số phụ huynh nhận thức chưa đồng đều cho là lứa tuổi bé việc rèn nề nếp cho trẻ chưa quan trọng. - Trẻ đến nhập học rải rác không cùng lúc làm cho sự ổn định nề nếp kéo dài thời gian. Để đi vào thực hiện việc rèn luyện thói quen nề nếp cho trẻ từ những thuận lợi và khó khăn đã nêu, dựa trên cơ sở thực tế bản thân tôi đã đề ra một số biện pháp để rèn nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ. 2. Các biện pháp thực hiện 2.1. Phân nhóm theo đặc điểm tâm sinh lý của trẻ Bªn c¹nh viÖc nâng cao trình độ chuyên môn nhanh chóng đưa trẻ vào chương trình chăm sóc giáo dục và việc rèn nề nếp thói quen lµ vÊn ®Ò träng t©m. Thì vấn đề cô giáo phải nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi và quan trọng hơn là phải nắm rõ đặc điểm riêng của từng trẻ nhằm lập ra chương trình kế hoạch bồi dưỡng cho trẻ theo sự phân nhóm và sắp xếp chỗ ngồi cho từng cháu một cách hợp lý: + Trẻ nhút nhát ngồi cạnh trẻ nhanh nhẹn, mạnh dạn. + Trẻ khá ngồi cạnh trẻ trung bình. + Trẻ hiếu động, cá biệt hay nói chuyện ngồi cạnh trẻ ngoan, trẻ hay khúc ngồi cạnh cụ giỏo, để dễ quan sát và tiện cho việc điều hành trẻ tốt hơn. Việc phân nhóm này rất có hiệu quả trong việc rèn luyện trẻ. Tôi lấy ví dụ thực tế đã trải qua: Theo sự sắp xếp chỗ ngồi trên, khi tôi mời một cháu khá trả lời câu hỏi thì cháu học trung bình ngồi cạnh bên bạn có thể nghe được câu trả lời của bạn và khi được cô mời lên trả lời lại thì cháu sẽ trả lời được, và với sự động viên khen thưởng của cô sẽ tạo cho trẻ hứng thú học và trẻ đó sẽ dần dần tiến bộ lên làm cho nề nếp học của trẻ ngày càng ổn định. 8 2.3. Tăng cường làm và sưu tầm nhiều đồ chơi đẹp và sáng tạo Trẻ mầm non nói chung và trẻ nhà trẻ 24-36 tháng nói riêng, đến trường không chỉ để học mà đến trường trẻ còn được chơi. Ở ®é tuæi nµy trÎ ®­îc ho¹t ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc “Häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc” .Và khi học cũng như khi chơi trẻ cần phải có đồ dùng đồ chơi trực quan vì ở độ tuổi càng nhỏ tri giác và hiểu biết của trẻ càng ít. V× vËy muèn ®­a chÊt l­îng cña viÖc rÌn luyÖn nÒ nÕp thãi quen cho trÎ tèt h¬n. B¶n th©n t«i phải không ngõng viÖc s­u tÇm nh÷ng nguyªn vËt liÖu s½n cã ®Ó lµm ®å dïng ®å ch¬i sao cho ®Ñp, s¸ng t¹o, hÊp dÉn, nh­ng ph¶i khoa học và ®¶m b¶o an toµn, sö dông hîp lý vµ phï hîp víi néi dung víi ®é tuæi. §å dïng ®å ch¬i s¾p xÕp gän gµng võa tÇm víi trÎ ®Ó thu hót trÎ vµo mäi ho¹t ®éng mét c¸ch tho¶i m¸i vµ tù tin h¬n. VÝ dô: Ch¸u míi nhËp líp ®ang cßn khãc v× nhí bè mÑ, «ng bµ t«i cã thÓ bÕ ch¸u l¹i c¸c gãc ch¬i xem ®å ch¬i : Bóp bª, nh÷ng ®å dïng nÊu ¨n . §Ó trÎ tËp trung vµo c¸c ®å ch¬i mµ quªn ®i nçi nhí nhµ b»ng c¸ch t«i cã thÓ ®µm tho¹i víi trÎ, chØ vµo đồ chơi vµ hái trẻ. Chỉ vào búp bê hỏi: Ai ®©y? Chỉ vào đồ chơi nấu ăn (bát thìa ) hỏi: Đây là cái gì? “Cô thấy em búp bê rất ngoan đấy, em búp bê không khóc nhè đâu vì thế con cũng đừng khóc nữa, cô cháu mình cùng nấu bét cho em bóp bª ¨n ” Qua việc này tôi thấy cháu đang khóc liền nín để tham gia chơi cùng với bạn. (Phụ lục: Hình ảnh 1) Hay một ví dụ khác: Cháu