Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn nề nếp thói quen cho trẻ 24-36 tháng tuổi ở trường mầm non

 SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỸ THUẬT
 “Một số biện pháp rèn nề nếp thói quen cho trẻ 24 -36 tháng tuổi 
 ở trường mầm non”
 1. Phần mở đầu
 1.1. Lí do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp
 Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là 
thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em từ 3 tháng tuổi đến 
sáu tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình 
cảm, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên nhân cách của 
trẻ. Hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và 
phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi. 
Khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học 
tập ở các cấp học tiếp theo. Muốn đạt được những mục tiêu giáo dục đó người làm 
nhiệm vụ giáo dục cần chú trọng ngay từ những năm tháng đầu đời của mỗi đứa 
trẻ. Trong đó việc rèn nề nếp thói quen cho trẻ là một phần quan trọng không thể 
thiếu được bởi giáo dục nề nếp có ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. 
Thông qua việc làm này đã góp phần giúp trẻ có một thói quen tốt về nề nếp, trong 
sinh hoạt, đồng thời giúp trẻ phát triển, củng cố những tố chất vận động, sự khéo 
léo, tính kiên trì, kỷ luật, nhằm góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân 
cách cho trẻ.
 Giáo dục nề nếp thói quen cho trẻ ngay từ khi còn bé không những tạo ra
cho trẻ khả năng tự lập trong sinh hoạt hằng ngày mà còn là một trong những điều 
kiện quan trọng để hình thành sự tự tin, năng động, sáng tạo, làm cơ sở hình thành 
các kĩ năng sống sau này.
 Trẻ ở độ tuổi này đang trong thời kỳ phát triển. Chính vì vậy, tôi nhận thấy 
rằng: Việc rèn nề nếp, thói quen để trẻ tham gia tích cực mọi hoạt động trong ngày 
có hiệu quả là một nhiệm vụ cấp bách hàng đầu ở trường mầm non. Vì trẻ độ tuổi 
này chưa tách rời bố mẹ, gia đình, những người thân của bé nên khi mới đến 
trường, nhập lớp trẻ thường biểu hiện thái độ sợ hãi, mọi thứ quanh bé đều lạ lẫm, 
tránh né bạn, không chấp nhận sự giúp đỡ của cô giáo, thậm chí còn la khóc, không 
ăn, không ngủ hoặc không tham gia vào mọi hoạt động trong nhóm, có thể trẻ 
dường như không hoà nhập vào tập thể. Vậy! Làm thế nào để nhanh chóng đưa trẻ 
vào nề nếp, thói quen ngay từ những ngày đầu? Những ngày mà trẻ không muốn 
rời xa vòng tay yêu thương của bố mẹ đến với cô giáo và các bạn. Theo tôi nghĩ, 
đây không phải là vấn đề trăn trở của riêng tôi mà là của tất cả các đồng nghiệp nói
 1 để thực hiện việc chăm sóc- giáo dục trẻ, đặc biệt là rèn luyện nề nếp, thói quen 
cho trẻ đạt kết quả cao.
 Nếu cứ thực hiện theo phương pháp cũ mà trước kia đã thực hiện thì sẽ 
không đưa lại hiệu quả cao như mong đợi, tính chủ động tích cực sẽ không phát 
huy được khả năng sáng tạo của trẻ, đồng thời kết quả về mặt trí tuệ sẽ thấp, nó sẽ 
phát triển một cách thụ động. Vì vậy, chỉ có Đổi mới hình thức tổ chức cho trẻ thì 
mới tạo ra được môi trường hoạt động tốt và tạo ra những cơ hội tốt nhất cho trẻ 
phát huy khả năng chủ động, sáng tạo một cách triệt để. Trẻ mầm non nói chung và 
trẻ nhà trẻ nói riêng, đặc biệt là trẻ 24 - 36 tháng tuổi, nếu cô tạo điều kiện cho trẻ 
được trãi nghiệm dưới nhiều hình thức, thông qua mọi hoạt động hàng ngày ở mọi 
lúc, mọi nơi...thì việc rèn luyện nề nếp, thói quen cho trẻ sẽ được thuần thục hơn, 
kết quả sẽ đạt cao hơn.
