Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24-36 tháng lớp D1 thông qua hoạt động nhận biết

 MỤC LỤC
Nội dung Trang
Mục lục 1
A. Đặt vấn đề 5
1. Lý do chọn đề tài 5
2. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi thực hiện đề tài 6
3. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài 7
3.1. Thuận lợi 7
3.2. Khó khăn 7
B. Giải quyết vấn đề 9
1. Tên đề tài 9
2. Các biện pháp thực hiện đề tài 9
3. Nội dung thực hiện các biện pháp 9
3.1. Biện pháp 1: Tự học tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực, trình độ nghiệp 9
vụ cho bản thân
3.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường phong phú hấp dẫn nhằm phát triền ngôn 11
ngữ cho trẻ, tăng cường làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động nhận 
biết.
3.3. Biện pháp 3: Thay đổi hình thức giới thiệu bài 14
3.4. Biện pháp 4: Tổ chức một số trò chơi phát triển vốn từ và ngôn ngữ cho 16
trẻ
3.5. Biện pháp 5: Phân loại trẻ, dựa vào khả năng của trẻ, tăng cường khả năng 18
diễn đạt cho trẻ.
3.6. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh 19
C. Kết luận và khuyến nghị 20
1. Kết luận 20
2. Khuyến nghị và đề xuất 22
 3 Ở lứa tuổi 24 – 36 tháng tuổi trẻ còn nối lắp và nói ngọng nhiều nhưng nó là thời 
kỳ “Phát cảm về vốn từ” tức là vốn từ phát triển rất nhanh, trẻ rất ham nói “Trẻ lên ba 
cả nhà học nói”. Đặc biệt lứa tuổi 24 – 36 tháng tuổi sự phát triển vốn từ đạt tới tốc độ 
rất nhanh mà sau này khi lớn lên khó có giai đoạn nào sánh bằng. Vì thế việc phát triển 
vốn từ cho trẻ là vô cùng cần thiết, giúp trẻ hoàn thiện hơn bộ máy phát âm và làm giàu 
vốn từ cho trẻ. Từ đó giúp trẻ tự tin hơn trong giáo tiếp và lình hội tri thức tốt hơn giúp 
trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. Là một cô giáo mầm non trực tiếp dạy trẻ 24 – 
36 tháng tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, 
chính xác, đúng tiếng phổ thông. Vì vậy tôi đã dạy trẻ thông qua các hoạt động khác 
nhau và dạy trẻ mọi lúc mọi nơi thông qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám 
phá về sự vật hiện tượng, về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Là một cô giáo 
Mầm Non trực tiếp dạy trẻ 24 - 36 tháng tôi luôn có những suy nghĩ chăn trở làm sao 
để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng Tiếng Việt. Vì thế tôi đã dạy các con 
thông qua các môn học khác nhau đặc biệt là môn nhận biết tập nói và dạy các con ở 
mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám phá hiểu biết về mọi sự 
vật hiện tượng, về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phải đi 
sâu tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục cho phù hợp với yêu cầu 
phát triển của lứa tuổi.
 Qua một năm dạy trên lớp và tiếp xúc với học sinh thông qua việc tổ chức các 
hoạt động, tôi nhận thấy trẻ chưa thật sự hứng thú với hoạt động nhận biết tập nói, vốn 
từ của trẻ còn nhiều hạn chế. Là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy mình phải có 
trách nhiệm đi sâu tìm tòi nghiên cứu một số biện pháp giúp trẻ nâng cao được vốn từ 
để từ đó trẻ có thể hòa nhập và phát triển một cách tốt nhất.
 Từ những lý do trên, tôi đã dựa vào kinh nghiệm của mình, kinh nghiệm của bạn 
bè đồng nghiệp và tham khảo thêm sách báo, tạp chí, chuyên san, truyền hình, internet. 
Tôi mạnh dạn đưa ra: “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24 - 36 tháng lớp 
D1 thông qua hoạt động nhận biết”
 * Mục đích nghiên cứu
 Phát triển vốn từ cho trẻ để trẻ có thể hiểu biết hơn về thế giới xung quanh, phát 
triển tư duy của trẻ
 2. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi và thời gian thực hiện đề tài
 Đối tượng: Nhóm trẻ 24 – 36 tháng tuổi lớp D1 trường Mần non Mỹ Hưng – 
Thanh Oai – Hà Nội
 Phạm vi: lớp D1 Khu Trung Tâm - trường Mần non Mỹ Hưng – Thanh Oai – 
Hà Nội
 5 Từ những nguyên nhân trên và thực tiễn đã áp dụng ở lớp học của mình dưới góc 
 độ là một giáo viên tôi mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 
 24 - 36 tháng lớp D1 thông qua hoạt động nhận biết”
 * Kết quả điều tra của đầu năm như sau:
 Năm học 2019 – 2020 tôi được nhà trường phân công dạy lớp nhà trẻ D1.
 - Tổng số cháu của lớp là 27 cháu: Số cháu nam là 14 cháu, Số cháu nữ là 13
 cháu
 - Số liệu điều tra:
 Stt Nội dung Tốt % Khá % TB % Yếu %
 1 Trẻ hứng thú với hoạt 3 12 4 6 7 28 10 40
 động nhận biết.