mới đến lớp còn khóc tôi bế cháu đến góc bé khỏe chỉ cho cháu xem đồ dùng âm nhạc. Tôi gõ phách, gõ phách cho trẻ nghe rồi hỏi trẻ: Con có thích cùng cô chơi trống không? Ngay lập tức trẻ quen đi nổi nhớ đòi cô thả xuống để chơi. Đồ dùng đồ chơi đẹp không chỉ giúp trẻ nhanh ngoan nhanh quên đi nỗi nhớ nhà mà đồ dùng đồ chơi đẹp còn thu hút trẻ vào giờ học và giờ hoạt động vui chơi một cách húng thú. Từ đó nề nếp học, chơi của trẻ cũng nhanh chóng ổn định và giờ học, giờ chơi đạt kết quả cao. 2.4. Nêu gương tốt thông qua các hoạt động trong ngày TrÎ 24- 36 th¸ng tuæi víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ ph¸t triÓn m¹nh, Có một đặc điểm mà tôi cũng như bất cứ đồng nghiệp nào cũng có thể dựa vào đó để rèn nề nếp cũng như ý thức trẻ. Đó là trẻ mầm non nói chung và trẻ 24-36 nói riêng rất thích được cô khen và rất sợ bị chê và một đặc điểm nữa là trẻ bÐ hay tß mß thÝch b¾t ch­íc. Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý này t«i lu«n t«n träng trÎ vµ hÕt søc c«ng b»ng, sö dông khen, chª ®óng mùc. Việc khen vµ chª cã t¸c dông m¹nh ®Õn 10 sáng, Mẹ yêu không nào Các bài thơ: Chào, Miệng xinh, Cháu chào ông ạ, cụ và mẹ Có thể kết hợp cho trẻ xem tranh khi đọc thơ cho trẻ nghe. Ví dụ: Khi đọc bài thơ “cô và mẹ” cho trẻ nghe tôi cho trẻ xem tranh Để hỏi trẻ: Bạn bé đó ngoan chưa? Vì sao bạn ngoan? Để từ đó giáo dục trẻ ngoan giống như bạn. - Qua bài thơ, bài hát rèn cho trẻ thói quen khi chơi xong biết cất dọn đồ chơi như: “Bạn ơi hết giờ rồi Nhanh tay cất đồ chơi Nhẹ tay thôi bạn nhé Cất dồ chơi đi nào” - Qua bài thơ, bài hát, câu chuyện rèn cho trẻ thói quen khi ăn, khi ngủ như: Bài thơ: Giờ ăn “Đến giờ ăn cơm Vào bàn bạn nhé Nào thìa, bát, đĩa Xúc cho gọn gàng Chớ có vội vàng Cơm rơi, cơm vãi” Ngoài cho trẻ đọc thơ trước giờ ăn tôi cũng cho trẻ xem tranh và nêu gương các bé trong tranh để trẻ bắt chước. Nhằm khen trẻ làm đúng và chê trẻ làm sai trong tranh để trẻ bắt chước gương tốt. Đến giờ đi ngủ tôi cho trẻ đọc bài thơ: “ Giờ ngủ” “Vào giường đi ngủ Không nghịch đồ chơi Không gọi bạn ơi Không cười khúc khích Không ai tinh nghịch Giơ chân, giơ tay Phải nằm cho ngay Mắt thì nhắm lại” 12 2.7. Tăng cường làm tốt công tác tuyên truyền vận động, phối kết hợp với gia đình Để thực hiện tốt việc rèn luyện nề nếp, thói quen ban đầu cho trẻ thì các bậc phụ huynh giữ một vai trò quan trọng. Do vậy tôi đã tuyên truyền với các bậc phụ huynh về sự cần thiết của việc rèn luyện cho trẻ ở lứa tuổi này. Từ đó phụ huynh cùng phối hợp với giáo viên để nắm bắt đặc điểm tình hình của trẻ, tìm nguyên nhân để có biện pháp thích hợp kịp thời uốn nắn trẻ. Đồng thời trao đổi với cha mẹ trẻ để rèn luyện thêm cho trẻ khi ở gia đình. Giúp việc rèn luyện thói quen nề nếp của trẻ theo khoa học và đi đến thống nhất trong việc chăm sóc - giáo dục trẻ - Vận động phụ huynh cùng sưu tầm tranh ảnh, nhữnh bài thơ, câu chuyện có nội dung phù hợp, đóng góp nguyên vật liệu và cùng làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả tốt Tôi trao đổi với phụ huynh thông qua các hình thức: + Giờ đón - trả trẻ. + Trong các hội nghị