 Trăn trở với những thực trạng trên của cháu lớp tôi, là giáo viên trực tiếp 
đứng lớp, tôi luôn suy nghĩ, bằng phương pháp gì để giúp các cháu có nề nếp thói 
quen trong cuộc sống hằng ngày của trẻ. Khi bước vào thực hiện đề tài này, bản 
thân thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
 a. Thuận lợi:
 Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo sâu sát, tích cực 
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, giúp đỡ, động viên tinh thần, tạo điều kiện mua 
sắm cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học. Nhằm đáp ứng 
nhu cầu tổ chức các hoạt động giáo dục thói quen hành vi văn minh cho trẻ.
 Đa số trẻ tích cực hứng thú tham gia vào các hoạt động chăm sóc, nuôi 
dưỡng, giáo dục.
 Bản thân tôi được sống trong tập thể đội ngũ đoàn kết, yêu thương, quan tâm 
giúp đỡ nhau trong cuộc sống cũng như trong công việc, cùng nhau học hỏi, trao 
đổi kinh nghiệm. Từ đó tôi học được những điều hay lẽ phải, những kinh nghiệm 
quý báu. Bản thân tôi yêu nghề, mến trẻ, ham tìm tòi, học hỏi, thích khám phá 
những cái mới lạ. Với vai trò là người mẹ hiền thứ hai của trẻ tôi luôn có tấm lòng 
bao dung, độ lượng, tôi thường xuyên nghiên cứu các tài liệu, sáng tạo nhiều cái 
mới trong công tác giảng dạy, có ý thức vươn lên, cố gắng rèn luyện bản thân trong 
mọi lĩnh vực, luôn có ý thức cố gắng rèn luyện về chuẩn mực đạo đức, nhân cách, 
hành vi để làm gương cho trẻ noi theo.
 Đa số phụ huynh quan tâm đến con em mình, thường xuyên đưa đón trẻ đi 
học chuyên cần và trao đổi tình hình sức khỏe, học tập, vui chơi của trẻ khi ở nhà 
cũng như ở trường với giáo viên phụ trách lớp.
 3 cực nghiên cứu, tìm tòi để tìm ra các biện pháp thực hiện hữu hiệu để giúp các 
cháu của lớp tôi có được nề nếp thói quen trong cuộc sống hàng ngày.
 2.2. Các biện pháp:
 2.2.1. Rèn nền nếp thói quen cho trẻ thông qua hoạt động đón trả trẻ:
 Trẻ ở độ tuổi 24-36 tháng, trẻ bắt đầu được đến lớp trẻ chưa quen vơí thói 
quen sinh hoạt ở trường mầm non.
 Qua giờ đón trả trẻ tôi thường dạy trẻ một số thói quen như: Chào cô khi đến 
lớp, chào cô khi ra về. Trẻ tự cất dép đúng nơi quy định, trẻ cất ba lô đúng nơi quy 
định, trẻ uống nước song biết cất cốc đúng nơi quy định,... đồng thời giáo có thể 
rèn luyện cho trẻ thói quen biết chào hỏi thông qua các bài hát như: Bé ngoan, 
Lời chào buổi sáng, Mẹ yêu không nào. Cháu chào ông ạ! Những hoạt động đó 
giáo viên tập đi tập lại cho trẻ sẻ trở thành thói quen tốt.
 Để rèn luyện nề nếp thói quen cho trẻ cần có sự luyện tập lặp đi lặp lại. Đối 
vơí một việc ngày đầu trẻ chưa biết nhưng nếu được sự hướng của cô và được thực 
hiện lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày sẻ hình thành cho trẻ một thói quen và kỹ 
năng thực hiện thao tác đó cũng dần được nâng lên.
 2.2.2. Rèn nền nếp cho trẻ thông qua hoạt động học,vui chơi:
 Việc rèn luyện nề nếp thói quen cho trẻ phải thực hiện song song cùng lúc 
vơí các hoạt động giáo dục khác như: Giáo dục phát triển ngôn ngữ; Giáo dục phát 
triển nhận thức; Giáo dục phát triển thể chất; Giáo dục phát triển thẫm mĩ. Đặc biệt 
là giáo dục phát triển ngôn ngữ, khi trẻ phát triển ngôn ngữ, trẻ có khả năng nghe, 
hiểu và diễn đạt mong muốn vơí cô giáo sẻ giúp cho việc giáo dục nề nếp thói quen 
cho trẻ dễ dàng hơn.