 2 Trẻ trả lời được các câu 4 16 3 12 6 24 11 44
 hỏi theo yêu cầu của cô
 3 Trẻ nói, nhớ được đặc 3 12 4 16 8 32 9 36
 điểm, công dụng của đối 
 tượng theo yêu cầu của cô
 4 Trẻ nói rõ ràng, không 2 8 3 12 7 28 13 52
 ngọng, không nói lắp
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Tên đề tài: “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24 - 36 tháng lớp 
 D1 thông qua hoạt động nhận biết”
 2. Các biện pháp thực hiện đề tài
 Biện pháp 1: Tự học tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực, trình độ 
 nghiệp vụ cho bản thân.
 Biện pháp 2: Tạo môi trường phong phú hấp dẫn nhằm phát triền ngôn 
 ngữ cho trẻ, tăng cường làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động nhận 
 biết.
 Biện pháp 3: Thay đổi hình thức giới thiệu bài
 Biện pháp 4: Tổ chức một số trò chơi phát triển vốn từ và ngôn ngữ cho
 trẻ
 Biện pháp 5: Phân loại trẻ, dựa vào khả năng của trẻ, tăng cường khả
 7 Do đó đàm thoại thích ứng với lợi ích và tâm lý trẻ phải được tiến hành nhẹ 
nhàng, thoải mái, tự nhiên đáp ứng những nhu cầu của trẻ. Câu hỏi đàm thoại cần đơn 
giản, dễ hiểu phù hợp với đặc điểm ngôn ngữ và tâm lý lứa tuổi.
 Thông qua trò chuyện và đàm thoại không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch 
lạc, chính xác, sử dụng câu đúng ngữ pháp mà còn góp phần rèn luyện cho trẻ thói 
quen mạnh dạn trong giao tiếp
 Ngoài ra để phát triển vốn từ cho trẻ đạt hiệu quả cao đòi hỏi giáo viên phải nắm 
chắc kiến thức, nắm chắc đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Phải thường xuyên đổi mới 
sáng tạo trong hoạt động nhận biết để giúp trẻ hoạt động tích cực, trẻ được giao tiếp 
nhiều sẽ giúp vốn từ ngày càng phát triển.
 + Một số hình thức khác thu hút trẻ
 - Sưu tầm một số bài thơ, bài hát phù hợp với chủ đề giúp trẻ phát triển vốn từ và 
khả năng diễn đạt nói lưu loát, đủ câu, rõ ràng, mạch lạc thông qua đó cung cấp cho trẻ 
các kiến thức một cách nhẹ nhàng, tích hợp thêm một số câu đố hay giai điệu bài hát 
tạo cho trẻ húng thú và thu hút trẻ học hơn.
 - Bên cạnh đó phương pháp sử dụng trò chơi cũng rất có hiệu quả trong mỗi tiết 
học. Bởi đối với trẻ mầm non những trò chơi luôn hấp dẫn chúng mà đem lại kết quả 
nắm bắt kiến thức một cách nhẹ nhàng sâu sắc. Các trò chơi lần lượt diễn ra làm trẻ hào 
hứng mà vẫn nắm được kiến thức qua đó cô củng kiểm tra được kiến thức cho trẻ và 
giúp trẻ có cơ hội phát triển các tố chất nhanh bền và khéo trong vận động và phát triển 
tư duy.
 + Tiếp cận các phương tiện hiện đại
 Với điều kiện phát triển khoa học kỹ thuật hiện đại như ngày nay việc ứng dụng 
các phương tiện hiện đại trong giảng dạy cũng được tôi sử dụng thường xuyên nhằm 
gây hứng thú lĩnh hội kiến thức cho trẻ.
 Bên cạnh đó trong quá trình dậy trẻ tôi tìm ra một cách mới và vô cùng hấp dẫn 
đối với trẻ đó là việc xây dựng những giáo án điện tử nhằm tiến hành các tiết học hấp 
dẫn có hiệu quả giáo dục cao đối với trẻ. Giáo án điện tử trên powerpoint được sử dụng 
rộng rãi hơn, hay hơn trong các tiết dậy giáo viên có thể thêm giọng nói, giọng kể kết 
hợp nhac, hình ảnh động phong phú đa dạng không còn nhàm chán với trẻ mầm non
 9 + Môi trường ngôn ngữ cho trẻ hoạt động ngoài lớp học 
 Xây dựng thư viện của nhà trường cho trẻ hoạt động
 Thư viện của bé trong trường mầm non có vai trò quan trọng. Đó là nơi tạo cơ 
hội cho trẻ được khám phá, tìm tòi, trải nghiệm, phát triển khả năng sáng tạo. Thư viện 
có thể tạo ra sự thay đổi tích cực đối với sự tự tin của trẻ, khả năng học tập độc lập và 
tinh thần trách nhiệm về việc học của bản thân trẻ, góp phần giúp nhà trường thực hiện 
tốt mục tiêu giáo dục toàn diện mầm non. Xây dựng thư viện của bé với hệ thống Giá 
sách - Truyện thân thiện” nhằm tạo môi trường giúp trẻ tích cực, chủ động làm quen 
với “Văn hóa đọc”, làm quen với cách “Đọc” sách, làm quen với các câu chuyện, bài 
thơ một cách tự nhiên và hứng thú hơn, ngoài ra nơi đây trẻ còn được tìm hiểu, khám 
phá và trải nghiệm những sáng tạo của bản thân, được hoạt động với đồ vật, đồ chơi,
 tạo cơ hội để trẻ tích cực hoạt động.