cha mẹ học sinh. + Các thông tin trên bảng tuyên truyền 14 khó khăn luôn được đặt hàng đầu. Vì thế chúng ta phải biết kết hợp tốt và chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình để chăm sóc nuôi dạy các cháu theo kiến thức khoa học. Có thể nói rằng những điều mà trẻ bắt đầu được tiếp nhận ở độ tuổi này đều có ảnh hưởng lâu dài đến việc hình thành toàn bộ nhân cách của trẻ sau này. 2. Bài học kinh nghiệm Với các hình thức tôi thực hiện đã thu được kết quả đáng mừng. Từ đó bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm về việc rèn luyện nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ đạt kết quả tốt - Nghiên cứu tham khảo tài liệu, học hỏi bạn bè đồng nghiệp không ngừng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn - Bản thân giáo viên luôn là tấm gương tốt, mẫu mực trong mọi hoạt động: Lời ăn, tiếng nói, việc làm - Cô yêu nghề mến trẻ tận tâm với công việc của mình. Luôn tìm tòi nghiên cứu các phương pháp, hình thức để dạy trẻ phù hợp và đạt kết quả cao - Rèn cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Đặc biệt quan tâm đến trẻ chậm, trẻ cá biệt, không phân biệt giữa các trẻ - Giáo viên trao đổi thường xuyên với phụ huynh những gì trẻ làm được và chưa làm được để cùng tìm ra nguyên nhân và cách dạy trẻ tốt nhất - Giáo viên luôn tạo cơ hội cho trẻ tự làm các việc phù hợp với khả năng của trẻ và có hành vi văn hoá - Làm sưu tầm đồ chơi đẹp để thu hút trẻ 3. Kiến nghị - đề xuất * Đối với phụ huynh: Cần phối hợp tốt, trao đổi thường xuyên với giáo viên trong lớp để cùng giáo dục và rèn luyện nề nếp thói quen cho trẻ được tốt hơn. * Đối với bản thân: Cần tự học hỏi, trao đổi với các bạn đồng nghiệp, nghiên cứu các tài liệu nhiều hơn nữa để có thêm kinh nghiệm dạy cho trẻ. * Đối với nhà trường: Trang bị thêm tài liệu về nâng cao chất lượng của việc rèn luyện nề nếp thói quen cho trẻ mầm non để giáo viên nghiên cứu. * Đối với phòng giáo dục: Tăng cường tổ chức thêm các buổi bồi dưỡng về kỹ năng sống cho giáo viên học tập thêm kinh nghiệm. PHẦN IV: PHỤ LỤC Hình ảnh 1: Cô bế trẻ ra góc xem đồ chơi để quên đi nỗi nhớ nhà Hình ảnh 2: Cô khen trẻ trước tập thể lớp Hình ảnh 6: Cô cùng trẻ chơi với các đồ chơi để trẻ quên đi nỗi nhớ nhà. PHIẾU ĐIỀU TRA Khảo sát trẻ rụt rè, nhút nhát, khả năng giao tiếp khó khăn (Sau khi thực hiện, giải pháp sáng kiến) Họ tên trẻ: Trịnh Quang Anh – sinh năm 2019 Học sinh lớp nhà trẻ 2 – Trường mầm non Nhân Chính Nội dung khảo sát: Khả năng giao tiếp về ngôn ngữ gặp rất nhiều khó khăn, nói ngọng và chưa biết nói. THỜI GIAN THỜI ĐIỂM BIỂU HIỆN TÂM LÝ CỦA TRẺ 15/04/2022 Giờ chơi góc Biết giao lưu và chơi cùng bạn 18/04/2022 Giờ chơi ngoài trời Biết chọn đồ chơi mình thích 20/04/2022 Giờ chơi đón trẻ Tự tin vào lớp, chào cô, chào mẹ 25/04/2022 Giờ chơi trả trẻ Biết cùng bạn cất đồ chơi, vui vẻ ra về 27/04/2022 Giờ chơi ngoài trời Hồn nhiên cùng bạn chơi đồ chơi 29/04/2022 Giờ học sáng Biết trả lời các câu hỏi mạch lạc, rõ ràng 04/05/2022 Giờ học chiều Biết tham gia các hoạt động tập thể 05/05/2022 Giờ học sáng Xung phong, tự tin tham gia hoạt động học