 Ví dụ: Thông qua câu chuyện “Cháu chào ông ạ” tôi dạy trẻ thói quen chào 
hỏi ngươì lớn lễ phép hay thông qua bài thơ bạn mơí tôi hướng dẫn trẻ kỹ năng 
chơi vơí bạn đoàn kết, yêu thương...
 Hoặc thông qua hoạt đông nhận biết tập nói (trò chuyện về các loại trang 
phục của trẻ) tôi đã rèn luyện cho trẻ thói quen ăn mặc gọn gàng, sạch sẻ phù hợp 
theo mùa.
 Thông qua hoạt động học rèn cho trẻ thói quen ngồi học ngay ngắn, tích cực 
trả lơì các câu hỏi của cô, cho trẻ lên đọc thơ, hát cho cả lớp cùng nghe qua đó rèn 
luyện cho trẻ thói quen mạnh dạn tự tin trong học tập...
 Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ 
được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau phản ánh sinh hoạt cuộc sống 
của người lớn. Tôi tiến hành rèn nề nếp cho trẻ vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại
 5 2.2.4. Rèn nền nếp thói quen cho trẻ thông qua hoạt động tổ chức bữa 
ăn, giấc ngủ
 Thật vậy, cứ đến bữa ăn của gia đình mà trẻ được ngồi cùng mâm, cũng có 
bát thìa để ăn thì bé thích lắm, chúng luôn tay sử dụng thìa để xúc cơm, thức ăn 
(mặc dù được ít). Một số phụ huynh sợ con bẩn nên không cho trẻ dùng bát thìa 
hoặc tự xúc cơm ăn, như vậy vô tình chúng ta đã kìm hãm muốn ăn uống của trẻ. 
Để tập cho trẻ tự cầm thìa xúc cơm ăn, tôi xới cho trẻ một ít ăn trước, ăn hết lại 
xới thêm, để tăng thêm lòng tin ăn uống cho bé. Tránh ép bé ăn, để tránh sinh ra 
bực bội mà trẻ chán ăn. Trước khi ăn giáo viên tập cho trẻ biết mờicô, mời bạn ăn.
 Ví dụ: Trẻ tự xúc cơm ăn:
 Giáo viên hướng dẫn trẻ ăn từ tốn, không làm rơi vãi cơm, nếu có vãi thì 
nhặt vào khay, vỏ hoa quả, bánh kẹo thì vứt vào thùng rác tất cả những yếu tố trên 
sẽ giúp trẻ có thói quen tốt để hình thành kỹ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ 
năng sống tự lập sau này.
 Qua giờ ăn trẻ có thể học được những kỹ năng mà cô đã dạy trẻ ngay từ 
ban đầu đó là trẻ biết mời cô và các bạn cùng ăn cơm, tự xúc cơm ăn, biết nhặt 
cơm rơi vãi ở bàn khi ăn, biết cách cầm thìa thế nào cho đúng và trẻ ăn ngon 
miệng ăn hết xuất của mình
 Phối hợp với giáo viên trong lớp theo dõi sát sao từng trẻ lười ăn, ăn chậm từ 
đó nắm được đặc điểm riêng cá tính của từng trẻ và kịp thời điều chỉnh.
 Ví dụ: Cháu Lan Anh hay ngậm cơm, nhả bã thịt 
 Cháu Hoài An chỉ ăn cơm canh
 Cháu Thục Linh không ăn cháo...
 Phối hợp với giáo viên trong lớp cùng dạy trẻ, kiên trì như hướng dẫn trong giờ
ăn.
 Ví dụ: Khi dạy trẻ tập xúc cơm cô nói con cầm thìa xúc cơm thật khéo như
vậy tay con dẻo như diễn viên múa, mai sau con sẽ múa dẻo, đẹp và được đi biểu diễn 
ở nhiều nơi được nhiều người biết đến và yêu quý.