 Việc trang trí góc sách, đồ dùng đồ chơi phù hợp đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. 
Tăng cường các điều kiện cho trẻ được hoạt động cá nhân và theo nhóm nhỏ. Trẻ được 
rèn luyện khả năng quan sát, cảm thụ, giúp trẻ yêu thích văn học, phát triển năng khiếu.
 Thư viện thân thiện của bé được bố trí đa dạng các góc, như: Góc “Đọc”, góc 
vẽ, góc “Viết”, góc nghệ thuật, góc cha mẹ đọc cùng con
 Ngoài ra cũng cần thêm một số phương tiện, học liệu, đồ dùng do giáo viên 
và trẻ tự làm đã bổ sung nguồn tư liệu cho thư viện phong phú, đa dạng hơn tạo điều 
kiện tốt cho trẻ trong thời gian hoạt động ở thư viện
 Môi trường xã hội giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
 Chú trọng tạo môi trường xã hội thuận lợi để cho trẻ thường xuyên được giao 
tiếp, tương tác, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên với trẻ, trẻ với trẻ, giữa 
trẻ với những người xung quanh. Chúng ta cần tạo môi trường giao lưu ngôn ngữ tích 
cực cho trẻ.
 Để phát triển khả năng nghe nói cho trẻ, không gì nhanh chóng và tích cực bằng 
việc thường xuyên cho trẻ nghe – nói. Người giáo viên cần thường xuyên trò chuyện 
với trẻ và khuyến khích trẻ nói. Khi trẻ có khó khăn hay có tâm lý ngập ngừng, nhút 
nhát, cô cần khích lệ, hỗ trợ, động viên để trẻ tích cực trò chuyện. Cô cần tạo ra các
 11 chất lượng thực hiện Chương trình GDMN, tăng cường các điều kiện để đổi mới hoạt 
động chăm sóc giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đáp ứng với 
nhu cầu phát triển của trẻ và nhu cầu đổi mới của ngành học hiện nay.
 Sau khi sử dụng những đồ dùng đồ chơi có tính sáng tạo phù hợp với từng hoạt 
động tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia, vừa cung cấp vốn từ vừa phát triển ngôn ngữ 
cho trẻ.
 3.3. Biện pháp 3: Thay đổi hình thức giới thiệu bài.
 Tùy thuộc nội dung bài dạy mà tôi lựa chọn cách gây hứng thú cho trẻ một cách 
linh hoạt nhẹ nhàng: tôi phải xác định được mục đích, yêu cầu của bài dạy, tôi luôn 
nghiên cứu kĩ giáo án thì mới vận dụng các phương pháp, biện pháp giảng dạy tạo cho 
trẻ cảm giác gần gũi, vui vẻ, kích thích trẻ thích tham gia vào hoạt động của cô.
 Ngoài việc tôi phải chuẩn bị giáo án kĩ càng ra tôi còn cần phải chuẩn bị đồ 
dùng, tranh ảnh vật thật, mô hình sinh động, hấp dẫn, mới lạ.
 * Sử dụng mô hình:
 VD: Trong tiết Nhận biết tập nói: Đề Tài : Con gà, con vịt hay con chim
 Tận dụng nhạc của bài “Con gà trống” cô và trẻ cùng xem phim về các con vật 
sẽ định học để trẻ củng cố lại kiến thức về các con vật dẫn dắt vào chủ đề “Động vật” 
cũng như vào nội dung bài dạy chính chuẩn bị mô hình cho trẻ quan sát.
 Trong khi quan sát, cô chỉ vào từng bộ phận của con gà, và cho trẻ nhắc lại
 VD: Cô chỉ vào đầu gà, và hỏi trẻ đây là gì? (Để cho trẻ nói) sau đó cô đính 
chính lại đây là đầu gà, bây giờ các con hãy nói lại cùng cô nào! “Đầu gà” cho trẻ nói 
đi nói lại 2 – 3 lần, tương tự như vậy cô cho trẻ quan sát và gọi tên một sô bộ phận 
khác của gà.
 * Sử dụng hình ảnh:
 Giúp trẻ cảm nhận và nắm được nội dung thông qua câu đố, hình ảnh bằng các 
hình thức:
 VD: Với con gà: Các con vừa được nghe bài hát gì? Con gì gáy Ò Ó o o! Tôi có 
thể sử dụng hình ảnh con gà đang gáy tạo sự hấp dẫn cho trẻ hoặc cho trẻ xem hình ảnh 
con gà thật.
 Khi quan sát có thể cho trẻ được sờ vào con gà 
 Cho trẻ giả làm gà gáy ò ó o...
 13