 Kết hợp với phụ huynh khi về nhà cũng dạy trẻ tập xúc ăn như ở lớp. Có 
như vậy việc dạy trẻ của cô giáo mới có kết quả cao.
 Bên cạnh rèn cho trẻ có được nề nếp trong bữa ăn là quan trọng nhưng để trẻ 
có thể có một thói quen và giấc ngủ tốt cũng là một phần không thể thiếu đối với 
trẻ
 Việc tạo cho trẻ một tâm thế yên tâm thoải mái khi ngủ ở trường vơí cô giáo 
và các bạn là vô cùng cần thiết. Và để cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ, đủ giấc, 
có một giấc ngủ sâu, nhẹ nhàng tôi thường hát cho trẻ nghe những bài hát ru hoặc
 7 thì tôi có thể đàm thoại với trẻ, chỉ vào hình ảnh và hỏi trẻ: “Tranh vẽ về ai đây? 
Còn đây là ai? Cô giáo và các bạn đang làm gì? Con thấy các bạn chơi có vui 
không? Bây giờ, cô và con cùng chơi xếp nhà cho em Búp Bê nhé!”
 Từ việc chú trọng đến đồ dùng, đồ chơi trang bị cho trẻ hoạt động trong ngày 
giúp trẻ hứng thú hơn tăng phần tích cực, tạo cho trẻ có giờ hoạt động sinh động 
hơn và hứng thú hơn. Đây cũng là yếu tố góp phần quyết định chất lượng và khả 
năng tham gia hoạt động của trẻ đạt kết quả cao hơn.
 2.2.6. Động viên khuyến khích trẻ và nêu gương tốt thông qua các hoạt 
động trong ngày.
 Động viên, khuyến khích giúp cho trẻ thêm tự tin, hy vọng và có lòng tin để 
nhìn thẳng vào hoàn cảnh. Động viên cũng là một cách giúp đỡ rất hiệu quả làm 
cho trẻ tăng thêm niềm tin, tính kiên trì và chủ động. Khi động viên trẻ, tôi chú 
trọng đến các phương pháp như biểu dương, tán thưởng những thành tích trẻ đã 
đạt được và khuyên bảo tôi dùng lời lẽ khéo léo và thái độ tình cảm để thương 
lượng thuyết phục trẻ.
 Ví dụ: Cô khen những trẻ đi học ngoan, đúng giờ, mặc quàn áo, đầu tóc gọn 
hàng, sạch đẹp. Biết chào cô khi đến lớp, không khóc nhè, thông qua các bài hát, 
bài thơ, câu chuyện và mọi lúc mọi nơi, cũng có thể giúp trẻ có thói quen nề nếp 
tốt hơn hoặc cô không nên chê trẻ trước tập thể lớp mà nên gần gũi để góp ý nhỏ 
với trẻ về một số nề nếp chưa tốt hay trong lớp còn nột vài cháu hay nhõng nhẽo 
không nghe lời cô do sự nuông chiều của ông bà, bố mẹ...tôi dựa vào lúc có điều 
kiện, trong giờ hoạt động nào đó mà trẻ có thể học tập, bắt chước. Tôi đã tranh thủ 
cơ hội đó để thay đổi trẻ bằng mọi hình thức. Từ sự giúp đỡ của cô giáo mà tính 
nhõng nhẽo của trẻ mất dần. Được cô tạo điều kiện giúp đỡ, do được rèn luyện trẻ 
đã thực sự hòa nhập vào nề nếp , khuôn khổ của tập thể lớp một cách thoải mái, dễ 
dàng và tự tin
 2.2.7. Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh cùng giáo dục tính tự 
lập cho trẻ:
 Những bài học trẻ được học ở trường giúp trẻ phát triển đúng yêu cầu ở độ 
tuổi, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần và nhận 
thức, giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, tích cực và chủ động khi tham gia các hoạt động 
cùng cô và bạn.
 Tuy nhiên để công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường đạt kết quả tốt nhất, 
tránh trường hợp cô giáo ở lớp thì giáo dục rèn nề nếp thói quen cho trẻ, còn về 
nhà cha mẹ lại cho trẻ tự do muốn làm gì thì làm không có nề nếp. Chính vì không 
muốn tình trạng đó xảy ra nên tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh trong
 9